1. Ngimba findu fiki fikwisa muminong’ono ghitu linga tukwinong’onela isya mundu wa kisa?

LINGA tukwinong’onela isya mundu uwa kisa, tubaghile ukwinong’onela isya mundu uwandumbula inunu, uwakibabilisi kangi uwakupa. Tubaghile ukwinong’onela kangi inkhani iyi Yesu ayobile iyakufwana nu Nsamaria unnunu. Umundu uwa kikolo ikingi ‘uyu alinangisye ikisa’ umu Yuda uyu ifigebenga fyalimfulesye. Unsamaria uyu “ikisa kilinkumwagha” bo ambwene ukuti afulele kangi mwalughano alinkumpinya ififulalo. (Luka 10:29-37) Ikifwanikisyo iki kikutumanyisya isyakufwana ni kisa, akayilo akanunu aka Kyala witu. Kyala wakisa panongwa yakuti atughanile kangi umwene ikunangisya ikisa kumyitu mu njila isyakukindanakindana.

2. Ngimba yo njila yimo yiliku iyi umundu abaghile ukunangisya ikisa?

² Yilipo kangi injila iyingi iyi umundu abaghile ukunangisya ikisa. Umundu wakisa abaghile ukusala ukuleka ukumfunda umundu uyu ikulondiwa ukufundiwa. Mo muno Yehova ikunangisyila ikisa kumyitu. Bo muno uwamasalimo ayobile ukuti, “Atikutubombela uswe ukufwana nimbibi syitu.” (Sal. 103:10) Utubalilo tumo Yehova abaghile ukumpa umundu ulufundo lwamaka.

3. Ngimba malalusyo ghaliku agha tukuya pakuyobesania?

³ Mu nkhani iyi tukuya pakuyobesania amalalusyo matatu: Nongwa yafiki Yehova ikunangisya ikisa? Ngimba kulipo ukukolelana pakati pa kumpa umundu ulufundo nikisa? Kangi ngimba findu fiki fibaghile ukututula ukuti tunangisyeghe ikisa? Isagha tukete muno Amasyu gha Kyala ghikwamulila amalalusyo agha.

4. Nongwa yafiki Yehova ikunangisya ikisa?

⁴ Yehova ikubomba ifindu mwakisa. Untumiwa Pauli alembile  ukuti Kyala wa ‘lupakisyo lwingi.’ Pauli alingenie ukuti Kyala wa kisa panongwa yakuti abapele ulusubilo ulwa kumwanya abandu abasitabugholofu, ababombi abapakiwa. (Ef. 2:4-7) Loli Yehova atikunangisya ikisa ku bapakiwa bene. Uwamasalimo Davidi alembile ukuti: ‘Yehova yo nnunu kuli bosa itolo, ikibabilisi kyake kyo kili pa fipeliwa fyake fyosa.’ (Sal. 145:9) Panongwa yakuti Yehova abaghanile abandu, umwene ikubanangisya ikisa akabalilo kalikosa.

5. Ngimba Yesu amanyile bulebule isya kisa kya Yehova?

⁵ Ukukinda umundu aliwesa, Yesu amenye muno Yehova ikubombela ifindu mwakisa. Yehova na Yesu bali bosa kumwanya kwakabalilo akatali bo Yesu akali ukwisa pa kisu. (Mbu. 8:30, 31) Mfyakubombiwa fingi, Yesu aketagha muno Tata wake anangisyilagha ikisa ku bandu abatulanongwa. (Sal. 78:37-42) Utubalilo tosa linga Yesu ikumanyisya, ayobagha isya kayilo akanunu aka Tata wake.

6. Ngimba Yesu abombile ikifwanikisyo kiliku ukuti atutule ukupilikisya muno Tata wake ikunangisyila ikisa?

⁶ Bo muno twamanyilile mu nkhani iyi yakindagha, Yesu abombile ikifwanikisyo ikya mwana unsobi ukuti atutule ukupilikisya muno Yehova ikunangisyila ikisa. Umwana uyu asokilepo pakaya “alinkwakukibululusya ikyuma kyake kuko mbumi bwa mwalwemwalwe.” (Luka 15:13) Bo akabalilo kakindilepo, alapile akayilo kake akabibi, aliyisisye nu kughomokela kumyabo. Ngimba tata wake abombile bulebule? Uwakilumyana uyu akalondiwagha ukughulila kwa kabalilo akatali ukuti amanye. Yesu atile: “Bo [umwana] akali ali pabutali, uwise alinkumbona, ikisa kilinkumwagha, popapo alinkubopa, alinkwakuntambila mmakosi, alinkumponia.” Tata uyu akalinkosisye isoni umwanake. M’malo mwake, alinnangisye ikisa mwakunhobokela nu kumwambilila pakaya. Umwana unsobi uyu abombile ubutulanongwa ubunywamu loli panongwa yakuti alapile, tata wake alinhobokile. Tata uwakisa uwa nkifwanikisyo iki ikwimila Yehova. Nkifwanikisyo ikya kupalamasya iki, Yesu anangisye ukuti Yehova ikulonda ukubahobokela abatulanongwa aba balapile naloli.—Luka 15:17-24.

7. Ngimba amahala gha Yehova ghikukolelana bulebule nikisa iki ikunangisya?

⁷ Yehova ikunangisya ikisa panongwa ya mahala ghake aghapamwanya. Amahala gha Yehova ghakaya mahala itolo. M’malo mwake, Ibaibolo likuyoba ukuti ‘Amahala gha kumwanya, ghiswile ulupakisyo niseke inunu.’ (Yak. 3:17) Mwakufwana itolo nu mpapi uwalughano, Yehova ikumanya ukuti ikisa kyake kikubatula abanake. (Sal. 103:13; Yes. 49:15) Panongwa  yakuti Yehova ikunangisya ikisa ku babombi bake, abene bali nulusubilo ulwa nkyeni nalinga ukuti bandu basitabugholofu. Amahala ghake aghapamwanya ghikumpangisya ukuti utubalilo tosa anangisyeghe ikisa linga kwakulondiwa. Loli Yehova ikumanya kangi akabalilo aka atikulondiwa ukunangisya ikisa. Panongwa yakuti ali namahala aghapamwanya, utubalilo tumo umwene atikunangisya ikisa panongwa yakuti sibaghile ukunangisya ukuti ikwitikisya ifindu ifibibi.

8. Ngimba kindu kiliku iki kyakulondiwa fiyo, kangi nongwa yafiki?

⁸ Tufwanikisye ukuti umbombi wa Yehova ali nakayilo akakubomba ifyabulowe. Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki? Yehova alimbulile Pauli ukukilembela ikipanga ukuti ‘Mungonganagha nawe.’ (1 Kor. 5:11) Linga aba babombile ubutulanongwa ubunywamu batikulapa, bikwepusiwa nkipanga. Ukubomba isi kwakulondiwa fiyo ukuti tubafighilile abakamu na balumbu abasubiliwa nu kwiputa kwa bwanaloli. Loli bamo babaghile ukwinong’ona ukuti linga umundu yumo epusiwe, ko kuti Kyala akaya nikisa kumyake. Ngimba isi syabwanaloli? Isagha tukete.

9-10. Ukufwana na Bahiburi 12:5, 6, nongwa yafiki tubaghile ukuyoba ukuti ukumwepusya umundu kukunangisya ikisa? Yoba ikifwanikisyo.

⁹ Linga bafumwisye kukipanga ukuti umundu yumo uyu tummenye kangi tunganile “akaya kangi yumo mwa Baketi ba Yehova sikutupalamasya fiyo. Tubaghile ukukayikila linga kwali kwakulondiwa ukuti epusiwe. Ngimba ukumwepusya umundu kukunangisya naloli ikisa? Ena. Linga umundu yumo ikulondiwa ulufundo, sikunangisya amahala, ikisa kangi ulughano. (Mbu. 13:24) Ngimba ukumwepusya umundu kubaghile ukuntula uyu abombile ubutulanongwa ubunywamu ukuchenja? Kubaghile. Abakamu na balumbu bingi aba babombilepo ubutulanongwa bikuyoba ukuti ukwepusiwa nkipanga kwabatulile ukumanya ubusobi bwabo, ukuchenja utuyilo twabo nu kughomokela kwa Yehova.—Belenga Bahiburi 12:5, 6.

¹⁰ Inong’onela ikifwanikisyo iki. Untimi asyaghenie ukuti ing’osi yimo yibinile. Umwene ikumanya ukuti linga ikulonda ukuyipwelelela ing’osi iyi yibinile ikulondiwa ukuyisosyapo pa ng’osi inine. Ing’osi sighanile ukuya pampene ninine. Linga yimo bayepwisye ku nnine yitikwipilika kanunu. Ngimba isi sikusanusya ukuti untimi ali ninkhaza linga ayisosisyepo ing’osi? Hayi. Umwene ikumanya ukuti linga ayibikile ing’osi pa ninne sibaghile ukwambula ububine. Linga ayisosisyepo iyi yibinile, abaghile ukufighilila ing’osi isingi.—Fwanikisya na Abanyalevi 13:3, 4.

11. (a) Ngimba mo munjila yiliku iyi uyu epusiwe bikumfwanikisya ning’osi iyi yibinile? (b) Ngimba uyu epusiwe ikulondiwa ukubomba isyafiki, kangi butuli buliku ubu abaghile ukwambilila?

¹¹ Tubaghile ukumfwanikisya Unkristu uyu epusiwe ning’osi iyi yibinile. Umwene ikubina mwambepo. (Yak. 5:14) Abandu aba bali nimbungo yimo babaghile ukubambukisya abangi. Mwakufwana itolo, umundu uyu onangile ubumanyani bwake na Yehova abaghile ukubakasya abangi ukuti babombeghe ifindu ifibibi. Yonongwa yake kwakulondiwa ukumwepusya uyu abombile ubutulanongwa ubunywamu nkipanga. Ulufundo ulu lukunangisya ulughano lwa Yehova ku babombi bake abasubiliwa nkipanga kangi kubaghile ukuntula uyu abombile ubutulanongwa ukulapa. Uyu epusiwe, abaghile ukufika pangomano ukuti asamanyile ifundo isya mu Baibolo nu kukasya kangi ulwitiko lwake. Umwene abaghile kangi ukwambilila amabuku ukuti akabelengeghe nu kuketelela ipulogilamu iya pa JW Broadcasting^®. Kangi linga abakulumba bakipanga baketile ukuti ikuchenja, babaghile ukumpa ubulongosi utubalilo  twingi ukuti buntule ukukasya ubumanyani bwake na Yehova kangi ukuti aghomokele nu kuya yumo wa Baketi ba Yehova. *

12. Ngimba kyo kindu kiliku iki abakulumba babaghile ukubomba ku mundu uyu atikulapa iki kikunangisya ulughano nikisa?

¹² Kwakulondiwa fiyo ukukumbuka ukuti bene aba batikulapa bo aba bikwepusiwa nkipanga. Abakulumba bikulondiwa ukwinong’onelapo fiyo bo bakali ukusala ukuti bamwepusye umundu yumo. Abene basimenye ukuti Yehova ikubapa ulufundo “ulu lubafwene.” (Yere. 30:11) Abakulumba babaghanile abakamu na balumbu, kangi batikulonda ukuti ikindu kimo kibafulasye. Loli utubalilo tumo ukuti banangisye ulughano nikisa, bikulondiwa ukumwepusya umundu uyu abombile ubutulanongwa nkipanga.

13. Nongwa yafiki Unkristu wa ku Korinti alondiwagha ukwepusiwa nkipanga?

¹³ Inong’onela muno Pauli abombile na aba babombile ubutulanongwa nkabalilo kakunyuma. Unkristu yumo ku Korinti abombagha ifyabulowe nu nkasi wa tata wake. Isi syali syakukosya isoni fiyo. Pauli asimenye ukuti Yehova ababulile Abaisraeli ukuti: “Umundu uyu aloghilwe nunkikulu uyu yo nkasi wa wise, yo fikuti aghoghiweghe yuyo na yu nkikulu papo annyasisye uwise. Po lelo inongwa yakufwa kwabo yikuyagha yabo babo.” (Levi. 20:11) Pauli akabaghile ukukibula ikipanga ukuti kingoghe umundu. Loli ababulile abakamu ba ku Korinti ukuti bamwepusye nkipanga. Akayilo akabulowe aka mundu uyu kabapalamasyagha abangi nkipanga. Kangi bamo bakaketagha ukuti ukubomba isi bukaya butulanongwa bunywamu.—1 Kor. 5:1, 2, 13.

14. Ngimba Pauli anangisye bulebule ikisa ku mundu wa ku Korinti uyu alyepusiwe, kangi nongwa yafiki? (2 Bakorinti 2:5-8, 11)

¹⁴ Bo akabalilo kakindilepo, Pauli asyaghenie ukuti umundu uyu andile ukuchenja. Umundu uyu alapile naloli. Nalinga ukuti abakosisye isoni abakamu na balumbu nkipanga, Pauli ababulile abakulumba ukuti batikulondiwa ‘ukuyoba nyingi.’ Umwene ababulile ukuti: ‘Munhobokeleghe nukunsubisya.’ Mubaghile ukuketa inongwa iyi Pauli ababulile isi ukuti: ‘Angamiliwagha nubusulumanie bwake ubu bukindilile.’ Pauli ali nikisa ku mundu uyu alapile. Untumiwa Pauli akalondagha ukuti anketeghe umundu uyu asulumenie, na isi abombile nu kuleka ukuhobokeliwa.—Belenga 2 Bakorinti 2:5-8, 11.

15. Ngimba abakulumba babaghile ukumfunda bulebule umundu nukunnangisya ikisa pakabalilo kamokene?

 ¹⁵ Mwakufwana itolo na Yehova, abakulumba bikulondiwa ukunangisya ikisa. Abene bikumfunda uyu abombile ubutulanongwa linga kwakulondiwa loli bikunnangisya kangi ikisa. Linga abakulumba bakamfunda uyu abombile ubutulanongwa ko kuti bakannangisya ikisa. M’malo mwake, bikukasya ukuti abandu babombeghe ifindu ifibibi. Loli ngimba bo bakulumba bene aba bikulondiwa ukunangisya ikisa?

16. Ukufwana na Isya Mbupingamu 21:13, ngimba Yehova ikubomba isyafiki ku bosa aba batikunangisya ikisa?

¹⁶ Abakristu bosa bikulondiwa ukuya bakisa bo Yehova. Nongwa yafiki? Ikifukwa kimo kyo kyakuti Yehova atikuya pakupilikisya ku bosa aba batikubanangisya ikisa abangi. (Belenga Isya Mbupingamu 21:13.) Akayapo nayumo uyu ikulonda ukuti Yehova angapilikagha inyiputo syake. Yonongwa yake tukulondiwa ukuya bakisa. Tukulondiwa ukubapilikisya Abakristu abinitu aba bikutamiwa loli utubalilo tosa tupilikisyeghe ku “nguto sya batolwe.” Mwakufwana itolo, tukughelaghela ukukonga ifundo iya mu Baibolo iyi: “Buno ubulongi bukaya nulupakisyo ku mundu uyu akanangisya ulupakisyo.” (Yak. 2:13) Linga tukukumbuka ukuti tukulonda ukuti abangi batunangisyeghe ikisa, nanuswe tukulondiwa ukunangisya ikisa. Tukulondiwa ukunangisya fiyo ikisa linga umundu uyu alapile aghomokile nkipanga.

17. Ngimba Umwalafyale Davidi anangisye bulebule ikisa?

¹⁷ Ififwanikisyo fya mu Baibolo fibaghile ukututula ukunangisya ikisa nu kuleka ukukalala. Mwakifwanikisyo, inong’onela isya Mwalafyale Davidi. Utubalilo tosa umwene anangisyagha ikisa. Nalinga ukuti Sauli alondagha ukungogha, Davidi alinnangisye ikisa umwalafyale uyu apakiwe na Kyala. Umwene akalingomokisye Sauli pamo ukumfulasya.—1 Samu. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Ngimba po pafyakubombiwa fibili filiku ifi Davidi atoliwe ukunangisya ikisa?

¹⁸ Loli Davidi akanangisyagha ikisa akabalilo kosa. Mwakifwanikisyo, Nabali ali mundu wamatingo fiyo, alinkosisye isoni Davidi nukukana ukumpa ifyakulya pampene na banyambala bake. Isi syalinkalalisye fiyo Davidi kangi alondagha ukungogha Nabali na ba mu nyumba yake. Loli unkasi wa Nabali, Abigelo ali wakisa kangi mololo, mwanakalinga alinkupa Davidi ifyakulya. Yonongwa yake Davidi akalingoghile Nabali na banyambala bake.—1 Samu. 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Pakabalilo akangi unsololi Natani alimbulile Davidi isyakufwana nu mundu unkabi uyu alinhiyile unnine akang’osi aka alinako. Davidi akalele fiyo, umwene atile: “Nikuyigha nikuti umundu uyu abombile sisisi abaghile ukufwa itolo.” (2 Samu. 12:1-6) Davidi asimenye indaghilo isi Kyala abapele Abaisraeli ukwendela mwa Mose. Linga umundu ahiyile ing’osi yimoyene alondiwagha ukuhomba ing’osi 4 ku mundu uyu anhiyile. (Kuso. 22:1) Loli ngimba alondiwagha ukughoghiwa? Kwali kubibi fiyo ukubomba bo ulu. Natani ambulagha Davidi inkhani iyi ukuti yintule ukumanya ukuti atulile  inongwa iyakughogha iki kyali kindu kibibi fiyo. Kangi Yehova alinnangisya ikisa Davidi ukukinda muno umwene abombile ku mundu uyu ahiyile akang’osi uwa nkifwanikisyo kya Natani.—2 Samu. 12:7-13.

20. Ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki kwa Davidi?

²⁰ Bo Davidi akalele, alondagha ukungogha Nabali na banyambala bake bosa. Ukufuma apo, Davidi atile umundu unkabi uwa nkifwanikisyo kya Natani alondiwagha ukughoghiwa panongwa ya isi abombile. Mu kyakubombiwa ikyabubili, tubaghile ukwilalusya ukuti nongwa yafiki Davidi uyu ali wakisa, alindongile mwanakalinga umundu unhiyi? Inong’onela muno Davidi ipilikilagha. Utubalilo tumo umwene atamiwagha namabyebye. Linga umundu ikubopela ukubalonga abanine, sikunangisya ukuti akaya pabumanyani ubununu na Yehova. Yesu abasokile abamanyili bake ukuti: ‘Mungabalongagha abangi ukuti nanumwe Kyala angisakubalongagha; namanga bo muno mukubalongela abangi mo mumo mwisakulongeliwagha na Kyala.’ (Mat. 7:1, 2) Yonongwa yake tukulondiwa ukughelaghela ukuti tungabopelagha ukubalonga abangi loli tuyeghe “balupakisyo lwingi,’ mwakufwana itolo na Kyala witu.

21-22. Ngimba njila simo siliku isi tubaghile ukunangisya ikisa?

²¹ Ikisa kikongelapo nyingi ukukinda ukwipilika itolo. Abandu aba bali nikisa, bikubombapo simo ukuti babatule abangi. Twesa tukulondiwa ukubamanya abandu aba bikulondiwa ubutuli mu mbumba yitu, nkipanga na nkaya. Tubaghile ukulwagha ulusako ulwakunangisya ikisa. Ngimba alipo yumo uyu ikulonda ukunsubisya? Ngimba tubaghile ukuntula mwakumpa ifyakulya pamo ifindu fimo? Ngimba Unkristu uyu bangomokisye nkipanga ikulondiwa ukukasiwa pamo abamanyani abanunu? Ngimba tubaghile ukuyoba amasyu amanunu aghakukasya ku bangi? Iyi yo njila yimo inunu iyakunangisya ikisa ku mundu aliwesa uyu tukwaghana nawe.—Jobu 29:12, 13; Rom. 10:14, 15; Yak. 1:27.

²² Linga tusyaghenie ukuti bamo bikulondiwa ubutuli bo ubu, tubaghile ukuketa ukuti lusako ulwakuti tunangisye ikisa. Linga tukunangisya ikisa, tukunhobosya Tata witu wakumwanya, Kyala uwa ‘lupasikisyo lwingi.’