1. Nongwa yafiki kubaghile ukuya kukafu ukupilikila?

 NGIMBA utubalilo tumo mukuketa ukuti kukafu ukupilikila? Umwalafyale Davidi aketagha ukuti kukafu ukupilikila. Yonongwa yake aliputile kwa Kyala ukuti: “Umbeghe indumbula yakwininga, yo yingasyeghe une.” (Sal. 51:12) Davidi alinganile fiyo Yehova. Loli umwene, utubalilo tumo kwayagha kukafu ukupilikila, kangi momuno siyilile nakumyitu. Nongwa yafiki? Ikyakwanda, tupapiwe basitabugholofu yonongwa yake kukafu ukupilikila. Ikyabubili, Setano ikutupangisya ukuti tunsambukileghe Yehova bo muno umwene abombile. (2 Kor. 11:3) Ikyabutatu, tusyungutiliwe nabandu aba batikupilikila, uyu “yo mbepo uyu lino ikubomba mbanyalufuyo.” (Ef. 2:2) Yonongwa yake tukulondiwa ukwiyipa ukuti tulimbane nubusitabugholofu, Umohesi kangi nikisu iki ukuti tumpilikileghe Yehova na aba abapele ubudindo.

2. Ngimba ‘ukupilikila’ kukusanusya isyafiki? (Yakobu 3:​17)

² Belenga Yakobu 3:17. Undembi Yakobu ayobile ukuti abandu bamahala ‘bikupilikila.’ Ngimba isi sikusanusya isyafiki? Tukulondiwa ukwiyipa ukuti tubapilikileghe aba Yehova abapele ubudindo. Bwanaloli ukuti Yehova atikulonda ukuti tumpilikileghe umundu uyu ikulonda ukuti tuleke ukukonga indaghilo syake.​—Imbo. 4:​18-​20.

3. Nongwa yafiki Yehova ikulonda ukuti tubapilikileghe aba abapele ubudindo?

³ Kubaghile ukuya kupepe ukumpilikila Yehova ukukinda ukumpilikila umundu. Sili bo ulu panongwa yakuti utubalilo tosa Yehova ikutupa ubulongosi ubununu. (Sal. 19:7) Loli abandu aba bali nubudindo basitabugholofu. Nalinga sili bo ulu, Tata witu wakumwanya abapele ubudindo bumo abapapi, abalaghili  baboma, nabakulumba bakipanga. (Mbu. 6:20; 1 Tes. 5:​12; 1 Pet. 2:​13, 14) Linga tukubapilikila, kokuti tukumpilikila Yehova. Isagha tuyobesanie muno tubaghile ukunangisyila ukuti tukubapilikila abandu aba Yehova abapele ubudindo nalinga ukuti utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu ukupilikila nukukonga ubulongosi bwabo.

4. Nongwa yafiki abana bingi batikubapilikila abapapi babo?

⁴ Abakilumyana basyungutiliwe nabinabo aba ‘batikubapilikila abapapi.’ (2 Tim. 3:​1, 2) Nongwa yafiki abene batikupilikila? Panongwa yakuti abapapi bamo batikubomba isi bikubabula abanabo ukuti babombeghe. Bamo bikuketa ukuti panongwa yakuti ifindu fichenjile fiyo nkisu, ubulongosi ubwakufuma ku bapapi babo bukaya bwakutula pamo bukafu. Linga muli wakilumyana, ngimba momuno mukuketela? Bingi bikuketa ukuti kukafu ukukonga ululaghilo lwa Yehova ulwakuti: “Amubitikeghe abapapi binu mu Mwalafyale, namanga sisisi syo ngolofu.” (Ef. 6:1) Ngimba findu fiki fibaghile ukubatula ukubomba bo ulu?

5. Nongwa yafiki Yesu anangisye ikifwanikisyo ikinunu kubakilumyana pankhani yakubapilikila abapapi? (Luka 2:​46-​52)

⁵ Mubaghile ukumanyilako kwa Yesu uyu ikunangisya ikifwanikisyo ikinunu pankhani yakupilikila. (1 Pet. 2:​21-​24) Umwene ali mundu ngolofu loli abapapi bake bali basitabugholofu. Yesu abaghindikagha abapapi bake nalinga ukuti basobagha kangi utubalilo tumo bakampilikisyagha. (Kuso. 20:12) Inong’onela isi syabombiwe pakabalilo aka Yesu ali nifyinja 12. (Belenga Luka 2:46-52.) Bo bali ku Yerusalemu abapapi bake balindekile kulakula. Bwali budindo bwa Yosefu na Maria ukuketesya ukuti bali pampene nabanabo bosa bo ulukomano lumalike. Bo Yosefu na Maria bamwaghile Yesu, Maria alimumanile panongwa ya isi abombile. Yesu abaghile ukuyoba ukuti isi babombile sikali nunu. Mmalo mwake, umwene abamwile mwalughindiko abapapi bake. Yosefu na Maria, “balinkusita nukulyaghania ilisyu ili ababulagha.” Loli Yesu alinkukindilila “ukwilamba kumyabo.”

6-7. Ngimba findu fiki fibaghile ukubatula abakilumyana ukuti babapilikileghe abapapi babo?

⁶ Mwe bakilumyana, ngimba mukuketa ukuti kukafu ukubapilikila abapapi binu linga basobile ifindu fimo pamo batikubapilikisya? Ngimba findu fiki fibaghile ukubatula? Ikyakwanda, muketeghe ifindu bo muno Yehova ikufiketela. Ibaibolo likuyoba ukuti linga mukubapilikila abapapi binu, “sisisi syo sikunkyela Umwalafyale.” (Kolos. 3:​20) Yehova asimenye ukuti utubalilo tumo abapapi binu batikubapilikisya pamo bikubapa indaghilo ingafu. Loli linga mukubapilikila munjila yiliyosa, mukunhobosya Yehova.

⁷ Ikyabubili, mwinong’oneleghe muno abapapi binu bikwipilikila. Linga mukubapilikila abapapi binu, abene bikuhoboka fiyo kangi bikwanda ukubasubila. (Mbu. 23:​22-​25) Isi sikuya pakubapangisya ukuti mukolelaneghe fiyo. Unkamu Alexandre uwa ku Belgium atile, “Linga nitike ukubomba isi abapapi bangu bansumile ukuti mbombe, syapangisyagha ukuti tukolelaneghe fiyo kangi twayagha balusekelo.” b Ikyabutatu, linga mukubapilikila abapapi binu, sibaghile ukwisakubatula nkyeni. Paulo, uyu ikwikala ku Brazil atile, “Panongwa yakuti ngubapilikila abapapi bangu, sindulile ukuti numpilikileghe Yehova nabangi aba bali nubudindo.” Amasyu gha Kyala ghikubapa ififukwa ifinunu ifyakuti mubapilikileghe abapapi binu.  Ibaibolo likuti: “Po kwisakuyagha mbununu kangi kwisakughonagha fiyo nkisu iki.”​—Ef. 6:​2, 3.

8. Nongwa yafiki abakilumyana bingi bikuketa ukuti kununu ukubapilikila abapapi babo?

⁸ Abakilumyana bingi baketile ubununu ubu bukuyapo linga bikupilikila. Luiza, uyu yope ikwikala ku Brazil, pakwanda akapilikisyagha kanunu inongwa iyi abapapi bake bakamwitikisyagha ukuti utubalilo tumo angabombelagha ifoni. Kangi umwene aketagha ukuti abandu bingi aba afwene nabo ifyinja bali namafoni. Loli bo akabalilo kakindilepo asyaghenie ukuti abapapi bake bamfighililagha. Umwene atile, “Nguketa ukuti linga ngubapilikila abapapi bangu, ndikuketa ukuti bikunganisya ifindu fimo panongwa yakuti ubulongosi bwabo bo ubu ngulondiwa.” Elizabeth uyu ikwikala ku United States, ikuketa ukuti utubalilo tumo kukuya kukafu ukuti abapilikileghe abapapi bake. Umwene atile, “Linga ndikupilikisya kanunu inongwa iyi abapapi bangu bikumbela indaghilo, ngwanda ukwinong’onela muno kunyuma ubulongosi bwabo bwalindulile ukuti niye wakufighililiwa.” Monica, uyu ikwikala ku Armenia, atile utubalilo tosa ifindu fyendagha kanunu linga abapilikile abapapi bake ukukinda linga akabapilikila.

9. Ngimba bamo bikuyiketa bulebule inkhani iyakupilikila indaghilo?

⁹ Abandu bingi bikwitikisya ukuti tukulondiwa ukuya nabalaghili baboma nkisu kangi tukulondiwa ukupilikila indaghilo simo isi “abalaghili aba bali pamwanya” bikubika. Loli bamo batikupilikila indaghilo isi sikuboneka ukuti sikaya syabugholofu. Mwakifwanikisyo, inong’onela inkhani iyakubika umusonkho. Nkisu kimo ku Europe, abandu bingi bikuketa ukuti “kununu ukuleka ukubika umusonkho linga bikuketa ukuti sikaya syabugholofu.” Yonongwa yake nkisu iki, abandu batikubika isonkho simo isi iboma likulonda ukuti babikeghe.

10. Nongwa yafiki tukupilikila indaghilo nalinga ukuti tukasighana?

¹⁰ Ibaibolo likuyoba ukuti amaboma gha bandu ghikupangisya ukuti abandu batamiweghe, ghikulongosiwa na Setano kangi ghikuya pakupyutiwa mwalululu. (Sal. 110:​5, 6; Ndumbi. 8:9; Luka 4:​5, 6) Likuyoba kangi ukuti “uyu linga ikukindana nabalaghili, bo ikulwa na isi Kyala imike.” Pakabalilo kalino, Yehova abitikisye abalaghili baboma ukuti balaghileghe kangi ikulonda ukuti tubapilikileghe. Yonongwa yake, tukulondiwa “ukubapa bosa ifi fyo fibabaghile,” ifi fikongelelapo ukubika umusonkho, ukubapa ulughindiko nukubapilikila. (Rom. 13:​1-7) Tubaghile ukuluketa ululaghilo lumo ukuya lukafu kangi lusitabugholofu. Loli tukubapilikila abalaghili baboma panongwa yakuti Yehova ikutubula ukuti syo tubombeghe, pene linga sitikukindana nindaghilo syake.​—⁠Imbo. 5:​29.

11-12. Ukufwana na Luka 2:​1-6, ngimba Yosefu na Maria babombile isyafiki ukuti bapilikile ululaghilo, kangi ifyakukongapo fyake fyali fyo filiku? (Keta kangi ifithuzi.)

¹¹ Tubaghile ukumanyilako kwa Yosefu na Maria aba bapilikile ululaghilo lwa balaghili baboma nalinga ukuti kwali kukafu. (Belenga Luka 2:​1-6.) Bo Maria ali nulwanda ulwa myesi 9, umwene na Yosefu bagheliwe pankhani yakupilikila. Augusti, uyu alaghilagha ubunyafyale bwa Roma abikile ululaghilo ulwakuti bosa babuke mu tawuni yabo bakalembesye. Yosefu na Maria balondiwagha ukubuka ku Betelehemu, ubulendo ubwa makilomita 150 kangi bendagha mfyamba. Ubulendo ubu bwali bwakutamya, fiyofiyo kwa Maria. Imbumba iyi yibaghile ukuti yapasyagha isyakufwana nubumi bwa Maria numwana uyu akali ukupapiwa. Bule linga apapagha bo bali munjila? Umwene ali nulwanda ulwa mwana uyu ayagha pakuya Mesiya nkyeni. Ngimba isi syabapangisye ukuti baleke ukupilikila ululaghilo lwa boma?

¹² Nalinga ukuti Yosefu na Maria bali nififukwa ifi fyabapangisyagha ukuti bapasyeghe loli bapilikile. Yehova abasayile panongwa yakuti bapilikile. Maria afikile kanunu ku Betelehemu, apapile kanunu umwana, kangi batulile ukuti ubusololi bwa mu Baibolo bufwanisiwe.​—Mika 5:2.

13. Ngimba ukupilikila kwitu kukubapalamasya bulebule abakamu bitu?

¹³ Linga tukubapilikila abalaghili baboma, tukusayiwa pampene nabangi. Bulebule? Ikifukwa kimo kyokyakuti, linga tukupilikila tutikufundiwa. (Rom. 13:4) Linga aliwesa ikubapilikila abalaghili baboma, bikuya pakuketa ukuti Abaketi ba Yehova bandu bakupilikila. Mwakifwanikisyo, ifyinja fingi ifi fikindilepo, ku Nigeria, abasilikali balingile mu Nyumba ya Bunyafyale bo ingomano sili nkati. Abene babafufuzagha abandu aba bakanagha ukubika umusonkho. Loli unkulumba wabasilikali ababulile abasilikali aba ukuti basokemo. Umwene atile: “Utubalilo tosa Abaketi ba Yehova bikubika umusonkho.” Linga akabalilo kosa mukupilikila indaghilo, mukutula ukuti abandu bakindilile ukundaghisya utuyilo utununu  utu Abaketi ba Yehova bikunangisya. Kangi utuyilo utu tubaghile ukubatula abakamu na balumbu binu ukuti isiku limo basafighililiwe.​—Mat. 5:​16.

14. Ngimba findu fiki fyalintulile umulumbu yumo ukuti ‘abapilikileghe’ abalaghili baboma?

¹⁴ Utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu ukubapilikila abalaghili baboma. Joanna uyu ikwikala ku United States atile, “Kwali kukafu fiyo kumyangu ukuti mbapilikileghe, panongwa yakuti abalaghili baboma bababombelagha ifindu ifisitabugholofu abandu ba mumbumba yitu.” Loli Joanna aghelile ukuti achenje aminong’ono ghake ukufwana namuno abaketelagha abalaghili baboma. Ikyakwanda, alekile ukubelenga inkhani isi syampangisyagha ukuti abakayikileghe abalaghili baboma isi sikubikiwa pa Facebook na pa WhatsApp. (Mbu. 20:3) Ikyabubili, aliputile kwa Yehova ukuti antule ukuti ansubileghe umwene mmalo mwakusubila ukuti amaboma gha bandu ghabaghile ukuchenja ifindu. (Sal. 9:​9, 10) Ikyabutatu, abelengile inkhani isi sikwaghiwa mmabuku ghitu isi sikuyoba isyakuleka ukwingililapo pafyandyali. (Yoh. 17:16) Joanna atile ukubaghindika nukubapilikila abalaghili baboma, kuntulile ukuya nulutengano “lwamundumbula.”

15. Nongwa yafiki utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu ukupilikila ubulongosi ubwakufuma ku gulu lya Yehova?

¹⁵ Yehova ikutubula ukuti ‘mubapilikileghe aba bikubalongosya’ nkipanga. (Hib. 13:17) Yesu yo Ndongosi witu kangi umwene ngolofu, loli abakamu aba abimike ukuti batulongosyeghe bakaya bagholofu. Kubaghile ukuya kukafu ukubapilikila fiyofiyo linga batubulile ukuti tubombe ikindu kimo iki tutikulonda ukubomba. Akabalilo kamo untumiwa Peteri akanile ukupilikila ubulongosi. Bo uwandumi ambulile ukuti alye inyama iyi yikelusiwa ukufwana nululaghilo ulu Kyala abapele Abaisraeli ukwendela mwa Mose, Peteri akanile, komma kamokene itolo loli katatu kosa. (Imbo. 10:​9-​16) Nongwa yafiki akanile? Ululaghilo ulupya ulu lukali lwakupilikiwa kumyake. Umwene alisibile ukubomba ifindu munjila iyingi. Linga kwali kukafu kwa Peteri ukupilikila ubulongosi ubwakufuma ku wandumi ungolofu, nanuswe kubaghile ukuya kukafu fiyo ukupilikila ubulongosi ubwakufuma ku bandu abasitabugholofu.

16. Nalinga ukuti Pauli ayagha pakuketa ukuti ubulongosi ubu apeliwe bukali bwakutula, ngimba umwene abombile isyafiki? (Imbombo sya Batumiwa 21:​23, 24, 26)

¹⁶ Untumiwa Pauli ‘apilikilagha’ ubulongosi nalinga ukuti aketagha ukuti bukali bwakutula. Abakristu Bakiyuda bapilike inkhani isyabutungulu isyakufwana na Pauli isyakuti umwene afumusyagha ukuti “basileke indaghilo sya Mose” kangi ukuti bangasighindikagha. (Imbo. 21:21) Abakristu abakulumba ku Yerusalemu balimbulile Pauli ukuti abeghe abanyambala 4 ku tempile ukuti biyelusye ukunangisya ukuti bakongagha indaghilo. Loli Pauli asimenye ukuti Abakristu aba bakali pasi pandaghilo. Kangi umwene akabombilepo ikindu kimo ikibibi. Loli apilikile mwanakalinga. Umwene “alinkubegha abanyambala bala, ilya kilabo alinkwakubomba isya bunyagho bwa kwiyelusya palikimo nabo.” (Belenga Imbombo sya Batumiwa 21:​23, 24, 26.) Panongwa yakuti Pauli apilikile ubulongosi, syapangisye ukuti abakamu bakindilile ukukolelana.​—Rom. 14:​19, 21.

17. Ngimba mukumanyilako isyafiki kwa Stephanie?

¹⁷ Umulumbu Stephanie atamiwe fiyo ukwitikisya isi abakamu ba ku ofesi ya nkisu kyabo babombile. Umwene nundume wake bahobokagha fiyo ukubomba ububombeli mukagulu akanjobelo iyingi. Loli ofesi yamasisye akagulu aka, kangi imbumba iyi bayitumile kukipanga kya njobelo yabo. Stephanie atile, “Nakalele  fiyo. Naketagha ukuti munjobelo yakumyitu kutikulondiwa ubutuli bwingi.” Nalinga syali bo ulu, umwene alinong’wine isyakuti akolelane nubulongosi ubu. Umwene atile, “Bo akabalilo kakindilepo, naketile ukuti isi abakamu babombile syali syamahala. Nkipanga kyitu ikipya, bingi mwabafumusi aba, abamumbumba yabo bakaya Baketi. Yonongwa yake tukufwana bandu bamumbumba syabo kangi tukubakasya fiyo. Ngumanyila Ibaibolo numulumbu uyu kunyuma alekile ukubungana. Kangi lino nguya nakabalilo akakumanyila panimwene.” Stephanie alyongile ukuti, “Ndinamabyebye amanunu panongwa yakumanya ukuti mbombile syosa isi mbaghile ukufwanisya ukuti niye wakupilikila.”

18. Ngimba tukusayiwa bulebule panongwa yakupilikila?

¹⁸ Tubaghile ukumanyila ukuya bakupilikila. Yesu ‘amanyile ukupilikila’ ukufuma “muli isi akubilwagha,” komma pakabalilo akanunu. (Hib. 5:8) Mwakufwana na Yesu, nanuswe utubalilo twingi tukupilikila nalinga po pakabalilo kandamyo. Mwakifwanikisyo, pakabalilo aka imbungo ya COVID-19 yandagha itolo, twabuliwe ukuti tuleke ukubungana mu Nyumba sya Bunyafyale, nukuleka ukufumusya kunyumba ninyumba. Ngimba kwali kukafu ukupilikila? Bwanaloli ukuti panongwa yakupilikila, mwafighililiwe, mwakolelanagha nikipanga kangi mwanhobosyagha Yehova. Lino twesa twitendekisye ukwisakupilikila ubulongosi bulibosa ubu bisakutupa pakabalilo kabutolwe ubukulumba. Linga twisakupilikila ubulongosi ubu twisakupona.​—Jobu 36:11.

19. Nongwa yafiki mukulonda ukuya bakupilikila?

¹⁹ Tumanyile ukuti linga tukupilikila tukusayiwa fiyo. Loli tukumpilikila Yehova panongwa yakuti tunganile kangi tukulonda ukunhobosya. (1 Yoh. 5:3) Tukabaghila ukungomokesya Yehova pafyosa ifi atubombile. (Sal. 116:12) Loli tubaghile ukumpilikila umwene na bosa aba bikutulongosya. Linga tukupilikila, tukunangisya ukuti tuli bamahala. Kangi linga tuli bamahala, tukuyihobosya indumbula ya Yehova.​—Mbu. 27:11.