Ibaibolo litikuyoba apa Kyala alyandile imbombo yakupela kumwanya ni kisu kyapasi pamo ubutali bwa kabalilo aka alyeghile pakupela. Ibaibolo likuyoba itolo ukuti: ‘Pabwandilo Kyala apelile kumwanya ni kisu kyapasi.’ (Ubwandilo 1:1) Ibaibolo litikuyoba ukuti “pabwandilo” apa lyali lyo ndili. Loli ifyakubombiwa ifi filembiwe mu buku lya Ubwandilo, fikunangisya ukuti kwali ko kunyuma bo masiku 6 aghakupela ghakali ukwanda.

•  Ngimba amasiku 6 aghakupela ghali agha amaawala 24 naloli?

•  Ngimba findu fiki fyabombiwe m’masiku 6 aghakupela ifindu agha?

•  Ngimba inkhani ya mu buku lya Ubwandilo yikukolelana na isi abasayansi bikuyoba?

•  Ngimba isuba, umwesi ni ndondwa fyapeliwe ndili?

•  Ngimba Ibaibolo likuti ikisu kikele kwa kabalilo akatali bulebule?

 Hayi. Mu Baibolo ilisyu ilyakuti “isiku” libaghile ukusanusya ubutali ubwakukindanakindana ubwa kabalilo, ukweghela ni nkhani iyi yikuyobiwa. Mwakifwanikisyo, ikighaba kimo ikya nkhani iyi kikulingania akabalilo kosa akakupela ifindu ukuya isiku limolyene.—Ubwandilo 2:4.

 Kyala akipelile ikisu iki “kikali nakandu nakamo” ukuya malo aghakuti ifyabumi fikaleghe kanunu itolo. (Ubwandilo 1:2) Ukufuma apo, apelile ifyabumi pa kisu. Ibaibolo likulingania ifindu 6 ifi fyabombiwe mu masiku aghakupela agha:

•  Isiku lyakwanda: Kyala apangisye ukuti ulumuli lufike pa kisu kyapasi, isi syapangisye ukuti paye akabalilo ka pa musi na pa kilo.—Ubwandilo 1:3-5.

•  Isiku lyabubili: Kyala apangile umwela, ughu waghatapulenie amisi gha pa kisu kyapasi na misi gha kumwanya.—Ubwandilo 1:6-8.

•  Isiku lyabutatu: Kyala apangisye ukuti ikisu ikyumu kibonekeghe. Apelile kangi ifyakumela.—Ubwandilo 1:9-13.

•  Isiku lya 4: Kyala apangisye isuba, umwesi ni ndondwa ukuti fimulikileghe pa kisu kyapasi.—Ubwandilo 1:14-19.

•  Isiku lya 5: Kyala apelile ifyabumi ifya m’misi ni fyakupululuka m’mwanya.— Ubwandilo 1:20-23.

•  Isiku lya 6: Kyala apelile ifinyamana pa kisu na bandu.—Ubwandilo 1:24-31.

 Bo isiku lya 6 ilyakupela limalike, Kyala alinkutusya ku mbombo yake iyi abombagha, pamo ukuti alinkumalisya ukupela.—Ubwandilo 2:1, 2.

 Ibaibolo likayobapo ukuti inkhani yakupela bayilingenie ukufwana namuno abasayansi bikulinganikisya. Loli likulingania inkhani yakupela iyi munjila iyakuti nalinga umundu uyu alipo iyolo abaghile ukupilikisya imbatiko iyi Kyala abombile pakupela ifindu ifyakukindanakindana. Kangi isi Ibaibolo likuyoba sitikususania na isi abasayansi basyaghile. Uwasayansi yumo Robert Jastrow alembile ukuti: “Linga tweghile ifundo simo tubaghile ukuketa mwakukindana. Loli inkhani sya basayansi ni sya mu Baibolo isya muno ubumi bwalyandile sikukolelana pa kindu kimokyene ikyakulondiwa. Ifindu fyabombiwe mumbatiko kangi fyabombiwe mwanakalinga, mpaka pakabalilo aka abandu balyandile ukwikala pa kisu kyapasi.”

 Isuba, umwesi ni ndondwa fyaliko kale ukuya kighaba kya “kumwanya” kuno kwapeliwe “pabwandilo.” (Ubwandilo 1:1) Kangi, sikuboneka ukuti ulumuli lukafikagha pa kisu kyapasi panongwa yakuti m’mwanya mwali ingisi. (Ubwandilo 1:2) Nalinga ukuti ulumuli lwabonike pisiku lyakwanda, loli ulumuli ulu lukamanyiwagha ukuti lukufumila kughu. Pisiku lya 4, ingisi yamalike. Ibaibolo likuti polelo isuba, umwesi ni ndondwa fyalyandile ‘ukukimulika ikisu kyapasi.’ Isi sikusanusya ukuti pakabalilo ako umundu abaghile ukufwanisya ukuketa ifindu fyosa bo ali pa kisu kyapasi.—Ubwandilo 1:17.

 Ibaibolo litikuyobapo ukuti ikisu kyapasi kikele ifyinja filinga. Pa Ubwandilo 1:1 pikuyoba itolo ukuti ifindu fyosa, ukongelelapo ikisu kyapasi iki, fyali nu bwandilo. Ifundo iyi yitikususya ifundo ya basayansi pamo isi abasayansi bikuyoba pa nkhani ya fyinja ifi ikisu kikele ukufuma itolo apa kyapeliwe.