1. Ngimba ndamyo yiliku iyi twebingi tukwaghana nayo?

 NGIMBA musalilemo ukubomba ifindu fyamwambepo nukutoliwa ukufwanisya? b Linga mo siyilile, mukaya mwibene. Mwakifwanikisyo, Philip alondagha ukuti inyiputo syake siyeghe nunu kangi ukuti iputeghe akabalilo kosa, loli atoliwagha ukuya nakabalilo kakwiputila. Erika ali nubwighane ubwakuti afikeghe mwanakalinga pangomano na mubufumusi loli umwene utubalilo twingi ikufika mwakuchedwa. Tomáš aghelaghelagha ukubelenga Ibaibolo lyosa. Umwene atile: “Ngahobokagha ukubelenga Ibaibolo. Naghelile ukubomba isi amabulendo matatu, loli linga mfikile mu buku lya Banyalevi, naghomokelagha papapa.”

2. Nongwa yafiki tutikulondiwa ukuwa amaka linga tuli nubwighane bwa mwambepo ubu tukali ukubufwanisya?

² Linga lino muli nubwighane ubu mukali ukubufwanisya, mungawagha amaka. Ukuti mufwanisye ubwighane bumo ubupepe mukulondiwa ukuya nakabalilo nukwiyipa fiyo. Ifundo yakuti mukulonda ukufwanisya ubwighane bwinu yikunangisya ukuti mukuketa ukuti ubumanyani bwinu na Yehova ukuya bwakulondiwa fiyo. Yehova ikundaghisya ukwiyipa kwinu. Bwanaloli ukuti atikughulila nyingi kumyitu ukukinda isi tubaghile ukufwanisya ukubomba. (Sal. 103:14; Mika 6:8) Yonongwa yake linga muli nubwighane ubwakumbombela Kyala, muyeghe nulusubilo ukuti mubaghile ukufwanisya. Linga muli nubwighane bwa mwambepo,  ngimba mubaghile ukubomba isyafiki ukuti mufwanisye? Isagha tuyobesanie ifundo isingi.

3. Nongwa yafiki ukwiyipa kwakulondiwa fiyo?

³ Ukwiyipa kwakulondiwa fiyo ukuti mufwanisye ubwighane bwa mwambepo. Linga mukwiyipa ukufwanisya ubwighane bwinu, mukuya pakufanisya naloli. Tubaghile ukufwanikisya numbelo ughu ghukutula iboti ukuti likafike kuno likubuka. Linga umbelo ghukukindilila ukuputa, uyu ikwendesya iboti abaghile ukufika kuno ikubuka. Kangi linga umbelo wamaka, umwene abaghile ukufika mwanakalinga. Mwakufwana itolo, linga tukwiyipa, tubaghile ukufwanisya ubwighane bwitu. Unkamu David uwa ku El Salvador atile, “Linga kukasiwa, kwiyipa fiyo kangi utikwitikisya ukuti ikindu kimo kikutolesye ukufwanisya ubwighane bwako.” Ngimba mubaghile ukubomba isyafiki ukuti mwiyipeghe?

4. Ngimba tubaghile ukusuma isyafiki ndwiputo? (Bafilipi 2:13) (Keta kangi ikithuzi.)

⁴ Mwiputeghe ukuti muyeghe bakwiyipa. Ukwendela mwambepo wake, Yehova abaghile ukubatula ukuti mufwanisye ubwighane bwinu. (Belenga Bafilipi 2:13.) Utubalilo tumo, tukuya nubwighane panongwa yakumanya ukuti syo isi tukulondiwa ukubomba, isi syo syakulondiwa fiyo. Loli lumo tukabaghila ukwiyipa ukuti tufwanisyeghe ubwighane bwitu. Isi syo syabombiwe ku mulumbu yumo uwa ku Uganda uyu ingamu yake yo Norina. Umwene ali nubwighane ubwakuti amanyileghe nabandu Ibaibolo, loli aketagha ukuti akabaghila ukufwanisya ukumanyisya. Ngimba findu fiki fyalintulile? Umwene atile: “Nalyandile ukunsuma Yehova isiku lililyosa ukuti niyipeghe ukumanyila nabandu Ibaibolo. Mwakukolelana ni nyiputo syangu nalyandile ukubombela uluso lwangu pakumanyisya. Bo imyesi minandi yikindilepo, naketile ukuti nalyandile ukwiyipa fiyo. Ikyinja kilakila, nabaghile abamanyili ba Baibolo babili aba nalyandile ukumanyila nabo.”

5. Ngimba tubaghile ukwinong’onela isyafiki ukuti tufwanisye ubwighane bwitu?

⁵ Mwinong’oneleghe isi Yehova ababombile. (Sal. 143:5) Untumiwa Pauli inong’onelagha isya bununu bwa Yehova kangi isi syalintulile ukuti iyipeghe fiyo pakumbombela umwene. (1 Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Mwakufwana itolo, linga mukwinong’onela isi Yehova ababombile, mukuya pakukasiwa fiyo ukuti mufwanisye ubwighane bwinu. (Sal. 116:12) Inong’onela isi syalintulile umulumbu Honduras ukuti afwanisye ubwighane bwake ubwakuya mpainiya wakabalilo kosa. Umwene atile: “Nalinong’onile fiyo muno Yehova anganile. Umwene andulile ukubagha ababombi bake. Yehova ikumbasikisya nukumfighilila. Linga ngwinong’onela isi, ulughano lwangu kumyake lukuya lwamaka kangi isi sikundula ukuti ngindilileghe ukumbombela.

6. Ngimba findu fiki ifingi ifi fibaghile ukututula ukufwanisya ubwighane bwitu?

⁶ Mwinong’oneleghe ulusayo ulu mubaghile ukulwagha linga mukufwanisya ubwighane bwinu. Keta isi syalintulile Erika, uyu tunjobile pakwanda  ukuti afwanisye ubwighane bwake ubwakufika mwanakalinga pangomano. Umwene atile: “Nasyaghenie ukuti natoliwagha ukufwanisya ifindu fingi fiyo mubufumusi panongwa yakuti nabukagha mwakuchedwa. Loli linga mfikile mwanakalinga, nabaponiagha abakamu na balumbu nukuya nakabalilo kakwangala nabo. Kangi napilikisyagha ifundo isi twayobesaniagha isi syandulagha ukuti nhobokeghe nukufumusya kanunu.” Erika asayiwe panongwa yakufika mwanakalinga pangomano kangi isi syalintulile fiyo ukuti afwanisye ubwighane bwake. Ngimba lusayo luliku ulu mukulondiwa ukwinong’onela? Linga muli nubwighane ubwakubelenga Ibaibolo, mwinong’oneleghe muno mukuya pakukasyila ubumanyani bwinu na Yehova. (Sal. 145:18, 19) Linga mukulonda ukuya nakayilo kamo akanunu, mwinong’oneleghe muno ubumanyani bwinu bukuya pakuyila nabininu. (Kolos. 3:14) Mubaghile ukuya nimbatiko iya findu ifi mukulonda ukufwanisya. Utubalilo tosa mufwanisyeghe isi sili pambatiko yinu. Tomáš, uyu tunjobile pakwanda, atile: “Linga ndinubwighane bumo, ngwiyipa fiyo ukuti mfwanisye.”

7. Ngimba findu fiki fyalintulile Julio nu nkasi wake ukuti bafwanisye ubwighane bwabo?

⁷ Mwangaleghe nabandu aba babaghile ukubakasya (Mbu. 13:20) Inong’onela isi syali ntulile Julio nu nkasi wake ukuti bafwanisye ubwighane bwabo ubwa kwiyipa mubufumusi. Julio atile: “Tukwangala nabamanyani aba bikutukasya ukuti tufwanisye ubwighane bwitu, kangi tukuyobesania nabo isya bwighane bwitu. Bingi mwa bamanyani aba bafwanisye kale ubwighane bwakufwana itolo na ubu tulinabo, yonongwa yake abene babaghile ukutupa amasakisyo amanunu. Abamanyani aba babaghile ukutulalusya muno imbatiko yitu yiyilile kangi nukutukasya.”

8. Ngimba findu fiki fibaghile ukubombiwa linga tukulonda ukufwanisya ubwighane bwitu panongwa yakuti twakasiwe? (Keta kangi ikithuzi.)

⁸ Ukuyoba ubwanaloli utubalilo tumo tutikukasiwa. Ngimba isi sikusanusya ukuti tukabaghila ukufwanisya ubwighane bwitu? Hayi. Tufwanikisye bo ulu: Umbelo wamaka ghubaghile ukughuta iboti nukufika kuno likubuka. Loli, umbelo ughu utubalilo tumo ghukukindana amaka kangi amasiku ghamo ghutikuyako. Ngimba isi sikusanusya ukuti iboti likabaghila ukukindilila ukwenda? Hayi. Mwakifwanikisyo, amaboti ghamo ghali ni injini; ghamo ghali ningafi. Uyu ikwendesya abaghile ukubombela iboti lya injini pamo ilya ngafi ukuti akafike kuno ikubuka. Ifi tukulonda ukufwanisya fili bo umbelo; amasiku ghamo tukuya nubwighane bwamaka amasiku ghamo hayi. Kangi amasiku ghamo, tubaghile ukuwa amaka nukutoliwa ukufwanisya ubwighane bwitu. Yonongwa yake linga tukwiyipa ukuti tufwanisye ubwighane bwitu panongwa yakuti tukasiwe itolo, tukabaghila ukufwanisya. Loli mwakufwana itolo nuwakwendesya iboti uyu ikuyagha injila iyingi ukuti akafike kuno ikubuka, tubaghile ukughelaghela ukuti tufwanisye ubwighane bwitu nalinga tutikukasiwa. Ukuyoba ubwanaloli ukubomba isi kukaya kupepe.  Loli tukuya pakuya balusekelo fiyo linga tufwanisye ubwighane bwitu. Bo tukali ukuyobesania isi tubaghile ukubomba, isagha tuyobesanie ilalusyo ili libaghile ukuyapo.

9. Ngimba tukulondiwa ukughelaghela ukufwanisya ubwighane bwitu nalinga tutikukasiwa? Lingania.

⁹ Yehova ikulonda ukuti tumbombeleghe mwalusekelo kangi mwakwiyipa. (Sal. 100:2; 2 Kor. 9:7) Loli ngimba tubaghile ukukindilila ukwiyipa ukuti tufwanisye ubwighane bwitu bwa mwambepo nalinga tutikuhoboka? Inong’onela ikifwanikisyo kya Pauli. Umwene atile: “Loli nikughufunda umbili wangu nukughupela ntumwa.” (1 Kor. 9:25-27) Pauli iyipagha fiyo ukubomba isi syali nunu akabalilo kosa. Ngimba Yehova ahobokagha na isi Pauli abombagha? Ena. Kangi pabumalilo Yehova alinsayile panongwa ya kwiyipa kwake.​—2 Tim. 4:7, 8.

10. Ngimba tukusayiwa bulebule linga tukwiyipa ukufwanisya ubwighane bwitu nalinga tutikukasiwa?

¹⁰ Mwakufwana itolo, Yehova ikuhoboka fiyo linga ikuketa tukwiyipa ukuti tufwanisye ubwighane bwitu nalinga tutikukasiwa. Umwene ikuhoboka nalinga ukuti utubalilo tumo tutikuhoboka nifindu ifi tukubomba loli tukubomba panongwa yakuti tunganile fiyo umwene. Bo muno Yehova alinsayile Pauli, umwene ikuya pakutusaya nanuswe panongwa yakwiyipa kwitu. (Sal. 126:5) Kangi linga Yehova ikutusaya, tukuya pakukasiwa fiyo. Umulumbu yumo wa ku Poland uyu ingamu yake yo Lucyna atile: “Utubalilo tumo ndikulonda ukubuka mubufumusi, fiyofiyo linga ngatele. Loli ulusekelo ulu nguya nalo linga mbukile mubufumusi kyo kyabupe kinunu fiyo.” Isagha tukete isi tubaghile ukubomba linga tutikukasiwa.

11. Ngimba Yehova abaghile ukututula bulebule ukuya bakwikola?

¹¹ Mwiputeghe ukuti mwikoleghe. Ukwikola kukufighilila aminong’ono nifyakubomba fya mundu. Amasyu agha utubalilo twingi ghikusanusya ukwepuka ukuti tungabombagha ifindu ifibibi. Tukulondiwa kangi ukwikola ukuti tubombeghe ifindu ifinunu fiyofiyo linga tupeliwe imbombo ingafu kangi linga tutikukasiwa. Tukumbukeghe ukuti, ukwikola lubafu lwa seke sya mwambepo, yonongwa yake tukulondiwa ukunsuma Yehova ukuti atupe mbepo wake mwikemo ukuti ghututule ukukusya akayilo kakulondiwa fiyo aka. (Luka 11:13; Gal. 5:22, 23) David, uyu tunjobile pakwanda, alingenie muno ulwiputo lwalintulile. Umwene alondagha ukuti amanyileghe Ibaibolo kwa pamwene akabalilo kosa. David atile: “Niputagha kwa Yehova ukuti andule ukuya wakwikola. Nubutuli bwake, nalyandile ukumanyila kanunu amasyu ghake akabalilo kosa.”

12. Ngimba ifundo iyi yikwaghiwa pa Undumbilili 11:4 yibaghile ukututula bulebule ukuti tufwanisye ubwighane bwitu?

¹² Mungaghulilagha ukuti ifindu fyosa fiye kanunu. Nkisu iki, tungaghulilagha tasi ukuti ifindu fyosa fiye kanunu. Linga tukughulila isi tukabaghila ukufwanisya ubwighane bwitu. (Belenga Undumbilili 11:4.) Unkamu Dayniel atile: “Fikaya findu fyosa ifi fibaghile ukwenda kanunu. Yonongwa yake tutikulondiwa ukughulila, tukulondiwa ukubomba mwanakalinga.” Unkamu Paul uwa ku Uganda, ayobile ikifukwa ikingi iki tutikulondiwa ukukabila. Umwene atile: “Linga twandile ukubombapo simo mwanakalinga nalinga tukwaghana nindamyo, Yehova abaghile ukututula.”—Mala. 3:10.

13. Nongwa yafiki kwakulondiwa fiyo ukusala ifyakubomba ifinandi?

¹³ Mutaleghe ukubomba ifindu ifinandi. Utubalilo tumo tukabaghila ukukasiwa panongwa yakuti ubwighane bwitu ubu tukulonda ukufwanisya bubaghile ukuya bukafu ukubufwanisya. Linga mo siyilile kumyinu, ngimba mubaghile ukusala ifyakubomba ifinandi? Linga muli nubwighane ubwakukusya akayilo kamo mukulondiwa ukwanda ukunangisya akayilo aka panandinapanandi. Linga muli nubwighane bwa kubelenga Ibaibolo lyosa, ngimba mubaghile  ukutendekesya imbatiko yakubelenga amavesi manandi itolo? Tomáš, uyu tunjobile pakwanda, atamiwagha ukuti afwanisye ubwighane bwake ubwakubelenga Ibaibolo kwa kyinja. Umwene atile: “Nasyaghenie ukuti nabopile ukusala ifindu. Yonongwa yake nalyandile kangi ukubelenga amavesi manandi itolo isiku lililyosa nukwinong’onelapo. Ifyakukongapo fyake, nalyandile ukuhoboka linga ngubelenga.” Panongwa yakuti Tomáš alyandile ukuhoboka ukubelenga Ibaibolo, umwene alondagha ukubelenga kwa kabalilo akatali. Pabumalilo, abelengile Ibaibolo lyosa. c

14. Ngimba findu fiki fibaghile ukupangisya ukuti tutoliwe ukufwanisya ubwighane bwitu?

¹⁴ Nalinga ukuti utubalilo tumo tukukasiwa, loli tubaghile ukwaghana nifindu fimo ifi fibaghile ukutuwisya amaka. Mwakifwanikisyo, “ifindu ifi tukaghulilagha” fibaghile ukutupangisya ukutoliwa ukufwanisya ubwighane bwitu. (Ndumbi. 9:11) Tubaghile ukwaghana nindamyo iyi yibaghile ukutuwisya amaka. (Mbu. 24:10) Panongwa yakuti tuli basitabugholofu, tubaghile ukubomba ifindu ifibibi nukutoliwa ukufwanisya ubwighane bwitu. (Rom. 7:23) Lumo tubaghile ukukatala fiyo. (Mat. 26:43) Ngimba findu fiki fibaghile ukututula ukumalana nifindu ifi fibaghile ukutuwisya amaka?

15. Linga tuwile amaka, ngimba sikusanusya ukuti tutoliwe? Lingania. (Salimo 145:14)

¹⁵ Linga simo sibawisisye amaka, sitikusanusya ukuti mutoliwe. Ibaibolo likuti utubalilo twingi tukwaghana nindamyo. Loli tubaghile ukughelaghela ukuti tufwanisye ubwighane bwitu nubutuli bwa Yehova. (Belenga Salimo 145:14.) Unkamu yumo uyu tunjobile pakwanda uyu ingamu yake yo Philip, atile: “Ndikwinong’onela isya tubalilo utu ngutoliwa ukufwanisya ubwighane bwangu. Mmalo mwake ngwinong’onela isi ngulondiwa ukubomba ukuti mfwanisye ubwighane bwangu.” David, uyu tunjobile pakwanda,  atile: “Ndikwinong’onela fiyo isya ndamyo isi ngwaghana nasyo loli nguketa ukuti lusako ulu ngunangisya kwa Yehova ukuti nunganile fiyo.” Linga mukukindilila ukuti mufwanisye ubwighane bwinu nalinga ukuti kubaghile ukuya kukafu, mukunangisya ukuti mukulonda ukunhobosya Yehova. Umwene ikuhoboka fiyo linga ikuketa ukuti mukughelaghela ukufwanisya ubwighane bwinu.

16. Ngimba mubaghile ukumanyilapo isyafiki pa isi sibombiwe?

¹⁶ Mumanyilengepo simo pa isi sibombiwe. Mwinong’oneleghe isi syabombiwe nukwilalusya ukuti, ‘Ngimba mbaghile ukubomba isyafiki ukuti isi syabombiwe singabombiwagha kangi?’ (Mbu. 27:12) Loli utubalilo tumo, linga mukutoliwa ukufwanisya ubwighane bwinu, sibaghile ukunangisya ukuti bukaya bwakulondiwa. Linga mukuketa ukuti isi sya bwanaloli, mukulondiwa ukwinong’onela kangi isya bwighane bwinu ukuti mukete linga syakulondiwa kumyinu. d Linga mutoliwe ukufwanisya ubwighane bwinu, musimanye ukuti Yehova ikubaketa ukuti muli bakulondiwa.​—2 Kor. 8:12.

17. Nongwa yafiki tukulondiwa ukukindilila ukukumbukila ifi tufwanisye ukubomba?

¹⁷ Mukumbukeghe isi mufwanisye kale ukubomba. Ibaibolo likuti, “Namanga Kyala akaya nsitabugholofu ukuti ibwe imbombo syinu.” (Hib. 6:10) Yonongwa yake nanumwe mutikulondiwa ukwibwa ifi mubombile. Mukumbukeghe ubwighane bwinu ubu mufwanisye bo ukuya pabumanyani na Yehova, ukufumusya Amasyu ghake pamo ukosiwa. Bo muno mwiyipilagha kunyuma ukuti mufwanisye ubwighane bwa mwambepo, mubaghile ukukindilila ukufwanisya ubwighane bwinu.​—Filip. 3:16.

18. Ngimba tukulondiwa ukukumbuka isyafiki bo tukughelaghela ukufwanisya ubwighane bwitu? (Keta kangi ikithuzi.)

¹⁸ Nubutuli bwa Yehova, mubaghile ukufwanisya ubwighane bwinu, mwakufwana itolo na uyu ikwendesya iboti uyu ikuhoboka fiyo linga afikile kuno ikubuka. Loli mukumbukeghe ukuti, bingi aba bikwendesya amaboti bope bikuhoboka fiyo nubulendo. Mwakufwana itolo, linga mukughelaghela ukuti mufwanisye ubwighane bwinu bwa mwambepo, muketeghe muno Yehova ikubatulila kangi mukuya pakuhoboka pabumi bwinu. (2 Kor. 4:7) Linga mutikuwa amaka, Yehova ikuya pakubasaya fiyo.​—Gal. 6:9.