Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Kpuya Mɔɔ Vi Kengavolɛma Ɛkɛ

Kpuya Mɔɔ Vi Kengavolɛma Ɛkɛ

Duzu a Baebolo ne ka ye wɔ ndanehanlɛ nwo a?

Bɛhile ndanehanlɛ bo kɛ ɔle “edwɛkɛ mɔɔ bɛfi ahonle nu bɛka anzɛɛ ɛwɔkɛ mɔɔ bɛbɔ kɛ bɛbayɛ debie, fane dɔɔnwo ne ala, bɛfɛlɛ Nyamenle kɛ . . . ɔrayɛ bɛ dasevolɛ.” Bɛkola bɛka ye bɛ nloa anu anzɛɛ bɛkɛlɛ.

Wɔannea a bie mɔ badwenle kɛ ɔnle kpalɛ kɛ awie baha ndane ɔluakɛ Gyisɛse hanle kɛ: “Bɛmmaka ndane fee . . . Yemɔ ala a le kɛ, bɛmaa bɛ ‘Ɛhɛe’ ɛyɛ ɛhɛe, bɛ ‘Kyɛkyɛ’ ɛyɛ kyɛkyɛ, ɔluakɛ edwɛkɛ ngakyile biala vi amumuyɛnli ne ɛkɛ.” (Mat. 5:33-37) Nɔhalɛ nu, ɛnee Gyisɛse ze kɛ ɔwɔ Mosisi Mɛla ne anu kɛ ɔwɔ kɛ bɛka ndane wɔ tɛnlabelɛ bie mɔ anu, na ɛnee Nyamenle nɔhalɛ azonvolɛ bie mɔ ɛha ndane. (Gyn. 14:22, 23; Ɛzɛ. 22:10, 11) Ɛnee eza ɔze kɛ Gyihova mumua ne hanle ndane. (Hib. 6:13-17) Ɔti ɛnee Gyisɛse ɛngile kɛ ɔnle kɛ yɛka ndane fee. Emomu, ɛnee ɔlɛbɔ kɔkɔ kɛ ɔnle kɛ ɔyɛ mɔɔ debie ekyi bie ala a ɛnee yɛlɛka ndane anzɛɛ yɛka ndane mɔɔ ɔngyi kpɔkɛ biala azo. Ɔwɔ kɛ yɛbu yɛ edwɛkɛ mɔɔ yɛdi zo la kɛ ɔle gyima nwuanzanwuanza. Ɔwɔ kɛ yɛyɛ mɔɔ yɛka la.

Ɔti saa bɛka kɛ ɛha ndane a, duzu a ɔwɔ kɛ ɛyɛ a? Mɔɔ limoa, nea nwu ye kɛ ɛbahola wɔayɛ mɔɔ ɛlɛka kɛ ɛbayɛ la. Saa ɛnea na ɛnrɛhola ye yɛ a, ɔbayɛ kpalɛ kɛ ɛnrɛha ndane. Nyamenle Edwɛkɛ ne bɔ kɔkɔ kɛ: “Ɔle kpalɛ kɛ ɛnrɛbɔ ɛwɔkɛ tɛla kɛ ɛbabɔ ɛwɔkɛ na ɛnrɛdua.” (Nol. 5:5) Akee suzu Baebolo nu ngyinlazo mɔɔ fale ndane ne anwo la anwo, na gyinla wɔ adwenle ne mɔɔ wɔtete ye la azo si kpɔkɛ. Baebolo nu ngyinlazo ɛhye mɔ bie a le boni mɔ?

Ndane bie mɔ ɛntia Nyamenle ɛhulolɛdeɛ. Kɛ neazo la, Gyihova Alasevolɛ bɔ ɛwɔkɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛgya la. Ɛwɔkɛ ɛhye mɔ le ndanehanlɛ ne bie. Atɔfolɛ raalɛ ne nee atɔfolɛ nrenyia ne ka ye wɔ Nyamenle nee alasevolɛ ne mɔ anyunlu kɛ bɛbahulo bɛ nwo na bɛ nye alie bɛ nwo na bɛali bɛ nwo eni, na bɛbayɛ ye zɔ “wɔ mekɛ tendenle mɔɔ bɛ mu nwiɔ bɛde aze la.” (Bie a agyalɛma bie mɔ ɛnrɛha edwɛkɛ ko ne ala wɔ mekɛ mɔɔ bɛbagya la, noko bɛbɔ ɛwɔkɛ wɔ Nyamenle anyunlu.) Akee bɛka kɛ bɛle kunli nee yelɛ, na ɔwɔ kɛ bɛ agyalɛ ne tɛnla ɛkɛ dahuu. (Gyn. 2:24; 1 Kɔl. 7:39) Agyalɛ ndane ne le kpalɛ, ɔfɛta yɛɛ ɔ nee Nyamenle ɛhulolɛdeɛ yia.

Ndane bie mɔ tia Nyamenle ɛhulolɛdeɛ. Saa bɛka kɛ nɔhalɛ Kilisienenli bie ɛha ndane kɛ ɔbava akodeɛ yeabɔ ye maanle ne anwo bane anzɛɛ ɔkpo diedi mɔɔ ɔlɛ ye wɔ Nyamenle anu la a, ɔnrɛha zɔhane ndane ne. Saa ɔyɛ ye zɔ a ɛnee ɔkile kɛ yeanli Nyamenle mɛla zo. Ɔnle kɛ Kilisienema kɔ “ewiade ne afoa,” ɔti yɛnrɛhola yɛnrɛva yɛ nwo yɛnrɛwula bɛ edwɛkɛ nee konle ɛhye mɔ anu.​—Dwɔn 15:19; Aye. 2:4; Gye. 1:27.

Ndane bie mɔ wɔ ɛkɛ a ɔwɔ kɛ yɛgyinla yɛ adwenle ne azo yɛsi nwolɛ kpɔkɛ. Ɔdwu mekɛ ne bie a, ɔwɔ kɛ yɛdwenle Gyisɛse edwɛkɛ mɔɔ ɔhanle kɛ “bɛva Siza ɛdeɛ bɛmaa Siza, na bɛva Nyamenle ɛdeɛ bɛmaa Nyamenle” la anwo kpalɛ kolaa na yɛazi kpɔkɛ kɛ yɛbaha ndane bie.​—Luku 20:25.

Kɛ neazo la, fa ye kɛ Kilisienenli bie ɛlɛsɛlɛ adenle kɛ ɔkulo kɛ ɔtɛnla maanle bie anu anzɛɛ ɔkulo kɛ ɔyɛ pasepɔto na nzinlii ɔnwu ye kɛ ɔwɔ kɛ ɔka ndane kɛ ɔbali nɔhalɛ yeamaa maanle ne. Saa ndane mɔɔ ɔwɔ kɛ ɔka ye wɔ zɔhane maanle ne anu la kile kɛ ɔwɔ kɛ ɔyɛ debie mɔɔ tia Nyamenle mɛla la a, ye adwenle ne mɔɔ yeva Baebolo ne yetete ye la ɛnrɛmaa ɔnrɛha. Noko bie a arane ne bamaa ye adenle yeamaa yeahakyi edwɛkɛ ne anu ekyi amaa ye adwenle angyegye ye na yeahola yeaha.

Bie a ndanehanlɛ zɛhae nee ngyinlazo mɔɔ wɔ Wulomuma 13:1 ne mɔɔ se, “Bɛmaa awie biala ɛbɛlɛ ɔ nwo aze ɛmaa tumivolɛma ne” la yia. Ɔti bie a Kilisienenli ne baha kɛ nvonleɛ ɛnle nwo kɛ ɔbaha ndane kɛ ɔyɛ debie mɔɔ Nyamenle ɛha ye dɛba kɛ yɛyɛ la.

Eza saa bɛka kɛ ɛva debie ɛha ndane anzɛɛ ɛyɛ debie wɔ mekɛ mɔɔ ɛlɛka ndane ne la a, ɔwɔ kɛ ɛfa wɔ adwenle ne mɔɔ wɔva Baebolo ne wɔtete ye la ɛsi nwolɛ kpɔkɛ. Ɛnee tete Wulomuma nee Siteanema fa bɛ konle dadeɛ ne mɔ mɔɔ ɔgyi ɛkɛ ne ɔmaa tumi mɔɔ konle nyamenle bie lɛ la ka ndane bɛfa bɛkile kɛ bɛkola bɛfa bɛ nwo bɛto bɛ nwo zo. Ɛnee saa Gilikima ɛlɛka ndane a, bɛmaa bɛ sa ko zo bɛkɔ anwuma. Ɛnee ɛhye maa bɛnwu kɛ tumi bie wɔ anwuma mɔɔ ɔte mɔɔ bɛka yɛɛ ɔnwu mɔɔ bɛyɛ la na ɔdaye a alesama babu mgbonda ahile ye a.

Nɔhalɛ nu, Gyihova sonvolɛ ɛnrɛva maanle ne sɛkɛlɛneɛ biala mɔɔ ɔle adalɛ ɛzonlenlɛ nu debie la ɛnrɛha ndane. Na saa ɛkɔ kɔɔto na bɛka kɛ ɛva ɛ sa ɛdo Baebolo zo ɛha ndane kɛ nɔhalɛ ne ala a ɛbaha noko ɛ? Yemɔ ɛbahola wɔazi kpɔkɛ kɛ ɛbayɛ ɔluakɛ Ngɛlɛlera ne ka nɔhavoma bie mɔ mɔɔ bɛyɛle debie bɛbokale bɛ ndanehanlɛ ne anwo la anwo edwɛkɛ. (Gyn. 24:2, 3, 9; 47:29-31) Ɔhyia kɛ ɛkakye kɛ saa ɛka ndane ɛhye a, ɛnee ɛlɛka ndane wɔ Nyamenle anyunlu kɛ ɛbaha nɔhalɛ ne. Ɔwɔ kɛ ɛsiezie ɛ nwo kɛ ɛbaye kpuya biala mɔɔ bɛbabiza wɔ la anloa nɔhalɛ nu.

Kɛmɔ yɛ nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne sonle bolɛ maa yɛ la ati, ɔwɔ kɛ yɛfa asɔneyɛlɛ yɛsuzu ndane biala mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛka la anwo, na yɛnea kɛ yɛnrɛyɛ debie mɔɔ ɔbagyegye yɛ adwenle anzɛɛ ɔbatia Baebolo ngyinlazo la. Saa ɛsi kpɔkɛ kɛ ɛbaha ndane bie a, ɔwɔ kɛ ɛnea ɛnwu kɛ ɛbali wɔ edwɛkɛ zo.​—1 Pita 2:12.