1. Linga tukukula ngimba tukulondiwa ukuya nubwighane buliku?

LINGA tukukula tubaghile ukwinong’ona ukuti tukaya bakulondiwa fiyo kwa Yehova bo muno syayilile bo tuli bakilumyana. Bwanaloli ukuti tukaya na maka bo agha twali nagho loli tubaghile ukubombela amahala na ifi fyabombiwe pabumi bwitu ukubakasya abakilumyana ukubombela amaka ghabo pa mbombo ya Kyala. Unkamu yumo unkangale atile, “Bo nandile ukwipilika ukuti ngabaghila ukubomba nyingi bo muno nabombelagha pabwandilo, nahobwike ukuketa abakilumyana aba babaghile ukubomba isi nabombagha.”

2. Ngimba tukuya pakumanyila isyafiki mu nkhani iyi?

² Mu nkhani iyi yakindagha twamanyile ubununu ubu bukuya po linga abakilumyana bikuya pabumanyani na bakangale. Mu nkhani iyi tukuya pakuketa muno utuyilo bo ukwiyisya, ubutengamoyo, ukundaghisya nu kupa fibaghile ukubatula abakangale ukubomba ifindu pampene na bakilumyana ukuti ifindu fyendeghe kanunu nkipanga.

3. Ukufwana na Bafilipi 2:3, 4, ngimba ukwiyisya findu fiki kangi kubaghile ukubatula bulebule Abakristu?

³ Abakangale bikulondiwa ukuya bakwiyisya ukuti babatule abakilumyana. Umundu wakwiyisya ikuketa abangi ukuya bakulondiwa ukukinda umwene. (Belenga Bafilipi 2:3, 4.) Aba bali na kayilo aka bikumanya ukuti babaghile ukubomba nyingi isi sikukolelana na Malemba ukuti babatule abakilumyana. Kangi batikulonda ukuti abakilumyana babombeghe ifindu ifi abene bakabombile kanunu kunyuma. (Ndumbi. 7:10) Babaghile ukubatula abakilumyana linga bikubabula isi bamanyileko  ku isi babombile, kangi abene bikupilikisya ukuti ‘ububumbe bwa kisu kikiki ubwa mu nyuma bukuyonga.’—1 Kor. 7:31.

4. Ngimba abakwendela idela bikunangisya bulebule akayilo aka banangisyagha Abanyalevi?

⁴ Abakangale bakwiyisya bikumanya ukuti linga bikukula, amaka ghabo ghikuya manandi. Inong’onela isya bakwendela idela bitu. Linga bafikile ifyinja 70 ububombeli bwabo bukuchenja. Isi sibaghile ukuya syakutamya. Abene bikuhoboka fiyo ukubatula abakamu na balumbu babo. Babughanile fiyo ububombeli bwabo kangi bikulonda ukukindilila ukububomba. Loli abene bikumanya ukuti abakilumyana bo aba bikulondiwa ukubomba isi babombagha. Abene bikunangisya akayilo bo aka banangisyagha Abanyalevi aba nkabalilo kakunyuma, bo bafikile ifyinja 50 balondiwagha ukuleka ukubomba pa tempile. Abanyalevi aba bahobokagha nu bubombeli bwabo kisita kwinong’onela isya luko lwa nububombeli ubu babombagha. Bali nulusako ukubomba syosa isi babaghile ukufwanisya nu kubatula abakilumyana. (Kuba. 8:25, 26) Amasiku agha abakwendela idela linga bafikile ifyinja 70 bikuleka ukwendela ifipanga fingi loli bikukindilila ukufitula ifipanga nu kubakasya abakamu na balumbu.

5. Ngimba tukumanyilako isyafiki kwa Dan na Katie?

⁵ Inong’onela ikifwanikisyo kya Dan, uyu ali wakwendela idela kwa fyinja 23. Bo afikile ifyinja 70, umwene nu nkasi wake Katie  balyandile ubupayiniya bwa padela. Ngimba bikuhoboka bulebule nu bubombeli bwabo ubupya? Dan atile lino ikuya bize fiyo ukukinda kunyuma. Umwene ikukifighilila ikipanga kyake nu kubatula abakamu ukuti bambilileghe amabudindo bo ukuya batuli ba kipanga nu kubamanyisya muno babaghile ukufumusya ku malo kuno kukwaghiwa abandu bingi ukongelelapo ku jele. Abakamu na balumbu bosa aba bakangele, babaghile ukubomba nyingi mwakubatula abangi. Bulebule? Linga ifindu fichenjile pabumi bwinu mukulondiwa ukwitikisya, muyeghe nubwighane ubupya kangi mubikeghe amahala pa isi mubaghile ukubomba kom’ma pa ifi mukabaghila.

6. Nongwa yafiki kwakulondiwa ukuya batengamoyo? Yoba ikifwanikisyo.

⁶ Umundu untengamoyo ikumanya isi abaghile ukufwanisya ukubomba na isi akabaghila ukufwanisya. (Mbu. 11:2) Ubutengamoyo bukumpangisya ukuchenja ifindu pabumi bwake ifi akabalila ukufwanisya ukubomba. Ifyakukongapo fyake umwene ikuya walusekelo kangi ikukindilila ukwiyipa pabubombeli. Tubaghile ukumfwanikisya umundu untengamoyo na uyu ikwendesya igalimoto pa kyamba. Umwene ikulondiwa ukuchenja amagiya ukuti ende kanunu pa malo amasolofu. Bwanaloli ukuti abaghile ukwenda panandipanandi loli umwene ikukindilila ukubuka nkyeni. Mwakufwana itolo, umundu untengamoyo ikumanya isi ikulondiwa ukuchenja ukuti akindilile ukumbombela Yehova nu kubatula abangi.—Filip. 4:5.

7. Ngimba Barazilayi anangisye bulebule ubutengamoyo?

⁷ Inong’onela ikifwanikisyo kya Barazilayi, uyu ali ni fyinja 80 bo Umwalafyale Davidi ankolile ukuti akambombeleghe. Mbutengamoyo Barazilayi akanile. Mwakuketa isi atoliwagha ukufwanisya ukubomba panongwa yabukangale, Barazilayi alitikisye ukuti umundu uwakilumyana Kimuhamu, yo uyu ingile m’malo mwake. (2 Samu. 19:35-37) Mwakufwana itolo na Barazilayi, abakamu abakangale bikuhoboka ukubapa abakilumyana ulusako ulwa kumbombela Yehova.

8. Ngimba Umwalafyale Davidi anangisye bulebule ubutengamoyo pa nkhani iyakuyenga itempile?

⁸ Umwalafyale Davidi yope anangisye ikifwanikisyo ikinunu fiyo pa nkhani iyakuya ntengamoyo. Umwene alondagha ukuyenga inyumba ya Yehova nindumbula yosa. Loli bo Yehova ambulile ukuti imbombo iyi yikuya pakubombiwa nu mwanake Solomoni, Davidi alitikisye isi Yehova ayobile kangi abombile syosa ukuti atulepo pa mbombo iyi. (1 Syambu. 17:4; 22:5) Davidi akalinong’winepo ukuti umwene yo abaghile ukuyenga kanunu ukukinda Solomoni panongwa yakuti ali “nkeke kangi akamanyagha nyingi.” (1 Syambu. 29:1) Umwene asimenye ukuti imbombo iyakuyenga itempile yibaghile ukuyengiwa panongwa ya butuli bwa Yehova komma panongwa ya fyinja pamo ukumanya nyingi kwa bandu aba bikulongosya. Mwakunkonga Davidi, abakangale bikukindilila ukumbombela Yehova mbusubiliwa nalinga ukuti ububombeli bwabo bukuchenja. Kangi Yehova ikubasaya fiyo abakilumyana aba bikumbombela.

9. Ngimba uwa mu Komiti ya Ofesi yumo anangisye bulebule ubutengamoyo?

⁹ Inong’onela ikifwanikisyo kya nkamu Shigeo uyu anangisye ubutengamoyo. Mu 1976 bo ali ni fyinja 30 alimikiwe ukuya wa mu Komiti ya Ofesi. Kangi mu 2004 umwene ali wakuketesya imbombo sya ba mu Komiti ya Ofesi. Bo akabalilo kakindilepo aketile ukuti  akabaghila ukufwanisya ukubomba kanunu imbombo panongwa yakuti akali na maka. Umwene aliputile pa nkhani iyi nukumpa ulusako uwakilumyana ukuti abombeghe m’malo mwake. Nalinga ukuti lino akaya wakuketesya imbombo sya ba mu Komiti ya Ofesi, Shigeo ikukindilila ukubomba mu Komiti ya Ofesi. Bo muno twaketile nkifwanikisyo kya Barazilayi, Mwalafyale Davidi na Shigeo, umundu wakwiyisya kangi untengamoyo ikwinong’onela fiyo isi abakilumyana basimenye kale kom’ma isi bakasimanya. Umwene atikuya pakubaketa abene ukuya balughu loli babombi binake.—Mbu. 20:29.

10. Ngimba kayilo kaliku aka abakangale bikubanangisya abakilumyana nkipanga?

¹⁰ Abakristu abakangale bikubaketa abakilumyana ukuya fyabupe ifyakufuma kwa Yehova kangi bikundaghisya fiyo isi abene bikubomba. Bo amaka ghabo ghikumalika, abene bikundaghisya linga abakilumyana bikwiyipa ukubomba nyingi nkipanga.

11. Ngimba ilemba lya Ruti 4:13-16 likunangisya bulebule ukuti abakangale bikusayiwa linga bikwitikisya ubutuli ukufuma ku bakilumyana?

¹¹ Naomi kifwanikisyo kinunu fiyo ku balumbu abakangale, umwene alitikisye ubutuli ukufuma ku wakilumyana. Bo umwana unnyambala wa Naomi afwile umwene alinsumile unkasi wake ukuti aghomokele kumyabo. Loli bo Ruti ikukana ukundeka, Naomi alitikisye kangi abene baghomokile bosa ku Betelehemu. Naomi ahobwike fiyo panongwa yakuti Ruti abukile nawe kangi alintulile fiyo pabumi bwake. (Ruti 1:7, 8, 18) Isi syapangisye ukuti bosa baye balusekelo fiyo. (Belenga Ruti 4:13-16.) Abakangale abakwiyisya bikukonga ikifwanikisyo kya Naomi.

12. Ngimba untumiwa Pauli anangisye bulebule ukundaghisya?

 ¹² Untumiwa Pauli andaghisye fiyo panongwa ya butuli ubu ambililagha. Mwakifwanikisyo, andaghisye fiyo bo Abakristu ba ku Filipi bantumile ifyabupe. (Filip. 4:16) Umwene andaghisye kangi ubutuli ubu alyambilile kwa Timoti. (Filip. 2:19-22) Kangi andaghisyagha Kyala panongwa ya aba bisagha pakunkasya apa abukagha ku jele ku Roma. (Imbo. 28:15) Pauli ali wa maka fiyo, umwene endagha mfipanga fingi pakubakasya abakamu na balumbu. Umwene ali wakwiyisya kangi itikisyagha ubutuli bwa bakamu na balumbu.

13. Ngimba abakangale babaghile ukunangisya bulebule ukuti bikubandaghisya abakilumyana?

¹³ Abakangale babaghile ukubandaghisya abakilumyana nkipanga mu njila nyingi. Linga bikulonda ukubatula muno mubaghile ukwendela, ukula ifindu pamo pa nkhani isingi, mukulondiwa ukundaghisya ubutuli bwabo. Mubuketeghe ubutuli bwabo ukuya lughano lwakufuma kwa Yehova. Mubaghile ukuya pabumanyani ubununu na bosa aba bikubatula. Akabalilo kosa munangisyeghe ukuti muli balusekelo panongwa yakuti abene bikukula mwambepo. Mubabuleghe ukuti mukuhoboka ukubaketa bo bikwiyipa pakubomba nyingi nkipanga. Kangi muyeghe na kabalilo akakwangala nabo nu kuyobesania ifi mukwaghana nafyo pabumi bwinu. Linga mukubomba isi mukuya “pakunangisya ukuti mukuwa ulupi” kwa Yehova panongwa ya bakilumyana aba bali nkipanga.—Kolos. 3:15; Yoh. 6:44; 1 Tes. 5:18.

14. Ngimba Umwalafyale Davidi anangisye bulebule ukuti ali wakupa?

¹⁴ Tukuketa akayilo akangi akakulondiwa fiyo kwa Mwalafyale Davidi aka abakangale bikulondiwa ukuya nako aka kupa. Umwene abikile indalama nyingi ni findu fyakulondiwa fiyo ukuti atule pa mbombo iyakuyenga itempile. (1 Syambu. 22:11-16; 29:3, 4) Abombile syosa isi nalinga ukuti abandu baketagha ukuti imbombo iyi yali ya mwanake Solomoni. Linga tukabaghila ukufwanisya ukweghapo ikighaba pa mbombo iyakuyenga panongwa yakuti tukaya na maka, tubaghile ukutulapo mwakubika ifyabupe fyosa ifi tubaghile ukufwanisya. Kangi tubaghile ukubatula abakilumyana ukuti bakasiwe na ifi twaghene nafyo pa bumi bwitu.

15. Ngimba fyabupe filiku ifi Pauli alimpele Timoti?

¹⁵ Inong’onela isya kifwanikisyo kyakupa iki untumiwa Pauli anangisye. Umwene alinsumile Timoti ukuti abuke nawe ku mbombo ya bumishonale kangi ali m’manyisye Timoti muno abaghile ukufumukisya nu kumanyisya. (Imbo. 16:1-3) Isi Pauli alim’manyisye Timoti syalintulile ukuti afumusyeghe kangi amanyisyeghe kanunu. (1 Kor. 4:17) Ukufuma apo, Timoti yope abamanyisye abangi muno babaghile ukufumukisya nu kumanyisya kanunu.

16. Nongwa yafiki Shigeo abamanyisyagha abangi?

¹⁶ Amasiku agha abakangale batikuketa ukuti bakaya bakulondiwa linga bikubamanyisya abakilumyana ukubomba imbombo iyi babombagha. Mwakifwanikisyo, kwa fyinja fingi ifi fikindilepo Shigeo uyu tunjobile pabwandilo alim’manyisye uwakilumyana uyu ali wa mu Komiti ya Ofesi. Umwene abombile isi ukuti atule pa mbombo ya Bunyafyale ukuti yendeghe kanunu nkisu iki ikalagha. Ifyakukongapo fyake, bo akabalilo kakindilepo, unkamu uyu amanyisiwe kanunu alingile m’malo mwake ukuya wakuketesya imbombo sya ba mu Komiti ya Ofesi. Shigeo ali wa mu Komiti ya Ofesi kwa fyinja ifyakukinda 45 kangi ikukindilila ukubamanyisya abakilumyana  isi aghene nasyo pa bubombeli bwake. Ukuyoba ubwanaloli ulu lusayo lunywamu fiyo ku babombi ba Kyala.

17. Ukufwana na Luka 6:38, ngimba abakangale babaghile ukubapa ifindu fiki abangi?

¹⁷ Mwe bakamu na balumbu umwe mukangele mukunangisya ukuti ukumbombela Yehova mbusubiliwa na mbwanaloli kwakulondiwa fiyo. Nkifwanikisyo nkyinu mukunangisya ukuti kwakulondiwa fiyo kumyitu ukumanyila nu kukonga ifundo sya mu Baibolo pabumi bwitu. Mufimenye kanunu ifindu ifi mwaghene nafyo pabumi bwinu kangi mukwitikisya ukuchenja ifindu fimo pabumi bwinu linga kwakulondiwa. Mwe bakangale umwe mosiwe mwalulu mubaghile ukubatula abangi munjila isyakukindanakindana mu gulu lya Yehova. Abakilumyana bikuya pakundaghisya fiyo linga bapilike isi mwaghene nasyo pabumi bwinu na isi mumanyile. Linga “mukupa” ifi muli nafyo, ukongelelapo isi mumanyile pabumi bwinu, Yehova ikuya pakubasaya fiyo.—Belenga Luka 6:38.

18. Ngimba abakangale na bakilumyana babaghile ukutulana bulebule?

¹⁸ Linga mwe bakangale mukuseghelela pabupipi na bakilumyana, sikuya pakupangisya ukuti mutulaneghe. (Rom. 1:12) Aliwesa wakulondiwa ku nnine. Abakangale bali namahala kangi basimenye nyingi isi baghene nasyo pabumi bwabo. Abakilumyana bali na maka. Linga abakangale na bakilumyana bikubombela ifindu pampene, abene bikumpala Tata witu wakumwanya kangi bikunangisya ikifwanikisyo ikinunu nkipanga.