Keta ifingi

Keta ifi filipo

Ikithuzi iki kikunangisya amasyu amanywamu agha ghalembiwe pakimwenda

1922—Ifyinja 100 ifi Fikindilepo

1922—Ifyinja 100 ifi Fikindilepo

Ilemba lya pa kyinja ilya 1922 lyali na masyu aghakuti, “Kyala . . . ikutupa . . . ubutoli . . . mwa Yesu Kristu.” (1 Kor. 15:57, King James Version) Amasyu agha ghabasimikisyilagha Abamanyili ba Baibolo ukuti Yehova ikuya pakubasaya panongwa ya busubiliwa bwabo. Nkyinja iki, Yehova abasayile abafumusi abakwiyipa aba. Umwene abasayile pakabalilo aka balyandile ukupulinta, ukupanga amabuku nukubombela ilediyo pakufumusya ubwanaloli ubwakuyoba isya Bunyafyale. Ukufuma apo mu 1922, Yehova abasayile kangi ababombi bake. Abamanyili ba Baibolo bafwanisye ukupanga ulukomano ku Cedar Point, Ohio, U.S.A. Pa lukomano ulu twaketile imbombo iyi igulu lya Yehova likubomba ukufuma pakabalilo ako ukufika lino.

“INKHANI IYAKUHOBOSYA FIYO”

Pakabalilo aka abakamu na balumbu bafumusyagha, balondiwagha amabuku mingi. Abakamu ba ku ofesi ya ku Brooklyn basosyagha amagazini loli basubilagha amakampani ukuti ghabapulintileghe amabuku. Loli kwa myesi mingi, ikampani yikafwanisyagha ukupulinta amabuku mingi aghakuti babombeleghe mubufumusi. Yonongwa yake Unkamu Rutherford alindalusisye Robert Martin, unkamu uyu abombagha ku kampani iyi linga babaghile ukubitikisya ukuti bapulinteghe bene amabuku.

Ikampani iyi yali ku nsebo wa Concord ku Brooklyn, New York

Unkamu Martin ayobile ukuti, “Yali nkhani yakuhobosya fiyo” panongwa yakuti twalondiwagha ukuti tupulinteghe twibene amabuku. Abakamu bakolelene ukuti bapangeghe lenti ifipinda 18 ifya mu nsebo wa Concord ku Brooklyn kangi bakyaghile ikibombelo iki balondiwagha.

Loli bakali bosa aba bahobwike ukuti abakamu bande ukupulinta bene amabuku ghabo. Unkulumba wa pa kampani iyi yapulintagha amabuku ghitu abukile ukwakuketa muno abakamu bapulintilagha amabuku. Umwene atile: “Muli nikibombelo ikinunu fiyo ikyakupulintila amabuku loli akayapo uyu amenye muno abaghile ukubombela ikibombelo iki. Kwa myesi 6 mukuya pakonanga ifibombelo fyosa.”

“Unkamu Martin atile, “Isi ayobagha syali syakupilikiwa, loli twasimenye ukuti Yehova ikuya pakututula bo muno ikubombela akabalilo kosa.” Unkamu Martin ayobagha ubwanaloli. Mwanakalinga ikibombelo kyitu ikipya kyalyandile ukusosya amabuku aghakufwana 2,000 pisiku.

Ababombi bimile pabupipi na mashini ghakupulintila amabuku

UKUBAFUMUKISYA ABANDU BINGI UKWENDELA PA LEDIYO

Ukongelela pakupulita amabuku ghabo, ababombi ba Yehova balyandile kangi ukubombela injila imbya iyakufumusya amasyu amanunu ukwendela pa lediyo. Pasabata pamusi, pa Febuluwale 26, 1922, Unkamu Rutherford ayobile pa lediyo akakwanda. Umwene ayobile inkhani ya mu Baibolo iya mutu uwakuti “Abandu Bingi aba Bali Nubumi Batisakufwa” ku KOG Los Angeles, California, U.S.A.

Abandu abakufwana 25,000 bapilikisye ipulogilamu iyi ukwendela pa lediyo. Bamo balembagha abakalata abakunndaghisya Unkamu Rutherford panongwa ya nkhani iyi ayobile. Kalata yumo afumile kwa Willard Ashford, uyu ikalagha ku Santa Ana, California. Umwene alinndaghisisye Unkamu Rutherford panongwa “yakuyoba kanunu inkhani.” Kangi alyongelile ukuti: “Pakaya twali na bandu batatu aba babinile yonongwa yake kwayagha pakuya kukafu ukupilikisya inkhani yako linga tukali ni lediyo.”

Abasabata abakukongapo, inkhani nyingi syalyandile ukuyobiwa ukwendela pa lediyo. Kubumalilo bwa kyinja kya 1922, Ingasya ya Ndindilili yatile, “abandu abakufwana 300,000 bapilikisye inkhani ukwendela pa lediyo.”

Panongwa yakukasiwa na bakalata aba, Abamanyili ba Baibolo baketile ukuti bikulondiwa ukwandisya ipulogilamu ya pa lediyo ku Staten Island, kubupipi ni Beteli ya ku Brooklyn. Ifyinja ifyakukongapo, Abamanyili ba Baibolo balyandile ukubombela ipulogilamu ya pa lediyo iyi yakoleliwagha ukuti WBBR, ukuti bafumusyeghe amasyu gha Bunyafyale ku bandu bingi.

“ADV”

Mu Juni 15, 1922, inkhani ya mu Ingasya ya Ndindilili yayobile ukuti ulukomano lwakighaba lwalondiwagha ukwakubombiwa ku Cedar Point, Ohio, ukufuma mu Seputembala 5 mpaka 13, 1922. Abamanyili ba Baibolo bahobwike fiyo bo bafikile ku Cedar Point.

Inkhani iyakwanda iyi unkamu Rutherford ayobile, ababulile abandu ukuti: “Ndinulusubilo losa ukuti Umwalafyale ikuya . . . pakusaya ulukomano ulu kangi ikuya pakutunangisya ubuketi bwingi ukukinda kunyuma.” Abakamu aba bayobagha inkhani babakasisye abakamu na balumbu ukuti bafumusyeghe.

Ikilundilo kya bandu kikupilikisya ulukomano ulu lwabombiwe mu 1922 Cedar Point, Ohio

Ukufuma apo pa Kihano, Seputembala 8, abandu abakufwana 8,000 balingile nkati muno babombelagha ulukumano kangi bahobwike fiyo ukupilikisya inkhani iyi ayobile unkamu Rutherford. Abene basubilagha ukuti ikuya pakulingania isi amasyu aghakuti “ADV,” ghikusanusya agha ghalembiwe pakimwenda ikinywamu iki balembilepo amasyu aghakubakolela abandu ku lukomano. Bo bikele pasi, bingi bakibwene ikimwenda iki bakiniengile pamwanya pa pulatifomu. Arthur Claus, uwakufuma ku Tulsa, Oklahoma, U.S.A., uyu yope abukile ku lukomano ulu aghaghile amalo aghakwikala ukuti apilikisyeghe kanunu inkhani. Pakabalilo aka kwali kukafu fiyo ukuti abandu bapilikisyeghe kanunu inkhani panongwa yakuti ghakaliko amasipika.

“Twapilikisyagha kanunu amasyu ghosa”

Ukuti abandu bangasofanisiwagha, cheyamani ayobile ukuti aba linga bakabile bangingilagha nkati pakabalilo aka unkamu Rutherford ikuyoba inkhani. Pakabalilo ka 9:30 nulubunju, Unkamu Rutherford alyandile ukuyoba amasyu gha Yesu agha ghikwaghiwa pa Matai 4:17 agha ghikuti: “Ubunyafyale bwa Kyala buseghelile.” (King James Version) Bo ikulingania muno abandu bisakupilikilagha isyakufwana nu Bunyafyale ubu, umwene atile: “Yesu ayobile ukuti pakabalilo aka isakwisilagha isakulongosyagha pambombo iya ntondolo ku bandu bake pakabalilo aka isakubabungania abasubiliwa.”

Unkamu Claus, uyu alikele ku nkyeni ayobile ukuti: “Twapilikisyagha kanunu amasyu ghosa.” Loli bo abinile umwene alondiwagha ukusoka panja. Loli akalondagha ukusoka panongwa yakuti asimenye ukuti batikuya pakumwitikila ukwingila kangi nkati pakabalilo aka Unkamu Rutherford ayobagha inkhani.

Bo amaminiti manandi ghakindilepo, alyandile ukwipilika kanunu. Umwene ayobile ukuti bo ikubuka ku nkyeni, apilike unjwegho wa bandu bikukuba amaboko. Isi syalinhobwisye fiyo. Umwene aketile ukuti abaghile upilikisya kanunu ikighaba kya nkhani iyakuhobosya iyi linga akwelile pamwanya pa nyumba. Unkamu Claus, uyu pakabalilo kala ali ni fyinja 23, ayaghile injila ukuti akafike pamwanya pa nyumba. Ubwelu ubwakufuma kumwanya ku nyumba bwabalile kangi bo ikuseghelela aketile ukuti, “amasyu ghapilikiwagha kanunu fiyo.”

Loli Arthur akali mwene. Abamanyani bake bamo bope bali pamwanya pa nyumba. Ummanyani wake yumo, Frank Johnson, alimbopile nukunndalusya ukuti, “Ngimba uli nakamaghe akanandi?”

Arthur atile, “Ena ndinako.”

Frank atile, twiputagha ukuti tumwaghe umundu yumo uyu ali nummaghe. “Ngimba ukibwene ikimwenda ikinywamu iki? Ikimwenda iki kipinyiwe ku misumali iyi. Upilikisyeghe kanunu linga Undongi ikuyoba. * Linga ayobile amasyu aghakuti, ‘Yonongwa yake amufumusyeghe, amufumusyeghe,’ po wende nukutumula ingoye 4 isi.”

Arthur akolile ummaghe mmaboko kangi umwene na bamanyani bake baghulilagha ukuti bapilike ku nkamu Rutherford linga ikuyoba amasyu agha ghayagha pakubakumbusya ukuti batumule ingoye. Unkamu Rutherford afikile pa fundo iyakulondiwa fiyo iya nkhani iyi ayobagha. Panongwa yakuya nulusekelo nukwiyipa, umwene ayobile mwakukwesya amasyu ukuti: “Muyeghe basubiliwa kangi baketi ba naloli ba Mwalafyale. Amukindilileghe ukwiyipa ukufika pakabalilo aka Babeloni isakupyutiwagha kwa bwila. Mufumusyeghe amasyu kulikosa. Ikisu kimanye ukuti Yehova yo Kyala nukuti Yesu Kristu yo Mwalafyale wa Bunyafyale. Isiku ili lya padela fiyo ukukinda kunyuma. Keta! Umwalafyale ikulaghila. Muli nimbombo iyakubabula abandu isyakufwana na isi. Yonongwa yake, amufumusyeghe, amufumusyeghe, amufumusyeghe, isya Mwalafyale nu Bunyafyale bwake!”

Arthur na bakamu abangi basyaghenie ukuti bikulondiwa ukutumula ingoye ukuti ikimwenda iki kyaniengiwe kyande ukubaluka panandipanandi. Mwakufwana na masyu aghakuti “ADV,” ikimwenda iki kyali namasyu aghakuti: “Amufumusyeghe, isya Mwalafyale nu Bunyafyale.”

IMBOMBO IYAKULONDIWA FIYO

Ulukomano ulu lwabombiwe ku Cedar Point lwabatulile abakamu na balumbu ukwinong’onela isya mbombo iyakulondiwa fiyo iyakufumusya isya Bunyafyale, kangi aba banangisye ukwiyipa bahobwike ukuti babombeko imbombo iyi. Umpayiniya yumo uwa ku Oklahoma, U.S.A., alembile ukuti, “Ikighaba iki twafumusyagha, abandu bingi babombagha ku mugodi kangi bali balondo fiyo.” Umwene atile utubalilo twingi linga abandu bapilike amasyu agha ghali mu magazini gha The Golden Age, “bandagha ukulila.” Kangi atile, “Twahobokagha fiyo panongwa yakuti twabasubisyagha.”

Abamanyili ba Baibolo aba baketile ukulondiwa kwa masyu gha Yesu agha ghikwaghiwa pa Luka 10:2: “Untondolo gho mwingi loli ababombi bo banandi.” Kubumalilo bwa kyinja, abene bakasiwe fiyo ukukinda kunyuma ukuti bafumusyeghe amasyu gha Bunyafyale kulikosa.

^ Unkamu Rutherford utubalilo tumo akoleliwagha ukuti “Undongi” panongwa yakuti akabalilo kamo abombagha bo ndongi ku Missouri, U.S.A.