Ngimba Ibaibolo Likumanyisya Isyafiki Pakuyoba Isya Maria Virigo?
Isi Ibaibolo likuyoba
Ibaibolo likuti Maria apeliwe ulusako lwapadela fiyo ulwakuti apape Yesu bo akali akaghonanapo nu nnyambala. Ibaibolo lyayobile ngani isya kyakuswighisya iki mu buku lya Yesaya. Kangi ukufwana ni buku lya Matai na Luka, ikyakuswighisya iki kyabombiwe naloli.
Yesaya ayobile ngani isya kupapiwa kwa Mesiya. Atile: “Keta! undindwana umfunde uyu ali nikifuba, isakupapagha umwana undumyana.” (Yesaya 7:14) Mbepo mwikemo walintulile Matai ukuti alembe muno ubusololi bwa Yesaya ubwakuyoba isya Yesu bwisakufwanisiwa. Bo ayobile ukuti Maria isakuya nulwanda mwakuswighisya, Matai ayobile kangi ukuti: “Syosa sisisi sisagha ukuti mo simalikileghe sisyo Yehova asiyobeleghe munsololi, ukuti: ‘Keta! undindwana a isakuyagha nikifuba, isakupapagha umwana undumyana, yo isakubilikiliwagha ingamu ya Imanueli,’ ‘ko kuti, ‘Kyala Ali Nanuswe.’”—Matai 1:22, 23.
Luka yope ayobile ukuti Maria alinkuya nulwanda mwakuswighisya. Umwene atile Kyala alinkutuma uwandumi Gabrieli “ku ndindwana uyu asingiliwe numundu yumo uyu ali yo Yosefu uwa kikolo kya Davidi. Undindwana uyu ali yo Maria.” (Luka 1:26, 27) Maria ayobile ukuti akaghonanapo nu nnyambala. Bo apilike ukuti ikuya pakuya mama wa Yesu, uyu yo Mesiya, Maria alalusisye ukuti: “Syo sikuya bulebule sisisi, bo ngaya nu nnyambala yumo?”—Luka 1:34.
Ngimba sibaghile ukubombiwa bulebule ukuti umundu uyu akaghonanapo nu nnyambala apape umwana?
Maria alinkuya nulwanda m’maka gha mbepo mwikemo. (Matai 1:18) Maria abuliwe ukuti: “Mbepo mwikemo isakukwisilagha, ghope namaka gha yu Nkinde ghisakukukupikilagha, ko kuno Umwana Umwikemo uyu isakupapiwagha, isakuyobiwagha ukuya Mwana wa Kyala.” b (Luka 1:35) Kyala asamisyile ubumi bwa Mwanake mulwanda lwa Maria mwakuswighisya kangi Maria alyeghile ulwanda.
Nongwa yafiki Kyala asalile ukuti Yesu apapiwe ku ndindwana uyu akaghonanamo nu nnyambala?
Panongwa yakuti Kyala alondagha ukuti Yesu apapiwe kisita ubutulanongwa ukuti abapoke abandu kubutulanongwa ni nifwa. (Yohani 3:16; Bahiburi 10:5) Kyala alinkusamisyila ubumi bwa Yesu mulwanda lwa Maria. Mbepo mwikemo wa Kyala ghulinkumfighilila Yesu apa ali mulwanda ukuti angapapiwagha nubutulanongwa.—Luka 1:35.
Yesu apapiwe ngolofu bo muno ayilile Adamu bo akali ukutula inongwa. Ibaibolo likuti Yesu: “Akatulilemo inongwa nayimo.” (1 Peteri 2:22) Yesu alondiwagha naloli ukubika ubumi bwake ukuya kitabulilo kyakubatabula abandu kubutulanongwa ni nifwa panongwa yakuti umwene akali ninongwa.—1 Bakorinti 15:21, 22; 1 Timoti 2:5, 6.
Ngimba Maria akindilile ukuya ndindwana bo apapile Yesu?
Ibaibolo likayobapo ukuti Maria akindilile ukuya ndindwana. Loli likuti Maria apapile abana abangi.—Matai 12:46; Marko 6:3; Luka 2:7; Yohani 7:5.
Ibaibolo likuyoba ukuti Maria na Yosefu bali na bana abangi
Ngimba Maria akali ntulanongwa?
Hayi. Ibuku limo likuyoba ukuti: “Maria virigo akali ntulanongwa ukufuma itolo apa apapiliwe. Abandu bosa bikweghela ubutulanongwa . . . Loli Maria mwene anangisiwe ikisa kyapadela, isi syapangisye ukuti aleke ukweghela ubutulanongwa bo muno sikuyila na bandu bosa.”— New Catholic Encyclopedia c
Loli Ibaibolo likayobapo ukuti Maria akali ntulanongwa. (Salimo 51:5; Baroma 5:12) Maria anangisye ukuti alintulanongwa apa abikile ikemo lya butulanongwa ili Indaghilo isi Kyala abapele Abaisraeli ukwendela mwa Mose syatighi unkikulu uyu apapile umwana abikeghe. (Abanyalevi 12:2-8; Luka 2:21-24) Ibuku lya New Catholic Encyclopedia likuti: “Ibaibolo likayobapo ukuti Maria akali ntulanongwa . . . Itchalichi lyo ili lyalyandisye ukumanyisya isi.
Ngimba tukulondiwa ukubika ulughindiko lwapadela kwa Maria?
Maria kifwanikisyo kinunu pa nkhani ya lwitiko, ukupilikila, ukwiyisya kangi nu kungana fiyo Kyala. Yo yumo mwa bandu abasubiliwa aba tukulondiwa ukubakonga.—Bahiburi 6:12.
Nalinga ukuti Maria ali nulusako lwakuya mama wa Yesu, loli Ibaibolo likayobapo ukuti tukulondiwa ukumwiputa. Yesu akayobilepo ukuti bampeghe mama wake ulughindiko lwapadela, akabamanyisyepo abamanyili bake ukuti babombeghe bo sisisi. Ukongelelapo, Maria ikuyobiwa m’mabuku ghene agha Masyu amanunu na mubuku lya Imbombo sya Batumiwa, pakayapo pabungi apa Maria ikuyobiwa mu mabuku agha Ulwitikano Ulupya.—Imbombo sya Batumiwa 1:14.
Ibaibolo litikunangisyapo napamo ukuti Abakristu ababwandilo bangindikagha fiyo Maria. Loli Ibaibolo likuti Abakristu bikulondiwa ukumwiputa Kyala mwene.—Matai 4:10.
a Ilisyu ili mubusololi bwa Yesaya lisanusiwe ukuti “undindwana,” mu Chihiburi yo ʽal·mahʹ, kangi likusanusya undindwana uyu akaghonanapo nu nnyambala pamo uyu aghonenepo nu nnyambala. Loli Matai abombile ilisyu lya Chigiriki ilyakuti par·theʹnos, ukusanusya unkikulu uyu akaghonanapo nu nnyambala.
b Abandu bamo bikususya ukuti Yesu “Mwana wa Kyala,” abene bikuti linga momuno siyilile ko kuti Kyala aghonene nu nkikulu. Loli Ibaibolo likayobapo isi. M’malo mwake, Ibaibolo likuti Yesu “Mwana wa Kyala” kangi “yo wa kipanda kufipeliwa fyosa” panongwa yakuti yo ali wakwanda ukupeliwa na Kyala mwene (Bakolosi 1:13-15) Ibaibolo likuyoba kangi ukuti umundu wakwanda, Adamu, ali “mwana wa Kyala.” (Luka 3:38) Sili bo ulu panongwa yakuti Adamu apeliwe na Kyala.
c Second Edition, Volume 7, page 331.
Lumo Mubaghile Ukulonda Ukumanya Isya Nkhani iyi
AMALALUSYO AGHA IBAIBOLO LIKWAMULA
Ngimba Maria yo Mama wa Kyala?
Amalemba ghabatulile ukuti bamwaghe ansala pa ifi basubilagha
ISI IBAIBOLO LIKUMANYISYA
Ukumanyila Ibaibolo
Amwande ukumanyila Ibaibolo munjila iyakuyobesania kisita kulipila.