1. Nongwa yafiki tuli balusekelo kangi nulusako pakuya Baketi ba Yehova?

TULI balusekelo fiyo kangi tuli nulusako pakuya Baketi ba Yehova. Tuli babombi ba Yehova kangi tukunangisya ukuti tuli baketi mwakufumusya ku bangi nu kubamanyisya isyakufwana numwene. Tukuhoboka fiyo linga tuntulile umundu yumo uyu ‘imikiliwe kubumi bwa bwila na bwila.’ (Imbo. 13:48) Tukwipilika bo muno Yesu alipilikile. Umwene “alinkusekela mwambepo mwikemo” bo abafundiwa bake bambulile ifindu ifinunu ifi balyaghene nafyo bo bikufumusya.—Luka 10:1, 17, 21.

2. Ngimba tubaghile ukunangisya bulebule ukuti imbombo yitu iyakufumusya yakulondiwa fiyo?

² Imbombo iyakufumusya yakulondiwa fiyo kumyitu. Untumiwa Pauli alinkasisye Timoti ukuti: ‘Wiketeghe bununu.’ Kangi alyongelile ukuti: ‘Namanga linga kubomba bo bunobuno, po kwisakwipokagha wimwene, kangi kwisakubapokagha naba bikukupilika.’ (1 Tim. 4:16) Imbombo yitu iyakufumusya yikupoka ubumi. Tukughelaghela ukuya maso na ifi tukubomba panongwa yakuti tuli benekaya ba Bunyafyale bwa Kyala. Utubalilo tosa tukubomba ifindu ifi fikumpala Yehova nu kunangisya ukuti tukukolelana na masyu amanunu agha tukufumusya. (Filip. 1:27) Tukunangisya ukuti ‘tukuya maso na isi tukumanyisya’ mwakwitendekesya kanunu mubufumusi nukunsuma Yehova ukuti atutule bo tukali ukubafumukisyila abangi.

3. Ngimba umundu aliwesa abaghile ukuhoboka na masyu gha Bunyafyale? Yoba ikifwanikisyo.

³ Nalinga ukuti tukwiyipa ukuti tubafumukisyile abangi, loli abandu bingi nkighaba kitu bakabaghila ukuhoboka na masyu gha Bunyafyale. Inong’onela isya nkamu Georg Lindal uyu afumusyagha mwene mfighaba ifyakukindanakindana ku Iceland ukufuma mu 1929 ukufika mu 1947. Umwene ayabile amabuku amasausandi mingi loli akalipo umundu uyu alitike ukuti amanyileghe  ubwanaloli. Umwene atile: “Abandu bingi bikuboneka ukuti bikususya amasyu gha mu Baibolo loli bamo batikuhoboka itolo ukumanyila.” Abamishonale aba balingile Isukulu ya Gilead babukile ukuti bakatule pambombo iyakufumusya, loli bo bafumwisye kwa fyinja akalipo uyu alondagha ukumanyila ubwanaloli. Bo ifyinja 9 fikindilepo, abandu bamo aba ku Iceland baliyipile kwa Yehova nu kosiwa.

4. Ngimba tubaghile ukwipilika bulebule linga abandu batikulonda ukumanyila amasyu amanunu?

⁴ Tukusulumania fiyo linga abandu batikulonda ukumanyila Ibaibolo. Tubaghile ukwipilika bo Pauli, uyu ‘asulumenie fiyo kangi ali nikitima’ panongwa yakuti Abayuda bamo bakasubilagha ukuti Yesu yo Mesiya. (Rom. 9:1-3) Loli bule linga mukwiyipa fiyo nu kumwiputila ummanyili winu wa Baibolo loli umwene atikubuka pankyeni kangi mukwinong’ona isya kuleka ukumanyila nawe Ibaibolo? Pamo bule linga mukantulapo umundu aliwesa ukuti osiwe? Ngimba mukulondiwa ukwiyipa inongwa nu kwinong’ona ukuti Yehova atikuhoboka nubufumusi bwinu? Mu nkhani iyi tukuya pakwamula amalalusyo mabili: (1) Ngimba findu fiki fikunangisya ukuti imbombo yitu yakulondiwa fiyo? (2) Ngimba tukulondiwa ukughulila isyafiki linga tukufumusya ku bangi?

5. Nongwa yafiki imbombo iyi tukumbombela Yehova utubalilo tumo yitikuya nifyakukongapo ifi twasubilagha?

⁵ Ibaibolo likunjoba umundu uyu ikubomba ubwighane bwa Kyala ukuti: ‘Imbombo syake syosa isi ikubomba syo sikuya kanunu itolo.’ (Sal. 1:3) Loli isi sitikusanusya ukuti kilikyosa iki tukumbombela Yehova kikuya pakwenda kanunu bo muno uswe tukulondela. Ubumi bwa mundu ‘bwiswile ni ndamyo’ panongwa yakuti tuli bandu basitabugholofu. (Jobu 14:1) Mwakongelelapo, abandu aba bikutususya utubalilo tumo babaghile ukutukanisya ukufumusya. (1 Kor. 16:9; 1 Tes. 2:18) Loli ngimba Yehova ikumanya bulebule ukuti imbombo yitu iyakufumusya yakulondiwa fiyo? Inong’onela ifundo simo isya mu Baibolo isi sikututula ukwamula ilalusyo ili.

6. Ngimba Yehova ikuyiketa bulebule imbombo yitu iyakufumusya iyi tukumbombela?

⁶ Yehova ikuketa ukwiyipa nukwifimbilisya kwitu. Yehova ikuhoboka fiyo linga tukwiyipa ukufumusya panongwa yakuti tunganile nalinga ukuti abandu batikulonda ukupilikisya. Pauli atile: “Namanga Kyala akaya nsitabugholofu, ukuti ibweghe imbombo syinu, nulughano lwinu ulu mulunangisye panongwa ya ngamu yake, lula mwababombelagha abikemo, aba mukali mukubabombela nalilino.” (Hib. 6:10) Yehova atikwibwa ukwiyipa nulughano lwitu nalinga ukuti tukaya nummanyili wa Baibolo uyu osiwe. Yonongwa yake tukulondiwa ukukonga isi Pauli ababulile Abakristu ba ku Korinti ukuti: ‘Ukwiyula kwinu mwa Yehova kukaya kwa itolo,’ nalinga ukuti mutikufwanisya ifi mwasubilagha.—1 Kor. 15:58.

7. Ngimba tukumanyilako isyafiki ku isi untumiwa Pauli ayobile isyakufwana nubufumusi bwake?

⁷ Untumiwa Pauli ali mmishonale wakwiyipa  fiyo, umwene alyandisye ifipanga ifipya mmalo mingi. Loli pakabalilo aka abandu bamo banjobagha Pauli ukuti akali mmanyisi nnunu, umwene akayobagha isya bwingi bwa bandu aba abatulile ukuti baye Bakristu. M’malo mwake, Pauli anangisye ukuti isi abandu bayobagha syali syabutungulu, umwene atile: “Nkwiyula mo ngindilile fiyo.’ (2 Kor. 11:23) Mwakufwana itolo na Pauli, tukumbukeghe ukuti ukwiyipa nu kwifimbilisya fyo fyakulondiwa fiyo kwa Yehova.

8. Ngimba tukulondiwa ukukumbuka isyafiki isyakufwana nubufumusi bwitu?

⁸ Ubufumusi bwitu bukunhobosya Yehova. Yesu abatumile abafundiwa 70 ukuti bakafumusye amasyu gha Bunyafyale, bo bamalile ukufumusya abene “balinkughomoka nulusekelo.” Nongwa yafiki bali balusekelo? Abene batile: “Syope na si mbepo inyali silinkulamba kumyitu mu ngamu yako.” Loli Yesu abasokile pa isi binong’onagha. Umwene ababulile ukuti: “Syo mungasekelagha sisisi, apa linga mwaghile imbepo sikulamba kumyinu, loli musekeleghe papo ingamu syinu silembiwe kumwanya.” (Luka 10:17-20) Yesu asimenye ukuti akabalilo kosa batikuya pakwaghana nifindu ifyakuhobosya bo ifi linga bali mubufumusi. Tukamanya ubwingi bwa bandu aba pabumalilo balipelile ukuya Bakristu bo abafundiwa ba Yesu babafumukisye. Abafundiwa balondiwagha ukumanya ukuti ulusekelo lutikwisa panongwa yakuti abandu babapilikisyagha. Abene balondiwagha ukuya balusekelo panongwa yakumanya ukuti Yehova ahobokagha nukwiyipa kwabo.

9. Ukufwana na Bagalatia 6:7-9, ngimba findu fiki fikuya pakubombiwa linga tutikukatala pakufumusya?

⁹ Linga tukwifimbilisya mubufumusi, tukwisa kukaba ubumi bwa bwila na bwila. Linga tukwiyipa pakufumusya nu kumanyisya amasyu amanunu, tukufwana “tukusopela mwambepo” mwakwitikisya mbepo mwikemo wa Kyala ukutulongosya pa bumi bwitu. Linga ‘tutikukatala’ pamo ‘tutikuyeta,’ Yehova afingile ukuti isakutupa ubumi bwa bwila na bwila nalinga ukuti tukantulapo umundu yumo ukuti osiwe.—Belenga Bagalatia 6:7-9.

10. Nongwa yafiki bamo bikupilikisya ku isi tukubafumusyila bamo hayi?

¹⁰ Kali abandu bikupilikisya pamo hayi fikweghela isi sili mundumbula yabo. Yesu alingenie isyakufwana nubwanaloli ukwendela nkifwanikisyo kya uyu asopagha imbeyu mu mfu uwakukindanakindana loli imbeyu yimoyene itolo yo yilinkupa iseke. (Luka 8:5-8) Yesu atile umfu uwakukindanakindana ghukwimila abandu aba bikupilika ‘amasyu gha Kyala’ munjila isyakukindanakindana. (Luka 8:11-15) Mwakufwana itolo nunsopambeyu, tukabaghila ukupangisya ikindu kimo ukumela mundumbula ya bandu aba tukubafumukisya. Ubudindo bwitu ko kukindilila ukusopa imbeyu inunu isya masyu gha Bunyafyale. Bo muno untumiwa Pauli ayobile ukuti: “loli yumoyumo isakwambililagha ifihombiwa ukufwana nimbombo yake,” komma panongwa ya fyakukongapo fya mbombo yake.—1 Kor. 3:8.

11. Nongwa yafiki Yehova ahobokagha na isi Nowa abombagha pakufumusya nalinga ukuti abandu bakampilikisyagha? (Keta ikithuzi kya pakikope.)

¹¹ Abaketi ba Yehova bakunyuma bafumusyagha ku bandu aba bakalondagha ukupilikisya. Mwakifwanikisyo, Nowa ali ‘mfumusi wabugholofu,’ kwa fyinja fingi. (2 Pet. 2:5) Kisita kukayika umwene, ali nulusubilo losa ukuti abandu bikuya pakupilikisya, loli Yehova akayobilepo ukuti syo sikuya pakubombiwa. M’malo mwake, bo ambulile Nowa ukuti ayenge ingalaba, Kyala atile: “mwisakwingilagha mu ngalaba uwe, nabanako abalumyana, unkasi wako pamopene na bakasi ba banako.” (Bwa. 6:18) Kangi bo Yehova ambulile ukukula kwa ngalaba, Nowa abaghile ukuti asyaghenie ukuti abandu bingi batikuya  pakupilikisya kumyake panongwa yakuti amalo ghabo ghakayagha pakwaghiwa mu ngalaba. (Bwa. 6:15) Bo muno tusimanyile, akalipo umundu nayumo uyu apilikisye ku isi Nowa afumusyagha. (Bwa. 7:7) Ngimba Yehova alinong’wine ukuti Nowa akafumusyagha kanunu? Hayi. Yehova ahobokagha fiyo na Nowa panongwa yakuti abombile syosa isi alimbulile ukubomba.—Bwa. 6:22.

12. Ngimba unsololi Yeremiya alwaghile bulebule ulusekelo pabufumusi bwake nalinga ukuti abandu bakampilikisyagha kangi bansusyagha?

¹² Mwakufwana itolo unsololi Yeremiya, yope afumwisye kwa fyinja ifyakukinda 40 nalinga ukuti abandu bakapilikisyagha kumyake kangi bansusyagha. Umwene awile amaka panongwa “yakutukiwa nukobeliwa” na bandu abakususya, isi syampangisyagha ukuti aleke ububombeli bwake. (Yere. 20:8, 9) Loli Yeremiya akalekile ukumbombela Kyala. Ngimba findu fiki fyalintulile ukukindilila ukuya walusekelo pabufumusi bwake? Umwene inong’onelagha ifundo sibili isyakulondiwa fiyo. Iyakwanda, amasyu gha Kyala agha Yeremiya ababulagha abandu ghampagha “ulusubilo mbumi bwa nkyeni.” (Yere. 29:11) Iyabubili, Yehova alinsalile Yeremiya ukuya njobi wake. (Yere. 15:16) Nanuswe tukubabula abandu amasyu agha lusubilo kangi tukufumusya ingamu ya Kyala pakuya Baketi bake. Linga tukwinong’onela ifundo sibili isyakulondiwa fiyo isi, tubaghile ukuya balusekelo nalinga ukuti abandu batikupilikisya.

13. Ngimba tukumanyilako isyafiki ku kifwanikisyo kya Yesu iki kikwaghiwa pa Marko 4:26-29?

¹³ Pikwegha akabalilo akatali ukuti umundu aye nulwitiko. Yesu amanyisye ubwanaloli ubu ukwendela nkifwanikisyo kyake ikya nsopambeyu uyu aghonagha utulo. (Belenga Marko 4:26-29.) Bo unsopambeyu asopile imbeyu, yilinkukula panandipanandi kangi umwene akabaghile ukubombapo simo ukuti yikule mwanakalinga. Nanuswe, tukulondiwa ukughulila kwa kabalilo akatali ukuti tukete linga ummanyili wa Baibolo ikukonga isi ikumanyila. Bo muno undimi akabaghila ukufifimbilisya ifyakumela fyake ukuti fikuleghe mwanakalinga bo muno umwene ikulondela, nanuswe tukabaghila ukubafimbilisya abamanyili bitu ba Baibolo ukuti bakuleghe mwanakalinga mwambepo bo muno uswe tukulondela. Yonongwa yake tutikulondiwa ukuwa amaka pamo ukukatala linga batikukula nakalinga mwambepo bo muno twaghulilagha. Mwakufwana itolo nundimi, tukulondiwa ukuya bololo ukuti tupange abamanyili.—Yak. 5:7, 8.

14. Ngimba kifwanikisyo kiliku iki kikunangisya ukuti abandu babaghile ukwegha akabalilo akatali ukuti bande ukutupilikisya?

¹⁴ Mu fighaba fimo, pikwegha akabalilo akatali ukuti umundu osiwe. Inong’onela isi alyaghene nasyo Gladys na Ruby Allen, abalumbu aba mu 1959 babatumile ukuti bakabombeghe ubupayiniya bwa kabalilo kosa ku tawuni ya Canada ku kighaba kya Quebec. * Panongwa yakuti abandu batilagha isi abapalamani na baputi babo bayagha pakuyoba nu kubomba linga bababwene ukuti bikuyobesania na Baketi, abene bakanagha ukupilikisya. Gladys ikukumbukila ukuti: “Twafumusyagha kunyumba ni nyumba amaawala 8 pisiku kwa fyinja fibili loli akalipo uyu atwamulagha. Abandu bisagha pakifigho loli linga batubwene bighalagha ikifigho. Loli tukawile amaka.” Bo akabalilo kakindilepo, abandu balyandile ukuya babumanyani kangi bamo balyandile ukupilikisya. Lino ku tawuni iyi kuli ifipanga fitatu.—Yes. 60:22.

15. Ngimba ilemba lya 1 Bakorinti 3:6, 7 likutumanyisya isyafiki isyakufwana nimbombo iyakupanga abafundiwa?

¹⁵ Ukuti tupele abafundiwa tukulondiwa ukwiyipa fiyo. Aliwesa nkipanga ikulondiwa ukweghapo ikighaba ukuti antule umundu yumo  ukosiwa. (Belenga 1 Bakorinti 3:6, 7.) Tufwanikisye ukuti unkamu ampele umundu uyu ikulonda ukumanya nyingi itilakiti pamo amagazini. Loli unkamu uyu ikuketa ukuti akabaghila akufwanisya ukughomokelako ku mundu uyu. Ukufuma apo ikunsuma umfumusi yumo ukuti aghomokeleko. Umfumusi uyu ikwanda ukumanyila numundu Ibaibolo. Kangi umwene ikubasuma abakamu na balumbu abangi ukuti bakayepo linga ikumanyila numundu Ibaibolo kangi aliwesa ikunkasya ummanyili munjila isyakukindakindana. Unkamu pamo umulumbu aliwesa uyu ummanyili uyu ikuya pakwaghana nawe ikuya pakuntula ukuti amanyile nyingi isya Yehova. Isi sikunangisya ukuti bosa aba baliyipile ukuntula babaghile ukuhoboka linga umundu uyu osiwe.—Yoh. 4:35-38.

16. Nongwa yafiki mubaghile ukuya balusekelo pabufumusi bwinu nalinga ukuti mukubina pamo mukaya namaka?

¹⁶ Lumo mukabaghila ukufwanisya ukufumusya nu kumanyisya bo muno mwabombelagha pakwanda panongwa yakuti mukubina pamo mukaya namaka. Loli mubaghile ukukindilila ukuya balusekelo panongwa ya isi mukufwanisya ukubomba pambombo iya pa kisu kyosa. Inong’onela isi Umwalafyale Davidi na bandu bake balyaghene nasyo bo bikusipoka imbumba syabo ku ba Amaleki. Abanyambala 200 bakatele fiyo ukuti balwe ubwite, yonongwa yake bababulile ukuti bime kunyuma ukuti bafighilileghe katundu. Davidi na bandu bake batolile ubwite kangi balyeghile ifindu fingi ukufuma kubalughu babo. Kangi atile aba balwile ubwite na aba bababulile ukuti bime kunyuma bosa beghe ifindu ifyakufwana itolo. (1 Samu. 30:21-25) Isi sifwene itolo nimbombo yitu iyakupela abafundiwa pa kisu kyosa ikyapasi. Aliwesa uyu aliyipile ukutulapo ikuya walusekelo linga abapya bandile ukwenda pa njila iyakubuka ku bumi.

17. Ngimba tukulondiwa ukundaghisya Yehova pa findu fiki?

¹⁷ Tukundaghisya fiyo kwa Yehova panongwa ya lughano ulu ikutunangisya linga tukumbombela. Umwene asimenye ukuti tukabaghila ukubafimbilisya abandu ukuti bapilikisyeghe kumyitu pamo ukuti bande ukumwiputa. Loli umwene ikuketa ukwiyipa kwitu, muno tunganile kangi ikutusaya fiyo. Kangi ikutumanyisya muno tubaghile ukuyila balusekelo pakilikyosa iki tukubomba pambombo iyakufumusya. (Yoh. 14:12) Tuli nulusubilo losa ukuti Kyala ikuya pakuhoboka fiyo linga tutikukatala.