1. Ngimba aliwesa abaghile ukusala kanunu ukubomba isyafiki?

UTUBALILO twingi isi abapapi bikusala ukubomba sibaghile ukubapalamasya abanabo kwa kabalilo akatali. Linga bakasala kanunu, sibaghile ukutwala indamyo ku banabo. Loli linga basalile kanunu, bikubatula abanabo ukuti bahobokeghe pabumi bwabo. Bwanaloli ukuti, bope abana bikulondiwa ukusala kanunu ifyakubomba. Aliwesa abaghile ukusala kanunu ukumbombela Tata witu wakumwanya Yehova.—Sal. 73:28.

2. Ngimba fyakusala filiku ifinunu ifi Yesu na bapapi bake basalile?

² Abapapi ba Yesu, Yosefu na Maria balondagha ukubatula abanabo ukuti bambombeleghe Yehova kangi isi basalile syanangisye ukuti ukumbombela Yehova kwali kwakulondiwa fiyo pabumi bwabo. (Luka 2:40, 41, 52) Yesu yope asalile kanunu ifyakubomba ifi fyalintulile ukuti afwanisye ukubomba ubwighane bwa Yehova. (Mat. 4:1-10) Kangi Yesu ali wakisa, nsubiliwa kangi nkifu. Abapapi aba banganile Yehova babaghile ukuhoboka fiyo ukuya numwana bo uyu.

3. Ngimba malalusyo ghaliku agha tukuya pakwamula mu nkhani iyi?

³ Mu nkhani iyi tukuya pakwamula amalalusyo agha: Ngimba fyakusala filiku ifi Yehova abombile pakuyoba isya mwanake? Ngimba abapapi babaghile ukumanyilako isyafiki ku bapapi ba Yesu, pa isi basalile ukubomba? Kangi ngimba abakilumyana babaghile ukumanyilako isyafiki kwa Yesu pa isi asalile ukubomba?

4. Ngimba fyakusala filiku ifi Yehova abombile pakuyoba isya mwanake?

⁴ Yehova alinsalile Yosefu na Maria ukuti baye bapapi ba Yesu. (Mat. 1:18-23; Luka 1:26-38) Amasyu gha Maria aghakufumila pasi pandumbula agha ghalembiwe mu Baibolo ghikunangisya ulughano lwake kwa Yehova na m’masyu ghake. (Luka 1:46-55)  Kangi muno Yosefu akongelagha ubulongosi bwa Yehova syanangisyagha ukuti anganile Kyala kangi alondagha ukunhobosya.—Mat. 1:24.

5-6. Ngimba Yehova alitikisye ukuti umwanake aghane nisyafiki?

⁵ Yehova akasalile abandu abakyuma ukuti baye bapapi ba Yesu. Amakemo agha Yosefu na Maria babikile bo Yesu apapiwe, ghanangisye ukuti bali balondo. (Luka 2:24) Yosefu abombagha imbombo iyakusongola ifipiki (kalipentala) kubupipi na kumyabo ku Nazareti. Abene babaghile ukuti bakali nindalama pamo nifindu fingi, panongwa yakuti bali na bana bingi.—Mat. 13:55, 56.

⁶ Yehova amfighililagha umwanake ku findu ifyakutilisya loli akamfighililagha ku ndamyo syosa isi aghanagha nasyo. (Mat. 2:13-15) Mwakifwanikisyo, Yesu ali na bakamu bake aba bakansubilagha. Inong’onela muno Yesu ipilikilagha ukuya na bakamu bake aba pakwanda bakansubilagha ukuti umwene yo Mesiya. (Mar. 3:21; Yoh. 7:5) Kangi Yesu alondiwagha ukwifimbilisya ku nifwa ya tata wake Yosefu. Inifwa iyi yapangisye ukuti Yesu pakuya mwana nkulumba, abombeghe imbombo iyi tata wake Yosefu abombagha. (Mar. 6:3) Bo Yesu akulile, amanyile muno abaghile ukubapwelelelela aba mumbumba yake. Umwene alondiwagha ukwiyipa fiyo. Yonongwa yake asimenye muno sikuyila linga umundu akatele kubumalilo bwa isiku.

7. (a) Ngimba malalusyo ghaliku agha ghabaghile ukubatula aba bali pabweghi ukubapwelelela abanabo? (b) Ngimba ilemba lya Isya Mbupingamu 2:1-6 libaghile ukubatula bulebule abapapi ukubamanyisya abanabo?

⁷ Linga muli pabweghi kangi mukulonda ukuya nabana, amwilalusye ukuti: ‘Ngimba tuli bakwiyisya kangi tunganile Yehova na masyu ghake? Ngimba Yehova abaghile ukutupa ubudindo ubwakuti tupweleleleghe ikyabupe ikyakulondiwa ikya mwana?’ (Sal. 127:3, 4) Linga muli bapapi amwilalusye ukuti: ‘Ngimba ngubamanyisya abanangu ukulondiwa kwa kwiyipa pambombo?’ (Ndumbi. 3:12, 13) ‘Ngimba ngughelaghela ukubafighilila abanangu ku findu ifibibi nkisu kya Setano iki?’ (Mbu. 22:3) Mukabaghila ukubafighilila abaninu ku ndamyo syosa isi bikwaghana nasyo. Kubaghile ukuya kukafu ukubomba isi. Loli mubaghile ukubabulila ngani isya ndamyo isi bikuya pakwaghana nasyo mwakukindilila ukubamanyisya mwalughano muno babaghile ukukongela ifundo sya mu Baibolo. (Belenga Isya Mbupingamu 2:1-6.) Mwakifwanikisyo, linga uwa mumbumba yinu alekile ukumbombela Yehova, mubatuleghe abaninu  ukumanyila ukufuma m’masyu gha Kyala nukulondiwa kwa kukindilila ukuya basubiliwa kwa Yehova. (Sal. 31:23) Pamo linga unganiwa winu afwile, mubanangisyeghe abaninu amalemba gha mu Baibolo agha ghabaghile ukubatula ukuti bifimbilisye kangi nukuti baye nulutengano.​—2 Kor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.

8. Ukufwana na Ukukumbusya Indaghilo 6:6, 7, ngimba Yosefu na Maria balondiwagha ukubomba isyafiki?

⁸ Yosefu na Maria balintulile Yesu ukuti anhobosyeghe Kyala panongwa yakuti abene bakongagha indaghilo sya Yehova. (Belenga Ukukumbusya Indaghilo 6:6, 7.) Yosefu na Maria balinganile fiyo Yehova kangi ubwighane bwabo bwali bwakuti babatule abanabo ukuti bope bakusyeghe ulughano ulu.

9. Ngimba fyakusala filiku ifinunu ifi Yosefu na Maria babombile?

⁹ Utubalilo tosa Yosefu na Maria bamwiputagha Yehova pampene na banabo. Kisita kukayika, abene babukagha pakumwiputa Kyala ku nyumba yakwiputilamo ku Nazareti kangi pakyinja babukagha ku Yerusalemu ku kyaka kya Pasa. (Luka 2:41; 4:16) Linga bikubuka ku Yerusalemu bammanyisyagha Yesu na bana abangi isi ababombi ba Yehova bakunyuma baghanagha nasyo. Kangi linga bikwenda munjila baketagha amalo agha ghikuyobiwa mu Baibolo. Bo bali nabana bingi, kwali kukafu kwa Yosefu na Maria ukuti bamwiputeghe Yehova akabalilo kosa. Loli basayiwe fiyo. Panongwa yakuti babikagha ifindu fyamwambepo pamalo aghakwanda isi syapangisye ukuti imbumba yabo yiseghelele fiyo kwa Yehova.

10. Ngimba abapapi babaghile ukumanyilako isyafiki kwa Yosefu na Maria?

¹⁰ Ngimba abapapi aba bikuntila Yehova babaghile ukumanyilako isyafiki kwa Yosefu na Maria? Ikyakulondiwa fiyo, munangisyeghe ku baninu ukuti munganile fiyo Yehova ukwendela m’masyu na mfyakubomba fyinu. Mukulondiwa ukumanya ukuti ikyabupe ikyapamwanya iki mukulondiwa ukubapa abaninu ko kubatula ukuti banganeghe Yehova. Kangi ifimanyisyo ifyakulondiwa fiyo ifi mukulondiwa ukubamanyisya ko kuya nakabalilo akakumanyila Ibaibolo akabalilo kosa, ukwiputa, ukubuka ku ngomano nukufumusya. (1 Tim. 6:6) Kangi mukulondiwa ukubapa abaninu ifindu ifyakumbili. (1 Tim. 5:8) Mukulondiwa ukukumbuka ukuti  linga abaninu bali pabumanyani ubununu na Yehova, fisakubatula ukuti basapone linga ikisu kya Setano iki kikumalika nukwingila nkisu ikipya. *​—Eze. 7:19; 1 Tim. 4:8.

11. (a) Ngimba ubulongosi bwa pa 1 Timoti 6:17-19 bubaghile ukubatula bulebule abapapi ukusala kanunu ifyakubomba linga bikubalela abanabo? (b) Ngimba imbumba yinu yibaghile ukusala ukubomba isyafiki kangi mubaghile ukusayiwa bulebule? (Keta ibokosi ilyakuti, “ Ngimba Muli Nubwighane Buliku?”)

¹¹ Syakuhobosya fiyo ukuketa abapapi bingi aba bikusala kanunu ifyakubomba bikubatula abanabo ukuseghelela kwa Yehova. Utubalilo tosa bikumwiputa Yehova pampene. Bikubuka ku ngomano sya kipanga ningomano inywamu. Kangi bikufumusya amasyu amanunu. Imbumba simo sikughelaghela ukufumusya nkighaba iki utubalilo twingi batikwingilako. Bamo bikubuka ukwakuketa ku Beteli pamo ukutulapo pafyakuyenga mu gulu lya Yehova. Imbumba simo sikughelaghela ukwiyipa mwakubika indalama nalinga ukuti sikwaghana nindamyo. Loli Yehova ikubasaya panongwa yakwiyipa kwabo. (Belenga 1 Timoti 6:17-19.) Abana aba bakulile mumbumba bo isi, bikukindilila ukubomba ifindu ifinunu linga bakulile kangi bikuya balusekelo panongwa yakuti abapapi babo babalelile kanunu. *​—Mbu. 10:22.

12. Ngimba Yesu alondiwagha ukubomba isyafiki bo akulile?

¹² Tata wa Yesu wakumwanya akabalilo kosa ikusala kanunu ifyakubomba kangi na bapapi ba Yesu aba pa kisu bope basalile mwamahala. Loli bo Yesu akulile alondiwagha ukusala mwene ifyakubomba. (Gal. 6:5) Mwakufwana itolo nanuswe, yope ali nubwabuke ubwakusala. Umwene ayagha pakusala ukuti abombeghe isi umwene ikulonda. M’malo mwake, asalile ukuti akindilile ukuya pabumanyani ubununu na Yehova. (Yoh. 8:29) Ngimba ikifwanikisyo kyake kibaghile ukubatula bulebule abakilumyana amasiku agha?

13. Ngimba fyakusala filiku ifinunu ifi Yesu asalile bo ali wakilumyana?

¹³ Pakabalilo aka Yesu ali wakilumyana, asalile ukubapilikila abapapi bake. Umwene akakanagha ubulongosi ubwakufuma ku bapapi bake panongwa yakwinong’ona ukuti asimenye nyingi ukukinda abene. M’malo mwake, ‘akindilile ukwilamba kumyabo.’ (Luka 2:51) Yesu yo ali mwana nkulumba yonongwa yake ali nubudindo. Umwene iyipagha fiyo ukubomba imbombo iyi tata wake alindekile ukuti afwanisye ukubapwelelela aba mumbumba yake.

14. Ngimba tusimenye bulebule ukuti Yesu aghamenye kanunu amalemba?

¹⁴ Abapapi ba Yesu bambulagha isyakufwana nukupapiwa kwake na isi abandumi ba Kyala bayobile isyakufwana numwene. (Luka 2:8-19,  25-38) Bo Yesu apilike isi, akalekile papo loli akindilile ukubelenga amalemba ukuti amanye nyingi. Ngimba tusimenye bulebule ukuti Yesu aghamenye kanunu amalemba? Panongwa yakuti bo wakilumyana, abamanyisi ba mu Yerusalemu ‘baswighagha fiyo namuno asyaghanikisyagha inongwa namuno amulilagha.’ (Luka 2:46, 47) Kangi bo ali nifyinja 12, Yesu asimenye kanunu ukuti Yehova yo Tata wake.—Luka 2:42, 43, 49.

15. Ngimba Yesu anangisye bulebule ukuti asalile ukubomba ubwighane bwa Yehova?

¹⁵ Bo Yesu amanyile isi Yehova alondagha ukuti abombeghe, umwene asalile ukubomba ubwighane bwa Kyala. (Yoh. 6:38) Umwene asimenye ukuti ikuya pakubengiwa na bandu bingi kangi isi syayagha pakumpangisya ukuti inong’oneleghe fiyo isya ndamyo isi ayagha pakwaghana nasyo. Loli umwene asalile ukwiyipa kwa Yehova. Pakabalilo aka Yesu osiwagha mu 29 C.E., ikindu ikyakulondiwa fiyo kumyake kwali ko kubomba ubwighane bwa Yehova. (Hib. 10:5-7) Kangi pakabalilo aka afwagha pa mpiki uwakutamiliwapo, umwene akayobilepo ukuti ikuya pakuleka ukubomba ubwighane bwa Tata wake.​—Yoh. 19:30.

16. Ngimba abana babaghile ukumanyilako isyafiki kwa Yesu?

¹⁶ Mubapilikileghe abapapi binu. Mwakufwana itolo na Yosefu na Maria, abapapi binu bakaya bagholofu. Loli Yehova abapele ubudindo ukuti babapasikisyeghe, babamanyisyeghe nukubalongosya. Linga mukupilikila ubulongosi bwabo nukughindika ubudindo bwabo ‘po mwisakuyagha mbununu.’​—Ef. 6:1-4.

17. Ukufwana na Yoswa 24:15, ngimba fyakusala filiku ifi abakilumyana bikulondiwa ukusala pabene?

¹⁷ Musaleghe uyu mukuya pakumbombela. Mukulondiwa ukusimikisyila mwibene ukuti Yehova yonani, ngimba ubwighane bwake bukongelelapo isyafiki kangi namuno mubaghile ukubombela ubwighane bwake pabumi bwinu. (Rom. 12:2) Ukufuma apo mukuya pakufwanisya ukusala ikindu ikyakulondiwa fiyo pabumi bwinu, uku ko kumbombela Yehova. (Belenga Yoswa 24:15; Ndumbi. 12:1) Linga mukukonga imbatiko yinu iyakumanyila nukubelenga Ibaibolo akabalilo kosa, ulughano lwinu kwa Yehova lukuya pakukindilila ukukula kangi mukuya pakuya nulwitiko lwamaka.

18. Ngimba fyakusala filiku ifi abakilumyana bikulondiwa ukusala kangi ifyakukongapo fyake fyo filiku?

¹⁸ Mubikeghe ubwighane bwa Yehova pamalo  aghakwanda. Ikisu kya Setano kikukasya ukuti linga mukubombela amaluso ghinu ukuti muye nikyuma, mukuya pakuya balusekelo. Loli tusimenye ukuti, bosa aba bikubika aminong’ono ghabo ukuti bafyaghe ifindu ifyakumbili bikwifulasya bene ‘nifyakubaba fi fingi ifya itolo.’ (1 Tim. 6:9, 10) Loli linga mukupilikisya kwa Yehova nukubika ubwighane bwake pamalo aghakwanda pabumi bwinu, mukuya pakuya balusekelo kangi ‘mukuya pakubomba ifindu mwamahala.’​—Yos. 1:8.

19. Ngimba abapapi bikulondiwa ukukumbukila isyafiki?

¹⁹ Mwe bapapi, mughelegheleghe ukubatula abaninu ukuti bambombeleghe Yehova. Munsubileghe kangi umwene ikuya pakubatula ukuti musale kanunu ifyakubomba. (Mbu. 3:5, 6) Mukumbukileghe ukuti abaninu bikuya pakupalamasiwa fiyo na isi mukubomba ukukinda isi mukuyoba. Yonongwa yake mukulondiwa ukusala kanunu ifyakubomba ifi fibaghile ukubatula abaninu ukuti banhobosyeghe Yehova.

20. Ngimba fyabupe filiku ifi abakilumyana bikwisa kwambilila linga basalile ukumbombela Yehova?

²⁰ Mwe bakilumyana, abapapi binu babaghile ukubatula ukusala kanunu ifyakubomba pabumi bwinu. Loli mukulondiwa ukusala kanunu ifyakubomba ukuti munhobosyeghe Kyala. Yonongwa yake mukulondiwa ukunkonga Yesu nukusala ukumbombela Tata winu wakumwanya. Linga musalile ukubomba isi, mukuya pakuya nubumi ubununu nubwakuhobosya lino. (1 Tim. 4:16) Kangi nkyeni, mukwisa pakuhoboka nubumi ubununu fiyo.