ISI ABAKILUMYANA BIKULALUSYA
Nongwa Yafiki Ngulondiwa Ukupepesya?
Ngimba umwe mubaghile ukubomba isyafiki linga ifindu ifyakukongapo ifi fibombiwe?
Um’manyisi winu ikubumanila panongwa ya isi mukubomba linga muli nkilasi.
Ngimba mukulondiwa ukupepesya ku m’manyisi winu, nalinga umwe mukuketa ukuti umanyisi winu afyeghile munjila iyingi?
Um’manyani winu asyaghenie ukuti mwanjobagha.
Ngimba mukulondiwa ukupepesya ku m’manyani winu nalinga ukuti umwe mukuketa ukuti isi mwayobagha syali sya bwanaloli?
Munkalalile tata winu kangi mutikuyobesania nawe mwalughindiko.
Ngimba mubaghile ukumpepesya tata winu, nalinga mukuketa ukuti yo uyu abakalalisye?
Ansala wa malalusyo ghosa matatu agha yo wakuti ena. Loli nongwa yafiki mukulondiwa ukuyoba ukuti “Pepani,” nalinga mukuketa ukuti mukabomba nakimo ikibibi?
Nongwa yafiki mukulondiwa ukupepesya?
Linga mukupepesya mukunangisya ukuti muli bakusi. Linga mukwitikisya isi mwayobile pamo isi mwabombile, sikunangisya ukuti mwandile ukuya nutuyilo utununu utu twisakubatula linga mukulile.
“Linga uli mundu wakwiyisya kangi waluntengano ukupepesya itolo, kangi ukupilikisya isi umwinako ikuyoba.”—Rachel.
Linga tukupepesya tukughomolelapo ulutengano na binitu. Abandu aba bikuyoba ukuti “pepani” bikunangisya ukuti bikulonda ukuya kangi palutengano na bangi ukukinda ukughela ukunangisya ukuti yowe wayobagha ubwanaloli abangi bonangile.
“Nalinga mubaghile ukuketa ukuti mukonanga nasimo, loli ukughomolela ulutengano kyo kyindu kyakulondiwa fiyo. Kupepe itolo ukuyoba ukuti “pepani,” loli kubaghile ukutula ukuti mwande ukukolelana na bininu.”—Miriam.
Linga tukupepesya tukwipilika kanunu. Ikitima iki mubaghile ukuya nakyo linga umwininu awile amaka panongwa ya isi muyobile pamo isi mubombile, sifwene itolo na katundu unywamu fiyo. Loli linga mumpepesisye, mukufwana mutulile katundu unywamu uyu. a
“Utubalilo tumo nayobagha itolo kilikyosa iki kisile mu ntu wangu kwa tata na mama wangu. Panyuma nisusyagha, loli natamiwagha ukupepesya. Loli linga mbepesisye, utubalilo tosa nipilikagha kanunu panongwa yakuti syatulagha ukuti pakaya payeghe ulutengano.”—Nia.
Ikitima iki mubaghile ukuya nakyo linga mungwisisye amaka umwininu, kili bo katundu unywanu fiyo; linga mupepesisye, mukufwana mutulile.
Ngimba tukulondiwa ukubikapo indumbula ukuti tupepesyeghe? Ena! Dena umulindwana wa fyinja 26, uyu apepesisyepo kingi itolo panongwa yakumpangila matingo mama wake ikuti: “Kukaya kupepe ukuyoba ukuti ‘pepani.’ Sikufwana bo kindu kimo kighele pam’milo kangi amasyu ghikutoliwa ukusoka.”
Ngimba mubaghile ukupepesya bulebule?
Linga mubaghile ukufwanisya, mupepesye maso na maso. Linga mukupepesya maso na maso sikuntula umwininu ukuketa ukuti isi mukuyoba sikufuma pasi pandumbula yinu. Loli linga mulembile itolo imeseji yakupepesya pa foni, utubalilo tumo umundu uyu mukumpepesya akabaghila ukubasubila. Nalinga mubaghile ukutuma ikithuzi iki kikunangisya ukuti muli nikitima, loli akabaghila ukusubila ukuti mukumpepesya ukufuma pasi pandumbula yinu.
Ifundo yakutula: Linga mukabaghila ukupepesya maso na maso, mubaghile ukwimba ifoni pamo ukulemba itolo ikhadi. Mulimosa muno sibaghile ukuyila mukulondiwa ukusala kanunu amasyu ghinu.
Ifundo ya mu Baibolo: “Umundu unnunu ikusipima bununu isi ikwamula.”—Isya Mbupingamu 15:28.
Mupepesyeghe mwanakalinga. Linga mukukabila ukumasya inkhani, indamyo yibaghile ukuya nywamu kangi ifindu fikabaghila ukuya kanunu, mubaghile ukonanga ubumanyani bwinu.
Ifundo yakutula: Muye ni mbatiko, mwakifwanikisyo, mubaghile ukulemba ukuti, ‘mwisyughu nguya pakupepesya.’ Muye nakabalilo aka mukuketa ukuti mubaghile ukwakupepesya kangi mpepesye naloli.
Ifundo ya mu Baibolo: “Mwitikaneghe mbibimbibi.”—Matai 5:25.
Mupepesyeghe nindumbula yosa. Ukuyoba ukuti “pepani panongwa yakuti mo muno mukwipilikila” kukaya kupepesya kwa naloli! “Umundu uyu m’monangile abaghile ukwikutisiwa pene apa linga mukwitikisya nindumbula yosa ukuti mwalyonangile naloli.”
Ifundo yakutula: Pepesya ukufuma pasi pandumbula. Komma ukuyoba ukuti, “Nguya pakukupepesya pene apa linga nanuwe ukuya pakumbepepesya pa isi unyonangile.”
Ifundo ya mu Baibolo: “Popapo lelo atusikongeghe imbelalutengano.”—Baroma 14:19.
a Linga mutaghile pamo ukonanga katundu wa bangi, kubaghile ukuya kwa mahala ukupepesya kangi ukughomolelapo iki mutaghile pamo ukutendekesya iki monangile.
