Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 32

Fi Mɛlɛbɛnwoaze Nu Ɛ Nee Wɔ Nyamenle Ne Ɛlua

Fi Mɛlɛbɛnwoaze Nu Ɛ Nee Wɔ Nyamenle Ne Ɛlua

‘Bɛlɛ ɛ nwo aze ɛ nee wɔ Nyamenle ne ɛlua!’​—MAEKA 6:8.

EDWƐNE 31 Ɛ Nee Nyamenle Ɛlua!

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1. Duzu a Devidi hanle ye wɔ Gyihova mɛlɛbɛnwoaze ne anwo a?

ASOO amgba yɛbahola yɛaha kɛ Gyihova bɛlɛ ɔ nwo aze? Ɛhɛe. Mekɛ bie, Devidi hanle kɛ: “Ɛfa wɔ ngoanelielɛ enyinlike ne ɛmaa me, na wɔ mɛlɛbɛnwoaze ne maa meyɛ sonlakpole.” (2 Sa. 22:36; Edw. 18:35) Bie a ɛnee Devidi ɛlɛdwenle mekɛ mɔɔ ngapezonli Samoɛle rale ye papa sua nu kɛ ɔbakpokpa awie mɔɔ bayɛ Yizilayɛ belemgbunli kenle bie la anwo. Ɛnee Devidi a le ekyi kpalɛ wɔ ɔ mediema mɔtwɛ ne anu a, noko ɔdaye a Gyihova kpale ye kɛ ɔbali Belemgbunli Sɔɔlo agyakɛ anu a.​—1 Sa. 16:1, 10-13.

2. Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

2 Ɔda ali kɛ Devidi nee edwɛndolɛnli ɛhye yɛ adwenle. Ɔhanle Gyihova anwo edwɛkɛ kɛ: “Ɔka ɔ nwo aze ɔnea anwuma nee azɛlɛ ye, ɔmaa koahweabane zo ɔfi ndɛtɛlɛ nu. Ɔkpogya ehyianli zo . . . amaa ɔ nee menli titili adɛnla.” (Edw. 113:6-8) Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbalimoa yɛanwu tɛnlabelɛ ngakyile mɔɔ Gyihova lale mɛlɛbɛnwoaze subane ali wɔ nu la, na ɛhye bamaa yɛanyia mɛlɛbɛnwoaze nwo ɛzukoalɛdeɛ mɔɔ anwo hyia la. Akee yɛbanwu mɛlɛbɛnwoaze nwo debie mɔɔ yɛbahola yɛazukoa yɛavi Belemgbunli Sɔɔlo, ngapezonli Daneɛle yɛɛ Gyisɛse ɛkɛ la.

MƆƆ YƐBAHOLA YƐAZUKOA YƐAVI GYIHOVA NEAZO NE ANU LA

3. Kɛzi Gyihova nee yɛ di ɛ, na duzu a ɛhye maa yɛnwu ye a?

3 Gyihova kile kɛ ɔbɛlɛ ɔ nwo aze ɔlua kɛzi ɔ nee ye azonvolɛ mɔɔ ɛnli munli di la azo. Ɔdie yɛ ɛzonlenlɛ ɔto nu yɛɛ eza ɔbu yɛ kɛ yɛle ɔ gɔnwo mɔ. (Edw. 25:14) Kɛmɔ Gyihova kulo kɛ yɛ nee ye nyia agɔnwolɛvalɛ la ati, ɔvale ɔ Ra ne ɔbɔle afɔle amaa bɛava yɛ ɛtane bɛahyɛ yɛ. Anwunvɔnezelɛ nee atiakunlukɛnlɛma subane boni ɛne!

4. Duzu a Gyihova ɛva ɛmaa yɛ a, na duzu ati ɔ?

4 Nea adenle bieko mɔɔ Gyihova ɛlua zo ɛla mɛlɛbɛnwoaze ali a. Kɛ Bɔvolɛ la, anrɛɛ Gyihova bahola abɔ yɛ mɔɔ yɛngola yɛmkpa kɛzi yɛkulo kɛ yɛbɔ yɛ ɛbɛla la. Noko yeanyɛ zɔ. Ɔbɔle yɛ kɛ ye ɛsaso na yɛkola yɛsi yɛ ti anwo kpɔkɛ. Ɔkulo kɛ alesama mɔɔ ɛnli munli la fi bɛ ahonle nu sonle ye, ɔluakɛ kɛ bɛkulo ye na bɛze kɛ bɛtie ye a ɔbaboa bɛ la ati. (Dit. 10:12; Aye. 48:17, 18) Ɔwɔ kɛ ɔyɛ yɛ fɛ kɛ Gyihova da mɛlɛbɛnwoaze subane ali kile yɛ a!

Gyisɛse mɔɔ wɔ anwuma la anwo nvoninli. Menli mɔɔ bɛ nee ye bali tumi la bie mɔ a nee ye gyi ɛkɛ ne la. Bɛ muala bɛlɛnea anwumabɔvolɛma mgbe dɔɔnwo. Anwumabɔvolɛma bie mɔ ɛlɛdwu ahɔyɛ bɛ gyima wɔ azɛlɛ ne azo. Gyihova ɛva tumi ɛmaa bɛdabɛ mɔɔ yɛnwu bɛ wɔ nvoninli ɛhye anu la kɔsɔɔti. (Nea ɛdendɛkpunli 5)

5. Kɛzi Gyihova kilehile yɛ maa yɛbɛlɛ yɛ nwo aze ɛ? (Nea ɔ nyunlu nvoninli ne.)

5 Gyihova kilehile yɛ maa yɛbɛlɛ yɛ nwo aze ɔlua kɛzi ɔ nee yɛ di la azo. Gyihova ze nrɛlɛbɛ tɛla awie biala wɔ aleɛabo. Noko ɔlɛ ɛhulolɛ kɛ ɔbadie awie mɔ nzuzulɛ. Kɛ neazo la, Gyihova maanle ɔ Ra ne boale ye wɔ mekɛ mɔɔ ɔbɔ ninyɛne kɔsɔɔti la. (Mrɛ. 8:27-30; Kɔl. 1:15, 16) Yɛɛ ɔnva nwo kɛ Gyihova le tumivolɛ bedevinli la, ɔmaa awie mɔ noko tumi. Kɛ neazo la, ɔkpale Gyisɛse kɛ Belemgbunlililɛ ne azo Belemgbunli yɛɛ yekpa alesama 144,000 kɛ bɛ nee Gyisɛse ɛli tumi. (Luku 12:32) Gyihova tetele Gyisɛse kɛ Belemgbunli nee Ɛsɔfo Kpanyinli. (Hib. 5:8, 9) Eza ɔtete bɛdabɛ mɔɔ bɛ nee Gyisɛse bali tumi la, na saa ɔfa gyima ɛhye ɔwula bɛ sa a, ɔnnea kɛ bɛlɛyɛ ye boɛ a, ɔluakɛ ɔlɛ bɛ nu anwodozo kɛ bɛbayɛ ye ɛhulolɛdeɛ.​—Yek. 5:10.

Saa yɛtete awie mɔ na yɛfa gyima yɛwula bɛ sa a, ɛnee yɛlɛsukoa Gyihova (Nea ɛdendɛkpunli 6-7) *

6-7. Duzu a yɛbahola yɛazukoa yɛavi yɛ anwuma Selɛ ne ɛkɛ wɔ gyima mɔɔ bɛfa bɛwula awie mɔ asa la anwo a?

6 Saa yɛ anwuma Selɛ ne mɔɔ ɔngyia awie biala moalɛ la fa gyima wula awie mɔ asa a, nea kɛzi ɔhyia kɛ yɛbazukoa ye a! Kɛ neazo la, saa ɛle abusua tile anzɛɛ asafo nu kpanyinli a, sukoa Gyihova neazo ne, fa gyima wula awie mɔ asa na kpo kɛ ɛbava ɛ nloa wɔawulowula kɛzi bɛlɛyɛ ye la anu. Saa ɛsukoa Gyihova a, ɔbaboa wɔ yeamaa wɔayɛ gyima ne na mekɛ ko ne ala wɔatete awie mɔ na wɔamaa bɛanyia anwodozo. (Aye. 41:10) Duzu bieko a menli mɔɔ bɛva tumi bɛwula bɛ sa la bahola azukoa avi Gyihova ɛkɛ a?

7 Baebolo ne maa yɛnwu kɛ Gyihova tie anwumabɔvolɛ ne mɔ nzuzulɛ. (1 Arl. 22:19-22) Awovolɛ, kɛzi bɛbahola bɛazukoa Gyihova neazo ne ɛ? Saa ɔbayɛ boɛ a, bɛmaa bɛ mra ɛhile bɛ adwenle wɔ kɛzi bɛbayɛ debie bie la anwo. Na saa ɔbayɛ boɛ a, bɛva bɛ nzuzulɛ ne bɛyɛ gyima.

8. Kɛzi Gyihova nyianle abotane maanle Ebileham nee Sɛla ɛ?

8 Eza Gyihova da mɛlɛbɛnwoaze ali ɔlua abotane mɔɔ ɔsi la azo. Kɛ neazo la, saa menli mɔɔ ɛlɛsonle Gyihova la fi ɛbulɛ nu kile bɛ adwenle wɔ kpɔkɛ bie mɔɔ yezi la anwo a, ɔnyia abotane ɔtie bɛ. Mɔɔ Ebileham hilele ye adwenle wɔ kpɔkɛ mɔɔ Gyihova ɛzi kɛ ɔsɛkye Sodɔm nee Gɔmɔla anwo la, Gyihova diele ye. (Gyn. 18:22-33) Eza nea kɛzi Gyihova nee Ebileham aye Sɛla lile la. Mɔɔ ɔbɔle Sɛla ɛwɔkɛ kɛ ɔbanrenzɛ yeawo wɔ ye mrelera nu na ɔzelele ye la, yeanva ɛya. (Gyn. 18:10-14) Emomu ɔ nee Sɛla lile wɔ enililɛ nu.

9. Duzu a awovolɛ nee asafo nu mgbanyima bahola azukoa avi neazo mɔɔ Gyihova ɛyɛ la anu a?

9 Awovolɛ nee asafo nu mgbanyima, duzu a bɛbahola bɛazukoa bɛavi neazo mɔɔ Gyihova ɛyɛ la anu a? Saa ɛ mra anzɛɛ asafo ne anu amra bie mɔ ɛnlie wɔ kpɔkɛzilɛ ɛndo nu a, kɛzi ɛyɛ wɔ nyɛleɛ ɛ? Asoo ndɛndɛ ne ala ɛmaa bɛnwu ye kɛ mɔɔ wɔyɛ ala la le kpalɛ? Anzɛɛ ɛbɔ mɔdenle kɛ ɛbanwu mɔɔ bɛkpondɛ bɛahile la? Saa mbusua tile nee asafo nu mgbanyima sukoa Gyihova a, ɔboa abusua ne nee asafo ne. Badwu ɛke, yɛzuzu mɛlɛbɛnwoaze nwo neazo mɔɔ Gyihova ɛyɛ la anwo. Akee bɛmaa yɛnlea Baebolo nu neazo bie mɔ mɔɔ baboa yɛ amaa yɛala mɛlɛbɛnwoaze ali la.

MƆƆ YƐBAHOLA YƐAZUKOA YƐAVI NEAZO MƆƆ AWIE MƆ ƐYƐ ANU LA

10. Kɛzi Gyihova dua neazo mɔɔ awie mɔ ɛyɛ la azo kilehile yɛ ɛ?

10 Kɛ yɛ “Kilehilevolɛ Kpole Kpalɛ ne” la, Gyihova ɛmaa bɛhɛlɛ neazo ngakyile wɔ ye Edwɛkɛ ne anu kɛ bɛfa bɛahilehile yɛ. (Aye. 30:20, 21) Yɛsukoa na yɛdwenledwenle Baebolo nu menli mɔɔ lale subane mgbalɛ le kɛ mɛlɛbɛnwoaze ali la anwo. Eza noko yɛsukoa debie yɛfi bɛdabɛ mɔɔ bɛanla subane mgbalɛ ɛhye mɔ ali nee mɔɔ dole bɛ la anu.​—Edw. 37:37; 1 Kɔl. 10:11.

11. Duzu a yɛsukoa yɛfi Sɔɔlo neazo ɛtane ne anu a?

11 Dwenle mɔɔ dole Belemgbunli Sɔɔlo la anwo nea. Mɔlebɛbo ne, ɛnee ɔle kpavolɛ mɔɔ bɛlɛ ɔ nwo aze. Ɛnee ɔze mɔɔ ɔkola ɔyɛ nee mɔɔ ɔngola ɔnyɛ la, na ɔhwehwenle ɔ bo aze bɔbɔ kɛ ɔbalie ɛzonlelilɛ dɔɔnwo yeado nu. (1 Sa. 9:21; 10:20-22) Noko nzinlii, Sɔɔlo yɛle mgbanyizonle. Mɔɔ ɔyɛle belemgbunli la anzi mekɛ ekyi la, ɔlale subane ɛtane ɛhye ali. Mekɛ bie, yeannyia abotane wɔ mekɛ mɔɔ ɔlɛkendɛ ngapezonli Samoɛle la. Kɛ anrɛɛ ɔbavi mɛlɛbɛnwoaze nu yeanyia Gyihova anu anwodozo kɛ ɔbaho yeamaa ye menli ne la, ɔpelele ɔ nwo ɔbɔle ɛyelalɛ afɔle ɔnva nwo kɛ ɔnlɛ adenle ɔyɛ zɔ la. Ɛhye ati, Gyihova kpole Sɔɔlo na awieleɛ bɔkɔɔ ne, belemgbunlililɛ ne vile ɔ sa. (1 Sa. 13:8-14) Saa yɛsukoa debie yɛfi neazo ɛhye anu na yɛkpo kɛ yɛbayɛ mgbanyizonle a, ɛnee ɔkile kɛ yɛze nrɛlɛbɛ.

12. Kɛzi Daneɛle lale mɛlɛbɛnwoaze ali ɛ?

12 Mɔɔ nee Sɔɔlo neazo ɛtane ne le ngakyile la, nea neazo kpalɛ mɔɔ ngapezonli Daneɛle yɛle la. Wɔ Daneɛle ɛbɛlabɔlɛ kɔsɔɔti anu, ɔhɔle zo ɔbɛlɛle ɔ nwo aze na ɔkpondɛle adehilelɛ ɔvile Gyihova ɛkɛ. Kɛ neazo la, mɔɔ Gyihova luale Daneɛle anwo zo hilele Nɛbukadenɛza ɛlalɛ ne abo la, yeanva nwolɛ nganvolɛ ne yeammaa ɔ nwo. Emomu, ɔvile mɛlɛbɛnwoaze nu ɔvale nwolɛ nganvolɛ kɔsɔɔti ɔmaanle Gyihova. (Dan. 2:26-28) Duzu a yɛsukoa yɛfi nu a? Saa mediema anye die ɛdendɛlɛ mɔɔ yɛmaa la anwo anzɛɛ yɛnyia anyuhɔlɛ bie wɔ daselɛlilɛ nu a, ɔwɔ kɛ yɛkakye kɛ yɛbava nwolɛ nganvolɛ ne yeamaa Gyihova. Ɔwɔ kɛ yɛfi mɛlɛbɛnwoaze nu yɛdie yɛto nu kɛ, saa tɛ Gyihova moalɛ a, anrɛɛ yɛnrɛhola yɛnrɛyɛ ninyɛne ɛhye mɔ. (Fel. 4:13) Saa yɛyɛ zɔ a, ɛnee yɛlɛsukoa Gyisɛse neazo kɛnlɛma ne. Wɔ adenle boni azo?

13. Mɛlɛbɛnwoaze nwo debie boni a yɛsukoa yɛfi Gyisɛse edwɛkɛ mɔɔ wɔ Dwɔn 5:19, 30 la anu a?

13 Ɔwɔ nu kɛ ɛnee Gyisɛse le Nyamenle Ara mɔɔ di munli, noko ɛnee ɔfa ɔ nwo ɔto Gyihova anwo zo. (Kenga Dwɔn 5:19, 30.) Yeambɔ mɔdenle kɛ ɔbalie ye anwuma Selɛ ne tumi yeavi ɔ sa nu. Felepaema 2:6 ka kile yɛ kɛ Gyisɛse ‘ampele kɛ ɔ nee Nyamenle kɛzɛ.’ Kɛ Ralɛ mɔɔ bɛlɛ ɔ nwo aze la, Gyisɛse nwunle kɛ ye tumi ne lɛ ye ɛweɛne, na ɔbule ye Papa tumililɛ ne.

Ɛnee Gyisɛse ze kɛ ye tumi ne lɛ ye ɛweɛne (Nea ɛdendɛkpunli 14)

14. Mɔɔ bɛbizale nwolɛ adenle bie mɔɔ Gyisɛse ɛnlɛ zolɛ tumi bɛvile ye ɛkɛ la, kɛzi ɔyɛle ye nyɛleɛ ɛ?

14 Nea kɛzi Gyisɛse yɛle ye nyɛleɛ wɔ mekɛ mɔɔ Gyemise nee Dwɔn nee bɛ mame rabizale nwolɛ adenle bie mɔɔ Gyisɛse ɛnlɛ zolɛ tumi vile ye ɛkɛ la. Ndɛndɛ ne ala, Gyisɛse hanle kɛ, ye anwuma Selɛ ne ala a lɛ adenle kile awie mɔɔ badɛnla Gyisɛse asa fema zo nee ye bɛne zo wɔ ye Belemgbunlililɛ ne anu a. (Mat. 20:20-23) Gyisɛse maanle bɛnwunle ye kɛ tɛ debie biala a ɔlɛ nwolɛ adenle a. Ɛnee ɔbɛlɛ ɔ nwo aze. Yeanyɛ debie biala mɔɔ Gyihova ɛtɛmaanle ye adenle la. (Dwɔn 12:49) Kɛzi yɛbazukoa Gyisɛse neazo kpalɛ ne ɛ?

Kɛzi yɛbazukoa Gyisɛse mɛlɛbɛnwoaze subane ne ɛ? (Nea ɛdendɛkpunli 15-16) *

15-16. Kɛzi yɛbava folɛdulɛ mɔɔ wɔ 1 Kɔlentema 4:6 la yɛayɛ gyima ɛ?

15 Saa yɛfa Baebolo nu folɛdulɛ mɔɔ wɔ 1 Kɔlentema 4:6 la yɛyɛ gyima a, ɛnee yɛlɛsukoa Gyisɛse mɛlɛbɛnwoaze subane ne. Bɛha ye wɔ ɛkɛ ne kɛ: “Bɛmmayɛ debie bɛmaa ɔtɛla mɔɔ bɛhɛlɛ la.” Yemɔti, saa bɛbiza yɛ adwenle wɔ debie bie anwo a, ɔnle kɛ yɛgyinla yɛ nzuzulɛ zo yɛtendɛ anzɛɛ yɛka mɔɔ bara yɛ adwenle nu ɛkɛ ne ala la. Emomu, ɔwɔ kɛ yɛtwe adwenle yɛkɔ folɛdulɛ mɔɔ wɔ Baebolo ne nee yɛ mbuluku ne mɔ anu la azo. Saa yɛyɛ zɔ a, ɔkile kɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze. Yɛfi mɛlɛbɛnwoaze nu yɛfa nwolɛ nganvolɛ yɛmaa Tumivolɛ Bedevinli ne mɔɔ bua “ndɛne fɔɔnwo” la.​—Yek. 15:3, 4.

16 Yɛye Gyihova mɔɔ yɛwula ye anyunlunyia la yɛsie ahane a, ndelebɛbo bieko wɔ ɛkɛ mɔɔ ɔti ɔwɔ kɛ yɛda mɛlɛbɛnwoaze subane ali a. Yɛbazuzu kɛzi mɛlɛbɛnwoaze bamaa yɛ nye alie na yeaboa yɛ yeamaa yɛ nee awie mɔ adɛnla anzodwolɛ nu la anwo.

KƐZI MƐLƐBƐNWOAZE BOA YƐ LA

17. Duzu ati a menli mɔɔ bɛbɛlɛ bɛ nwo aze la anye die a?

17 Saa yɛbɛlɛ yɛ nwo aze a, ɔmaa yɛ nye die. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ saa yɛze ninyɛne mɔɔ yɛngola yɛnyɛ la a, ɔbamaa yɛ nye alie moalɛ mɔɔ awie mɔ fa maa yɛ la anwo na yɛahile nwolɛ anyezɔlɛ. Fa mekɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle kokobɛvolɛma bulu ne ayile la kɛ neazo. Bɛ nuhua ko ala a ziale ralale Gyisɛse ase kɛ ɔyɛle ye ayile a. Ɛnee ewule ne anu yɛ se yɛɛ ɔdaye mumua ne ɔnrɛhola ɔnrɛyɛ nwolɛ ɛhwee. Nrenyia ɛhye mɔɔ bɛlɛ ɔ nwo aze la hilele moalɛ mɔɔ ɔnyianle ye la anwo anyezɔlɛ na ɔyele Nyamenle ayɛlɛ.​—Luku 17:11-19.

18. Kɛzi mɛlɛbɛnwoaze boa maa yɛ nee awie mɔ tɛnla anzodwolɛ nu ɛ? (Wulomuma 12:10)

18 Menli mɔɔ bɛbɛlɛ bɛ nwo aze na bɛze bɛ ɛweɛne la kola nee awie mɔ tɛnla anzodwolɛ nu na bɛnyia agɔnwolɛma kpalɛ. Duzu ati ɔ? Bɛdie bɛto nu kɛ awie mɔ gyɛne noko lɛ subane mgbalɛ na bɛnyia bɛ nu anwodozo. Menli mɔɔ bɛbɛlɛ bɛ nwo aze la anye die wɔ mekɛ mɔɔ bɛbanwu kɛ ninyɛne ɛlɛkɔ boɛ amaa awie mɔ wɔ bɛ gyimalilɛ biala anu la, bɛkanvo bɛ na bɛdi bɛ eni.​—Kenga Wulomuma 12:10.

19. Ndelebɛbo boni mɔ ati a ɔnle kɛ yɛyɛ anwomemaazo a?

19 Noko ɔyɛ se kɛ menli mɔɔ bɛmemaa bɛ nwo zo la bahanvo awie mɔ, bɛte nganeɛ kɛ bɛdabɛ a ɔwɔ kɛ awie mɔ kanvo bɛ a. Bɛfa bɛ nwo bɛtoto awie mɔ anwo na bɛ nee bɛ su. Kɛ anrɛɛ bɛbatete awie mɔ na bɛava gyima bɛawula bɛ sa la, bɛka kɛ, “Saa ɛkulo kɛ bɛyɛ debie bie kpalɛ kɛ mɔɔ ɛkpondɛ la a, ɛdawɔ mumua ne yɛ wɔ debie.” Anwomemaazo sonla le anyebolo yɛɛ ɔtwe nungule. (Gal. 5:26) Menli zɛhae ɛnda ɛnnyia agɔnwolɛma. Saa yɛnwu kɛ yɛlɛyɛ anwomemaazo a, ɔwɔ kɛ yɛfi mɛlɛbɛnwoaze nu yɛsɛlɛ Gyihova kɛ ɔmaa yɛnyia “adwenle fofolɛ” amaa subane ɛtane ɛhye anzɔ ndinli wɔ yɛ nu.​—Wlo. 12:2.

20. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze a?

20 Nea kɛzi Gyihova neazo ne boa yɛ a! Yɛnwu ye mɛlɛbɛnwoaze wɔ kɛzi ɔ nee ye azonvolɛ di la anu na yɛkulo kɛ yɛsukoa ye. Bieko, yɛkulo kɛ yɛsukoa Baebolo nu menli mɔɔ lale mɛlɛbɛnwoaze subane ali na bɛ nee Nyamenle luale la neazo ngɛnlɛma ne. Bɛmaa yɛva anyunlunyia nee nganvolɛ mɔɔ fɛta Gyihova la yɛmaa ye dahuu. (Yek. 4:11) Yɛyɛ zɔ a, ɔbamaa yɛdayɛ noko yɛahola yɛ nee yɛ anwuma Selɛ ne mɔɔ ɔkulo menli mɔɔ bɛbɛlɛ bɛ nwo aze la alua.

EDWƐNE 123 Bɛlɛ Ɛ Nwo Aze Maa Teokelase Ngyehyɛleɛ

^ ɛden. 5 Awie mɔɔ bɛlɛ ɔ nwo aze la se anwunvɔne yɛɛ ɔ kunlu yelɛyela ye maa awie mɔ. Yemɔti, yɛbahola yɛaha kɛ Gyihova bɛlɛ ɔ nwo aze. Kɛ mɔɔ edwɛkɛ ɛhye bamaa yɛanwu ye la, yɛbahola yɛazukoa mɛlɛbɛnwoaze yɛavi Gyihova ɛkɛ. Eza yɛbanyia mɛlɛbɛnwoaze nwo ɛzukoalɛdeɛ yɛavi Belemgbunli Sɔɔlo, ngapezonli Daneɛle yɛɛ Gyisɛse ɛkɛ.

^ ɛden. 58 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Asafo nu kpanyinli bie ɛlɛkile adiema nrenyia kpavolɛ bie kɛzi bɛyɛ asafo ne azɛlɛsinli nu gyima la. Nzinlii, asafo nu kpanyinli ne ɛnva ɔ nloa ɛnwulowula kɛzi ɔwɔ kɛ adiema kpavolɛ ne yɛ ye gyima ne la anu.

^ ɛden. 62 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Adiema raalɛ bie ɛlɛbiza asafo nu kpanyinli bie saa ɔle kpalɛ kɛ ɔbahɔ atɔfolɛ bie mɔɔ bɛbayɛ ye wɔ asɔne sua nu la a. Asafo nu kpanyinli ne ɛnva ye nzuzulɛ ɛmmaa, emomu ɔ nee ye suzu Baebolo nu ngyinlazo bie mɔ anwo.