1. Ukufwana na Matai 28:18-20, ngimba lulaghilo luliku ulu Yesu abapele abafundiwa bake?

BO Yesu asyukile, abonekile ku bafundiwa bake aba babungene ku Galilai. Umwene ali ni nkhani iyakulondiwa fiyo iyakuti ababule. Ngimba yali nkhani yiliku? Inkhani yake yikwaghiwa pa Matai 28:18-20.—Belenga.

2. Ngimba malalusyo ghaliku agha tukuya pakuyobesania?

² Ululaghilo lwa Yesu ulwa kupela abafundiwa lukubapalamasya ababombi ba Kyala bosa amasiku agha. Isagha tuyobesanie amalalusyo matatu agha ghikukolelana nimbombo iyi Yesu atupele. Ilyakwanda, ukongelelapo pa kubamanyisya abandu isi Kyala ikulonda, ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki? Ilyabubili, ngimba abafumusi bosa babaghile ukutulapo bulebule ukuti aba bikumanyila Ibaibolo bakule mwambepo? Ilyabutatu, ngimba tubaghile ukubatula bulebule abafumusi aba balekile ukufumusya ukuti bande kangi?

3. Ngimba bulongosi buliku ubu Yesu alyongelilepo palulaghilo lwake?

³ Indaghilo sya Yesu mbepe fiyo. Tukulondiwa ukubamanyisya abandu ifindu ifi umwene atulaghile. Loli tutikulondiwa ukwibwa ifundo iyakulondiwa fiyo. Yesu akayobile ukuti: ‘Mubamanyisyeghe syosa isi mbalaghile umwe.’ M’malo mwake atile: Mubamanyisyeghe ‘ukukonga syosa isi mbalaghile umwe.’ Ukuti ummanyili apilikile ululaghilo lwa Yesu, tukulondiwa ukummanyisya isi abaghile ukubomba nukunnangisya muno abaghile ukubombela. (Imbo. 8:31) Nongwa yafiki tukulondiwa ukubomba isi?

4. Ngimba ukukonga ululaghilo kukusanusya isyafiki? Yoba ikifwanikisyo.

 ⁴ “Ukukonga” ululaghilo kukusanusya ukupilikila. Ukuti tupilikisye kanunu muno tubaghile ukuntulila umundu yumo ukukonga ifindu ifi Kristu atulaghile, inong’onela ikifwanikisyo iki. Ngimba umundu uyu ikubamanyisya abandu bamo ukwendesya igalimoto, ikubatula bulebule ukukonga indaghilo sya pansebo? Ikyakwanda umwene ikubamanyisya indaghilo isi bikulondiwa ukukonga linga bali pansebo. Loli ukuti abamanyisye muno babaghile ukukongela indaghilo isi, umwene ikulondiwa ukubombapo simo. Ikulondiwa ukubatula abamanyili nukubanangisya muno babaghile ukwendesyela igalimoto nukughela ukukonga isi bamanyile. Ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki kukifwanikisyo iki?

5. (a) Ukufwana na Yohani 14:15; kangi na 1 Yohani 2:3, ngimba tukulondiwa ukubamanyisya abamanyili bitu ukubomba isyafiki? (b) Yoba ififwanikisyo ifya muno tubaghile ukubatulila abamanyili bitu?

⁵ Linga tukumanyila Ibaibolo na bangi, tukubamanyisya isi Kyala ikulonda ukuti tubombeghe. Loli tukulondiwa ukubomba nyingi. Tubatuleghe aba tukumanyila nabo Ibaibolo muno babaghile ukukongela isi bikumanyila pabumi bwabo. (Belenga Yohani 14:15; 1 Yohani 2:3.) Ukwendela mu isi tukubomba, tubaghile ukubatula ukuti bakongeghe ifundo sya mu Baibolo linga bali ku sukulu, ku mbombo pamo linga babukile pakusangaluka. Tubaghile ukubabula isi twalyaghene nasyo ukuti tubanangisye muno ukukonga ifundo sya mu Baibolo kubaghile ukubafighililila ku findu ifibibi pamo muno syatutulile ukusala ifindu mwamahala. Linga tuli na bamanyili bitu, tusumeghe mbepo mwikemo wa Yehova ukuti ghubalongosyeghe.—Yoh. 16:13.

6. Ngimba ukubamanyisya abangi ukukonga indaghilo sya Yesu kukongelapo isyafiki?

⁶ Ngimba ukubamanyisya abangi ukukonga indaghilo sya Yesu kukongelelapo isyafiki? Tukulondiwa ukubatula ukuti baye nubwighane ubwakupela abafundiwa. Abamanyili bamo babaghile ukutila ukuti bafumusyeghe. Yonongwa yake tukulondiwa ukuya bololo linga tukubatula ukupilikisya kanunu ubwanaloli bwa mu Baibolo ukuti baye nulwitiko lwamaka. Isi sikuya pakubakasya ukuti bafumusyeghe. Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki ukuti tubatule abamanyili ukuya nubwighane ubwakufumusya amasyu amanunu?

7. Ngimba tubaghile ukuntula bulebule ummanyili ukuya nubwighane ubwakufumusya amasyu amanunu ku bangi?

⁷ Tukulondiwa ukubalalusya abamanyili bitu amalalusyo bo agha: “Ngimba amasyu gha Bunyafyale ghakutulile bulebule ukuchenja pabumi bwako? Ngimba kwinong’ona ukuti abangi bikulondiwa ukupilika amasyu agha? Ngimba kulondiwa ukubomba isyafiki ukuti ubatule?” (Mbu. 3:27; Mat. 9:37, 38) Munnangisye ummanyili amathilakiti agha tukubombela pakumanyila na bandu Ibaibolo ukuti asalepo agha ikuketa ukuti ghabaghile ukubatula aba mumbumba yake, abamanyani bake pamo aba ikubomba nabo imbombo. Mumpepo amathilakiti mingi. Mwitendekesyeghe nawe muno abaghile ukwakuyabila ithilakiti lililyosa mwakubafika pandumbula. Bwanaloli ukuti linga ummanyili witu itikisiwe ukuya mfumusi bo akali ukosiwa, tukulondiwa ukuti tufumusyeghe nawe ukuti tuntule.—Ndumbi. 4:9, 10; Luka 6:40.

8. Nongwa yafiki kwakulondiwa ukuti abamanyili bitu bakusyeghe ulughano lwabo kwa Kyala na bandu? (Keta kangi ibokosi ilyakuti “ Ngimba Tubaghile Ukubatula Bulebule Abamanyili Bitu Ukuti Bakusyeghe Ulughano Lwabo Kwa Kyala?”)

⁸ Tukumbukeghe ukuti Yesu atulaghile ukuti tubamanyisyeghe abangi “ukukonga syosa isi” atulaghile. Isi sikongelelapo ingomelesyo sibili ingulumba, ukungana Kyala nukungana umwinitu, syosa isi sikukolelana nimbombo yakufumusya nukupela abafundiwa. (Mat. 22:37-39)  Ngimba sikukolelana bulebule? Linga ummanyili wa Baibolo ulughano lwake lukukula kwa Kyala, umwene atikuya pakubatila abandu. Tukubafumukisya abandu panongwa yakuti tubaghanile kangi tunganile Kyala. Bwanaloli ukuti abamanyili bitu babaghile ukuya nubogha pakufumusya. Loli tubaghile ukubasimikisyila ukuti nubutuli bwa Yehova babaghile ukuleka ukubatila abandu. (Sal. 18: 1-3; Mbu. 29:25) Ibokosi ili likukolelana ni nkhani iyi, likulingania injila isi tubaghile ukukonga ukuti tuntule ummanyili ukukusya ulughano lwake kwa Kyala. Mwakongelelapo, ngimba abakamu na balumbu bikulondiwa ukubomba isyafiki ukuti babatule abafumusi abapya ukuti banangisyeghe ulughano?

9. Nkifwanikisyo kya uyu ikumanyila ukwendesya igalimoto, ngimba mo munjila siliku isi ikumanya ifimanyilo ifyakulondiwa fiyo?

⁹ Inong’onela kangi isya kifwanikisyo kya mmanyili uyu ikumanyila ukwendesya igalimoto. Linga ikwendesya bo ummanyisi wake ali pabupipi, ngimba ikumanyila munjila siliku? Mwakupilikisya ku mmanyisi wake nukuketa muno abangi bikwendesya kanunu. Mwakifwanikisyo, ummanyisi abaghile ukunnangisya muno yumo uyu ikwendesya igalimoto ikumpa ulusako umwinake ukuti aye pankyeni pamyake. Pamo abaghile ukunnangisya muno dilayivala yumo ikupungusya ulumuli lwa magesi ukuti abadilayivala abangi aba bikwisa nkyeni baketeghe kanunu. Ififwanikisyo ifi fikuntula ummanyili ukumanya ifimanyilo ifyakulondiwa fiyo ifi abaghile ukukonga linga ikwendesya igalimoto.

10. Ngimba kindu kiliku iki kibaghile ukuntula ummanyili wa Baibolo ukukula mwambepo?

¹⁰ Mwakufwana itolo, ummanyili wa Baibolo uyu andile ukumbombela Yehova, atikumanyila itolo ukufuma ku mmanyisi wake loli na kufifwanikisyo ifya babombi abangi aba Yehova. Loli ngimba kindu kiliku iki kikuya pakubatula fiyo abamanyili ba Baibolo ukukula mwambepo? Ko kwaghiwapo pangomano syitu isya Bukristu. Nongwa yafiki? Ubulongosi bwa M’malemba ubu tukwambilila pangomano bukuya pakubatula ukumanya nyingi, ukukasya ulwitiko lwabo nukubatula ukuti banganeghe fiyo Kyala. (Imbo. 15:30-32) Mwakongelelapo, ummanyisi abaghile ukunnangisya ummanyili wake abakamu na balumbu aba bope baghenemo nindamyo isi yope ikwaghana nasyo. Ummanyili ikuya pakuketa ififwanikisyo ifinunu ifya bakamu na balumbu aba bikunangisania ulughano. Inong’onela ififwanikisyo ifyakukongapo ifi.

11. Ngimba fifwanikisyo filiku ifi ummanyili abaghile ukuketa ku bakamu nabalumbu kangi fibaghile ukumpalamasya bulebule?

¹¹ Ummanyili wa Baibolo uyu ikulela mwene abana abaghile ukumanyilako ku mulumbu uyu yope ikwaghana nindamyo iyakufwana itolo niyake. Isi sibaghile ukunkasya ummanyili linga ikuketa muno umulumbu uyu ikwiyipa ukubuka ku Nyumba ya Bunyafyale na banake. Ummanyili uyu ikutoliwa ukuleka ukukwesa ingambo ikuya pakumanyana numfumusi uyu yope alyaghenepo nindamyo iyakufwana itolo loli afwanisye ukumalana nayo. Umfumusi abaghile ukumbula ummanyili muno ulughano lwake kwa Yehova lukuntulila ukuti apilikileghe indaghilo sya Kyala. (2 Kor. 7:1; Filip. 4:13) Linga apilike muno umfumusi alekile ukukwesa, ummanyili abaghile ukuya nulusubilo linga unkamu ansimikisyile ukuti, “Nanuwe ubaghile ukuleka ukukwesa.” Nkifwanikisyo kya butatu, ummanyili wa Baibolo undindwana ikuketa muno umulumbu undindwana ikuyila walusekelo panongwa yakuya Nketi wa Yehova. Linga ummanyili ikuketa muno umulumbu uyu ikuyila walusekelo pabumi bwake, ikuya pakulonda ukuti amanye nyingi isi sikumpa ulusekelo.

12. Nongwa yafiki tubaghile ukuyoba ukuti aliwesa nkipanga ali nubudindo ubwakubatula abamanyili ba Baibolo?

¹² Linga abamanyili ba Baibolo babamenye  abafumusi bingi abasubiliwa, bikumanyila ukufuma kumyabo ukukonga ululaghilo lwa Kristu pa nkhani iyakungana Kyala na bandu. (Yoh. 13:35; 1 Tim. 4:12) Mwakongelelapo, bo muno tuketile pabwandilo, ummanyili abaghile ukumanyila ukufuma ku bafumusi aba balifimbilisye indamyo isyakufwana na isi umwene ikwaghana nasyo. Ummanyili ikumanyila ukufuma kufifwanikisyo ifi ukuti achenje pabumi bwake ukuya mfundiwa wa Kristu. (Kukumbu. 30:11) Aliwesa nkipanga abaghile ukutulapo munjila isyakukindanakindana ukuti abamanyili bakule mwambepo. (Mat. 5:16) Ngimba mukwiyipa bulebule ukuti mubakasye abamanyili ba Baibolo aba bikwisa kungomano?

13-14. Ngimba Yesu abombagha bulebule na batumiwa bake aba bawile amaka?

¹³ Tukulondiwa ukubatula abakamu na balumbu aba balekile ukufumusya ukuti bafwanisye ululaghilo lwa Kristu ulwa kupela abafundiwa. Muno Yesu abombile nabatumiwa bake aba bawile amaka, sikunangisya isi tukulondiwa ukubomba amasiku agha.

¹⁴ Kubumalilo bwa bubombeli bwa Yesu pa kisu bo alipipi ukufwa, “abafundiwa bosa balinkundeka balinkwenda nukubopa.” (Mar. 14:50; Yoh. 16:32) Ngimba Yesu abombile isyafiki bo abafundiwa bake bawile amaka kwa kabalilo akanandi? Bo Yesu asyukile itolo, ababulile abamanyili bake bamo ukuti: “Mungatetemagha, amubukeghe mukababuleghe abamyitu [ukuti syukile].” (Mat. 28:10a) Yesu akalekilepo ukubatula abatumiwa bake. Nalinga ukuti balimbopile loli umwene akindilile ukubayoba ukuti “abamyitu.” Mwakufwana itolo na Yehova, Yesu ali wakisa kangi abahobokelagha abangi.—2 Banyaf. 13:23.

15. Ngimba tukubaketa bulebule aba balekile ukufumusya?

¹⁵ Mwakufwana itolo, nanuswe tukubakumbuka fiyo aba balekile ukufumusya. Abene bakamu na balumbu bitu kangi tubaghanile fiyo. Tukukumbuka ukwiyipa kwawo uku banangisyagha kunyuma pakumbombela Yehova kangi bamo balimbombile kwa fyinja fingi. (Hib. 6:10) Tubasyukilwe fiyo. (Luka 15:4-7) Mwakunkonga Yesu, ngimba mo munjila siliku isi tubaghile ukunangisya ukuti tukubakumbuka?

16. Ngimba tubaghile ukunangisya bulebule ukuti tukubakumbuka abonywa mwambepo?

¹⁶ Tubakoleleghe kungomano mwalughano. Injila yimo iyi Yesu abakasyagha abatumiwa bake aba bawile amaka, ko kubabula ukuti babunganeghe. (Mat. 28:10b; 1 Kor. 15:6) Nanuswe amasiku agha, tubaghile ukubakasya abonywa mwambepo ukuti biseghe kungomano. Tusimenye ukuti tubaghile ukubakolela utubalilo twingi ukuti biseghe kungomano. Kisita kukayika, Yesu ahobwike fiyo bo abafundiwa bake bapilikile isi ababulile.—Fwanikisya na Matai 28:16 na Luka 15:6.

17. Ngimba tukulondiwa ukwipilika bulebule linga umonywa mwambepo afikile pangomano?

¹⁷ Tubambilileghe nindumbula yosa. Yesu abambilile kanunu abafundiwa bake bo baghene kangi umwene yo alyandile ukuyobesania nabo. (Mat. 28:18) Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga umonywa mwambepo afikile pa Nyumba ya Bunyafyale? Tukulondiwa ukubombapo simo mwanakalinga ukuti tumwambilile mwalughano. Pakwanda, lumo tubaghile ukupasya ukuti tukaya nasyo isyakuyoba. Loli ukuti ipilike kanunu, tubaghile ukumbula muno tukwipilikila panongwa yakwisa kwake.

18. Ngimba tubaghile ukubakasya bulebule abonywa mwambepo?

¹⁸ Tubakasyeghe. Abafundiwa ba Yesu baketagha ukuti bakabaghila ukufwanisya ukukonga  ululaghilo ulwakuti bafumusyeghe pa kisu kyosa. Yesu abakasisye mwakubabula ukuti: “Une ndipo nanumwe bwila.” (Mat. 28:20) Ngimba isi syabatulile abafundiwa bake? Ena. Bo bapilike isi, abene baliyipile ‘ukumanyisya nukufumusya amasyu amanunu.’ (Imbo. 5:42) Abafumusi abonywa mwambepo bope bikulondiwa ukukasiwa. Abene babaghile ukutila ukwanda kangi ukufumusya. Tukulondiwa ukubakasya ukuti batikuyagha bene pakufumusya. Linga bitendekisye, tubaghile ukwingila nabo mubufumusi. Abene babaghile ukundaghisya fiyo panongwa yakubatula ukuti bande kangi ukufumusya amasyu amanunu. Linga tukubinong’onela abonywa mwambepo, babaghile ukwanda kangi ukubungana. Abakamu nabalumbu bope babaghile ukuhoboka fiyo.

19. Ngimba tusimikisye ukubomba isyafiki kangi nongwa yafiki?

¹⁹ Ngimba tukuya pakukindilila ukufumusya nukupela abafundiwa mpaka ndili? Ukwakufika kubumalilo bwa kisu iki. (Mat. 28:20 NWT; keta Mang’anamuro gha Mazgu gha mu Baibolo, pakamutu akakuti, “Umaliro wa charu ichi.”) Ngimba tukuya pakufwanisya ukufumusya nukupela abafundiwa mpaka kubumalilo? Syo isi tusalile ukubomba. Tukwiyipa ukubombela akabalilo, amaka nindalama syitu ukuti tubatule abandu aba “bimikiliwe ku bumi bwa bwila.” (Imbo. 13:48) Linga tukubomba isi, ko kuti tukunkonga Yesu. Umwene atile: “Ifyakulya fyangu ko kubomba ubwighane bwa uyu andumile une nukuyimalisya imbombo yake.” (Yoh. 4:34; 17:4) Isi syo isi nanuswe tukulondiwa ukubomba ukufumila pasi pandumbula. Tukulondiwa ukumalisya imbombo iyi Yesu atupele. (Yoh. 20:21) Kangi tukulonda ukuti nabonywa mwambepo, bope twifimbilisyeghe nabo pambombo iyi.—Mat. 24:13.

20. Ukufwana na Bafilipi 4:13, nongwa yafiki tubaghile ukufwanisya ukubomba imbombo iyi Yesu atupele?

²⁰ Ukuyoba ubwanaloli, kukaya kupepe ukukonga ululaghilo lwa Yesu. Loli tutikuya pakuyibomba twibene imbombo iyi. Yesu afingile ukuti ikuya pakuya nanuswe. Tukufwanisya ukubomba imbombo iyakupela abafundiwa panongwa yakuti tuli ‘babombanisi na Kyala’ kangi ‘babombi ba Kristu.’ (1 Kor. 3:9; NWT, 2 Kor. 2:17) Yonongwa yake tubaghile ukufwanisya. Tuli nulusako kangi tukuhoboka fiyo ukubomba imbombo iyi nukubatula abangi ukuti bope babombeghe.—Belenga Bafilipi 4:13.