Ngimba Ululaghilo Ulwakuti “Ikisighe Ukupyanikisyapo Ikiseghe” Lukusanusya Isyafiki?
Isi Ibaibolo likuyoba
Ululaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisyapo ikisighe” lo lumo mwa ndaghilo isi Kyala abapele Abaisraeli ukwendela mwa Mose, kangi Yesu yope ayobile Pabulumbilili bwake bwa Pakyamba. (Matai 5:38, Ukusoka 21:24, 25; Ukukumbusya Indaghilo 19:21) Ululaghilo ulu lwatulagha ukuti abandu bambilileghe ulufundo ulwakufwana ni nongwa iyi batulile. a
Ululaghilo ulu lwabombagha imbombo ku mundu uyu amfulesye mwa matingo umwinake. Linga umundu amfulesye umwinake mwa matingo, Ululaghilo ulu Kyala abikile ukwendela mwa Mose lwatighi: “Ikifulalo bapyanikisyepo ikifulalo, ukutuyula ikisighe bapyanikisyepo ukutuyula ku kisighe, ilino pa lino, bo muno andemakisye umundu yope mo bikundemakisyagha.”—Abanyalevi 24:20.
Nongwa yafiki Kyala abikile ululaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe”?
Ngimba Abakristu bikulondiwa ukukonga ululaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe”?
Ubutungulu ubwakufwana nu lulaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe”
Yesu asusisye aminong’ono amabibi agha lulaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe”
Nongwa yafiki Kyala abikile ululaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe”?
Ululaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe” lukamwitikisyagha umundu ukuti aghomoleleghe mwene linga bamfulesye. Loli lwabatulagha abalongi ukuti babike ulufundo ulwakufwana, komma ulufundo lwa nkhaza pamo ukulekelela inongwa.
Ululaghilo ulu lwatulagha kangi ukuti abandu baleke ukubafulasya abangi mwa matingo pamo ukubabombela ifyabugabenga. Ululaghilo ulu lwatighi: “Aba basyele [aba baketagha ukuti ubugholofu bwa Kyala bukubombiwa] bisakuya bogha, nayumo atisakubombamo kangi bo sisisi.”—Ukukumbusya Indaghilo 19:20.
Ngimba Abakristu bikulondiwa ukukonga ululaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe”?
Hayi. Ululaghilo ulu lutikubapalamasya Abakristu. Ululaghilo ulu lwapeliwe ku Baisraeli kangi lwalekile ukubomba imbombo apa Yesu abikile ubumi bwake ukuya ikemo lya kututabula.—Baroma 10:4.
Loli ululaghilo ulu lukututula ukumanya muno Kyala ikuketela ifindu. Mwakifwanikisyo, lukunangisya ukuti Kyala ikulonda ukuti ifindu fibombiweghe mbugholofu. (Salimo 89:14) Umwene ikulonda ukuti aba bonangile bafundiwe “ulufundo ulu lubafwene.”—Yeremiya 30:11.
Ubutungulu ubwakufwana nu lulaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe”
Ubutungulu: Ululaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe” lwali lwa nkhaza fiyo.
Ubwanaloli: Ululaghilo ulu lukitikisyagha ukuti abandu balongeleghe mbuniongafu. Lwabatulagha abalongi ukuti bamanye tasi inkhani yosa nu kuketa linga umundu abombile itolo mwa matingo, kangi pabumalilo babikagha ulufundo ulwakufwana. (Ukusoka 21:28-30; Ukubaliwa 35:22-25) Polelo ululaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe” lwabatulagha abalongi ukuti baleke ukubika ulufundo ulukafu fiyo pamo ulwa nkhaza.
Ubutungulu: Ululaghilo lwa “ikisighe ukupyanikisya ikisighe” lwitikisyagha ukuti abandu babuyikisyeghe.
Ubwanaloli: Ululaghilo ulu Kyala abapele Abaisraeli ukwendela mwa Mose lwatighi: “Ungabukisyagha imbibi umundu, nalinga ko kubabenga abana ba mwinako.” (Abanyalevi 19:18) M’malo mwakubitikisya abandu ukuti babuyikisyeghe, Ululaghilo ulu lwabatulagha abandu ukunsubila Kyala nu kukonga ululaghilo ukuti baleke ukubomba ifindu ifibibi.—Ukukumbusya Indaghilo 32:35.
a Ululaghilo ulu lwamanyiwagha na masyu gha mu Chilatini aghakuti lex talionis, lwaghiwagha kangi mu ndaghilo sya mfisu ifingi nkabalilo ka iyolo.