Napapiwe mu 1934. Abapapi bangu ba ku Switzerland Timmins, itawuni ya migodi ku Ontario, Canada. Mma 1939, mama wangu alyandile ukubelenga amagazini gha Ingasya ya Ndindilili kangi aghiwangapo pangomano sya Baketi ba Yehova. Umwene abukagha nanine kangi na bakamu bangu 6. Bo akabalilo kakindilepo panandi, ali yumo mwa Baketi ba Yehova.

Tata akahobwike na isi mama asalile, loli mama abughanile fiyo ubwanaloli kangi abikilepo indumbula ukuti ikuya pakukindilila ukuya nsubiliwa kwa Yehova. Umwene anangisye ukuti nsubiliwa mfyinja fya mma 1940 bo imbombo ya Baketi ba Yehova yikanisiwe ku Canada. Kangi utubalilo tosa annangisyagha tata ikisa nulughindiko nalinga ukuti ambombelagha ifindu fibibi. Ikifwanikisyo ikinunu ikya mama kyalindulile une nabakamu bangu ukwanda ukumanyila ubwanaloli. Bo akabalilo kakindilepo, twahobwike fiyo bo tata achenjile akayilo kake nukwanda ukutubombela ifindu mwakisa.

Mu Ogasiti 1950, nalyaghiwepo palukomano ulwakuti Theocracy Increase ku New York City. Nakasiwe ukubomba nyingi pakumbombela Yehova bo naghene na bakamu na balumbu abakufuma mfisu fyosa nukupilikisya inkhani isyakukasya isi balinganiagha aba bamalile Isukulu ya Gilead. Nabikilepo indumbula ukuti nande ububombeli bwa kabalilo kosa. Bo ngomokile itolo kukaya, nasumile ifomu ya bupayiniya bwa kabalilo kosa. Ofesi ya ku Canada yalyamwile kalata wangu nukunsuma ukuti nosiwe tasi. Nalyosiwe pa Okutobala 1, 1950. Bo umwesi ghumowene ghukindilepo, nalyandile ubupayiniya bwa kabalilo kosa kangi ububombeli bwangu ubwakwanda balindumile ku Kapuskasing. Itawuni iyi yali kubutali fiyo nakuno twikalagha pakabalilo kala.

 Mu 1951, ofesi yabasumile abakamu na balumbu aba bayobagha Ikifurenchi ukuti bakatuleko kukighaba iki bikuyoba injobelo ya Kifurenchi ku Quebec. Kwalondiwagha abafumusi bingi kukighaba iki. Une nayimenye injobelo ya Kifurenchi Nikizungu, yonongwa yake nalitike ukwakutulako kangi balindumile ku Rouyn. Akaliko umundu uyu nalimmenye. Nasubilagha itolo adilesi bo muno njobile pakwanda. Loli fyosa fyalyendile kanunu. Une na Marcel twali pabumanyani ubwamaka kangi nahobokagha ukubomba ububombeli ku Quebec kwa fyinja 4 ifyakukongapo, pabumalilo nali mpayiniya wapadela.

Bo tuli ku Quebec, nahobwike fiyo bo bangolile ukuti ngingile ikilasi nambala 26 ya Sukulu ya Gilead ku South Lansing, New York. Twamalile ifimanyilo fya Sukulu ya Gilead pa Febuluwale 12, 1956 kangi balindumile ku kisu iki lino bikuti Ghana, b West Africa. Loli bo ngali ngabuka, nalondiwagha ukughomokela tasi ku Canada “kwa basabata banandi itolo” ukufika apa amapepala ghangu aghakunyitikisya ukubuka ku Ghana ghisakusokela.

Naghulile kwa myesi 7 ukuti amapepala agha ghasoke ku Toronto. Pakabalilo aka, imbumba ya Cripps yalinyitikisye ukuti nikaleghe nayo, kangi ko kuno nalyaghene na Sheila umwanabo undindwana. Twalyandile ukunangisania ulughano. Bo ngali ukumbula isya kweghana, nalyambilile visa. Une na Sheila twayiputile inkhani iyi kangi twakolelene ukuti mbuke tasi kububombeli. Loli twakindilile ukutumilana abakalata ukuti tukete linga twisakweghana nkyeni. Ukubomba isi kukali kupepe loli bo akabalilo kakindilepo twasyaghenie ukuti twasalile kanunu.

Bo nendile kwa mwesi ghumowene patileni, pasitima iyakupimba katundu na pa ndege, nafikile ku Accra, Ghana. Bo ndi kula nabombagha ububombeli ubwakuketesya ikighaba. Yonongwa yake nalondiwagha ukwenda ku Ghana, Ivory Coast (lino bikuti Côte d’Ivoire) na ku Togoland (lino bikuti Togo). Utubalilo twingi nendagha nimwene  pagalimoto ya ofesi. Akabalilo kosa nahobokagha ukubendela abakamu na balumbu.

Kubumalilo bwa sabata, natulangapo pangomano sya dela. Tukali namalo aghakupangilapo ingomano inywamu. Yonongwa yake abakamu bayengagha ifitembe fya malasi nukupapilila namani gha fipiki ukuti bifighilile ku lumu. Panongwa yakuti tukali namafuliji aghakusungilamo ifyakulya, twaghoghagha ing’ombe pakabalilo kene aka syalondiwagha ukuti fiye fyakulya fya aba bisile palukomano.

Ikindu kimo ikyakusekesya kyabombiwe palukomano ulu. Akabalilo kamo, bo Herb Jennings, c uyu ali mmishonale ikuyoba inkhani, ing’ombe yalatwile ukufuma apa bayipinyile. Yalyendile pakati pabandu nukubuka ku pulatifomu. Herb alekile tasi ukuyoba inkhani kangi ing’ombe iyi yabonekagha ukuti yisofanisiwe. Loli abakamu 4 bafwanisye ukuyikola nukwakuyipinya kangi, isi syabasekisye fiyo abandu.

Nkati mwasabata, nabanangisye abandu aba bikalagha utwaya twapabupipi ividiyo iyakuti The New World Society in Action. Ukuti mfwanisye ukuketesya ividiyo iyi, napayike umwenda umwelu pakati pamipiki mibili. Abandu aba bahobwike fiyo na isi nabombile. Bingi kali kakwanda ukuketelela ividiyo iyi. Abene bakubile amaboko bo bafibwene ifithuzi fya bandu aba bosiwagha. Ividiyo iyi yabatulile abandu bingi ukumanya ukuti Abaketi ba Yehova bikukolelana pakisu kyosa ikyapasi.

Bo nikele ku Africa kwa fyinja fibili, nahobwike fiyo ukwaghiwapo palukomano lwa fisu mu 1958 ku New York City. Nali walusekelo fiyo ukunketa Sheila, uyu afumile ku Quebec, kuno abombagha ubupayiniya bwa padela. Pakwanda twatumilanagha abakalata, loli bo naghene nawe nalinsumile ukuti tweghane kangi alitike. Nalindembile kalata Unkamu Knorr  d ukunsuma ukuti Sheila yope ingile Isukulu ya Gilead ukuti linga amalile tusabombeleghe nawe pampene ubumishonale ku Africa. Umwene alitike. Ukufuma apo, Sheila afikile ku Ghana. Twalyeghene pa Okutobala 3, 1959 ku Accra. Twaketile ukuti Yehova atusayile fiyo panongwa yakumbika umwene pamalo aghakwanda pabumi bwitu.

Mu 1961 batutumile ku kisu kya Cameroon. Abakamu balinsumile ukuti ngatulengepo pambombo  yakwandisya ofesi imbya, yonongwa yake nikolaniagha fiyo. Panongwa yakuti balinsumile ukuti ngetesyeghe muno imbombo yendelagha ku Cameroon, fyalipo ifindu fingi ifi nalondiwagha ukumanyila. Ukufuma apo, mu 1965 twasyaghenie ukuti Sheila ali nulwanda. Kwali kukafu fiyo ukwanda ukwinong’onela ubudindo ubwakuya bapapi. Loli bo twandile ukuhoboka nubudindo ubu twayagha pakuya nabo nukwinong’onela isyakughomokela ku Canada, ikindu ikyakubaba fiyo kyabombiwe.

Umwana afwile bo akali ukupapiwa. Dokotala atubulile ukuti umwana uyu ali nnyambala. Isi syabombiwe ifyinja 50 ifi fikindile, loli tutikwibwa. Nalinga ukuti isi syabombiwe syali syakubaba fiyo, loli twakindilile ukubomba ububombeli bwitu ubu twabughanile fiyo.

Abakamu ku Cameroon, utubalilo twingi bafwimiwagha panongwa yakuleka ukwingililapo pa fyandyali. Kangi ifindu fikali kanunu fiyofiyo pakabalilo aka bavotagha ukuti basale pulezidenti. Pa Meyi 13, 1970, ikindu kimo iki tukaghulilagha kyabombiwe. Bakanisye imbombo ya Baketi ba Yehova. Ababoma banyakile ofesi yitu inunu iyi yayengiwe itolo kwa myesi 5 iyi yakindilepo. Bo sabata yumoywene akali ukumalika, abamishonale bosa ukongelelapo une na Sheila batukaghile nkisu kyabo. Kwali kukafu ukulekana nabakamu na balumbu aba twabaghanile kangi twapasyagha fiyo na isi bayagha pakwaghana nasyo.

Twalikele imyesi 6 ku ofesi ya ku France. Bo ndi ku France nabombagha kilikyosa iki mbaghile ukufwanisya ukuti mbatuleghe abakamu ba ku Cameroon. Mu Disembala ikyinja kila, batutumile ku ofesi ya ku Nigeria, iyi yalyandile ukuketesya imbombo sya ku Cameroon. Abakamu na balumbu ba ku Nigeria batwambilile mwalughano kangi twahobokagha ukubomba ububombeli kwa fyinja fingi.

Mu 1973 twalondiwagha ukuchenja panongwa yandamyo iyi twalyaghene nayo. Sheila atamiwagha nububine ubunywamu fiyo. Bo tuli palukomano ku New York, alimbulile ukuti: “Ngabaghila ukukindilila nububombeli. Ngukatala fiyo panongwa yakuti ngubina akabalilo kosa.” Twabombile ububombeli ku West Africa kwa fyinja 14. Nahobokagha fiyo panongwa yakuti Sheila ambombelagha Yehova mbusubiliwa loli twalondiwagha ukuchenja. Bo tuyobesenie isya ndamyo iyi nukuyiputila kwakabalilo akatali, twalinong’wine isyakughomokela ku Canada, ukuti ngampweleleleghe. Ukuleka ububombeli bwa bumishonale nubwa kabalilo kosa, kwali kwakutamya fiyo kangi syali syakubaba pabumi bwitu.

Bo tughomokile ku Canada, nayaghile imbombo ku mwinangu yumo uyu ulisyagha amagalimoto mutawuni yimo kululu kwa Toronto. Twayaghile inyumba ya lenti, twalyulile imipando imikulu nukusama kangi tukali ningongole nayimo. Twalondagha ukwikala ubumi ubusita kulonda ifindu fingi panongwa yakuti twasubilagha ukuti isiku limo, lumo tubaghile ukwisakwanda kangi ububombeli bwa kabalilo kosa. Twaswighile fiyo ukuketa ukuti isi twaghulilagha syabombiwe mwanakalinga fiyo ukukinda muno twinong’onelagha.

 Pachobeluka natulangapo pambombo iyakuyenga amalo aghakupangilapo ulukomano ku Norval, Ontario. Bo akabalilo kakindilepo, balinsumile ukuti ngetesyeghe pambombo iyakuyenga amalo aghakupangilapo ulukomano. Sheila alyandile ukwipilikako kanunu kangi twaketile ukuti abaghile ukufwanisya ukubombako imbombo iyi. Polelo twasamile ku malo aghakupangilako ulukomano mu Juni 1974. Twahobwike fiyo ukwanda kangi ububombeli bwa kabalilo kosa.

Tukundaghisya fiyo panongwa yakuti Sheila alyandile ukwipilika kanunu. Bo ifyinja fibili fikindilepo, twalitike ukubomba ububombeli ubwakwendela idela. Twendelagha ku Manitoba, ikighaba kya ku Canada kuno kukutalala fiyo. Loli twahobokagha fiyo panongwa ya lughano ulu abakamu na balumbu batunangisyagha. Twamanyile ukuti ikyakulondiwa fiyo ko kukindilila ukumbombela Yehova komma ku malo kuno tukumbombela.

Bo tubombile ububombeli ubwakwendela idela kwa fyinja fingi, mu 1978 batukolile ukuti tukabombeghe ububombeli ku ofesi ya Canada. Bo akabalilo kakindilepo panandi, namanyile ikindu ikyakutamya loli kyali kyakulondiwa fiyo. Balimbulile ukuti ngayobe inkhani munjobelo ya Kifurenchi kwa awala yimoyene na hafu palukomano lwadela ulu lwabombiwe ku Montreal. Syakitima ukuti inkhani iyi nayobagha yikabafikagha abandu pandumbula kangi unkamu yumo uwa mu Dipatimenti ya Bubombeli alimbele ubulongosi pankhani iyi. Linga namenye, angali nasyaghenie pakabalilo kalakala ukuti ngali namaluso. Loli ubulongosi ubu unkamu yula alimbele ngabwambilile kanunu. Tukayobesenie kanunu nunkamu yula kangi nakalele fiyo panongwa yakuti ninong’onagha ukuti ali wakutamya papo akalindaghisye pa isi nabombile kanunu. Nasobile fiyo ukukana ubulongosi nukundonga umundu uyu ambagha.

Bo amasiku manandi ghakindilepo, unkamu wa mu Komiti ya Ofesi ayobesenie nanine pankhani iyi. Nalitikisye ukuti nasobile panongwa yakukana ubulongosi kangi nasumile ukuti banhobokele. Ukufuma apo, nayobesenie nunkamu uyu ambagha ubulongosi. Umwene alinhobokile ukufuma pasi pandumbula. Ikyakubombiwa iki kyalimmanyisye ukulondiwa kwakuya wakwiyisya, kangi ndisakwibwa. (Mbu. 16:18) Niputagha kwa Yehova akabalilo kosa pankhani iyi, kangi mbikilepo indumbula ukuti ndisakundonga kangi umundu linga ikumba ubulongosi.

Lino mbombile ububombeli pa Ofesi ya ku Canada kwa fyinja ifyakukinda 40, kangi ukwanda mu 1985, ndinulusako ulwakubomba mu Komiti ya Ofesi. Mu Febuluwale 2021, unkasi wangu unganiwa Sheila afwile. Ukongelela pakwifimbilisya inifwa yake, nanine ngwaghana nindamyo yabubine. Loli ukumbombela Yehova kukumbangisya ukuya wakwikolania kangi walusekelo nukuti ngaya nisyakwiyaya nyingi ‘pa bumi bwangu ubupimba.’ (Ndumbi. 5:20) Nalinga ukuti naghene nindamyo nyingi pabumi bwangu, loli ndiwalusekelo fiyo panongwa ya findu ifinunu ifi mfyaghile. Ukumbika Yehova pamalo aghakwanda nukuhoboka ukubomba ububombeli bwa kabalilo kosa kwa fyinja 70, kundulile ukuti nsayiwe fiyo. Ngwiputa ukuti abakamu na balumbu bitu abakilumyana bakindilile ukumbika Yehova pamalo aghakwanda, panongwa yakuti ngusubila ukuti bope bisakuya balusekelo pabumi bwabo panongwa yakumbombela Yehova.