1. Ngimba bo banani aba batulile ukuti ikipanga kyande ku Filipi?

PAKABALILO aka untumiwa Pauli, Sila, Luka, na Timoti bafikile nkisu kya Roma iki kyalaghilagha abandu ba ku Filipi, abene babaghile abandu bingi aba balondagha ukupilikisya amasyu amanunu. Abakamu 4 abakwiyipa aba batulile ukuti ikipanga kyande, kangi abakristu balyandile ukubungana pampene, nnyumba ya Lidia—Imbo. 16:40.

2. Ngimba ndamyo siliku isi ikipanga iki kyalyandile ukwaghana nasyo?

² Loli mwanakalinga ikipanga iki kyalyandile ukwaghana nindamyo. Setano apangisye abandu aba babubengile ubwanaloli ukuti bande ukususya imbombo iyakufumusya iyi Pauli nabinake babombagha. Pauli na Sila bapinyiwe, bakomiwe nifikoti, kangi babighalile mu jele. Bo basokile mu jele, abene babendile abakristu abapya ukuti bakabakasye. Ukufuma apo Pauli, Sila, na Timoti basokilemo nkaya kala loli Luka asyele kulakula. Ngimba abakristu abapya aba babombile isyafiki? Yehova abatulile na mbepo wake mwikemo ukuti bakindilile ukumbombela mwakwiyipa. (Filip. 2:12) Pauli ahobokagha fiyo panongwa ya isi abakristu aba babombagha!

3. Ukufwana na isi siyobiwe pa Bafilipi 1:9-11, ngimba Pauli aliputile isyafiki?

³ Bo ifyinja 10 fikindilepo, Pauli alembile kalata ku kipanga ikya ku Filipi. Linga mukubelenga kalata uyu, mukuya pakuketa muno Pauli anangisyile ulughano lwake ku bakristu. Umwene alembile ukuti “Na muno nikubasyukilwa umwe nkibabilisi kya Yesu Kristu. (Filip. 1:8) Abalembile ukuti abiputilagha. Umwene alinsumile Yehova ukuti abatule ukukusya ulughano, basisaleghe inunu, bayeghe bakibabilisi, bangabakalalisyagha abangi, kangi bakindilileghe ukunangisya iseke syabugholofu. Kisita kukayika nanuswe amasiku agha tukusayiwa fiyo na masyu aghakukasya agha Pauli agha. Yonongwa yake tukulondiwa  ukubelenga amasyu gha Pauli agha abalembile Abakristu ba ku Filipi. (Belenga Bafilipi 1:9-11.) Mu nkhani iyi tukuya pakuyobesania ifundo simo isi Pauli ayobile nukuketa muno tubaghile ukukongela ifundo yiliyosa payene.

4. (a) Ukufwana na 1 Yohani 4:9, 10, ngimba Yehova anangisye bulebule ulughano lwake kumyitu? (b) Ngimba tubaghile ukunangisya bulebule ukuti tunganile Kyala?

⁴ Yehova atunangisye ulughano lwake ulunywamu mwakuntuma umwanake pa kisu ukuti asatufwile panongwa ya mbibi syitu. (Belenga 1 Yohani 4:9, 10.) Ulughano lwa Kyala ulu lukutupangisya ukuti nanuswe tunganeghe. (Rom. 5:8) Ngimba tubaghile ukunangisya bulebule ukuti tunganile Kyala? Yesu alyamwile ilalusyo ili pakabalilo aka amwamulagha Umfarisai ukuti: “Unganeghe Yehova Kyala wako nindumbula yako yosa, numoyo wako ghosa, namahala ghako ghosa.” (Mat. 22:36, 37) Tukulondiwa ukungana Kyala nindumbula yitu yosa. Kangi tukulonda ukuti ulughano lwitu kumyake lukindilileghe ukukula ilisiku lililyosa. Pauli ababulile Abakristu ba ku Filipi ukuti ulughano lwabo “lukindilileghe ukukula.” Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki ukuti tukusye ulughano lwitu kwa Kyala?

5. Ngimba ulughano lwitu lubaghile ukukula bulebule?

⁵ Tukulondiwa ukummanya Kyala ukuti tunangisye ulughano kumyake. Ibaibolo likuti: “Umwene loli uyu linga akaya nulughano yo akammanya Kyala, buno Kyala yo lughano.” (1 Yoh. 4:8) Untumiwa Pauli ayobile ukuti ulughano lwitu kwa Kyala lukukindilila ukukula linga “tuli nubumanyi bwa kusyaghanikisya syosa.” (Filip. 1:9) Pakabalilo aka twalyandile ukumanyila Ibaibolo, twalyandile ukungana fiyo Yehova nalinga ukuti tukasimenye nyingi isyakufwana numwene. Yonongwa yake bo twandile ukumanyila nyingi isya Yehova, ulughano lwitu kumyake lwalyandile ukukula. Kisita kukayika ukumanyila Ibaibolo nukwinong’onelapo pa masyu gha Kyala kyo kindu kyakulondiwa fiyo pabumi bwitu!—Filip. 2:16.

6. Ukufwana na 1 Yohani 4:11, 20, 21, ngimba mo munjila yiliku iyi tubaghile ukukusyila ulughano?

⁶ Ulughano lwa Kyala lukutupangisya ukuti tubaghaneghe abakristu abinitu. (Belenga 1 Yohani 4:11, 20, 21.) Lumo tukwinong’ona ukuti kubaghile ukuya kupepe ukunangisya ulughano ku bakristu abinitu. Isi sili bo ulu panongwa yakuti, tukumwiputa Yehova nukukonga utuyilo twake utununu. Tukukonga ikifwanikisyo kya Yesu, uyu anangisye ulughano lwake ulunywamu mwakutagha ubumi bwake panongwa ya mbibi syitu. Loli, utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu kumyitu ukupilikila ulukomelesyo ulwakuti tughananeghe. Inong’onela ikifwanikisyo ikya bakristu ba ku Filipi.

7. Ngimba tukumanyilako isyafiki ukufuma ku bulongosi ubu Pauli alimpele Yudiya na Sintike?

⁷ Yudiya na Sintike bali balumbu bakwiyipa fiyo aba bafumusyagha amasyu gha Kyala “amalo aghakukindanakindana” nuntumiwa Pauli. Loli utubalilo tumo bakakolelanagha, isi syapangisyagha ukuti ubumanyani bwabo bungayagha bwamaka. Mwakalata wake uwakubuka kukipanga iki abalumbu aba bambombelagha Kyala, Pauli ayobile ingamu syabo ukuti Yudiya na Sintike kangi abapele ubulongosi ubwakuti, “bayeghe ninyinong’ono simosyene.” (Filip. 4:2, 3) Pauli abakasisye kangi abakristu nkipanga ukuti: “Syosa isi mukubomba mubombeghe kisitakwibubusya kangi kisitakwilamwa.” (Filip. 2:14) Kisita kukayika, amasyu agha ghabakasisye fiyo abakristu nkipanga ukuti bakindilile ukunangisania ulughano.

8. Ngimba findu fiki ifi fibaghile ukutupangisya ukuti tuleke ukuya nulughano ku bakristu abinitu, kangi ngimba findu fiki fibaghile ukututula?

⁸ Utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu kumyitu ukunangisya ulughano ku bakristu  abinitu, panongwa yakuti tukuketa isi abakristu abinitu bikonanga. Twesa tukonanga isiku lililyosa. Linga tukukindilila ukuketa isi abangi bikonanga, kubaghile ukuya kukafu fiyo ukubanangisya ulughano. Mwakifwanikisyo, linga unkamu ibibwe ukuti atutule ukutendekesya mu Nyumba ya Bunyafyale, lumo tubaghile ukunkalalila. Linga twandile ukuketa syosa isi unkamu ikonanga, tubaghile ukwanda ukunkalalila kangi isi sibaghile ukutupangisya ukuti tuleke ukunnangisya ulughano. Linga tuli nindamyo bo iyi, tukulondiwa ukuchenje nukwinong’onela ifundo iyi: Yehova amenye syosa isi tukonanga kangi na isi abakristu abinitu bikonanga. Loli, nalinga tukaya bagholofu, umwene ikukindilila ukutunangisya ulughano na bakristu abinitu. Yonongwa yake, twesa tukulondiwa ukukonga ulughano lwa Yehova nukukindilila ukuya naminong’ono amanunu ku bakristu abinitu. Linga tukwiyipa nindumbula yosa mwakubanangisya ulughano abakristu abinitu, sikututula ukuti tuyeghe pabumanyani ubwamaka.—Filip. 2:1, 2.

9. Ngimba fyo findu filiku fimo “ifyakulondiwa fiyo” ifi Pauli ayobile mwakalata wake uwakubuka ku Bakristu ba ku Filipi?

⁹ Mbepo mwikemo walintulile Pauli ukuti abape ubulongosi Abakristu bosa aba ku Filipi ubwakuti “basisaleghe inunu.” (Filip. 1:10) Ifindu ifyakulondiwa fiyo ifi fikongelelapo ukuyikemesya ingamu ya Yehova, ukufwanisiwa kwa bwighane bwake, ulutengano kangi nubumobwene nkipanga. (Mat. 6:9, 10; Yoh. 13:35) Linga tukughelaghela ukukusya ifindu ifi pabumi bwitu, tukunangisya ukuti tunganile Yehova.

10. Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki ukuti tunangisyeghe akayilo akabugholofu?

¹⁰ Pauli ayobile kangi kuti “muyeghe basitakalema.” Isi sitikusanusya ukuti tukulondiwa ukuya bagholofu. Tukabaghila ukuya bagholofu bo muno Yehova ayilile. Loli tubaghile ukunangisya akayilo aka kwa Yehova, linga tukughelaghela ukunangisya ulughano ulwakufumila pasi pandumbula ku binitu nukukindilila ukusala isi syo nunu pabumi bwitu. Injila yimo iyi tukunangisyila ulughano lwitu ko kubomba ifindu ifi fikabaghila ukubakalalisya abangi.

11. Nongwa yafiki tutikulondiwa ukubakalalisya abangi?

¹¹ Ubulongosi ubwakuti mungabakalalisyagha abangi bwakulondiwa fiyo. Ngimba tubaghile ukunkalalisya bulebule umundu yumo? Tubaghile ukubomba isi ukwendela mfyakusangalusya ifi tukusala, muno tukufwalila pamo imbombo iyi tusalile ukubomba. Lumo tutikubomba ikindu kilikyosa ikibibi iki kitikunhobosya Yehova. Loli linga ifi tusalile fikonanga amabyebye gha mundu yumo, fibaghile ukumpangisya ukuti atamiweghe naminong’ono. Yesu atile, uyu linga ikumpesya yumo uwa banandi aba bikunyitika une, yo kumbaghile ukunkungilila ulwala ulunywamu m’makosi, nukumwibisya pabusolofu bwa nyanja!—Mat. 18:6.

12. Ngimba tukumanyilako isyafiki ukufuma kukifwanikisyo iki imbumba iyi yabombagha ubupayiniya yanangisye?

¹² Keta muno imbumba yimo iyi yabombagha ubupayiniya yakongile ubulongosi bwa Yesu. Abene babunganagha nkipanga ni mbumba iyi yalyosiwe mwalululu iyi yakongagha fiyo indaghilo mumbumba syabo isi bakulile. Imbumba iyi yalyosiwe mwalululu, yasubilagha ukuti Abakristu batikulondiwa ukubuka ku malo kuno bikuketesyako amafilimu. Loli yasulumenie fiyo bo yipilike ukuti abapayiniya bala babubikile ku malo kuno bikuketesyako amafilimu. Ukufuma apo, abapayiniya bala balekile ukubuka pakuketelela amafilimu ukufika apa imbumba iyi yamanyile ukuya namabyebye amanunu kangi nukukindanisya pakati pa findu ifinunu nifibibi. (Hib. 5:14) Panongwa ya isi abapayiniya babombile, abene banangisye  ukuti bayighanile fiyo imbumba iyi yalyosiwe mwalululu komma m’masyu ghene loli na mfyakubomba.—Rom. 14:19-21; 1 Yoh. 3:18.

13. Ngimba tubaghile ukumpangisya bulebule umundu yumo ukuti atule inongwa?

¹³ Injila iyingi iyi tubaghile ukunkalalisya umundu yumo ko kumpangisya ukuti atule inongwa. Ngimba isi sibaghile ukubombiwa bulebule? Inong’onela ikyakubombiwa iki. Bo ummanyili wa Baibolo atamiwe kwa kabalilo akatali, umwene ikughelaghela ukuchenja akayilo kake akakunwa fiyo ubwalwa. Umwene asyaghenie ukuti atikulondiwa ukunwa kangi ubwalwa. Umwene achenjile fiyo pabumi bwake nukosiwa. Ukufuma apo unkamu yumo ankolile kunyangalo kangi ikumpako ubwalwa ukuti anwe mwakuyoba ukuti: “Lino uli Nkristu; una mbepo wa Yehova. Uluseke lumo ulu mbepo mwikemo wa Kyala ghukunangisya ko kwikola. Linga kwikola, sikuya pakukutula ukuti unweghe panandi ubwalwa.” Tubaghile ukuketa indamyo isi unkamu umpya uyu ayagha pakwaghana nasyo linga ayagha pakupilikila ubulongosi ububibi ubu!

14. Ngimba ingomano sikututula bulebule ukuti tukongeghe ubulongosi ubu buli pa Bafilipi 1:10?

¹⁴ Ingomano sikututula ukuti tukongeghe ubulongosi ubu buli pa Bafilipi 1:10 munjila nyingi. Ikyakwanda, isi tukumanyila pangomano sikututula ukumanya ifindu ifi fyakulondiwa fiyo kwa Yehova. Ikyabubili, tukumanyila muno tubaghile ukukongela isi tukumanyila ukuti tuye basitakalema. Kangi ikyabutatu, tukukasiwa ukuti “tunangisyeghe ulughano nukubomba ifindu ifinunu.” (Hib. 10:24, 25) Linga abakamu na balumbu bitu bikutukasya,  ulughano lwitu kwa Kyala lukukindilila ukukula. Linga tunganile Kyala na bakamu bitu ukufumila pasi pandumbula, tukuya pakughelaghela ukubomba syosa isi tubaghile ukufwanisya ukuti tungabakalalisyagha abakamu na balumbu bitu.

15. Ngimba “ukwisula niseke sya bugholofu” sikusanusya isyafiki?

¹⁵ Pauli aliputile ukufumila pasi pandumbula ukuti Abakristu ba ku Filipi bakindilile “ukwisula niseke sya bugholofu.” (Filip. 1:11) Kisita kukayika “iseke sya bulogholofu” syongelelangapo ulughano lwabo kwa Yehova na bandu bake. Syongelelangapo kangi ukubafumikisyila abangi isyakufwana nulwitiko lwabo mwa Yesu nulusubilo lwabo ulwa nkyeni. Pa Bafilipi 2:15 babombile amasyu aghakuti, “mukulangala nkisu bo si ndondwa.” Amasyu agha ghikutukumbusya ukuti Yesu abakolelagha abafundiwa bake ukuti “muli lumuli lwa kisu.” (Mat. 5:14-16) Kangi umwene abalaghile abamanyili bake ukuti “bakabapeleghe bafundiwa,” kangi ababulile ukuti baye “baketi . . . ukwakufika kuno kimalikile ikisu.” (Mat. 28:18-20; Imbo. 1:8) Tukunangisya “iseke sya bugholofu” linga tukwiyipa pambombo iyakulondiwa fiyo iyi.

16. Ngimba ilemba lya Bafilipi 1:12-14 likunangisya bulebule ukuti tubaghile ukukindilila ukulangala bo si ndondwa nalinga ukuti tukwaghana nindamyo? (Keta ikithuzi kya pakikope.)

¹⁶ Nalinga ukuti tukwaghana nindamyo, loli tubaghile ukukindilila ukulangala nkisu bo si ndondwa. Utubalilo tumo ifindu ifi fikuboneka ukuti fibaghile ukututolesya ukufumusya amasyu amanunu, fibaghile ukutupa ulusako ulwakuti tufumusyeghe. Mwakifwanikisyo untumiwa Pauli, bo apinyiwe ku Roma abalembile kalata Abakristu ba ku Filipi. Loli nalinga ukuti ali mu jele umwene akalekile ukubafumukisya abalindilili na bandu abangi. Pauli iyipagha pakufumusya nalinga ukuti aghanagha  nindamyo, isi syabapangisye abakamu na balumbu ukuti baye nulusubilo kangi baye bakifu “ukufumusya amasyu gha Kyala kisitalutende.”—Belenga Bafilipi 1:12-14; 4:22.

17. Ngimba abakamu na balumbu bamo bikufwanisya bulebule ukukindilila ukufumusya linga baghene nindamyo?

¹⁷ Abakamu na balumbu bingi bikukonga ikifwanikisyo kya Pauli ikyakunangisya ubukifu. Abene bikwikala mfyisu ifi bakabaghila ukufumusya pabwelu pamo kunyumba ninyumba, yonongwa yake bikusyagha injila isingi isyakufumusyila amasyu amanunu. (Mat. 10:16-20) Nkisu kimo, uwakwendela idela ayobile ukuti umfumusi aliwesa afumusyeghe “nkighaba” kyake kuno kuli abakamu bake, abapalamani bake, aba ikumanyila nabo isukulu, aba ikubomba nabo imbombo kangi na bosa aba ikwaghana nabo. Kwa fyinja fibili, inambala ya fipanga yalyongelile mwanakalinga nkighaba iki. Lumo tukwikala nkisu iki batikukanisya ukufumusya amasyu gha Kyala. Tubaghile ukumanyilako ikimanyilo ikinunu fiyo ukufuma ku kifwanikisyo ikya bakamu na balumbu bitu aba: Utubalilo tosa tuketeghe injila isyakufumukisyila kangi tuyeghe nulusubilo ukuti Yehova ikuya pakutupa amaka ukuti tukindilileghe ukufumusya nalinga tukwaghana nindamyo.—Filip. 2:13.

18. Ngimba tukulondiwa ukughelaghela ukubomba isyafiki?

¹⁸ Pakabalilo aka, tukulondiwa ukukindilila ukukonga ubulongosi ubu bukwaghiwa mwakalata wa Pauli uwakubuka ku Bakristu ba ku Filipi. Tusaleghe isi syo nunu, tuyeghe basitakalema, tungabakalalisyagha abangi kangi tukindilileghe ukwisula niseke sya bugholofu. Isi sikuya pakututula ukukusya ulughano lwitu kwa Yehova nukumpa ulughindiko Tata witu.