Ndɛnebuavolɛma 9:1-57

  • Abemɛlɛke yɛle belemgbunli wɔ Hyikɛm (1-6)

  • Dwotam ɛrɛlɛ ne (7-21)

  • Abemɛlɛke atisesebɛ tumililɛ ne (22-33)

  • Abemɛlɛke hɔle Hyikɛm anwo zo (34-49)

  • Raalɛ bie bodale Abemɛlɛke; ɔwule (50-57)

9  Nzinlii Gyɛlubeeyale ara Abemɛlɛke+ hɔle ye mame amediema mrenyia ne mɔ ɛkɛ wɔ Hyikɛm na ɔhanle ɔhilele bɛ nee ye nenyia abusua* ne kɔsɔɔti kɛ:  “Mesɛlɛ bɛ, bɛbiza Hyikɛm mgbanyima* kɛ, ‘Boni a le kpalɛ maa bɛ a, kɛ Gyɛlubeeyale+ amra mrenyia 70 ne kɔsɔɔti bali bɛ nwo zo tumi anzɛɛ sonla ko bali bɛ nwo zo tumi? Na bɛhakye kɛ bɛ bowule nee bɛ nwonane a le me.’”*  Ɔti ye mame amediema mrenyia ne mɔ hanle ɛhye hilele Hyikɛm mgbanyima kɔsɔɔti, na bɛvale bɛ ahonle bɛlile Abemɛlɛke anzi, ɔluakɛ bɛhanle kɛ: “Ɔle yɛ diema.”  Akee bɛyele dwɛtɛ fufule 70 bɛvile Beeyale-bilete+ ɛzonlenlɛsua ne anu bɛvale bɛmaanle ye, na Abemɛlɛke vale bɔle menli mgbane bie mɔɔ bɛmbu debie la ɛkpa kɛ bɛdoa ye.  Ɛhye anzi, ɔhɔle ye papa sua nu wɔ Ɔfela+ na ɔhunle ɔ mediema ne mɔ,+ mɔɔ le Gyɛlubeeyale amra mrenyia 70 ne wɔ bolɛ ko azo. Ɔhale Gyɛlubeeyale ara nrenyia kakula Dwotam ala, ɔluakɛ ɔhɔveale.  Akee Hyikɛm mgbanyima kɔsɔɔti nee Bɛte-millo amra amuala yiale nu na bɛziele Abemɛlɛke belemgbunli+ wɔ baka kpole ne mɔɔ bikye pila ne mɔɔ wɔ Hyikɛm la anwo.  Mɔɔ bɛbɔle Dwotam amaneɛ la, ɛkɛ ne ala ɔhɔgyinlanle Gɛlaezem Boka ne azo+ na ɔdeanle nu kpole kɛ: “Bɛmɛ Hyikɛm mgbanyima bɛdie me, na Nyamenle noko adie bɛ.  “Mekɛ bie mbaka kɔsɔɔti hɔle kɛ bɛkakpokpa belemgbunli bɛamaa yeanlea bɛ nwo zo. Ɔti bɛzele ɔlivi baka kɛ, ‘Yɛ yɛ belemgbunli.’+  Noko ɔlivi baka zele bɛ kɛ, ‘Mengyakyi me nwole* ne mɔɔ bɛfa bɛwula Nyamenle nee menli anyunlunyia la ɛyɛlɛ na mengɔngoho mbaka gyɛne nwo ɔ?’ 10  Akee mbaka ne mɔ zele feege baka kɛ, ‘Bɛla bayɛ yɛ belemgbunli.’ 11  Noko feege baka zele bɛ kɛ, ‘Mengyakyi me menlemenle ɛyɛlɛ ne nee me ma kpalɛ ɛzolɛ ne na mengɔngoho mbaka gyɛne nwo ɔ?’ 12  Eza mbaka ne mɔ zele vanye baka kɛ, ‘Bɛla bayɛ yɛ belemgbunli.’ 13  Vanye baka buale bɛ kɛ, ‘Mengyakyi me nwanye fofolɛ ne mɔɔ maa Nyamenle nee menli nye die la na mengɔngoho mbaka nwo ɔ?’ 14  Akee mbaka mɔɔ ɛha la kɔsɔɔti zele mbowule baka kɛ, ‘Bɛla bayɛ yɛ belemgbunli.’+ 15  Na mbowule baka ne zele mbaka ne mɔ kɛ, ‘Saa amgba bɛkulo kɛ bɛkpokpa me kɛ bɛ belemgbunli a, ɛnee bɛravea me alubo ne abo. Saa bɛanyɛ ye zɔ a, ɛnee senle ɛvi mbowule baka ne anu ɛrayela Lɛbanɔn sida mbaka ne mɔ.’ 16  Saa bɛvi bɛ ahonle nu bɛwula Abemɛlɛke anyunlunyia bɛzie ye belemgbunli,+ na bɛyɛ kpalɛ bɛmaa Gyɛlubeeyale nee ye sua nu amra a, asoo ɛnee bɛ nee ye ɛli ye boɛ kɛ mɔɔ ɔfɛta ye la ɔ? 17  Mekɛ mɔɔ me papa honle maanle bɛ la,+ ɔvale ye ngoane* ɔdole esiane nu ɔliele bɛ ɔvile Medeanema asa anu.+ 18  Noko ɛnɛ bɛdwazo bɛtia me papa sua nu amra na bɛhu ɔ mra mrenyia 70 wɔ bolɛ ko azo.+ Akee bɛzie Abemɛlɛke mɔɔ le ye akɛlɛ bɛlɛra ara+ la belemgbunli wɔ Hyikɛm mgbanyima anwo zo, kɛmɔ ɔle bɛ diema la ati. 19  Ɛhɛe, saa bɛlɛfi bɛ ahonle nu bɛawula Gyɛlubeeyale nee ye sua nu amra anyunlunyia ɛnɛ kenle ye a, ɛnee Abemɛlɛke ati bɛli fɛlɛko na ɔdaye noko ɔli bɛ nwo fɛlɛko. 20  Saa tɛ ye zɔ a, ɛnee senle ɛvi Abemɛlɛke anu ɛrayela Hyikɛm nee Bɛte-millo+ mgbanyima, na senle ɛvi Hyikɛm nee Bɛte-millo mgbanyima anu ɛrayela Abemɛlɛke.”+ 21  Akee Dwotam+ nriandile hɔle Biyɛ na ɔhɔdɛnlanle ɛkɛ ɔlua ɔ diema Abemɛlɛke ati. 22  Abemɛlɛke lile tumi* wɔ Yizilayɛ ɛvolɛ nsa. 23  Akee Nyamenle maanle mgbonde dɔle* Abemɛlɛke nee Hyikɛm mgbanyima avinli, na bɛanli nɔhalɛ bɛammaa Abemɛlɛke. 24  Ɛhye zile amaa bɛali Gyɛlubeeyale amra 70 ne mɔɔ bɛyɛle bɛ amumuyɛ la anwo nzenralɛ, amaa bɛ mogya ne anwo ɛzonlelilɛ ala bɛ diema Abemɛlɛke mɔɔ hunle bɛ+ nee Hyikɛm mgbanyima mɔɔ boale ye maanle ɔhunle ɔ mediema mrenyia ne mɔ la anwo zo. 25  Ɔti Hyikɛm mgbanyima maanle menli hɔziale ye wɔ awoka ne mɔ azo, na bɛliele awie biala mɔɔ pɛle nu wɔ adenle ne azo la anwo ninyɛne. Nzinlii bɛhanle bɛhilele Abemɛlɛke. 26  Akee Yibɛde ara Geeyale nee ɔ mediema mrenyia ne mɔ pɛle nu rale Hyikɛm,+ na Hyikɛm mgbanyima ne mɔ vale bɛ rɛle wulale ye nu. 27  Bɛhɔle bɛ vanye ɛya ne mɔ anu bɛhɔtetele vanye ma, bɛhwihwinle na bɛlile ɛvoyia, akee bɛhɔle bɛ nyamenle ne sua nu+ bɛlile, bɛnlonle na bɛwale Abemɛlɛke amonle. 28  Akee Yibɛde ara Geeyale hanle kɛ: “Abemɛlɛke a le nwane, yɛɛ Hyikɛm a le nwane mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛsonle ye a? Asoo tɛ Gyɛlubeeyale ara ɔ,+ yɛɛ tɛ Zibɛle a gyi ɔ gyakɛ anu a? Bɛzonle Hyikɛm papa Heemɔ amra ne mɔ! Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛsonle Abemɛlɛke a? 29  Saa menli ɛhye mɔ wɔ me bo a, anrɛɛ mebadu Abemɛlɛke.” Akee ɔzele Abemɛlɛke kɛ: “Fa ɛlɔne dɔɔnwo na finde bɛla.” 30  Mɔɔ Zibɛle, suakpole ne azo kpanyinli ne dele Yibɛde ara Geeyale edwɛkɛ ne la ɔvale ɛya kpole. 31  Ɔti ɔveale ɔ nwo* ɔzoanle menli ɔmaanle bɛhɔzele Abemɛlɛke kɛ: “Nea! Yibɛde ara Geeyale nee ɔ mediema ne mɔ ɛra Hyikɛm, na bɛlɛsi suakpole ne azo amra adua kɛ bɛdwazo bɛtia wɔ. 32  Akee ɛ nee wɔ mrenyia ne mɔ ɛrɛla nɔɔzo, na bɛrazia kpɔkɛ nu. 33  Saa sɛnzɛne ne finde nwonlomɔ ne ala a, ɔwɔ kɛ bɛyɛ ye ndɛndɛ bɛkɔ bɛ nwo zo wɔ suakpole ne azo, na saa ɔ nee ye mrenyia ne mɔ finde ba bɛ nwo zo a, bɛyɛ mɔɔ bɛbahola biala la bɛli ɔ nwo zo konim.”* 34  Yemɔti Abemɛlɛke nee menli mɔɔ nee ye lua la kɔsɔɔti dwazole nɔɔzo na bɛhyɛle bɛ nwo ekpunli nna bɛhɔziale Hyikɛm kandiba. 35  Mekɛ mɔɔ Yibɛde ara Geeyale vindele ragyinlanle suakpole ne anlenkɛ kpole ne anloa la, Abemɛlɛke nee menli mɔɔ nee ye lua la vi ɛleka mɔɔ bɛhɔbule bɛziale la vindele. 36  Mɔɔ Geeyale nwunle menli ne la, ɔzele Zibɛle kɛ: “Nea! Menli bie vi awoka ne mɔ azo ɛlɛba.” Noko Zibɛle zele ye kɛ: “Awoka ne mɔ ɛlawolɛ a ɛnwu bɛ kɛ asɛɛ menli la.” 37  Nzinlii Geeyale hanle kɛ: “Nea! Menli bie vi azɛlɛ ne avinli lɔ ɛlɛba, na ekpunli ko lua Mɛyɔnenem baka kpole ne adenle ne azo ɛlɛba.” 38  Zibɛle buale ye kɛ: “Ɛ nloa anu ne mɔɔ ɛdule kɛ, ‘Abemɛlɛke a le nwane mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛsonle ye la,+ hale ni?’ Tɛ menli ɛhye mɔ a ɛkpole bɛ la? Kɔ na ɛ nee bɛ ɛhɔho.” 39  Ɔti Geeyale lile Hyikɛm mgbanyima ne mɔ anyunlu na bɛ nee Abemɛlɛke hɔhonle. 40  Abemɛlɛke voanle ye ndinlizo na Geeyale nriandile, na bɛhunle menli dɔɔnwo bɛhɔdwule suakpole ne anlenkɛ kpole ne anloa. 41  Na Abemɛlɛke hɔle zo dɛnlanle Alumaa, na Zibɛle+ voanle Geeyale nee ɔ mediema mrenyia ne mɔ vile Hyikɛm. 42  Aleɛ hyenle la, menli ne vi sua ne azo vindele, na bɛhɔbɔle Abemɛlɛke amaneɛ. 43  Ɔti ɔvale menli ne na ɔhyɛle bɛ nuhua nsa na bɛhɔziale kpɔkɛ nu lɔ. Mɔɔ ɔnwunle kɛ menli ne vi suakpole ne azo ɛlɛfinde la, ɔhɔle bɛ nwo zo na ɔhunle bɛ. 44  Abemɛlɛke nee ekpunli ne mɔɔ nee ye lua la yɛle ye ndɛndɛ ragyinlanle suakpole ne anlenkɛ kpole ne anloa, na ekpunli nwiɔ ne hɔle menli mɔɔ wɔ kpɔkɛ ne anu la anwo zo na bɛhunle bɛ. 45  Abemɛlɛke honle tiale suakpole ne kenle ko ne amuala na ɔlile zolɛ konim. Ɔhunle menli mɔɔ wɔ zo la, na ɔbubule suakpole ne+ na ɔvale ngyenle ɔkpondenle zolɛ. 46  Mɔɔ mgbanyima mɔɔ wɔ Hyikɛm tawa ne anu dele ɛhye la, bɛyɛle ye ndɛndɛ bɛhɔle Ɛle-bilete ɛzonlenlɛsua ne aranemgbole ne anu.+ 47  Mɔɔ bɛbɔle Abemɛlɛke amaneɛ kɛ mgbanyima mɔɔ wɔ Hyikɛm tawa ne anu la ɛboɔboa bɛ nloa ala la, 48  Abemɛlɛke nee mrenyia mɔɔ nee ye lua la amuala vole Zalemɔn Boka ne azo. Abemɛlɛke vale akuma na ɔpɛle baka ngane bie ɔvale ɔdole ɔ kɔme zo na ɔzele menli mɔɔ nee ye lua la kɛ: “Mɔɔ bɛnwu kɛ meyɛ la, bɛha bɛ nwo bɛyɛ bie!” 49  Yemɔti menli ne amuala pepɛle baka ngane ne bie na bɛdoale Abemɛlɛke. Akee bɛvale baka ngane ne mɔ bɛguale aranemgbole ne anwo na bɛdole senle wɔ aranemgbole ne anu. Ɔti menli kɔsɔɔti mɔɔ wɔ Hyikɛm tawa ne anu la noko wule, bɛle mrenyia nee mraalɛ kɛyɛ 1,000. 50  Akee Abemɛlɛke hɔle Tibɛze; ɔhonle ɔtiale Tibɛze na ɔlile zolɛ konim. 51  Ɛnee tawa kpole bie wɔ suakpole ne avinli, na mrenyia nee mraalɛ yɛɛ suakpole ne azo mgbanyima kɔsɔɔti nriandile hɔle ɛkɛ. Bɛdole bɛ nwo anlenkɛ nu na bɛvole bɛhɔle tawa ne azo anwuma. 52  Abemɛlɛke hɔle tawa ne anwo. Ɔbikyele tawa ne anlenkɛ ne kɛ ɔkado senle wɔ nu. 53  Akee mraalɛ ne mɔ ko vuandinle ɛdibolɛ dele Abemɛlɛke ati zo na ɔkpukele ɔ ti kanrɛlɛ ne.+ 54  Ndɛndɛ ne ala ɔvɛlɛle ye sonvolɛ ne mɔɔ zo ye konle ninyɛne ne la kɛ: “Twe wɔ konle dadeɛ ne na ku me, amaa bɛanga kɛ, ‘Raalɛ a hunle ye a.’” Ɔti ye sonvolɛ ne vale konle dadeɛ ne wɔle ye na ɔwule. 55  Mɔɔ Yizilayɛma nwunle kɛ Abemɛlɛke ɛwu la, bɛ muala bɛziale bɛhɔle sua nu. 56  Ɔti Nyamenle duale Abemɛlɛke kakɛ wɔ ɛtane mɔɔ ɔyɛle ɔtiale ye papa kɛ ɔhunle ɔ mediema mrenyia 70 ne la anwo.+ 57  Eza Nyamenle maanle ɛtane kɔsɔɔti mɔɔ Hyikɛm mrenyia yɛle la raguale bɛdabɛ mumua ne bɛ ti zo. Yemɔti Gyɛlubeeyale+ ara Dwotam+ amowa ne rale bɛ nwo zo.

Ɔbodwɛkɛ

Hibulu aneɛ nu, “ye mame papa sua nu abusua ne.”
Anzɛɛ ɔkola ɔkile, “azɛlɛ menlema.”
Anzɛɛ “yɛle mogya ko.”
Anzɛɛ “ma.”
Anzɛɛ “ɛkɛla.”
Anzɛɛ “yɛle ɔ nwo kpanyinli.”
Hibulu aneɛ nu, “zoanle sunsum ɛtane wɔ.”
Anzɛɛ “ɔluale nrɛlɛbɛ adenle zo.”
Anzɛɛ “bɛva mɔɔ bɛ sa kɛhola biala la bɛyɛ ye.”