Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 15

Sukoa Gyisɛse Amaa Wɔanyia Anzodwolɛ Dahuu

Sukoa Gyisɛse Amaa Wɔanyia Anzodwolɛ Dahuu

‘Nyamenle anzodwolɛ ne mɔɔ bo ndelebɛbo muala azo la babɔ bɛ ahonle nwo bane.’​—FEL. 4:7.

EDWƐNE 113 Yɛlɛ Anzodwolɛ

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1-2. Duzu ati a ninyɛne gyegyele Gyisɛse a?

KENLE mɔɔ aleɛ kye a Gyisɛse bawu la, ninyɛne gyegyele ye kpalɛ. Ɛnee ɔnrɛhyɛ ɔbanwu amaneɛ wɔ amumuyɛma asa anu na bɛahu ye. Noko tɛ ewule mɔɔ Gyisɛse bawu la angome a ɛnee le ye ngyegyelɛ a. Ɛnee ɔkulo ɔ Ze kpalɛ na ɔkulo kɛ ɔyɛ ye ɛhulolɛdeɛ. Ɛnee Gyisɛse ze kɛ saa ɔdi nɔhalɛ wɔ sɔnea mɔɔ anu yɛ se mɔɔ ɔbayia la anu a, ɔbaboa yeamaa bɛade Gyihova duma nwo. Ɛnee eza Gyisɛse kulo menli, na ɔze kɛ dahuu ngoane nwo anyelazo mɔɔ yɛbanyia la gyi nɔhalɛ mɔɔ ɔbali yeahɔ awieleɛ la azo.

2 Ninyɛne gyegyele Gyisɛse kpalɛ, noko ɛnee ɔlɛ anzodwolɛ. Ɔzele ye ɛzoanvolɛ ne mɔ kɛ: “Meva me anzodwolɛ memaa bɛ.” (Dwɔn 14:27) Ɛnee ɔlɛ “Nyamenle anzodwolɛ ne” mɔɔ maa sonla sie ɔ nwo dii ɔlua agɔnwolɛvalɛ kpalɛ mɔɔ ɔ nee Gyihova lɛ la ati. Zɔhane anzodwolɛ ne bɔle Gyisɛse adwenle nee ye ahonle nwo bane.​—Fel. 4:6, 7.

3. Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

3 Yɛ nuhua biala ɛnrɛyia ngyegyelɛ mɔɔ Gyisɛse hɔle nu la bie ɛlɛ, noko awie biala mɔɔ li Gyisɛse anzi la bayia sɔnea. (Mat. 16:24, 25; Dwɔn 15:20) Ɔyɛ a ninyɛne bagyegye yɛ kɛ mɔɔ ɔdole Gyisɛse la. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛammaa adwenleadwenle ambo yɛ nwo zo na yeanzɛkye yɛ anzodwolɛ ɛ? Bɛmaa yɛzuzu ninyɛne nsa mɔɔ Gyisɛse yɛle wɔ mekɛ mɔɔ ɔyɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne wɔ azɛlɛ ye azo la anwo, na yɛnlea kɛzi yɛbahola yɛazukoa ye wɔ mekɛ mɔɔ yɛkɛyia sɔnea la.

GYISƐSE YƐLE ASƆNE DAHUU

Yɛbahola yɛanyia anzodwolɛ ɔlua asɔneyɛlɛ zo (Nea ɛdendɛkpunli 4-7)

4. Mekɛ mɔɔ 1 Tɛsalonaekama 5:17 wɔ yɛ adwenle nu la, maa neazo mɔɔ kile kɛ Gyisɛse yɛle asɔne fane dɔɔnwo wɔ kenle mɔɔ aleɛ kye a ɔbawu la.

4 Kenga 1 Tɛsalonaekama 5:17. Kenle mɔɔ aleɛ kye a Gyisɛse bawu la, ɔyɛle asɔne fane dɔɔnwo. Mɔɔ ɔfa ye ewule ngakyelɛlilɛ ne yeazie ɛkɛ la, ɔyɛle paano ne nee nwanye ne anwo asɔne. (1 Kɔl. 11:23-25) Kolaa na bɛavi ɛleka mɔɔ bɛlile Akpabɛnwo ne la, ɔ nee ye ɛdoavolɛma ne yɛle asɔne. (Dwɔn 17:1-26) Mɔɔ ɔ nee ye ɛdoavolɛma ne dwule Ɔlivi Boka ne azo wɔ zɔhane nɔsolɛ ne la, ɔyɛle asɔne fane dɔɔnwo. (Mat. 26:36-39, 42, 44) Eza edwɛkɛ mɔɔ ɔhanle kolaa na yeawu la ɛnee le asɔneyɛlɛ. (Luku 23:46) Gyisɛse luale asɔneyɛlɛ zo zɛlɛle Gyihova moalɛ wɔ mɔɔ ɔbayɛ ye wɔ kenle zɔhane mɔɔ anwo hyia anu la anu.

5. Duzu ati a ɛzoanvolɛ ne mɔ annyia akɛnrasesebɛ ɛ?

5 Debie ko mɔɔ boale Gyisɛse maanle ɔgyinlanle sɔnea nloa la a le kɛ, ɔluale asɔneyɛlɛ zo ɔvale ɔ nwo ɔdole ɔ Ze anwo zo. Noko wɔ nɔe zɔhane, ɛzoanvolɛ ne mɔ anyɛ asɔne. Yemɔti, mɔɔ sɔnea mekɛ ne rale la, bɛangola bɛannyia akɛnrasesebɛ bɛangyinla. (Mat. 26:40, 41, 43, 45, 56) Saa yɛyia sɔnea na yɛbahola yɛali nɔhalɛ a, kyesɛ yɛsukoa Gyisɛse neazo ne na “yɛyɛ asɔne dahuu.” Duzu a yɛbahola yɛayɛ nwolɛ asɔne a?

6. Kɛzi diedi bamaa yɛanyia anzodwolɛ ɛ?

6 Yɛbahola yɛazɛlɛ Gyihova kɛ ɔmaa “yɛnyia diedi kpole.” (Luku 17:5; Dwɔn 14:1) Yɛhyia diedi, ɔluakɛ Seetan bazɔ Gyisɛse ɛdoavolɛma kɔsɔɔti anlea. (Luku 22:31) Saa bɔbɔ yɛlɛyia sɔnea ngakyile a, kɛzi diedi bamaa yɛanyia anzodwolɛ ɛ? Saa yɛlɛyia sɔnea na yɛyɛ mɔɔ yɛbahola la a, diedi baha yɛ amaa yɛava debie biala yɛawula Gyihova asa anu. Ɔluakɛ yɛlɛ anwodozo kɛ ɔbahola yeali ninyɛne nwo gyima kpalɛ yeadɛla yɛ la ati, ɛhye maa yɛnyia anzodwolɛ.​—1 Pita 5:6, 7.

7. Duzu a ɛsukoa ɛfi Robert edwɛkɛ ne anu a?

7 Asɔneyɛlɛ kola boa yɛ maa yɛnyia anzodwolɛ ɔnva nwo sɔnea biala mɔɔ yɛbayia la. Suzu Robert, asafo nu kpanyinli bie mɔɔ wɔ ye ɛvolɛ 80 anu la neazo ne anwo. Ɔka kɛ: “Folɛdulɛ mɔɔ wɔ Felepaema 4:6, 7 la ɛboa me ɛmaa megyinla sɔnea mɔɔ meyia ye wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu la anloa. Me nwo hyelele me wɔ ezukoa afoa anu. Nwolɛ adenle mɔɔ melɛ kɛ asafo nu kpanyinli la vile me sa wɔ mekɛ bie anu.” Duzu a boale Robert maanle ɔnyianle anzodwolɛ a? Ɔka kɛ: “Saa adwenleadwenle tɔ me nwo a, meyɛ asɔne ndɛndɛ ne ala, menwu ye kɛ mekɛ mɔɔ melɛyɛ asɔne mɔɔ anu yɛ se fane dɔɔnwo la, menyia anzodwolɛ.”

GYISƐSE VALE MƆDENLEBƆLƐ HANLE EDWƐKƐ NE

Yɛbahola yɛanyia anzodwolɛ ɔlua edwɛkɛhanlɛ gyima ne azo (Nea ɛdendɛkpunli 8-10)

8. Kɛ mɔɔ Dwɔn 8:29 ka la, duzu bieko a maanle Gyisɛse nyianle anzodwolɛ a?

8 Kenga Dwɔn 8:29. Mɔɔ bɛlɛkpɔ Gyisɛse bɔbɔ la, ɛnee ɔlɛ anzodwolɛ ɔluakɛ ɛnee ɔze kɛ ɔlɛmaa ɔ Ze anye alie. Ɔyɛle tieyɛ ɔnva nwo kɛ ɛnee ɔyɛ se ɔmaa ye la. Ɔhulole ɔ Ze na ɔvale ye ɛbɛlabɔlɛ kɔsɔɔti ɔzonlenle Gyihova. Kolaa na yeara azɛlɛ ye azo la, ɛnee ɔle Nyamenle “dwinvolɛ mɔɔ ɛbe.” (Mrɛ. 8:30) Eza mɔɔ ɔwɔ azɛlɛ ye azo la, ɔbɔle mɔdenle ɔhilehilele menli ɔ Ze anwo debie. (Mat. 6:9; Dwɔn 5:17) Gyima zɔhane maanle Gyisɛse anye liele kpalɛ.​—Dwɔn 4:34-36.

9. Saa yɛfa yɛ mekɛ kɔsɔɔti yɛyɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne a, kɛzi ɔmaa yɛnyia anzodwolɛ ɛ?

9 Yɛbahola yɛazukoa Gyisɛse ɔlua Gyihova mɔɔ yɛbadie ye na ‘dahuu yɛayɛ dɔɔnwo wɔ Awulae gyima ne anu’ la azo. (1 Kɔl. 15:58) Saa yɛfa yɛ “mekɛ muala” yɛka edwɛkɛ ne a, ɔmaa yɛnyia adwenle kpalɛ wɔ yɛ ngyegyelɛ ne mɔ anwo. (Gyi. 18:5) Kɛ neazo la, menli mɔɔ yɛyia bɛ wɔ daselɛlilɛ nu la yia tɛnlabelɛ mɔɔ anu yɛ se tɛla yɛ ɛdeɛ ne la. Noko, saa bɛkulo Gyihova na bɛfa ye folɛdulɛ bɛyɛ gyima a, bɛ ɛbɛlabɔlɛ ne kakyi na bɛ nye die. Mekɛ biala mɔɔ yɛbanwu ye zɛhae la, ɔmaa yɛnyia anwodozo kɛ Gyihova banlea yɛ. Anwodozo zɛhae maa yɛnyia anzodwolɛ dahuu. Adiema raalɛ bie mɔɔ ye ngakula nu amuala ɛnee ɔte nganeɛ kɛ ɔ nwo ɛngyia fee na ɔ rɛle bɔle la nwunle kɛ ɛhye le nɔhalɛ. Ɔka kɛ: “Saa mekɔ daselɛlilɛ na melɛyɛ dɔɔnwo a, ɔmaa me adwenle gyinla na me nye die. Ɛhye le zɔ, ɔluakɛ saa melua daselɛlilɛ nu a, ɔmaa mete nganeɛ kɛ mebikye Gyihova kpalɛ.”

10. Duzu a ɛsukoa ɛfi Brenda edwɛkɛ ne anu a?

10 Fa adiema raalɛ bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Brenda la noko kɛ neazo. Ewule anwo ɛzulolɛ bie hanle ɔ nee ɔ ra raalɛ ne. Abuburama ebia nu ala a ɛnee Brenda tɛnla a, na ye anwosesebɛ zo ɛde kpalɛ. Ɔyɛ a ɔyɛ azua nu daselɛlilɛ, noko ngɛlata ɛhɛlɛlɛ a ɔdua zo ɔdi daselɛ titili a. Ɔka kɛ: “Menwunle kɛ menrɛhola menrɛyɛ me tɛnlabelɛ ne anwo ɛhwee wɔ ewiade ɛhye anu, yemɔti menvale me adwenle menziele ɛzonlenlɛ gyima ne azo kpalɛ. Daselɛlilɛ gyima ne ɛmmaa menva me adwenle menzie me ngyegyelɛ ne azo. Ɔmaa mefa me adwenle mesie me azɛlɛsinli ne anu amra mɔɔ meboa bɛ la azo. Ɛhye maa mekakye me kenle bie anyelazo ne kpalɛ.”

GYISƐSE MAANLE Ɔ GƆNWO MƆ BOALE YE

Saa yɛ nee agɔnwolɛma kpalɛ tu a, ɔbamaa yɛanyia anzodwolɛ (Nea ɛdendɛkpunli 11-15)

11-13. (a) Kɛzi ɛzoanvolɛ ne mɔ nee awie mɔ gyɛne yɛle agɔnwolɛma kpalɛ maanle Gyisɛse ɛ? (b) Kɛzi Gyisɛse agɔnwo mɔ boale ye ɛ?

11 Mɔɔ Gyisɛse yɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne la, ɛzoanvolɛ nɔhavoma ne yɛle agɔnwolɛ kpalɛ maanle ye. Bɛyɛle mɔɔ ɛrɛlɛ ɛhye ka la anwo neazo kɛnlɛma. Ɔka kɛ: “Agɔnwolɛ ne bie tɛla bɛ nli akunlu.” (Mrɛ. 18:24) Ɛnee Gyisɛse anye die agɔnwolɛma ɛhye mɔ anwo kpalɛ. Mɔɔ ɔyɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne la, ɛnee ɔ mediema ne mɔ ɛnlɛ diedi wɔ ye nu. (Dwɔn 7:3-5) Mekɛ bie, ɛnee ye mbusuafoɔ suzu kɛ yezɛ. (Maake 3:21) Noko, Gyisɛse holale hanle hilele ɛzoanvolɛ nɔhavoma ne wɔ nɔe ne mɔɔ aleɛ kye a ɔbawu la kɛ: “Bɛmɛ a bɛbeta me nwo wɔ me sɔnea ne mɔ anu a.”​—Luku 22:28.

12 Ɛnee ɔdwu mekɛ ne bie a, Gyisɛse ɛzoanvolɛma ne maa ɔdi nyane, noko yeanva ye adwenle yeanzie bɛ nvonleɛ zo, na ɔnwunle kɛ bɛlɛ diedi wɔ ye nu. (Mat. 26:40; Maake 10:13, 14; Dwɔn 6:66-69) Nɔe ne mɔɔ aleɛ kye a Gyisɛse bawu la, ɔzele mrenyia nɔhavoma ɛhye mɔ kɛ: “Mevɛlɛ bɛ agɔnwolɛma ɔluakɛ debie biala mɔɔ mendele menvile me Ze ɛkɛ la, memaa bɛnwu ye.” (Dwɔn 15:15) Nɔhalɛ nu, Gyisɛse agɔnwo mɔ maanle ye anwosesebɛ kpalɛ. Moalɛ mɔɔ bɛvale bɛmaanle ye wɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne anu la maanle ɔ nye liele kpole.​—Luku 10:17, 21.

13 Saa ɛye ɛzoanvolɛma ne ɛsie ahane a, ɛnee Gyisɛse lɛ agɔnwolɛma gyɛne, mrenyia nee mraalɛ, na bɛboale ye wɔ edwɛkɛhanlɛ gyima ne anu nee ndenle gyɛne zo. Bie mɔ maanle ɔralile debie wɔ bɛ azua nu. (Luku 10:38-42; Dwɔn 12:1, 2) Bie mɔ nee ye dule adenle na bɛvale bɛ ninyɛne bɛboale ye. (Luku 8:3) Gyisɛse nyianle agɔnwolɛma kpalɛ ɔluakɛ ɔyɛle agɔnwolɛ kpalɛ ɔmaanle bɛ. Ɔyɛle ninyɛne mgbalɛ ɔmaanle bɛ yɛɛ ɛnee ɔ nye ɛnla kɛ bɛbayɛ mɔɔ bɛnrɛhola la. Ɛnee Gyisɛse di munli, noko ɔhilele moalɛ mɔɔ ɔ gɔnwo mɔ mɔɔ bɛnli munli vale maanle ye la anwo anyezɔlɛ. Ɔda ali kɛ, bɛboale ye bɛmaanle ɔnyianle anzodwolɛ.

14-15. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia agɔnwolɛma kpalɛ ɛ, na kɛzi bɛbahola bɛaboa yɛ ɛ?

14 Agɔnwolɛma kpalɛ baboa yɛ amaa yɛali nɔhalɛ yɛamaa Gyihova. Amaa yɛanyia agɔnwolɛma kpalɛ la, ɔwɔ kɛ yɛyɛ agɔnwolɛ kpalɛ. (Mat. 7:12) Kɛ neazo la, Baebolo ne tu yɛ folɛ kɛ yɛdu yɛ nwo yɛmaa yɛboa awie mɔ, titili menli mɔɔ ‘bɛhyia’ la. (Ɛfɛ. 4:28) Nwane a wɔ wɔ asafo ne anu mɔɔ ɛbahola wɔaboa ye a? Ɛbahola wɔali gua wɔamaa nolobɔlɛnli bie mɔɔ ɛha sua nu la ɔ? Ɛbahola wɔamaa abusua bie mɔɔ bɛlɛyia ezukoa nwo ngyegyelɛ la aleɛ ɔ? Saa ɛze jw.org® wɛbsaete ne yɛɛ JW Library® app ne anye zo a, ɛbahola wɔaboa wɔ asafo ne anu amra bie mɔ wɔamaa bɛanwu ninyɛne mgbalɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ la bie mɔ ɔ? Saa yɛmaa yɛ nye bolo yɛboa awie mɔ a, ɔbamaa yɛ nye alie.​—Gyi. 20:35.

15 Agɔnwolɛma mɔɔ yɛbanyia bɛ la bɛaboa yɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛkɛyia sɔnea la amaa yɛanyia anzodwolɛ. Kɛ mɔɔ Ɛlaehu diele Dwobu wɔ mekɛ mɔɔ ɔlɛka ye sɔnea ne mɔ anwo edwɛkɛ la, yɛ gɔnwo mɔ noko boa yɛ ɔlua abotane mɔɔ bɛsi bɛtie yɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛka yɛ ngyegyelɛ nwo edwɛkɛ yɛahile bɛ la. (Dwobu 32:4) Ɔnle kɛ yɛmaa yɛ gɔnwo mɔ si kpɔkɛ maa yɛ, noko nrɛlɛbɛ wɔ nu kɛ yɛbadie folɛ mɔɔ bɛgyinla Baebolo ne azo bɛtu yɛ la. (Mrɛ. 15:22) Saa yɛ nwo kyele yɛ a, ɔwɔ kɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze yɛmaa yɛ gɔnwo mɔ boa yɛ kɛ mɔɔ Belemgbunli Devidi noko yɛle la. (2 Sa. 17:27-29) Nɔhalɛ nu, agɔnwolɛma kpalɛ ɛhye mɔ le ahyɛlɛdeɛ mɔɔ vi Gyihova ɛkɛ.​—Gye. 1:17.

KƐZI ƐBANYIA ANZODWOLƐ DAHUU LA

16. Kɛ mɔɔ Felepaema 4:6, 7 kile la, debie titili mɔɔ maa yɛnyia anzodwolɛ la a le boni? Kilehile nu.

16 Kenga Felepaema 4:6, 7. Duzu ati a Gyihova se “Kelaese Gyisɛse” anwo zo a yɛbalua yɛanyia anzodwolɛ ne mɔɔ ɔfa ɔmaa la ɛ? Ɔluakɛ amaa yɛade nganeɛ kɛ yɛlɛ anzodwolɛ la, ɔwɔ kɛ yɛte gyima mɔɔ Gyisɛse di ye wɔ Nyamenle bodane nu la abo na yɛnyia diedi wɔ nu. Kɛ neazo la, bɛbahola bɛava yɛ ɛtane bahyɛ yɛ ɔlua Gyisɛse ɛkpɔnenlɛ afɔlebɔlɛ ne azo. (1 Dwɔn 2:12) Nea kɛzi ɛhye kyekye yɛ rɛle a! Kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne azo Belemgbunli la, Gyisɛse baye ngyegyelɛ biala mɔɔ Seetan nee ye ewiade ne ɛva ɛra yɛ nwo zo la avi ɛkɛ. (Aye. 65:17; 1 Dwɔn 3:8; Yek. 21:3, 4) Nea anyelazo kɛnlɛma mɔɔ ɛhye maa yɛnyia a! Gyisɛse ɛmaa yɛ gyima mɔɔ yɛ se, noko ɔ nee yɛ lua kɛ ɔboa yɛ wɔ awieleɛ mekɛ ɛhye anu. (Mat. 28:19, 20) Nea kɛzi yemɔ maa yɛnyia akɛnrasesebɛ a! Arɛlekyekyelɛ, anyelazo yɛɛ akɛnrasesebɛ​—ninyɛne mɔɔ maa yɛnyia anzodwolɛ la bie mɔ ɛne.

17. (a) Kɛ ɔkɛyɛ na Kilisienenli anyia anzodwolɛ dahuu ɛ? (b) Kɛ mɔɔ Dwɔn 16:33 kile la, duzu a yɛbahola yɛayɛ a?

17 Ɛnee kɛ ɔkɛyɛ na wɔanyia anzodwolɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɛkɛyia sɔnea ngakyile la ɛ? Ɔwɔ kɛ ɛyɛ ninyɛne mɔɔ Gyisɛse yɛle la bie. Mɔɔ limoa, yɛ asɔne, mmagyakyi asɔneyɛlɛ ɛlɛ. Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, tie Gyihova, na ka edwɛkɛ ne kpalɛ, saa bɔbɔ ɔyɛ se ɔmaa wɔ a. Mɔɔ tɔ zo nsa, maa ɛ gɔnwo mɔ ɛboa wɔ wɔ sɔnea mekɛ nu. Na Nyamenle anzodwolɛ ne babɔ wɔ adwenle nee wɔ ahonle nwo bane. Na ɛbahola wɔali sɔnea zo konim kɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle la.​—Kenga Dwɔn 16:33.

EDWƐNE 41 Mesɛlɛ Wɔ Tie Me Asɔneyɛlɛ

^ ɛden. 5 Yɛ muala yɛyia ngyegyelɛ na ɛhye kola sɛkye yɛ anzodwolɛ. Edwɛkɛ ɛhye bamaa yɛanwu ninyɛne nsa mɔɔ Gyisɛse yɛle mɔɔ yɛdayɛ noko yɛbahola yɛayɛ amaa yɛanyia anzodwolɛ, bɔbɔ wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛyia sɔnea mɔɔ anu yɛ se la.