Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 32

Maa Diedi Mɔɔ Ɛlɛ Wɔ Bɔvolɛ Ne Anu La Ɛyɛ Kpole

Maa Diedi Mɔɔ Ɛlɛ Wɔ Bɔvolɛ Ne Anu La Ɛyɛ Kpole

“Diedi a le . . . ninyɛne mɔɔ yɛnnwu bɛ noko nwolɛ daselɛ da ali wienyi la.”​—HIB. 11:1.

EDWƐNE 11 Abɔdeɛ Ye Nyamenle Ayɛlɛ

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1. Duzu a bɛhilehilele wɔ wɔ yɛ Bɔvolɛ ne anwo a?

SAA bɛtetele wɔ kɛ Gyihova Dasevolɛ a, ɔbayɛ kɛ ɛzukoalɛ Gyihova anwo debie wɔ wɔ ngakula nu. Bɛhilehilele wɔ kɛ ɔdaye a ɔle Bɔvolɛ ne a, ɔlɛ subane ngɛnlɛma yɛɛ ɔkulo kɛ ɔmaa azɛlɛ ne yɛ paladaese.​—Gyn. 1:1; Gyi. 17:24-27.

2. Kɛzi menli bie mɔ bu bɛdabɛ mɔɔ bɛdie bɛdi kɛ Bɔvolɛ bie wɔ ɛkɛ la ɛ?

2 Noko menli dɔɔnwo ɛnlie ɛnli kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ yɛɛ ɔdaye a ɔbɔle ninyɛne kɔsɔɔti a. Emomu, bɛdie bɛdi kɛ ngoane mumua ne a rale a. Ɛnee ɔle anyewɔzo abɔdeɛ ngyikyi ngyikyi yɛɛ ɔhakyile ɔrayɛle ninyɛne mgbole mgbole a. Menli mɔɔ die edwɛkɛ ɛhye di la bie mɔ ɛzukoa nwoma ɛhɔ moa. Bɛka kɛ abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛ ɛmaa yela ali kɛ Baebolo ne anu edwɛkɛ ne ɛnle nɔhalɛ na menli mɔɔ angɔ sukulu, bɛnze nwoma anzɛɛ bɛkola bɛbɛlɛbɛla bɛ ndɛndɛ la a die di kɛ Bɔvolɛ bie wɔ ɛkɛ a.

3. Duzu ati a ɔhyia kɛ yɛmaa yɛdayɛ mumua ne yɛ diedi yɛ kpole a?

3 Asoo yɛbamaa edwɛkɛ mɔɔ menli ɛhye mɔ ka la azɛkye diedi mɔɔ yɛlɛ kɛ Gyihova a le yɛ Bɔvolɛ mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ la ɔ? Ɛhye bagyinla deɛmɔti yɛdie yɛdi kɛ Gyihova a le yɛ Bɔvolɛ ne la azo. Asoo kɛmɔ bɛha bɛhile yɛ kɛ yɛlie yɛli la ati ɔ, anzɛɛ kɛmɔ yɛnyia mekɛ yɛzukoa daselɛ mɔɔ kile kɛ ɔdaye a ɔle yɛ Bɔvolɛ ne la ati ɔ? (1 Kɔl. 3:12-15) Ɔnva nwo mekɛ tendenle mɔɔ yɛva yɛzonle Gyihova la, ɔhyia kɛ yɛ muala yɛkɔ zo yɛmaa yɛ diedi yɛ kpole. Saa yɛyɛ zɔ a, yɛnrɛmaa menli mɔɔ dwazo tia Nyamenle Edwɛkɛ ne la ɛnrɛva bɛ “nrɛlɛbɛ nee mɛlɛbɛla mgbane” ne ɛnrɛbɛlɛbɛla yɛ. (Kɔl. 2:8; Hib. 11:6) Amaa yɛahola yɛayɛ zɔ la, yɛbazuzu (1) deɛmɔti menli dɔɔnwo ɛnlie ɛnli kɛ Bɔvolɛ bie wɔ ɛkɛ, (2) kɛzi ɛbanyia diedi wɔ Gyihova wɔ Bɔvolɛ ne anu, yɛɛ (3) kɛ ɔkɛyɛ na wɔamaa zɔhane diedi ne ayɛ kpole dahuu la anwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu.

DEƐMƆTI MENLI DƆƆNWO ƐNLIE ƐNLI KƐ BƆVOLƐ BIE WƆ ƐKƐ LA

4. Kɛ mɔɔ Hibuluma 11:1 nee ɔbodwɛkɛ ne kile la, duzu a nɔhalɛ diedi gyi zo a?

4 Menli bie mɔ suzu kɛ diedi kile kɛ ɛdie debie mɔɔ daselɛ ɛnle nwo la wɔado nu. Noko Baebolo ne maa yɛnwu kɛ yemɔ ɛnle nɔhalɛ diedi. (Kenga Hibuluma 11:1 nee ɔbodwɛkɛ.) Yɛ ye nzonlɛ kɛ ninyɛne mɔɔ yɛnnwu bɛ, le kɛ Gyihova, Gyisɛse, yɛɛ anwuma Belemgbunlililɛ ne, noko yɛdie yɛdi kɛ bɛwɔ ɛkɛ la gyi daselɛ kpalɛ zo. (Hib. 11:3) Abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvolɛ bie mɔɔ ɛrayɛ Dasevolɛ la hanle kɛ: “Yɛ diedi ne gyi daselɛ zo yɛɛ yɛmbɔ nɔhalɛ edwɛkɛ mɔɔ abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvolɛma ka la yɛngua.”

5. Duzu ati a menli dɔɔnwo die di kɛ tɛ awie a bɔle ngoane a?

5 Bie a yɛbabiza kɛ, ‘Saa yɛlɛ daselɛ kpalɛ mɔɔ kile kɛ Bɔvolɛ bie wɔ ɛkɛ a, ɛnee duzu ati a menli dɔɔnwo ɛnlie ɛnli kɛ Nyamenle a bɔle ngoane a?’ Ɔbayɛ kɛ bie mɔ ɛtɛneɛnleanle daselɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ ne la anu ɛlɛ. Robert mɔɔ kɛkala le Gyihova Dasevolɛ la hanle kɛ: “Kɛmɔ bɛanga ninyɛnebɔlɛ nwo edwɛkɛ wɔ sukulu la ati, ɛnee mesuzu kɛ ɔnle nɔhalɛ. Mɔɔ menlile ɛvolɛ 22 la menyiale Gyihova Alasevolɛ na bɛgyinlanle Baebolo ne azo bɛhilehilele nu wienyi bɛmaanle menwunle kɛ awie a bɔle ninyɛne a.” *​—Nea ɛlɛka “ Awovolɛ Ɛyɛ Ye Nzonlɛ.”

6. Duzu ati a menli bie mɔ ɛnlie ɛnli kɛ Bɔvolɛ bie wɔ ɛkɛ a?

6 Bie mɔ ɛnlie ɛnli kɛ Bɔvolɛ bie wɔ ɛkɛ ɔluakɛ bɛse debie mɔɔ bɛkola bɛnwu ye la ala a bɛdie bɛdi a. Noko nɔhalɛ ne a le kɛ, ninyɛne bie mɔ wɔ ɛkɛ mɔɔ bɛnnwu bɛ noko bɛdie bɛdi a. Bie a le tumi mɔɔ twe ninyɛne ba aze la, ɔluakɛ bɛlɛ daselɛ kɛ ɔwɔ ɛkɛ. Diedi mɔɔ Baebolo ne ka nwolɛ edwɛkɛ la noko gyi “ninyɛne mɔɔ yɛnnwu bɛ” noko nwolɛ daselɛ da ali wienyi la azo. (Hib. 11:1) Ɔwɔ kɛ yɛdayɛ mumua ne yɛnyia mekɛ na yɛbɔ mɔdenle yɛneɛnlea daselɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ la anu. Noko menli dɔɔnwo ɛngulo kɛ bɛbayɛ gyima ɛhye. Bie a awie mɔɔ angola anyɛ gyima ɛhye la baha kɛ Nyamenle ɛnle ɛkɛ.

7. Asoo menli mɔɔ ɛzukoa nwoma kpole la amuala a ɛnlie ɛnli kɛ Nyamenle a bɔle ninyɛne kɔsɔɔti ɔ? Kilehile nu.

7 Mɔɔ abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvolɛma bie mɔ nleɛnleanle daselɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ anu la, bɛnwunle ye wienyi kɛ Nyamenle a bɔle ninyɛne kɔsɔɔti a. * Bie mɔ le kɛ Robert mɔɔ yɛlimoa yɛha ɔ nwo edwɛkɛ la. Kɛmɔ bie a bɛangilehile bɛ ɛlɛ wɔ yunivɛsiti kɛ bɛbɔle ninyɛne la ati bɛsuzu kɛ Bɔvolɛ biala ɛnle ɛkɛ. Noko abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvolɛma dɔɔnwo ɛranwu Gyihova na bɛnyia ɔ nwo ɛlɔlɛ. Kɛ mɔɔ abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvolɛma ɛhye mɔ yɛle la, ɔwɔ kɛ yɛ muala yɛmaa diedi mɔɔ yɛlɛ wɔ Nyamenle anu la yɛ kpole ɔnva nwo ɛleka biala mɔɔ yɛhɔle sukulu yɛhɔdwule la. Awie biala ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ ɛhye ɛnrɛmaa yɛ.

KƐZI ƐBANYIA DIEDI WƆ BƆVOLƐ NE ANU LA

8-9. (a) Kpuya boni a yɛbazuzu nwo kɛkala a? (b) Saa ɛsukoa abɔdeɛ nwo debie a, kɛzi ɔbaboa wɔ ɛ?

8 Kɛ ɔkɛyɛ na wɔanyia diedi wɔ Bɔvolɛ ne anu ɛ? Maa yɛzuzu ndenle nna anwo.

9 Sukoa abɔdeɛ nwo debie. Saa ɛnea nane nane, mbaka nee nwɔlɔra ne mɔ a, ɔbamaa wɔanyia diedi wɔ Bɔvolɛ ne anu. (Edw. 19:1; Aye. 40:26) Saa ɛsukoa ninyɛne ɛhye mɔ anwo debie dɔɔnwo a, ɔbamaa wɔanwu ye wienyi kɛ amgba Gyihova a le Bɔvolɛ ne a. Fane dɔɔnwo ne ala, edwɛkɛ mɔɔ ka abɔdeɛ nwo edwɛkɛ dɔɔnwo la wɔ yɛ mbuluku ne mɔ anu. Saa ɛnde edwɛkɛ ɛhye mɔ abo kpalɛ bɔbɔ a, mmagyakyi ɛgua ye ɛkɛ. Sukoa mɔɔ ɛbahola la. Yɛɛ mmamaa ɛ rɛle fi kɛ ɛbanlea abɔdeɛ nwo vidio ngɛnlɛma mɔɔ bɛyele ye wɔ kenlensa ye nyianu ne mɔ abo mɔɔ wɔ yɛ wɛbsaete, jw.org azo la bieko.

10. Maa neazo mɔɔ kile kɛ abɔdeɛ di daselɛ kɛ Bɔvolɛ bie wɔ ɛkɛ la. (Wulomuma 1:20)

10 Saa ɛlɛsukoa abɔdeɛ nwo debie a, yɛ ninyɛne mɔɔ ɔmaa ɛnwu ye wɔ yɛ Bɔvolɛ ne anwo la nzonlɛ kpalɛ. (Kenga Wulomuma 1:20.) Kɛ neazo la, wuluwulu nee wienyi mɔɔ vi yɛ sɛnzɛne ne anu la boa yɛ maa yɛtɛnla ngoane nu wɔ azɛlɛ ye azo. Noko saa sɛnzɛne ne ɛlɛfi a, ninyɛne bie mɔ wɔ nu mɔɔ ɔbahola yeagyegye yɛ a. Ɔwɔ kɛ bɛbɔ alesama anwo bane bɛfi zɔhane ninyɛne ne mɔ anwo. Na bɛbɔ yɛ nwo bane noko! Adenle boni azo? Yɛ azɛlɛ mumua ne lɛ debie mɔɔ bɔ ɔ nwo bane a​—yɛlɛ anwoma bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye ozone gas mɔɔ ɛbɔ azɛlɛ ne anwo ɛyia na yemɔ te wuluwulu mɔɔ vi sɛnzɛne ne anu ba la azo. Saa wuluwulu ne mɔɔ gyegye yɛ la anloa ɛlɛyɛ se a, ɛnee anwoma ɛhye mɔɔ bɔ azɛlɛ ne anwo bane la noko ɛlɛso. Ɔti kɛ ɔde ɛ, asoo ɛnlie ɛnli kɛ awie a yɛle ɛhye a na ɔle Bɔvolɛ mɔɔ ɔze nrɛlɛbɛ na ɔlɛ ɛlɔlɛ ɔ?

11. Nienwu a ɛbanyia abɔdeɛ nwo edwɛkɛ mɔɔ bamaa wɔanyia diedi la ɛ? (Nea ɛlɛka “ Ninyɛne Mɔɔ Bamaa Wɔanyia Diedi La Bie Mɔ.”)

11 Saa ɛnea Watch Tower Publications Index ne anu na ɛyɛ neɛnleanu wɔ jw.org azo a, ɛbanwu abɔdeɛ nwo ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ bamaa wɔanyia diedi a. Ɛbahola wɔagenga edwɛkɛ anzɛɛ wɔanlea vidio mɔɔ wɔ edwɛkɛ “Asoo Awie A Yɛle A?” la abo wɔava wɔabɔ ɔ bo. Bɛle edwɛkɛ nee vidio nzinrenzinra mɔɔ ka nɔhalɛ mɔɔ fale nane nane nee abɔdeɛ gyɛne nwo la. Eza bɛka neazo mɔɔ kile kɛzi abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvolɛma ɛlɛbɔ mɔdenle kɛ bɛbayɛ ninyɛne ɛhye mɔ ɛsaso la anwo edwɛkɛ.

12. Saa yɛlɛsukoa Baebolo ne a, ninyɛne mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ bɛ nzonlɛ la bie mɔ a le boni?

12 Sukoa Baebolo ne. Ɛnee abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvolɛ ne mɔɔ yɛlimoa yɛha ɔ nwo edwɛkɛ la ɛnlie ɛnli kɛ Bɔvolɛ bie wɔ ɛkɛ. Noko nzinlii, ɔranwunle kɛ Bɔvolɛ bie wɔ ɛkɛ. Ɔhanle kɛ: “Tɛ mɔɔ menzukoale wɔ abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛ nu la ala a maanle menliele Bɔvolɛ ne menlile a. Baebolo ne mɔɔ menzukoale ye kpalɛ la noko boale me.” Bie a ɛze Baebolo ne anu nɔhalɛ ne dɛba. Noko saa ɛbanyia wɔ Bɔvolɛ ne anu diedi a, ɔhyia kɛ ɛkɔ zo ɛsukoa Nyamenle Edwɛkɛ ne. (Dwɔh. 1:8; Edw. 119:97) Kɛ neazo la, yɛ ninyɛne mɔɔ sisile tete ne mɔɔ Baebolo ne ka nwolɛ edwɛkɛ pɛpɛɛpɛ la nzonlɛ. Fa wɔ adwenle sie kɛzi nuhua ngapezo ne mɔ ɛra nu nee kɛzi ye kɛlɛvoma ne amuala edwɛkɛ ne yia la azo. Saa ɛyɛ ye zɔ a, ɔbamaa diedi mɔɔ ɛlɛ kɛ Bɔvolɛ bie mɔɔ ze nrɛlɛbɛ na ɔlɛ ɛlɔlɛ la a bɔle yɛ na ɔdaye a ɔmaanle bɛhɛlɛle Baebolo ne la ayɛ kpole. *​—2 Tim. 3:14; 2 Pita 1:21.

13. Nrɛlɛbɛ mɔɔ wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu la anwo neazo ko a le boni?

13 Saa ɛlɛsukoa Nyamenle Edwɛkɛ ne a, yɛ kɛzi nuhua folɛdulɛ ne boa yɛ la nzonlɛ. Kɛ neazo la, Baebolo ne bɔle yɛ kɔkɔ mekɛ tendenle kɛ ezukoa nwo anyebolo kola boda yɛ yɛɛ ɔfa “nyanelilɛ dɔɔnwo” ɔba. (1 Tim. 6:9, 10; Mrɛ. 28:20; Mat. 6:24) Asoo nvasoɛ tɛbɔ zɔhane kɔkɔbɔlɛ ne azo? The Narcissism Epidemic buluku ne hanle kɛ: “Saa ɛnea nu a, menli mɔɔ anye bolo nwonane afoa nu ninyɛne la anye ɛnlie yɛɛ adwenleadwenle tɔ bɛ nwo. Eza menli mɔɔ bɛva bɛzie bɛ adwenle nu kɛ bɛkulo kɛ bɛnyia ezukoa dɔɔnwo la nyia adwenle nu ngyegyelɛ nee kpɔkɛdelɛ nwo ngyegyelɛ gyɛne.” Nea kɛzi kɔkɔ mɔɔ Baebolo ne bɔ yɛ kɛ ɔnle kɛ yɛmaa yɛ nye bolo ezukoa la boa yɛ a! Ɛkakye Baebolo nu ngyinlazo bieko mɔɔ ɛboa wɔ la ɔ? Saa yɛmaa yɛ nye die folɛdulɛ mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la anwo kpalɛ a, ɔbamaa yɛava yɛ nwo yɛado folɛdulɛ kpalɛ mɔɔ yɛ Bɔvolɛ ne mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ la fa maa yɛ la azo. (Gye. 1:5) Ɛhye bamaa yɛ nye alie kpalɛ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu.​—Aye. 48:17, 18.

14. Saa yɛsukoa Baebolo ne a, duzu a ɔbamaa yɛanwu wɔ Gyihova anwo a?

14 Saa ɛlɛsukoa Baebolo ne a, fa yɛ wɔ bodane kɛ ɛkulo kɛ ɛnwu Gyihova kpalɛ. (Dwɔn 17:3) Ɛbanwu Gyihova subane ne mɔ​—subane ɛhye mɔ a ɛsukoa abɔdeɛ nwo debie a ɔmaa ɛnwu ye la. Gyihova subane ɛhye mɔ maa yɛnwu ye wienyi kɛ amgba ɔwɔ ɛkɛ. (Ɛzɛ. 34:6, 7; Edw. 145:8, 9) Mekɛ mɔɔ ɛlɛnwu Gyihova kpalɛ la, ɔbamaa diedi mɔɔ ɛlɛ wɔ ye nu la ayɛ kpole, ɛlɔlɛ mɔɔ ɛlɛ ɛmaa ye la bayɛ kpole na ɛ nee ye bɛ agɔnwolɛvalɛ ne anu amia.

15. Saa ɛka wɔ diedi ne anwo edwɛkɛ ɛkile awie mɔ a, kɛzi ɔbaboa wɔ ɛ?

15 Ka diedi mɔɔ wɔnyia ye wɔ Nyamenle anu la anwo edwɛkɛ kile awie mɔ. Saa ɛyɛ ye zɔ a, ɛdawɔ mumua ne wɔ diedi bayɛ kpole. Na saa awie mɔɔ ɛlɛdi ye daselɛ la ɛnlie ɛnli kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ yɛɛ ɛnze mualɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛfa ɛmaa ye a, duzu a ɛbayɛ a? Bɔ mɔdenle kɛ ɛbanyia Ngɛlɛlera bie mɔɔ bua kpuya ne la wɔ yɛ mbuluku ne mɔ ko anu na ɛ nee ahenle ne ɛhɔzuzu nwo. (1 Pita 3:15) Eza ɛbahola wɔabiza ɛ diema Dasevolɛ bie mɔɔ bɔ mɔdenle la wɔamaa yeaboa wɔ. Saa ahenle die mɔɔ Baebolo ne ka la to nu anzɛɛ yeanlie yeando nu bɔbɔ a, neɛnleanu mɔɔ wɔyɛ la baboa wɔ. Wɔ diedi bayɛ kpole. Na ɛhye ɛnrɛmaa bɛdabɛ mɔɔ bɛse bɛze nrɛlɛbɛ anzɛɛ bɛze nwoma na bɛka kɛ Bɔvolɛ biala ɛnle kɛ la ɛnrɛva bɛ adalɛ edwɛkɛ ɛnrɛbɛlɛbɛla wɔ.

MAA WƆ DIEDI NE ANU ƐHƆ ZO ƐYƐ SE!

16. Saa yɛangɔ zo yɛammaa yɛ diedi ne anu anyɛ se a, duzu a bahola azi a?

16 Ɔnva nwo mekɛ tendenle mɔɔ yɛva yɛzonle Gyihova la, ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛmaa diedi mɔɔ yɛlɛ wɔ ye nu la anu yɛ se. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ saa yɛanlea boɛ a, yɛ diedi bahola aha aze. Kakye kɛ, diedi gyi ninyɛne mɔɔ yɛnnwu bɛ noko nwolɛ daselɛ wɔ ɛkɛ la azo. Yɛ rɛle kola fi ninyɛne mɔɔ yɛnwu bɛ la ndɛndɛ. Ɛhye ati a Pɔɔlo hanle kɛ, saa yɛnlɛ diedi a ɔle “ɛtane mɔɔ ɛngyɛ na akyekye yɛ” la. (Hib. 12:1) Ɔti kɛ ɔkɛyɛ na yɛandɔ zɔhane ɛhane ne anu ɛ?​—2 Tɛs. 1:3.

17. Duzu a bahola aboa yɛ amaa yɛahɔ zo yɛamaa yɛ diedi ne anu ayɛ se a?

17 Mɔɔ limoa, ta sɛlɛ Gyihova kɛ ɔva ye sunsum nwuanzanwuanza ne ɔmaa wɔ. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ diedi le sunsum ne ma ne foa bie. (Gal. 5:22, 23) Saa yɛ Bɔvolɛ ne anva ye sunsum nwuanzanwuanza ne amboa yɛ a, yɛnrɛhola yɛnrɛnyia ye nu diedi mɔɔ anu yɛ se la. Saa yɛkɔ zo yɛsɛlɛ Gyihova kɛ ɔva ye sunsum ne ɔmaa yɛ a, ɔbava yeamaa yɛ. (Luku 11:13) Yɛbahola yɛayɛ asɔne bɔbɔ kɛ: “Maa yɛnyia diedi kpole.”​—Luku 17:5.

18. Kɛ mɔɔ Edwɛne 1:2, 3 kile la, nwolɛ adenle boni a yɛbahola yɛanyia a?

18 Bieko, sukoa Nyamenle Edwɛkɛ ne dahuu. (Kenga Edwɛne 1:2, 3.) Mɔɔ bɛkɛlɛ zɔhane edwɛne ne la, ɛnee Yizilayɛma ekyi bie a lɛ Nyamenle Mɛla ne amuala mɔɔ bɛhɛlɛ la bie a. Noko ɛnee belemgbunli ne nee ɛsɔfo ne mɔ kola nyia ɔ muala bie, na ɛvolɛ nsuu biala, bɛyɛ ngyehyɛleɛ bɛkenga bɛkile “mrenyia, mraalɛ, ngakula nee nyɛvolɛ” mɔɔ wɔ Yizilayɛ la. (Dit. 31:10-12) Wɔ Gyisɛse mekɛ zo, ɛnee menli ekyi bie ala a lɛ Ngɛlɛlera ne bie a, yɛɛ saa ɛkpondɛ bie a kyesɛ ɛkɔ nyianu azua ne mɔ anu. Noko ɛnɛ ɛdeɛ ɔnle zɔ, menli dɔɔnwo lɛ Baebolo ne bie. Ɔle nwolɛ adenle kpole kpalɛ. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahile kɛ yɛ nye sɔ nwolɛ adenle ɛhye ɛ?

19. Duzu a ɔhyia kɛ yɛyɛ amaa yɛ diedi ne anu ahɔ zo ayɛ se a?

19 Amaa yɛahile kɛ yɛ nye sɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne mɔɔ yɛnyia bie la, ɔwɔ kɛ yɛkenga ye dahuu. Ɔwɔ kɛ yɛyɛ ngyehyɛleɛ yɛsukoa Baebolo ne, ɔnle kɛ yɛkendɛ na yɛnyia mekɛ a yɛagenga. Saa yɛyɛ ngyehyɛleɛ na yɛdi zo a ɔbahola yeamaa yɛ diedi nu ayɛ se.

20. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛbayɛ a?

20 Yɛ diedi ne mɔɔ gyi Nyamenle Edwɛkɛ ne azo la gyi ye kpundii na ɔnle kɛ ewiade ɛhye anu “nrɛlɛbɛvolɛma nee nwomama” ɛdeɛ ne la. (Mat. 11:25, 26) Baebolo ne mɔɔ yɛzukoa la ɛmaa yɛnwu deɛmɔti ninyɛne ɛlɛsɛkye wɔ ewiade ye anu la yɛɛ mɔɔ Gyihova bayɛ ye wɔ nwolɛ la. Ɔti bɛmaa yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛbamaa yɛ diedi ne ayɛ kpole na yɛboa menli dodo biala mɔɔ yɛbahola la yɛmaa bɛnyia yɛ Bɔvolɛ ne anu diedi. (1 Tim. 2:3, 4) Bɛmaa yɛhɔ zo yɛmaa yɛ nye ɛla mekɛ mɔɔ menli mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo amuala la baha edwɛkɛ ɛhye mɔɔ wɔ Yekile 4:11 la: “Gyihova yɛ Nyamenle, ɛfɛta kɛ ɛdie anyunlunyia . . . ɔluakɛ ɛdawɔ a ɛbɔle ninyɛne kɔsɔɔti a.”

EDWƐNE 2 Wɔ Duma A Le Gyihova

^ ɛden. 5 Ngɛlɛlera ne kilehile nu wienyi kɛ Gyihova Nyamenle a le Bɔvolɛ ne a. Noko menli dɔɔnwo ɛnlie ɛnli. Bɛka kɛ tɛ awie biala a bɔle ngoane a. Saa yɛmaa diedi mɔɔ yɛlɛ wɔ Nyamenle nee Baebolo ne anu la anu mia a, ɔnrɛmaa edwɛkɛ mɔɔ bɛka la ɛnrɛzɛkye anwodozo mɔɔ yɛlɛ la. Edwɛkɛ ɛhye bahilehile kɛzi yɛbahola yɛayɛ zɔ la anu.

^ ɛden. 5 Wɔ sukulu dɔɔnwo anu, bɛnga bɔbɔ kɛ ɔbahola yeara kɛ Nyamenle a bɔle ninyɛne kɔsɔɔti a. Kilehilevolɛma bie mɔ ka kɛ saa bɛyɛ ye zɔ a, ɛnee bɛlɛtinlitinli sukulu ngakula ne mɔ anwo zo kɛ bɛlie bɛli kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ.

^ ɛden. 7 Ɛbahola wɔanwu edwɛkɛ mɔɔ menli mɔɔ ɛzukoa nwoma kpole mɔɔ bɛbo 60, mɔɔ abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvolɛma boka nwo mɔɔ bɛdie bɛdi kɛ bɛbɔle ninyɛne ɛha la wɔ Watch Tower Publications Index fofolɛ ne anu. Nea edwɛkɛtile ekyi “scientists expressing belief in creation” mɔɔ wɔ edwɛkɛtile “Science” abo la. Eza ɛbahola wɔanwu edwɛkɛ ɛhye mɔ bie wɔ JW Library azo. Kɔ “Edwɛkɛbizebizalɛ Nee Anwubielɛ” mɔɔ wɔ “Media” abo la na akee nea “Ngoane Ɛvileka.”

^ ɛden. 12 Kɛ neazo la, nea edwɛkɛ “Baebolo Ne​—Buluku Mɔɔ Ɔka Nɔhalɛ” mɔɔ wɔ 2020 No. 1 Ɛzinzalɛ Arane ne anu la yɛɛ “Asoo Abɔdeɛ Nwo Nrɛlɛbɛ Nee Baebolo Ne Yia” mɔɔ wɔ jw.org azo la.