Isi Ibaibolo Likuyoba Pankhani ya: Nunu Nimbibi
Ibaibolo libatulile abandu amamiliyoni mingi mfighaba 4 pabumi bwabo.
1. Mbweghi
Abandu bali naminong’ono aghakukindanakindana pankhani yabweghi na isi sibaghile ukubatula ukuti ubweghi bwabo buyeghe bwalusekelo.
IBAIBOLO LIKUTI: “Loli na yuyumwe, umundu wesa anganeghe unkasi wake bo mumo ighanile mwene; umwene unkikulu loli yo fikuti iyisyeghe kundume.”—Baefesi 5:33.
ISI SIKUSANUSYA UKUTI: Panongwa yakuti Kyala yo uyu alyandisye ubweghi, asimenye isi sibaghile ukupangisya ukuti ubweghi buye bwalusekelo. (Marko 10:6-9) Linga unnyambala nu nkasi wake bikunangisania ulughano, bosa babaghile ukuya balusekelo. Unnyambala abaghile ukunangisya ukuti anganile unkasi wake ukwendela mu isi ikumbombela namuno ikumpwelelelela. Kangi unkikulu abaghile ukunangisya ukuti ikungindika undume wake ukwendela mu isi ikuyoba nukubomba.
MUNO IBAIBOLO LYABATULILE BAMO: Quang na Thi, aba bikwikala ku Vietnam, baketagha ukuti bakabaghila ukuya balusekelo mbweghi bwabo. Utubalilo twingi, Quang ayagha nkali fiyo. Quang atile: “Ngali nasyo nimbombo isya muno unkasi wangu Thi ipilikilagha kangi utubalilo twingi nankalalisyagha.” Thi alondagha ukumasya ubweghi. Umwene atile: “Naketagha ukuti ngabaghila ukunsubila nukungindika kangi undume wangu.”
Bo akabalilo kakindilepo, Quang na Thi bamanyile isi Ibaibolo likumanyisya namuno babaghile ukukongela ubulongosi ubu buli pa Baefesi 5:33 mbweghi bwabo. Quang atile: “Ivesi ili lyalindulile ukumanya ubununu ubwakuya mololo nukumpangisya Thi ukuti ipilikeghe ukuti nunganile kangi ngumpwelelela mwakumbili namminong’ono. Ukubomba isi, kwatulile ukuti unkasi wangu anganeghe nukungindika fiyo.” Kangi yope Thi atile: “Linga ngukonga fiyo ifundo ya pa Baefesi 5:33 nukungindika undume wangu, fikupangisya ukuti anganeghe fiyo, amfighilileghe kangi nguya nulutengano.”
Ukuti mumanye ubulongosi ubungi ubwakutula mbweghi, belenga Wukani! Na. 2 2018, iya mutu wakuti “Vinthu 12 Ivyo Vingawovwira Banja Kuti Liŵe Lakukondwa” pa jw.org.
2. Muno Tubaghile Ukubombela Ifindu Nabangi
Utubalilo twingi abandu bikusalana panongwa ya luko lwabo, ikisu kyabo, muno bikubonekela, itchalichi pamo panongwa yakuti nkikulu pamo nnyambala.
IBAIBOLO LIKUTI: “Amubimikeghe abandu bosa.”—1 Peteri 2:17.
ISI SIKUSANUSYA UKUTI: Ibaibolo litikumanyisya ukuti tubabengeghe abandu bamo panongwa ya luko lwabo, ikisu iki bafumile pamo panongwa yakuti bakikulu pamo banyambala. Mmalo mwake, likutukasya ukuti tubaghindikeghe abandu bosa kisitakweghela uluko lwabo, ikisu kyabo pamo linga bakabi pamo balondo. (Imbombo sya Batumiwa 10:34) Nalinga ukuti tubaghile ukukindana pa isi abangi bikusubila pamo muno bikubombela ifindu, pope tubaghile ukubabombela ifindu mbololo nukubaghindika.—Matai 7:12.
MUNO IBAIBOLO LYABATULILE BAMO: Daniel amanyisiwe ukuti abaketeghe abandu ba ku Asia ukuya bandu babibi nkisu kyabo. Alyandile ukumbenga aliwesa uyu afumagha ku Asia kangi abatukagha pakilundilo kya bandu. Daniel atile, “Naketagha ukuti ‘nakitulagha ikisu kitu.’” Ngamanyagha ukuti isi nabombagha syali mbibi fiyo.”
Loli bo akabalilo kakindilepo, Daniel amanyile isi Ibaibolo likumanyisya. Umwene atile, “Nachenjile fiyo aminong’ono ghangu. Nalyandile ukubaketa abandu bo muno Kyala ikubaketela ukuti abandu bosa bafwene itolo kisitakweghela kuno bikufuma.” Daniel alingenie muno ikwipilikila lino linga aghene nabandu. Umwene atile: “Ndekile ukwinong’onela fiyo isya kisu iki umundu yumo afumile. Lino mbaghanile abandu baluko losa kangi ndinabamanyani bingi pakisu kyosa.”
Ukuti mumanye nyingi, keta Wukani! Na. 3 2020, iya mutu wakuti “Kasi Chilipo Icho Chingamazga Sankho?” pa jw.org.
3. Indalama
Abandu bingi bikulonda ukuya bakabi ukuti baye balusekelo nukuya nubumi ubununu nkyeni.
IBAIBOLO LIKUTI: “Amahala gho ghisakukupa ulutengano ukukinda ulu ikyuma kibaghile ukukupa. Amahala gho ghikukutengania, bububu bo bununu bwa bumanyi.”—Undumbilili 7:12.
ISI SIKUSANUSYA UKUTI: Tukulondiwa ukuya nindalama, loli sikabaghila ukutupa ulusekelo pamo ukututula ukuya nubumi ubununu ubwa nkyeni. (Isya Mbupingamu 18:11; 23:4, 5) Mmalo mwake, ulusekelo lwanaloli, nukufighililiwa fikwisa panongwa yakukonga amahala gha Kyala agha ghikwaghiwa mu Baibolo.—1 Timoti 6:17-19.
MUNO IBAIBOLO LYABATULILE BAMO: Cardo, uwa ku Indonesia, iyipagha fiyo ukubulonda ubukabi. Umwene atile, “Nali nifindu fyosa ifi abandu bikulondiwa. Mwakifwanikisyo, nafwanisyagha ukwenda amabulendo amatali, nalyulile katundu mwingi, amagalimoto ninyumba nyingi.” Loli indalama syake syamalike mwanakalinga. Cardo atile, “Umundu yumo alinsyobile kangi alyeghile indalama syangu syosa isi naliyulile ukusilonda. Naliyulile kwa fyinja fingi ukuti mbwaghe ubukabi, loli pabumalilo nasulumenie panongwa yakuti nasyele swee kangi niketagha ukuti ngaya wakulondiwa.”
Cardo alyandile ukukonga ubulongosi bwa mu Baibolo pankhani ya ndalama. Umwene alekile ukumalila amaka ghake pakubulonda ubukabi loli asalile ukwikala ubumi ubusitakulonda fingi. Cardo atile, “Nguketa ukuti lino mbwaghile ubukabi bwanaloli panongwa yakuti ndipabumanyani ubununu na Kyala. Ngughona utulo tosa kangi ndinulusekelo lwanaloli.”
Ukuti mumanye nyingi isi Ibaibolo likuyoba pankhani ya ndalama, belenga inkhani iyakuti “Ngimba Ifimanyilo ni Ndalama Fibaghile Ukubapa Ubumi Ubununu Ubwa Nkyeni?” mu Ingasya ya Ndindilili Na. 3 2021, pa jw.org.
4. Ukughonana
Abandu bali naminong’ono aghakukindanakindana pankhani yakughonana.
IBAIBOLO LIKUTI: “Mwepukeko kubulowe. Umundu wesa mmyinu amanyeghe ukughulambika umbili wake mbwikemo na ndwimiko, mma nkulikalikila mfinyonywa bo abapanja aba bakammanya Kyala.”—1 Batesalonike 4:3-5.
ISI SIKUSANUSYA UKUTI: Ibaibolo likuti tuyeghe numpaka pankhani yakuya nifinyonywa ifyakughonana. Ilisyu ilyakuti “ubulowe” likongelelapo ukughonana numundu uyu akaya nkasi pamo ndume witu, ubuhule, ukughonana kwa banyambala pamo abakikulu benebene nukughonana nifinyamana. (1 Bakorinti 6:9, 10) Ukughonana, kyabupe iki Kyala ampele mwene unnyambala nunkikulu aba beghene.—Isya Mbupingamu 5:18, 19.
MUNO IBAIBOLO LYABATULILE BAMO: Kylie uwa ku Australia atile: “Panongwa yakuti ngali pabweghi, ninong’onagha ukuti linga mbaghile ukughonana nunnyambala nguya pakwipilika ukuti nganiwe kangi mfighililiwe. Loli sikaya syo isi syabombiwe. Bo mbombile itolo nalyandile ukwipilika ukuti ngafighililiwa kangi syalimfulesye mundumbula.”
Panyuma pake, Kylie amanyile nukwanda ukukonga isi Ibaibolo likumanyisya pankhani yakughonana. Umwene atile, “Nalyandile ukuketa ukuti Kyala atupele ifundo syake ukuti situfighilileghe ukuti tungapilikagha ifyakubaba pamo ukufulala. Lino nguketa ukuti mfighililiwe kangi nganiwe panongwa yakubomba ifindu munjila iyi Yehova ikulonda. Ukukonga ubulongosi bwa mu Baibolo, kundulile ukuti ningatamiwagha naminong’ono.”
Ukuti mumanye nyingi, belenga inkhani iyakuti “Ngimba Ibaibolo Likuyoba Isyafiki pa Nkhani Yakuti Unnyambala nu Nkikulu Bikalileghe Pampene bo Bakeghana?” pa jw.org.
Umpeli witu ikututula ukumanya inunu nimbibi. Nalinga ukuti ukukonga ifundo syake kukaya kupepe utubalilo tumo, loli kwakulondiwa fiyo ukubikapo indumbula. Tukusubila ukuti utubalilo tosa sikututula ukuya nulusekelo kwa kabalilo akatali.
