1. Ngimba untumiwa Pauli abaketagha bulebule abatuli bakipanga?

 ABATULI bakipanga bikubomba imbombo iyakulondiwa fiyo mfipanga. Untumiwa Pauli abandaghisye fiyo abakamu abasubiliwa aba. Mwakifwanikisyo, bo ikubalembela kalata Abakristu ba ku Filipi, abapele uluponio abatuli bakipanga pampene na bakulumba.—Filip. 1:1.

2. Ngimba unkamu Luis alipilike bulebule bo imikiwe ukuya ntuli wakipanga?

² Abakamu bingi aba bosiwe abakusi na bakilumyana, bikulwagha ulusekelo lwingi pakuya batuli bakipanga. Mwakifwanikisyo, unkamu Devan ali nifyinja 18 apa imikiwagha ukuya ntuli wakipanga. Loli unkamu Luis ali nifyinja 50 apa imikiwagha ukuya ntuli wakipanga. Ngimba alipilike bulebule pakuya ntuli wakipanga? Umwene atile, “Nguketa ukuti ndwaghile ulusako ulunywamu fiyo ulwakubatula abakamu na balumbu nkipanga kyitu. Abene banganile fiyo kangi nanine ngulondiwa ukunangisya ukuti mbaghanile.” Momuno abatuli bakipanga bingi bikwipilikila.

3. Ngimba malalusyo ghaliku agha tukuya pakuyobesania?

³ Linga muli nkamu uyu osiwe kangi mukaya ntuli wakipanga, ngimba mubaghile ukuya nubwighane ubu? Ngimba findu fiki fibaghile ukubatuma ukuti mubombeghe isi? Kangi ngimba tuyilo tuliku utu tukuyobiwa Mmalemba utu mukulondiwa ukuya nato? Munkhani iyi tukuya pakuyobesania amaansala gha malalusyo agha. Loli ikyakwanda, isagha tuyobesanie imbombo iyi abatuli bakipanga bikubomba.

NGIMBA IMBOMBO YA BATULI BAKIPANGA YO YILIKU?

4. Ngimba imbombo ya batuli bakipanga yo yiliku? (Keta kangi ikithuzi.)

⁴ Untuli wakipanga, nkamu uyu osiwe kangi imikiwe nambepo mwikemo ukuti abatuleghe abakulumba ukubomba ifindu ifyakulondiwa  nkipanga. Abatuli bakipanga bamo bali nimbombo yakuketesya ukuti abafumusi bali nifighaba ifyakufwana ukufumusyako kangi bali namabuku aghakubombela mubufumusi. Abangi bali nimbombo yakuketesya nukutendekesya Inyumba ya Bunyafyale ukuti yibonekeghe kanunu. Abatuli bakipanga bikubomba kangi imbombo yakubambilila abahesya pangomano nukutula kufibombelo fya saundi namavidiyo. Syosa isi mbombo syakutula fiyo. Loli ikyakulondiwa fiyo kyo kyakuti abatuli bakipanga, banyambala aba banganile Yehova kangi bikubomba ifindu ukufwana nifundo syake. Kangi babaghanile fiyo abakamu na balumbu babo. (Mat. 22:​37-39) Ngimba unkamu uyu osiwe abaghile ukwiyipa bulebule ukuti aye ntuli nkipanga?

5. Ngimba unkamu abaghile ukwiyipa bulebule ukuti abaghiliwe ukuya ntuli wakipanga?

⁵ Ibaibolo likuyoba utuyilo utu abandu bikulondiwa ukuya nato ukuti bimikiwe ukuya batuli bakipanga. (1 Tim. 3:​8-10, 12, 13) Linga mukulonda ukubatula abangi mwakuya ntuli wakipanga, mutumanyeghe kanunu utuyilo utu kangi mwiyipeghe ukuya nato. Loli ikyakwanda, mukulondiwa ukwinong’onela inongwa iyi mukulonda ukuya ntuli wakipanga.

NONGWA YAFIKI MUKULONDA UKUYA BATULI BAKIPANGA?

6. Ngimba kifukwa kiliku iki kibaghile ukuntuma unkamu ukuti iyipeghe ukubatula abakamu na balumbu? (Matai 20:28; keta kangi kyapakikope.)

⁶ Inong’onela isya Yesu Kristu, uyu yo kifwanikisyo kinunu fiyo kumyitu. Umwene abombagha syosa panongwa yakuti alinganile Tata wake Yehova nabandu. Ulughano ulu lo ulu lwalimpangisye ukuti iyipeghe fiyo nukubomba imbombo isi abandu basiketagha ukuya syapasi. (Belenga Matai 20:28; Yoh. 13:​5, 14, 15) Linga ulughano lukubatuma ukubomba isi, Yehova isakubasaya nukubatula ukufwanisya ubwighane bwinu ubwakuya ntuli wakipanga.—1 Kor. 16:14; 1 Pet. 5:5.

7. Nongwa yafiki unkamu atikulondiwa ukuya wakwibona?

⁷ Nkisu iki, abandu bikubapala fiyo aba bikwibona ukuya bapamwanya fiyo. Loli mukaya mo muno ababombi ba Yehova bayilile. Unkamu uyu abaghanile abakamu na balumbu, atikubalaghila abinake pamo ukwinangisya ukuti umwene yo wakulondiwa fiyo. Linga umundu uyu ikwibona ukuya wapamwanya ukubakinda abinake imikiwe nkipanga, abaghile ukukana ukubomba imbombo isi sikuboneka ukuya  syapasi na isi ing’osi sya padela isya Yehova sikulonda. Abaghile ukuketa ukuti akabaghila ukubomba imbombo simo. (Yoh. 10:12) Yehova akabaghila ukunsaya umundu uyu ikubomba ifindu mwakwikwesya.—1 Kor. 10:​24, 33; 13:​4, 5.

8. Ngimba bulongosi buliku ubu Yesu abapele abatumiwa bake?

⁸ Utubalilo tumo, abamanyani ba Yesu abapandumbula bope balondagha ukuya nubudindo bumo loli nubwighane ububibi. Inong’onela isi Yakobu na Yohani aba bali batumiwa ba Yesu babombile. Balinsumile Yesu ukuti abape ubudindo Mbunyafyale bwake. Yesu akababulile ukuti basumile ifindu ifinunu. Mmalo mwake, abalingenie abafundiwa bake bosa 12 ukuti: “Uyu linga ikulonda ukuya nkulumba mmyinu, yo ayeghe mbombi winu, kangi uyu linga ikulonda ukuya ntasi mmyinu, yo ayeghe ntumwa wa bosa.” (Mar. 10:​35-37, 43, 44) Ikipanga kikusayiwa fiyo linga abakamu bikwiyipa ukuti babatuleghe abakamu na balumbu nubwighane ubununu ubu ko kubabombela abangi.—1 Tes. 2:8.

NGIMBA FINDU FIKI FIBAGHILE UKUBATULA UKUTI MWIYIPEGHE?

9. Ngimba mubaghile ukukusya bulebule ubwighane bwinu ubwakuti mwiyipeghe?

⁹ Tutikukayikila ukuti munganile Yehova kangi mukulonda ukubabombela abangi. Loli lumo mukaya nubwighane bwa kwiyipa bo muno bikubombela abatuli bakipanga. Ngimba findu fiki fibaghile ukubatula ukuti mwiyipeghe? Inong’onela ulusekelo ulu mubaghile ukuya nalo panongwa yakubabombela abakamu na balumbu binu. Yesu atile: “Nukupa nukwambilila, kusayiwa ku kupa.” (Imbo. 20:35) Kangi Yesu yope akongagha ifundo iyi. Umwene alwaghile ulusekelo ulunywamu panongwa yakubabombela abangi, kangi momuno sikuya pakuyila nakumyinu.

10. Ngimba Yesu anangisye bulebule ukuti ali nulusekelo panongwa yakubabombela abangi? (Marko 6:​31-34)

¹⁰ Inong’onela ikifwanikisyo iki kikunangisya ukuti Yesu ali walusekelo panongwa yakubatula abangi. (Belenga Marko 6:​31-34.) Isiku limo, Yesu nabatumiwa bake bakatele. Babukagha kubuyo ubusitabandu ukuti bakatusyepo panandi. Loli ikilundilo kya bandu kyatalilepo ukufika ukuti Yesu akimanyisye. Umwene abaghile ukubakanila. Mwakongelelapo, Yesu nabatumiwa bake bakali nakabalilo “ka kulila ifyakulya.” Lumo Yesu abaghile ukubabula abandu ukuti babukeghe kumyabo bo abamanyisye ifundo nnandi itolo isya bwanaloli. Loli panongwa yakuti abaghanile, umwene “alinkwanda ukubamanyisya si nyingi.” Kangi akindilile ukubamanyisya mpaka “ilisuba” lyalingile. (Mar. 6:35) Umwene abombile isi panongwa yakuti “ikisa kilinkumwagha.” Umwene alondagha ukubamanyisya papo abaghanile. Ukubabombela abangi, kwalimpangisye Yesu ukuya nulusekelo lwingi.

11. Ngimba Yesu abatulile bulebule munjila inunu abandu aba bampilikisyagha? (Keta kangi ikithuzi.)

¹¹ Bo Yesu ikukitula ikilundilo, abombile nyingi ukukinda ukubamanyisya itolo. Abapele nifindu fya kumbili ifi balondiwagha. Abapele ifyakulya bo abombile ikika nukubapa abafundiwa bake ukuti babayabile abandu. (Mar. 6:41) Mwakubomba isi, abamanyisye abafundiwa bake ukuti bababombeleghe abinabo. Anangisye kangi ukuti ububombeli ubwakutula bo ubu abatuli bakipanga bikubomba bwakulondiwa fiyo. Inong’onela ulusekelo ulu abatumiwa bali nalo bo bikutulapo ukuyaba ifyakulya ifi bapeliwe bo Yesu abombile ikika mpaka “balinkulya bali nkwikuta bosa.” (Mar. 6:42) Iki kifwanikisyo kimokyene itolo iki kikunangisya ukuti Yesu abikagha pakwanda isi abandu bikulonda mmalo mwa ifi umwene alondagha. Umwene abombagha sisisi pabumi bwake bosa bo ali pakisu kyapasi. (Mat. 4:23; 8:16) Yesu  alwaghile ulusekelo nukwikutisiwa bo ikubamanyisya abangi nukubatula mwakwiyisya. Nanumwe mukuya pakulwagha ulusekelo linga mukwiyipa ukuti muye batuli bakipanga.

12. Nongwa yafiki nayumo atikulondiwa ukwipilika ukuti akaya namaluso ghakukitula ikipanga?

¹² Linga mukuketa ukuti mukaya nuluso lwapadela, mungawagha amaka. Tukusubila ukuti muli nutuyilo utu tubaghile ukubapangisya ukuti mubatuleghe abakamu na balumbu. Inong’onela isi Pauli alembile pa 1 Bakorinti 12:​12-30, ukufuma apo munsumeghe Yehova ukuti abatule ukumanya muno ifundo isi sibaghile ukubatulila. Amasyu gha Pauli agha, ghikupilikiwa kanunu ukuti umwe muli bakulondiwa fiyo kwa Yehova bo muno bayilile ababombi bake bosa nkipanga. Linga mukabaghila ukuya ntuli wakipanga lino panongwa yatuyilo tumo utu mukulondiwa ukuya nato, komma ukuwa amaka. Mmalo mwake, mubombeghe isi mubaghile ukufwanisya ukuti mumbombeleghe Yehova nukubatula abakamu na balumbu binu. Musubileghe ukuti abakulumba bikuya pakubinong’onela nukubapa ububombeli ubu mubaghile ukufwanisya.—Rom. 12:​4-8.

13. Ngimba fundo yiliku iyi yabwanaloli pakuyoba isya tuyilo utwa banyambala aba bimikiwe?

¹³ Inong’onela kangi ikifukwa ikingi iki mukulondiwa ukwiyipa ukuti mubaghiliwe ukuya ntuli wakipanga: Abakristu bosa bikulondiwa ukuya nutuyilo utu Ibaibolo likuti abatuli bakipanga bayeghe nato. Mwakifwanikisyo, Abakristu bosa bikulondiwa ukuya pabumanyani ubununu na Yehova, bikuya nulusekelo panongwa yakupa nukuya nutuyilo utu Kyala ikulonda. Ngimba unkamu abaghile ukubomba isyafiki ukuti iyipeghe?

NGIMBA MUBAGHILE UKUBOMBA ISYAFIKI UKUTI MUYE NTULI WAKIPANGA?

14. Ngimba ukuya “balwiyufyo” kukusanusya isyafiki? (1 Timoti 3:​8-10, 12)

¹⁴ Isagha tuyobesanie tumo mwa tuyilo utu tuli pa 1 Timoti 3:​8-10, 12. (Belenga.) Abatuli bakipanga bikulondiwa ukuya “balwiyufyo.” Amasyu agha ghabaghile ukusanusiwa kangi ukuti “babaghiliweghe ulughindiko,” “baghindikiweghe,” pamo ukuti “babombeghe ifindu munjila iyakuti abandu babaghindikeghe.” Isi sitikusanusya ukuti mukabaghila ukuseka pamo ukubasekesya abandu. (Ndumbi. 3:​1, 4) Loli mukulondiwa ukubomba imbombo iyi mupeliwe mwakwiyipa. Linga utubalilo tosa mukubomba kanunu imbombo yosa iyi mupeliwe, abakamu na balumbu bikuya pakubasubilagha nukubaghindika.

15. Ngimba amasyu aghakuti “bayobeghe ubwanaloli” naghakuti “ikyuma bangakabilagha muno muli mwiko,” ghikusanusya isyafiki?

 ¹⁵ “Bayobeghe ubwanaloli.” Isi sikusanusya ukuti muyeghe basubiliwa. Isi mukuyoba syo mubombeghe kangi mungabasyobagha abininu. (Mbu. 3:32) “Ikyuma bangakabilagha muno muli mwiko.” Isi sikusanusya ukuti muyeghe basubiliwa pabizinesi yinu namuno mukusibombela indalama. Mungalwaghilangapo ulusako lwakukaba indalama linga mukubomba ifindu nabakamu na balumbu.

16. (a) Ngimba amasyu aghakuti “bangayagha baghalabwalwa” ghikusanusya isyafiki? (b) Ngimba ukuya “ninyibonelo inyelu” kukusanusya isyafiki?

¹⁶ “Bangayagha baghalabwalwa.” Isi sikusanusya ukuti munganwagha fiyo ubwalwa kangi mungamanyiwagha ukuti mukunwa fiyo ubwalwa. Ukuya “ninyibonelo inyelu,” kukusanusya ukuti mukubomba ifindu ukufwana nifundo sya Yehova. Nalinga ukuti mukaya bagholofu, muli pabumanyani ubununu na Kyala kangi isi sikubapangisya ukuti muyeghe nulutengano.

17. Ngimba ifundo iyakuti “mubagheleghe tasi” yikusanusya isyafiki? (1 Timoti 3:10; keta kangi ikithuzi.)

¹⁷ “Mubagheleghe tasi.” Isi sikusanusya ukuti munangisye kale ukuti mubaghile ukupeliwa imbombo. Polelo linga abakulumba bikubapa ifyakubomba, mukongeghe ubulongosi bwabo ubu bufumile ku gulu. Muketesyeghe ukuti mupilikisye kanunu ifi mukulondiwa ukubomba nukumalisya imbombo iyi pakabalilo kake. Linga mukubomba mwakwiyipa imbombo iyi mupeliwe, abakamu na balumbu bikuya pakumanya nukundaghisya panongwa yakuti mukubomba kanunu. Mwe bakulumba, muketesyeghe ukuti mukubamanyisya abakamu aba bosiwe. (Belenga 1 Timoti 3:10.) Ngimba nkipanga kyinu balimo abakamu aba bosiwe abafyinja 20 pamo ukwika pasi? Ngimba bikumanyila Ibaibolo pabene nukwitendekesya ingomano? Ngimba utubalilo tosa bikwamulapo pangomano nukwingila mubufumusi? Linga momuno siyilile, mubapeghe imbombo isi babaghile ukufwanisya ukufwana nisayizi yabo. Ukubomba isi kukuya pakutula ukuti abakamu abakilumyana aba “Mubagheleghe tasi.” Ukufuma apo, linga bakulilepo, babaghile ukubaghiliwa ukuya batuli bakipanga.

18. Ngimba ifundo iyakuti “bakaya nisya kubayoba ububibi” yikusanusya isyafiki?

¹⁸ “Bakaya nisya kubayoba ububibi.” Isi sikusanusya ukuti umundu angabayobagha ukuti mubombile ubutulanongwa ubunywamu. Bwanaloli ukuti abandu babaghile ukunjobela  isyabutungulu Unkristu. Yesu yope balinjobile ubutungulu kangi ayobile ngani ukuti aba bikunkonga bope fisakubabonekelagha. (Yoh. 15:20) Loli linga muli nutuyilo utununu bo muno Yesu abombile, abakamu na balumbu bikuya pakubaghindikagha.—Mat. 11:19.

19. Ngimba Ibaibolo likusanusya isyafiki linga likuti “bayeghe beghankikulu yumoywene”?

¹⁹ “Bayeghe beghankikulu yumoywene.” Linga muli pabweghi, mukongeghe ifundo ya Yehova pankhani yabweghi iyakuti unnyambala ayeghe nunkikulu yumoywene. (Mat. 19:​3-9) Unkristu unnyambala atikulondiwa ukubomba ubulowe. (Hib. 13:4) Loli isi sikongelelapo kangi ifindu fingi. Mukulondiwa ukuya basubiliwa kunkasi winu kangi komma ukubanyonywa abakikulu abangi.—Yobu 31:1.

20. Ngimba abanyambala babaghile ukubomba bulebule ukuti basilongosyeghe “bununu inyumba syabo”?

²⁰ “Babalongosyeghe bununu abanabo, nukusilongosya bununu inyumba syabo.” Linga muli mutu wambumba, mukulondiwa ukubombesyela kanunu ubudindo bwinu. Utubalilo tosa mulongosyeghe pakumanyila kwa pambumba yinu. Mwingileghe fiyo mubufumusi nunkasi winu pamo abaninu linga mubaghile ukufwanisya. Mubatuleghe abaninu ukuti bayeghe pabumanyani ubwamaka na Yehova. (Ef. 6:4) Unnyambala uyu ikuyipwelelela imbumba yake, ikunangisya ukuti abaghile ukukilongosya ikipanga.—Fwanikisya na 1 Timoti 3:5.

21. Linga lino mukaya ntuli wakipanga, ngimba mukulondiwa ukubomba isyafiki?

²¹ Mwe bakamu, linga lino mukaya batuli bakipanga, tukubasuma ukuti munsume Kyala ukuti abatule ukwinong’onela ifundo isi sili munkhani iyi. Mumanyileghe utuyilo utu tukulondiwa ukuti mubaghiliwe ukuya ntuli wakipanga nukwiyipa ukuti muye nato. Mwinong’oneleghe muno munganile Yehova nabakamu na balumbu binu. Mukusyeghe ubwighane bwakumbombela Yehova nabakamu na balumbu binu. (1 Pet. 4:​8, 10) Mwiyipeghe ukuti mubaghiliwe ukuya batuli bakipanga kangi mukuya pakuya balusekelo panongwa yakubatula abakamu na balumbu. Yehova abasayeghe bo mukwiyipa ukuti mumbombeleghe pakuya batuli bakipanga.—Filip. 2:13.