Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 16

Yɛ Biala Mɔɔ Ɛbahola La Maa Gyihova Na Ɛ Nye Balie

Yɛ Biala Mɔɔ Ɛbahola La Maa Gyihova Na Ɛ Nye Balie

“Bɛmaa awie biala ɛnleɛnlea ɔdaye ye nyɛleɛ nu.”​—GAL. 6:4.

EDWƐNE 37 Fa Wɔ Ɛkɛla Muala Sonle Gyihova

MƆƆ YƐBAZUKOA a

1. Duzu a maa yɛ nye die kpole a?

 GYIHOVA kulo kɛ yɛ nye die. Yɛze ye zɔ ɔluakɛ anyelielɛ boka sunsum ne ma ne anwo. (Gal. 5:22) Kɛmɔ anyelielɛ dɔɔnwo wɔ ɛmaanlɛ nu tɛla ɛlielɛ nu la ati, saa yɛfa yɛ nwo yɛwula Kilisiene ɛzonlenlɛ gyima ne anu na yɛboa yɛ mediema wɔ ndenle ngakyile zo a, ɔmaa yɛ nye die kpole.​—Gyi. 20:35.

2-3. (a) Kɛ mɔɔ Galeehyeama 6:4 kile la, ninyɛne nwiɔ boni a bahola aboa yɛ yeamaa yɛ nye alie wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu a? (b) Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

2 Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hanle ninyɛne nwiɔ mɔɔ ɔbaboa yɛ yeamaa yɛ nye ahɔ zo alie la anwo edwɛkɛ wɔ Galeehyeama 6:4. (Kenga.) Mɔɔ limoa, ɔwɔ kɛ yɛfa yɛyɛ yɛ bodane kɛ yɛyɛ biala mɔɔ yɛbahola la yɛamaa Gyihova. Saa mɔɔ yɛbahola yɛayɛ la a yɛyɛ a, ɛnee ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ nye die. (Mat. 22:36-38) Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, ɔnle kɛ yɛfa yɛ nwo yɛtoto awie mɔ anwo. Ɔwɔ kɛ yɛyɛ Gyihova mo wɔ mɔɔ yɛ kpɔkɛdelɛ, ndetelɛ mɔɔ yɛnyia anzɛɛ mɔɔ yɛ ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ maa yɛkola yɛyɛ la anwo. Ɔluakɛ debie biala mɔɔ yɛlɛ la ɔdaye a ɔvale ɔmaanle yɛ a. Bieko, saa awie mɔ bɔ mɔdenle wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne foa bie anu tɛla yɛ a, ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ nye die kɛ bɛlɛfa bɛ ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ ne bɛaye Gyihova ayɛlɛ na bɛnva bɛnganvo bɛ nwo anzɛɛ bɛnyɛ mɔɔ bɛkulo la. Ɔti kɛ anrɛɛ yɛ nee bɛ bazu la, ɔwɔ kɛ yɛsukoa debie yɛfi bɛ ɛkɛ.

3 Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbazuzu mɔɔ ɔbaboa yɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛbade nganeɛ kɛ yɛngola yɛnyɛ dɔɔnwo kɛ mɔɔ yɛkpondɛ la wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu la anwo. Eza yɛbazuzu kɛzi yɛbava ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ mɔɔ yɛlɛ la yɛali gyima kpalɛ nee mɔɔ yɛbahola yɛazukoa yɛavi awie mɔ neazo ne anu la anwo.

SAA YƐTE NGANEƐ KƐ YƐNGOLA YƐNYƐ DƆƆNWO A

Saa yɛyɛ biala mɔɔ yɛbahola la wɔ yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu a, ɔsɔ Gyihova anye (Nea ɛdendɛkpunli 4-6) b

4. Ninyɛne boni mɔ a bahola amaa yɛ sa nu ado a? Maa neazo.

4 Kɛmɔ Gyihova azonvolɛ bie mɔ ɛyɛ mgbanyinli anzɛɛ bɛ kpɔkɛdelɛ ɛnle kpalɛ la ati, ɔyɛ se kɛ bɛbahola bɛayɛ mɔɔ bɛkulo kɛ bɛyɛ wɔ ye ɛzonlenlɛ nu la. Ɛhye bie a dole Carol la. Mekɛ bie ɛnee ɔsonle wɔ ɛleka mɔɔ bɛhyia moalɛ kpole la. Ɛnee ɔyɛ Baebolo ɛzukoalɛ 35 yɛɛ ɔboale bɛ nuhua dɔɔnwo ɔmaanle bɛyilale bɛ nwo zo na bɛzɔnenle bɛ. Carol ɛzonlenlɛ gyima ne zole ma kpalɛ! Akee ɔ nwo dole ye, na fane dɔɔnwo ne ala ɛnee ɔngola finde. Carol hanle kɛ, “Meze kɛ kɛmɔ me kpɔkɛdelɛ ɛnle kpalɛ la ati, menrɛhola menrɛyɛ mɔɔ awie mɔ kola yɛ la, noko mete nganeɛ kɛ menli nɔhalɛ kɛ bɛdabɛ la. Kɛmɔ mengola menyɛ debie biala mɔɔ mekulo kɛ meyɛ la ati, ɛhye maa me sa nu to.” Carol kulo kɛ ɔyɛ biala mɔɔ ɔbahola la ɔmaa Gyihova. Nɔhalɛ nu, ɛhye le adwenle kpalɛ bɔkɔɔ! Yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ yɛ ahunluyelɛyelalɛ Nyamenle ne anye sɔ ye mɔdenlebɔlɛ ne.

5. (a) Saa yɛngola yɛnyɛ mɔɔ yɛkulo kɛ yɛyɛ la ati yemaa yɛ sa nu ɛdo a, duzu a ɔwɔ kɛ yɛkakye a? (b) Kɛ mɔɔ yɛnwu ye wɔ nvoninli ne mɔ anu la, kɛzi adiema nrenyia ne ɛyɛ biala mɔɔ ɔbahola la wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu ɛ?

5 Saa ɔdwu mekɛ ne bie na ɛngola ɛnyɛ mɔɔ ɛkulo kɛ ɛyɛ la ati ɛ sa nu to a, biza ɛ nwo kɛ, ‘Duzu a Gyihova kpondɛ kɛ meyɛ a?’ Ɔkulo kɛ ɛyɛ biala mɔɔ ɛbahola ye yɛ kɛkala la. Maa yɛyɛ ndonwo bie: Fa ye kɛ adiema raalɛ bie mɔɔ yeli ɛvolɛ 80 la asa anu ɛdo ɔluakɛ ɔngola ɔnyɛ dɔɔnwo wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu kɛ mɔɔ ɛnee ɔkola ɔyɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee yeli ɛvolɛ 40 la. Ɔte nganeɛ kɛ ɔlɛyɛ biala mɔɔ ɔbahola la bɔbɔ ɛdeɛ, noko ɔnzɔ Gyihova anye. Noko asoo zɔhane a ɔde a? Wɔmɔ suzu nwolɛ nea. Saa adiema raalɛ ɛhye yɛle biala mɔɔ ɔbahola la wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee yeli ɛvolɛ 40 la na ɔtɛyɛ biala mɔɔ ɔbahola la wɔ mekɛ mɔɔ yeli ɛvolɛ 80 la a, ɛnee ɔkile kɛ ɔtɛgyakyile kɛ ɔbayɛ biala mɔɔ ɔbahola la. Saa yɛte nganeɛ kɛ yɛ ɛzonlenlɛ ɛnzɔ Gyihova anye kpalɛ a, ɔwɔ kɛ yɛkakye kɛ Gyihova a kile mɔɔ sɔ ɔ nye nee mɔɔ ɔnzɔ ɔ nye la a. Saa yɛyɛ biala mɔɔ yɛbahola la a, Gyihova baha ahile yɛ kɛ: “Wɔbɔ mɔdenle!”​—Fa toto Mateyu 25:20-23 anwo.

6. Duzu a yɛsukoa yɛfi Maria neazo ne anu a?

6 Saa yɛfa yɛ adwenle yɛsie mɔɔ yɛkola yɛyɛ la azo na tɛ mɔɔ yɛngola yɛnyɛ la azo a, ɔbamaa yɛ nye alie. Suzu adiema raalɛ bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Maria, mɔɔ yenyia ewule bie mɔɔ ɛmmaa ɔngola ɔnyɛ dɔɔnwo wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu la anwo. Mɔlebɛbo ne, ɔ rɛle bɔle na ɔdele nganeɛ kɛ nvasoɛ ɛnle ɔ nwo zo. Noko Maria zuzule adiema raalɛ bie mɔɔ ɔwɔ ye asafo ne anu mɔɔ yeha ɛkpa zo la anwo na ɔzile kpɔkɛ kɛ ɔbaboa ye. Maria hanle kɛ: “Menyɛle ngyehyɛleɛ kɛ me nee ye balua fonu yɛɛ kɛlata ɛhɛlɛlɛ zo yɛali awie mɔ daselɛ. Mekɛ biala mɔɔ me nee ye bali awie mɔ daselɛ la, meba sua nu a, me nye die na me kunlu dwo me nwo kɛ mehola meboa me diema ne la.” Saa yɛdayɛ noko yɛfa yɛ adwenle yɛsie mɔɔ yɛkola yɛyɛ la azo na tɛ mɔɔ yɛngola yɛnyɛ la azo a, ɔbamaa yɛ nye alie kpole. Na saa yɛkola yɛyɛ dɔɔnwo anzɛɛ yɛbɔ mɔdenle wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ foa bie mɔ anu noko ɛ?

SAA ƐLƐ AHYƐLƐDEƐ A​—‘FA SONLE’!

7. Folɛ kpalɛ boni a ɛzoanvolɛ Pita dule Kilisienema a?

7 Wɔ ɛzoanvolɛ Pita kɛlata ne mɔɔ limoa la anu, ɔmaanle ɔ mediema anwosesebɛ kɛ bɛva ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ biala mɔɔ bɛlɛ la bɛmaa bɛ gɔnwo mɔ diedima anwosesebɛ. Pita hɛlɛle kɛ: “Kɛzi awie ko biala ahyɛlɛdeɛ mɔɔ yenyia ye la de la, bɛva bɛzonle  bɛ nwo ngoko kɛ Nyamenle ɛlolɛ kpole ne mɔɔ bɛla ye ali wɔ ndenle ngakyile zo la anwo azonvolɛ kpalɛ.” (1 Pita 4:10) Ɔnle kɛ yɛtwenlehwenle yɛ bo aze kɛ yɛbava yɛ ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ mɔɔ yɛlɛ la yɛali gyima kpalɛ ɔluakɛ yɛsulo kɛ bie a awie mɔ anye babolo yɛ anzɛɛ bɛ sa nu bado la ati. Saa ɔba ye zɔ a ɔnrɛmaa yɛnrɛyɛ biala mɔɔ yɛbahola la yɛnrɛmaa Gyihova.

8. Kɛ mɔɔ 1 Kɔlentema 4:6, 7 kile la, duzu ati a ɔnle kɛ yɛfa yɛ ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ ne mɔ yɛtu yɛ nloa anu a?

8 Ɔhyia kɛ yɛfa yɛ ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ ne mɔ yɛdi gyima kpalɛ, noko ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ na yɛanva yɛandu yɛ nloa anu. (Kenga 1 Kɔlentema 4:6, 7.) Kɛ neazo la, bie a ɛze kɛzi bɛbɔ Baebolo ɛzukoalɛ bo la anye zo kpalɛ. Ɔwɔ kɛ ɛfa ahyɛlɛdeɛ zɔhane ɛdi gyima! Noko ngakyile wɔ ahyɛlɛdeɛ bie mɔɔ ɛfa wɔali gyima nee mɔɔ ɛfa wɔadu ɛ nloa anu la anu. Fa ye kɛ wɔnyia anwubielɛ kɛnlɛma bie kenlensa ye wɔ daselɛlilɛ nu na yemaa wɔbɔ Baebolo ɛzukoalɛ bo. Ɛkulo kɛ ɛka nwolɛ edwɛkɛ ɛkile wɔ daselɛlilɛ ekpunli ne anu amra. Noko mɔɔ bɛhɔyiale kɛ bɛkɔ daselɛlilɛ la, ɛnee adiema raalɛ ko ɛlɛka anwubielɛ bie mɔɔ ɔnyianle mɔɔ ɔmaanle ɔvale magazine ɔmaanle awie la anwo edwɛkɛ. Yemɔ ɔvale magazine a ɔmaanle a; noko wɔmɔ ɛbɔle Baebolo ɛzukoalɛ bo. Ɔti duzu a ɛbayɛ a? Ɛze kɛ wɔ anwubielɛ ne bamaa wɔ ekpunli ne anwosesebɛ, noko bie a ɛbazi kpɔkɛ kɛ ɛbahendɛ mekɛ fofolɛ na wɔaha wɔ ɛdeɛ ne amaa wɔanzɛkye anyelielɛ mɔɔ ɛ diema raalɛ ne mɔɔ ɔvale magazine ɔmaanle la ɛnyia la. Yemɔ bahile kɛ ɛlɛda atiakunlukɛnlɛma ali. Noko ɔnle kɛ ɛgyakyi kɛ ɛ nee awie mɔ bahyehyɛ Baebolo ɛzukoalɛ. Ɛlɛ ahyɛlɛdeɛ​—fa di gyima!

9. Kɛzi ɔwɔ kɛ yɛfa yɛ ahyɛlɛdeɛ ne mɔ yɛdi gyima ɛ?

9 Bɛmaa yɛhakye kɛ ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ biala mɔɔ yɛlɛ la vi Nyamenle ɛkɛ. Ɔwɔ kɛ yɛfa ahyɛlɛdeɛ ɛhye mɔ yɛmaa asafo ne anwosesebɛ, ɔnle kɛ yɛfa yɛtwe adwenle yɛba yɛ nwo zo. (Fel. 2:3) Saa yɛfa yɛ anwosesebɛ nee ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ mɔɔ yɛlɛ la yɛyɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ a, ɔbamaa yɛ nye alie​—tɛ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛtɛla awie mɔ anzɛɛ yɛmaa bɛanwu kɛ yɛle kpalɛ yɛtɛla bɛ la ati ɔ, emomu kɛ mɔɔ yɛlɛfa yɛ ahyɛlɛdeɛ ne mɔ yɛaye Gyihova ayɛlɛ la ati ɔ.

10. Duzu ati a ndelebɛbo biala ɛnle nu kɛ yɛbava yɛ nwo yɛatoto awie mɔ anwo a?

10 Saa awie annea boɛ a, ɔbava mɔɔ ɔkola ɔyɛ la yeatoto mɔɔ awie ɛngola ɛnyɛ la anwo. Kɛ neazo la, bie a adiema nrenyia bie kola maa bagua nu ɛdendɛlɛ kɛnlɛma. Mɔɔ ɔkola ɔyɛ ye kpalɛ la ɛne. Noko wɔ ye ahonle nu, bie a ɔbazuzu kɛ ɔle kpalɛ ɔtɛla ɔ diema ne mɔɔ ɔngola ɔmmaa bagua nu ɛdendɛlɛ kpalɛ la. Noko bie a adiema nrenyia zɔhane bɔ mɔdenle kpalɛ wɔ nyɛvolɛ ɛlielɛ nu, ɔ mra ne mɔ ɛtetelɛ nu anzɛɛ daselɛlilɛ nu. Ɔyɛ yɛ anyelielɛ kɛ yɛlɛ mediema mrenyia nee mraalɛ dɔɔnwo mɔɔ bɛfa ɛlolɛ ahyɛlɛdeɛ mɔɔ bɛlɛ la bɛsonle Gyihova na bɛboa awie mɔ a!

SUKOA DEBIE FI AWIE MƆ NEAZO NE ANU

11. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛdi Gyisɛse neazo ne anzi a?

11 Ɔnle kɛ yɛfa yɛ nwo yɛtoto awie mɔ anwo ɛdeɛ, noko saa yɛsukoa nɔhavoma neazo ne a, ɔbaboa yɛ. Maa yɛva Gyisɛse kɛ neazo. Ɛnee ɔdi munli ɛdeɛ, noko yɛbahola yɛazukoa debie yɛavi ye subane ngɛnlɛma nee kɛzi ɔyɛ ye ninyɛne la anu. (1 Pita 2:21) Saa yɛyɛ biala mɔɔ yɛbahola la yɛdi ye neazo ne anzi kpalɛ a, yɛbayɛ Gyihova azonvolɛ kpalɛ na yɛabɔ mɔdenle wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu.

12-13. Duzu a yɛbahola yɛazukoa yɛavi Belemgbunli Devidi ɛkɛ a?

12 Mrenyia nee mraalɛ dɔɔnwo mɔɔ bɛnli munli la yɛle neazo wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu na yɛbahola yɛazukoa. (Hib. 6:12) Suzu Belemgbunli Devidi mɔɔ Gyihova hanle ye wɔ ɔ nwo kɛ, “nrenyia mɔɔ la me ahonle nwo,” anzɛɛ kɛ mɔɔ Baebolo ngilebɛbo gyɛne ka ye la, “ɔle sonla mɔɔ ɔsɔ me nye kpalɛ” la anwo. (Gyi. 13:22) Noko ɛnee Devidi ɛnli munli. Nɔhalɛ nu, ɔyɛle nvonleɛ mgbole bie mɔ. Noko ɔyɛle neazo kpalɛ ɔmaanle yɛ. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ mɔɔ bɛdenrɛle ye la, yeambɔ mɔdenle kɛ ɔfa edwɛkɛ yeayeye ɔ nloa. Emomu, ɔliele folɛdulɛ mɔɔ anu yɛ se mɔɔ bɛvale bɛmaanle ye la ɔdole nu na ɔvile ye ahonle nu ɔnlunle ɔ nwo wɔ mɔɔ ɔyɛle la anwo. Ɛhye ati, Gyihova vale ye ɛtane hyɛle ye.​—Edw. 51:3, 4, 10-12.

13 Saa yɛbahola yɛazukoa Devidi neazo ne a, ɔwɔ kɛ yɛbiza yɛ nwo kɛ: ‘Bɛtu me folɛ a, duzu a meyɛ ye wɔ nwo a? Asoo medie me nvonleɛ ne meto nu ndɛndɛ anzɛɛ mebɔ mɔdenle kɛ mefa edwɛkɛ meayeye me nloa? Asoo ndɛndɛ ne ala mebɔ awie mɔ somolɛ wɔ nwolɛ? Mebɔ mɔdenle kɛ menrɛyɛ nvonleɛ ko ne ala bieko ɔ?’ Mekɛ mɔɔ ɛlɛkenga mrenyia nee mraalɛ nɔhavoma gyɛne anwo edwɛkɛ wɔ Baebolo ne anu la, ɛbahola wɔabiza ɛ nwo kpuya ko ne ala bie. Bɛyiale ngyegyelɛ ko ne ala mɔɔ ɛlɛyia la bie ɔ? Subane kpalɛ boni mɔ a bɛlale ye ali a? Wɔ ko biala anu, biza ɛ nwo kɛ: ‘Kɛ ɔkɛyɛ na meayɛ kɛ Gyihova sonvolɛ nɔhavo ɛhye ɛ?’

14. Saa yɛnea yɛ gɔnwo mɔ diedima neazo ne a, kɛzi ɔbaboa yɛ ɛ?

14 Eza saa yɛnea neazo mɔɔ yɛ gɔnwo mɔ diedima, ngakula nee mgbanyinli yɛ la a, ɔbaboa yɛ. Kɛ neazo la, ɛbahola wɔazuzu awie mɔɔ wɔ wɔ asafo ne anu mɔɔ ɔlɛfa nɔhalɛlilɛ yeagyinla sɔnea nloa​—bie a atipɛnema ngyegyelɛ, ye mbusuafoɔ ɛlɛdwazo atia ye anzɛɛ ye kpɔkɛdelɛ ɛnle kpalɛ la anwo ɔ? Ɛnwu subane ngɛnlɛma mɔɔ adiema ɛhye lɛ mɔɔ ɛkulo kɛ ɛsukoa ye kpalɛ ɔ? Saa ɛsuzu ahenle neazo kpalɛ ne anwo a, ɛbanwu adenle kpalɛ mɔɔ ɛbalua zo wɔagyinla sɔnea mɔɔ ɛlɛyia la anloa la. Ɔyɛ yɛ fɛ kɛ yɛlɛ mediema mɔɔ bɛyɛ diedi nwo neazo kɛnlɛma mɔɔ yɛbahola yɛazukoa la​—nɔhalɛ nu, ɔmaa yɛ nye die kpalɛ!​—Hib. 13:7; Gye. 1:2, 3.

MAA Ɛ NYE ƐLIE ƐZONLENLƐ MƆƆ ƐLƐFA WƆAMAA GYIHOVA LA ANWO

15. Folɛdulɛ boni a ɛzoanvolɛ Pɔɔlo vale maanle yɛ mɔɔ ɔbaboa yɛ amaa yɛ nye ahɔ zo alie wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu a?

15 Amaa anzodwolɛ nee koyɛlɛ ahɔ zo adɛnla asafo ne anu la, ɔwɔ kɛ yɛ nuhua ko biala bɔ ɔ nwo mɔdenle. Suzu ɛvoya mɔɔ limoa la Kilisienema ne anwo. Ɛnee bɛlɛ ahyɛlɛdeɛ nee gyimalilɛ ngakyile. (1 Kɔl. 12:4, 7-11) Noko ɛnee ɔnle kɛ yemɔ maa bɛsu na ɔfa mgbakyemgbakyenu ɔba. Emomu, Pɔɔlo hanle hilele bɛ nuhua ko biala kɛ ɔyɛ mɔɔ ɔhyia na ɔbamaa “Kelaese sonlabaka ne anwo ayɛ se” la. Pɔɔlo hɛlɛle Ɛfɛsɛsema kɛ: “Saa nvɛyeba biala yɛ ye gyima kpalɛ a, ɔboa ɔmaa sonlabaka ne nyi na ɔ nwo yɛ se wɔ ɛlɔlɛ nu.” (Ɛfɛ. 4:1-3, 11, 12, 16) Bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛle zɔ la maanle bɛnyianle anzodwolɛ na bɛyɛle ko​—subane mɔɔ yɛnwu ye wɔ yɛ asafo ne mɔ anu ɛnɛ la ɛne.

16. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛbayɛ a? (Hibuluma 6:10)

16 Bɔ kpɔkɛ kɛ ɛnrɛva ɛ nwo ɛnrɛtoto awie mɔ anwo. Emomu, sukoa Gyisɛse na bɔ mɔdenle kɛ ɛbanyia ye subane ne mɔ bie. Sukoa menli mɔɔ lale diedi ali mɔɔ bɛha bɛ nwo edwɛkɛ wɔ Baebolo ne anu nee bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛda diedi ali ɛnɛ la neazo ne. Saa ɛkɔ zo ɛyɛ biala mɔɔ ɛbahola la a, ɛbanyia anwodozo kɛ “Gyihova ɛnle nzisi mɔɔ ɔ rɛle bavi [wɔ] gyima” a. (Kenga Hibuluma 6:10.) Kɔ zo maa ɛ nye ɛlie wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu, na nwu ye kɛ ɔ nye sɔ mɔdenle mɔɔ ɛlɛbɔ kɛ ɛbayɛ mɔɔ sɔ ɔ nye la.

EDWƐNE 65 Kɔ Ɛ Nyunlu!

a Yɛ muala yɛbahola yɛazukoa neazo mɔɔ awie mɔ yɛ la. Noko esiane bie mɔ wɔ ɛkɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ wɔ nwo a. Edwɛkɛ ɛhye baboa yɛ yeamaa yɛ nye ahɔ zo alie na yɛakpo kɛ yɛbava mɔɔ yɛyɛ la yɛatoto mɔɔ awie mɔ kola yɛ la anwo amaa yɛanyɛ anwomemaazo anzɛɛ yɛ sa nu ando.

b NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Ɛnee adiema nrenyia bie yɛ gyima wɔ Bɛtɛle wɔ mekɛ mɔɔ ɔle kpavolɛ la. Akee ɔgyale na ɔ nee ɔ ye yɛle adekpakyelɛ gyima. Mɔɔ bɛwole la, bɛtetele bɛ mra ne mɔ wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Kɛkala, yeyɛ kpanyinli, na ɔtɛkɔ zo ɔtɛyɛ biala mɔɔ ɔbahola la, ɔlɛdua kɛlata ɛhɛlɛlɛ zo yeali daselɛ.