EDWƐKƐ 35
EDWƐNE 123 Bɛlɛ Ɛ Nwo Aze Maa Teokelase Ngyehyɛleɛ
Kɛzi Mgbanyima Baboa Bɛdabɛ Mɔɔ Bɛye Bɛ Bɛvi Asafo Ne Anu La
“Anyelielɛ bara anwuma wɔ ɛtanevolɛ ko mɔɔ kɛnlu ɔ nwo la anwo tɛla tenlenema 99 mɔɔ bɛngyia anlubɛnwo la.” —LUKU 15:7.
BODANE
Deɛmɔti ɔwɔ kɛ bɛye menli bie mɔ bɛfi asafo ne anu nee mɔɔ asafo nu mgbanyima bahola ayɛ aboa bɛ bɛamaa bɛanlu bɛ nwo na bɛabikye Gyihova bieko la.
1-2. (a) Kɛzi Gyihova bu ɛtane kpole mɔɔ awie yɛ na ɔnnu ɔ nwo la ɛ? (b) Duzu a Gyihova anye la kɛ ɛtanevolɛma bayɛ a?
GYIHOVA ɛnle Nyamenle mɔɔ ɔdie ɛbɛla biala ɔto nu a; ɔkyi ɛtane. (Edw. 5:4-6) Ɔkpondɛ kɛ yɛdi ye ngyinlazo ne mɔ mɔɔ yela ye ali wɔ ye Edwɛkɛ ne anu la azo. Nɔhalɛ nu, Gyihova anye ɛnla kɛ alesama mɔɔ bɛnli munli la bali ye mɛla ne mɔ azo pɛpɛɛpɛ. (Edw. 130:3, 4) Noko akee ɔnlie ‘amumuyɛma mɔɔ bɛkakyi ye ɛlolɛ kpole ne bɛfa bɛyɛ nyelebɛnloa bɛbɔ anyiemgba ɛbɛla’ la ɔndo nu. (Dwu. 4) Nɔhalɛ nu, Baebolo ne ka kɛ bɛbazɛkye “amumuyɛma” wɔ Nyamenle konle ne, mɔɔ yemɔ a le Amagɛdɔn la anu.—2 Pita 3:7; Yek. 16:16.
2 Noko Gyihova ɛngulo kɛ bɛsɛkye awie biala. Kɛ mɔɔ yɛnwunle ye wɔ edwɛkɛ ngakyile mɔɔ li ɛhye anyunlu la anu la, Baebolo ne ka ye wienyi kɛ “ɔkulo kɛ menli kɔsɔɔti nu bɛ nwo.” (2 Pita 3:9) Asafo nu mgbanyima sukoa Gyihova neazo ne na bɛsi abotane bɛbɔ mɔdenle kɛ bɛboa bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ ɛtane kpole la bɛamaa bɛahakyi bɛ subane na bɛanyia Gyihova anyunlu ɛlolɛ bieko. Noko tɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ ɛtane kpole la kɔsɔɔti a nu bɛ nwo a. (Aye. 6:9) Bie mɔ kɔ zo bɔ bɛ ɛbɛlatane ne ɔnva nwo mɔdenle biala mɔɔ asafo nu mgbanyima ne mɔ babɔ kɛ bɛboa bɛ bɛamaa bɛanlu bɛ nwo la. Duzu a ɔwɔ kɛ mgbanyima ne mɔ yɛ wɔ tɛnlabelɛ zɛhae anu a?
“BƐYE ƐTANEVOLƐ NE”
3. (a) Duzu a Baebolo ne ka kɛ bɛyɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ ɛtane kpole mɔɔ bɛnnu bɛ nwo la ɛ? (b) Saa awie annu ɔ nwo a, duzu ati a yɛkola yɛka kɛ ɔdaye mumua ne a yekpa kɛ bɛye ye bɛvi asafo ne anu a?
3 Saa awie annu ɔ nwo a, mɔɔ ɔwɔ kɛ mgbanyima ne mɔ yɛ la ala a le kɛ bɛbali adehilelɛ mɔɔ wɔ 1 Kɔlentema 5:13 la azo: “Bɛye ɛtanevolɛ ne bɛvi bɛ avinli.” Wɔ adenle bie azo, ahenle mɔɔ ɛyɛ ɛtane kpole ne la a ɛkpa kɛ bɛyɛ ye zɔ a; ɔlɛbu mɔɔ ɔluale la. (Gal. 6:7) Duzu ati a yɛkola yɛka ye zɔ a? Ɔluakɛ mgbanyima ne mɔ bɔle mɔdenle fane dɔɔnwo kɛ bɛboa ye bɛamaa yeanlu ɔ nwo noko yeangakyi. (2 Arl. 17:12-15) Ye nyɛleɛ ne mɔ kile kɛ yekpa kɛ ɔnrɛva Gyihova ngyinlazo ne mɔ ɔnrɛbɔ ye ɛbɛla.—Dit. 30:19, 20.
4. Duzu ati a saa bɛye awie mɔɔ ɛyɛ ɛtane kpole na yeannu ɔ nwo la bɛfi asafo ne anu a bɛka bɛkile asafo ne anu amra a?
4 Saa bɛye awie mɔɔ ɛyɛ ɛtane kpole na yeannu ɔ nwo la bɛfi asafo ne anu a, bɛka bɛkile asafo ne anu amra kɛ ahenle ɛnle Gyihova Dasevolɛ bieko. a Tɛ deɛmɔti bɛyɛ zɔ la a le kɛ bɛbɔ ahenle anyiemgba. Emomu, bɛyɛ ye zɔ amaa asafo ne anu amra ali mɛla mɔɔ wɔ Baebolo ne anu mɔɔ se bɛ nee ahenle zɔhane “mmatu, bɛ nee sonla zɛhae mmadi debie bɔbɔ” la azo. (1 Kɔl. 5:9-11) Debie kpalɛ bie ati a Gyihova vale adehilelɛ zɔhane maanle yɛ a. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle kɛ: “Mgbɔvonle ekyi bie a maa ɛdɔkɛ ne amuala nyinyia a.” (1 Kɔl. 5:6) Menli mɔɔ bɛyɛ ɛtane kpole mɔɔ bɛnnu bɛ nwo la kola maa bɛdabɛ mɔɔ bɛbɔ kpɔkɛ kɛ bɛbɔ mɔdenle bɛali Gyihova ngyinlazo ne mɔ azo la asa anu to.—Mrɛ. 13:20; 1 Kɔl. 15:33.
5. Kɛzi ɔwɔ kɛ yɛbu awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la ɛ, na duzu ati ɔ?
5 Ɔti kɛzi ɔwɔ kɛ yɛbu adiema diedinli bie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la ɛ? Yɛ nee ye ɛmbɔ nu ɛnyɛ ninyɛne bie mɔ ɛdeɛ, noko ɔwɔ kɛ yɛbu ye kɛ ɔle boane mɔɔ yeminli, tɛ kɛ asɛɛ ye tɛnlabelɛ ɛzɛkye bɔkɔɔ. Saa boane bie minli a, ɔkola ɔsia ɔba. Kakye kɛ boane zɔhane mɔɔ ɛminli la yilale ɔ nwo zo maanle Gyihova. Mɔɔ yɛ alɔbɔlɛ la a le kɛ, ɔmbɔ ye ɛbɛla wɔ adenle mɔɔ sɔ Gyihova anye la azo kɛkala, na yemɔ maa ɔyɛ esiane kpole ɔmaa ye. (Yiz. 18:31) Noko akee, mekɛ ala mɔɔ Gyihova tɛse anwunvɔne la, yɛlɛ anyelazo kɛ ɔbazia yeara. Kɛzi asafo nu mgbanyima ne mɔ maa awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu bɔbɔ la nwu ye kɛ bɛlɛ anyelazo kɛ ɔbazia yeara ɛ?
KƐZI MGBANYIMA NE MƆ BOA AWIE MƆƆ BƐYE YE BƐVI ASAFO NE ANU LA
6. Duzu a mgbanyima ne mɔ yɛ boa awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la ɛ?
6 Asoo bɛgyakyi awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la bɔkɔɔ kɛ ɔdaye mumua ne ɔbɔ mɔdenle ɔzia ɔrɛla Gyihova ɛkɛ ɔ? Kyɛkyɛ! Saa mgbanyima mɔɔ bɛbɔ nu bɛyɛ kɔmatii la ɛlɛka ahile awie mɔɔ ɛyɛ ɛtane kpole na yeannu ɔ nwo la kɛ bɛbaye ye bɛavi asafo ne anu a, eza bɛka mɔɔ ahenle bahola ayɛ amaa yeazia yeara asafo ne anu la bɛkile ye. Noko tɛ yemɔ ala a bɛyɛ a. Wɔ tɛnlabelɛ dɔɔnwo anu, bɛbaha bɛahile ahenle mɔɔ ɛyɛ ɛtane ne la kɛ bɛbazia bɛayia ye wɔ aziane ekyii anzi na bɛanlea saa yehakyi ye subane a. Saa ahenle lɛ ɛhulolɛ kɛ ɔ nee bɛ bayia bieko a, mgbanyima ne mɔ baha ahile ye wɔ ayia zɔhane abo kɛ ɔnlu ɔ nwo na ɔzia ɔrɛla. Saa ɔtɛkakyile ye subane bɔbɔ a, mekɛ bie anzi mgbanyima ne mɔ nee ye bayia bieko na bamaa ye anwosesebɛ kɛ ɔnlu ɔ nwo.
7. Saa mgbanyima ne mɔ nee awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la ɛlɛdi a, kɛzi bɛsukoa Gyihova ahunluyelɛyelalɛ ne ɛ? (Gyɛlɛmaya 3:12)
7 Mgbanyima ne mɔ nee awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la ɛlɛdi a, bɛbɔ mɔdenle bɛsukoa Gyihova ahunluyelɛyelalɛ ne. Kɛ neazo la, Gyihova angendɛ kɛ ɔmaa ye menli Yizilayɛma mɔɔ bɛde atua la alimoa anlu bɛ nwo kolaa na yeaboa bɛ. Emomu, ɔlimoale ɔyɛle debie kɛ ɔfa yeaboa bɛ kolaa na bɛanyia adwenle bɔbɔ kɛ bɛnu bɛ nwo. Kɛ mɔɔ yɛnwunle ye wɔ magazine ɛhye anu edwɛkɛ ne mɔɔ tɔ zo nwiɔ la anu la, Gyihova hanle hilele ngapezonli Hozia kɛ ɔzia ɔhɔva ɔ ye ne mɔɔ ɔtɛgua zo ɔtɛyɛ ɛtane la. Na ɔluale Hozia edwɛkɛ ne azo ɔmaanle ye menli ne nwunle kɛ ɔlɛ ahunluyelɛyelalɛ. (Hozia 3:1; Mal. 3:7) Asafo nu mgbanyima sukoa Gyihova, na bɛkulo kɛ awie mɔɔ ɛyɛ ɛtane la sia ba asafo ne anu, yɛɛ bɛmmaa ɔnyɛ se kɛ ɔbazia yeara.—Kenga Gyɛlɛmaya 3:12.
8. Kɛzi Gyisɛse ndonwo ne mɔɔ fale ralɛ nrenyia ne mɔɔ minlinle la anwo la maa yɛte Gyihova ahunluyelɛyelalɛ nee ye anwunvɔnezelɛ ne abo kpalɛ ɛ? (Luku 15:7)
8 Kakye Gyisɛse ndonwo ne mɔɔ fale ralɛ nrenyia ne mɔɔ minlinle la anwo mɔɔ bɛhilehilele nu wɔ magazine ɛhye edwɛkɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ la anu la. Mɔɔ selɛ ne nwunle kɛ ɔ ra ne ɛlɛsia ara sua nu la, “ɔnriandile ɔhɔyɛle ye atuu na ɔvole ɔ nloa anwo.” (Luku 15:20) Yɛ ye nzonlɛ kɛ, selɛ ne angendɛ ammaa ɔ ra ne amkpa ye kyɛlɛ kɛ ɔva ye ɛtane ɔhyɛ ye. Emomu, selɛ ne mumua ne a nriandile hɔyiale ye a. Mgbanyima ne mɔ noko bɔ mɔdenle da subane zɔhane bie ali kile bɛdabɛ mɔɔ bɛminli la. Bɛkulo kɛ mboane ɛhye mɔ mɔɔ bɛminli la “sia ba sua nu.” (Luku 15:22-24, 32) Saa ɛtanevolɛ ko sia ba a, anyelielɛ ba anwuma yɛɛ azɛlɛ ye azo noko!—Kenga Luku 15:7.
9. Duzu a Gyihova kulo kɛ ɛtanevolɛma yɛ a?
9 Badwu ɛke, yɛnwu kɛ Gyihova ɛnsosɔ bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ ɛtane mɔɔ bɛnnu bɛ nwo la zo. Noko ɔngakyi ɔ nzi ɔnzi ɛtanevolɛma. Ɔkulo kɛ bɛsia bɛba. Gyihova ka kɛzi ɔbu ɛtanevolɛma mɔɔ bɛtɛnunle bɛ nwo la anwo edwɛkɛ wɔ Hozia 14:4 kɛ: “Mebayɛ bɛ ayile wɔ nɔhalɛ mɔɔ bɛanli la anwo. Mebavi me ahonle nu meahulo bɛ, ɔluakɛ me ɛya ne ɛvi ɔ nwo zo.” Ɔwɔ kɛ ɛhye maa asafo nu mgbanyima anwosesebɛ kpole maa bɛkpondɛ sɛkɛlɛneɛ biala mɔɔ kile kɛ ɛtanevolɛ bie ɛnlu ɔ nwo la. Yɛɛ ɔwɔ kɛ ɔmaa bɛdabɛ mɔɔ bɛgyakyi Gyihova ɛzonlenlɛ la anwosesebɛ kpole ɔmaa bɛsia bɛba ye ɛkɛ ne ndɛndɛ.
10-11. Kɛzi mgbanyima ne mɔ bɔ mɔdenle boa bɛdabɛ mɔɔ bɛyele bɛ bɛvile asafo ne anu wɔ mekɛ bie mɔɔ ɛraze la ɛ?
10 Na bɛdabɛ mɔɔ bɛyele bɛ bɛvile asafo ne anu wɔ mekɛ bie mɔɔ ɛraze, bie a ɛvolɛ dɔɔnwo mɔɔ ɛraze la noko ɛ? Bie a menli ɛhye mɔ ɛgyakyi ɛtane mɔɔ maanle bɛyele bɛ bɛvile asafo ne anu la dɛbadɛba. Ɔdwu mekɛ ne bie a, bɛngakye deɛmɔti bɛyele bɛ bɛvile asafo ne anu la bɔbɔ. Ɔnva nwo mekɛ tendenle mɔɔ yeli la, mgbanyima ne mɔ babɔ mɔdenle kɛ bɛbanwu ɛleka mɔɔ menli ɛhye mɔ de la na bɛahɔkpɔla bɛ. Saa bɛkɔkpɔla bɛ a, mgbanyima ne mɔ nee bɛ bahola ayɛ asɔne na bɛamaa bɛ anwosesebɛ kɛ bɛzia bɛrɛla asafo ne anu. Nɔhalɛ nu, saa ahenle vile asafo ne anu la ɛvolɛ dɔɔnwo ɛgua nu a, ɔbayɛ bɛtɛɛ wɔ sunsum nu. Ɔti saa ahenle kile kɛ ɔkulo kɛ ɔsia ɔba asafo ne anu a, mgbanyima ne mɔ bayɛ ngyehyɛleɛ bɛamaa awie nee ye azukoa Baebolo ne, ɔnva nwo kɛ bɛtɛdiele ye bɔbɔ la. Wɔ tɛnlabelɛ ɛhye mɔ biala anu, mgbanyima ne mɔ a bayɛ Baebolo ɛzukoalɛ nwo ngyehyɛleɛ ne a.
11 Mgbanyima ne mɔ sukoa Gyihova ahunluyelɛyelalɛ ne na bɛkulo kɛ bɛbɔ mɔdenle bɛboa menli dodo biala mɔɔ bɛbahola la bɛmaa bɛnwu kɛ nwolɛ adenle wɔ ɛkɛ ne kɛ bɛbazia bɛara asafo ne anu. Saa ɛtanevolɛ bie nu ɔ nwo na ɔgyakyi ye ɛtane ne a, bɛbahola bɛalie ye bieko wɔ asafo ne anu ndɛndɛ.—2 Kɔl. 2:6-8.
12. (a) Tɛnlabelɛ boni mɔ anu a ɔwɔ kɛ mgbanyima nea boɛ kpalɛ a? (b) Duzu ati a ɔnle kɛ yɛnyia adwenle kɛ Gyihova ɛnrɛze menli mɔɔ bɛyɛ ɛtane bie mɔ la anwunvɔne a? (Eza nea ɔbodwɛkɛ ne.)
12 Ɔdwu mekɛ ne bie a, ɔwɔ kɛ asafo nu mgbanyima nea boɛ kpalɛ kolaa na bɛalie awie bie wɔ asafo ne anu bieko. Kɛ neazo la, saa ahenle yɛle kakula bie basabasa anzɛɛ ɔkpɔkyele anzɛɛ ɔbɔle adwenle amaa yeavi agyalɛ bie abo a, ɔwɔ kɛ mgbanyima ne mɔ nwu ye kɛ amgba ahenle ɛnlu ɔ nwo a. (Mal. 2:14; 2 Tim. 3:6) Ɔwɔ kɛ bɛbɔ mboane ne mɔ anwo bane. Mekɛ ko ne ala, ɔwɔ kɛ yɛnwu kɛ Gyihova balie ɛtanevolɛ biala mɔɔ yenlu ɔ nwo nɔhalɛ nu na yegyakyi ye ɛtaneyɛlɛ ne la. Ɔti ɔwɔ nuhua kɛ ɔwɔ kɛ mgbanyima ne mɔ maa bɛ nye da ɛkɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛ nee bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛle awie mɔ ɛtane kpole la ɛlɛdi la ɛdeɛ, noko ɔnle kɛ bɛnyia adwenle kɛ Gyihova ɛnrɛze bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ ɛtane bie mɔ la anwunvɔne ɛlɛ. b—1 Pita 2:10.
MƆƆ ASAFO NE BAHOLA AYƐ LA
13. Ngakyile boni a wɔ kɛzi yɛ nee awie mɔɔ bɛhwi ɔ nyunlu la di nee kɛzi yɛ nee awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la di la anu a?
13 Kɛ mɔɔ yɛzuzule nwo wɔ edwɛkɛ mɔɔ li ɛhye anyunlu anu la, bie a bɛbabɔ ye nolo kɛ bɛhwi awie anyunlu. Wɔ tɛnlabelɛ zɛhae anu, yɛbahola yɛahɔ zo yɛ nee ye adu, ɔluakɛ yɛze kɛ ɔnlunle ɔ nwo yɛɛ ɔgyakyile ye ninyɛndane ne. (1 Tim. 5:20) Ɔtɛboka asafo ne anwo na ɔhyia kɛ ɔ nee ɔ mediema diedima mɔɔ wɔ asafo ne anu la tu amaa bɛamaa ye anwosesebɛ. (Hib. 10:24, 25) Noko akee, awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la tɛnlabelɛ ɛdeɛ ne le ngakyile. Yɛ nee ahenle zɔhane ‘ɛndu,’ yɛɛ ‘yɛ nee sonla zɛhae ɛnli debie bɔbɔ.’—1 Kɔl. 5:11.
14. Saa Kilisienema nee menli mɔɔ bɛye bɛ bɛvi asafo ne anu la ɛlɛdi a, kɛzi bɛbahola bɛava bɛ adwenle ne mɔɔ bɛva Baebolo ne bɛtete ye la bɛali gyima ɛ? (Eza nea nvoninli ne.)
14 Asoo mɔɔ yɛzuzu nwolɛ la kile kɛ yɛbakpo awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la bɔkɔɔ ɔ? Kyɛkyɛ. Yɛ nee ahenle ne ɛnrɛdu. Noko Kilisienema bɛahola agyinla bɛ adwenle ne mɔɔ bɛva Baebolo ne bɛtete ye la azo azuzu nwo kɛ saa bɛbado ɛsalɛ bɛavɛlɛ awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu, mɔɔ bie a ɔle bɛ busuanli anzɛɛ mekɛ bie mɔɔ ɛze ɛhɔ la ɛnee bɛbikye ye kpalɛ la kɛ ɔrɛla debiezukoalɛ anzɛɛ bɛnrɛyɛ ye zɔ a. Na saa amgba ɔba ɛ? Saa dɛba ne a, anrɛɛ yɛnrɛbiza sonla zɛhae ahye. Noko kɛkala ɛdeɛ, ɔwɔ kɛ Kilisienenli ko biala fa ye adwenle ne mɔɔ yeva Baebolo ne yetete ye la di gyima wɔ tɛnlabelɛ ɛhye anu. Bie a menli bie mɔ bade nganeɛ kɛ bɛbahola bɛabiza ahenle ne ahye anzɛɛ bɛalie ye kɛnlɛma wɔ debiezukoalɛ ne abo. Noko akee, yɛ nee ye ɛnrɛbɔ adawu tendenle anzɛɛ yɛ nee ye ɛnrɛbɔ nu ɛnrɛyɛ ninyɛne gyɛne.
Kilisienema bahola agyinla bɛ adwenle ne mɔɔ bɛva Baebolo ne bɛtete ye la azo azi kpɔkɛ kɛ bɛbavɛlɛ awie mɔɔ bɛye ye bɛvi asafo ne anu la bɛamaa yeara debiezukoalɛ anzɛɛ saa ɔba debiezukoalɛ a bɛbabiza ye ahye ala (Nea ɛdendɛkpunli 14)
15. Ɛtanevolɛma boni mɔ a bɛha bɛ nwo edwɛkɛ wɔ 2 Dwɔn 9-11 a? (Eza nea ɛlɛka, “ Asoo Ɛnee Dwɔn Nee Pɔɔlo Ɛlɛka Ɛtane Ko Ne Ala Anwo Edwɛkɛ?”)
15 Wɔannea a bie mɔ banyia adwenle kɛ, ‘Na Baebolo ne anga kɛ Kilisienenli mɔɔ babiza awie zɛhae ahye la nee ye yɛ adwenle wɔ ye ninyɛndane ne mɔ anwo ɔ?’ (Kenga 2 Dwɔn 9-11.) Edwɛkɛ mɔɔ boka nwolɛ la maa yɛnwu kɛ adehilelɛ ɛhye fale kpɔkyevolɛma nee bɛdabɛ mɔɔ bɛsi ɛbɛlatane nwo adua la anwo. (Yek. 2:20) Ɔti saa awie ɛlɛsi kpɔkyevolɛma ngilehilelɛ anzɛɛ ɛbɛlatane gyɛne nwo adua a, mgbanyima ne mɔ ɛnrɛyɛ ngyehyɛleɛ biala kɛ bɛkakpɔla ye. Noko anyelazo wɔ ɛkɛ ne kɛ ahenle adwenle bara ɔ nwo zo. Kɔkpula kɛ ahenle bahakyi la, yɛnrɛbiza ye ahye anzɛɛ yɛnrɛvɛlɛ ye kɛ ɔrɛla debiezukoalɛ.
SUKOA GYIHOVA AHUNLUYELƐYELALƐ NE NEE YE ANWUNVƆNEZELƐ NE
16-17. (a) Duzu a Gyihova kulo kɛ ɛtanevolɛma yɛ a? (Yizikeɛle 18:32) (b) Mgbanyima ne mɔ ɛlɛboa bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ ɛtane kpole la a, kɛ ɔkɛyɛ na bɛahile kɛ bɛ nee Gyihova bɔ nu yɛ gyima ɛ?
16 Duzu a yɛzukoa yɛvi edwɛkɛ nnu mɔɔ wɔ magazine ɛhye anu la anu a? Gyihova ɛngulo kɛ bɛsɛkye awie biala! (Kenga Yizikeɛle 18:32.) Ɔkulo kɛ ɔ nee ɛtanevolɛma siezie bɛ avinli. (2 Kɔl. 5:20) Ɛhye ati a ɔvi tete ne, Gyihova ɛmaa ye menli—nee menli gyɛne mɔɔ bɛde atua la anwosesebɛ kɛ bɛnlu bɛ nwo na bɛzia bɛrɛla ye ɛkɛ ne la. Asafo nu mgbanyima ɛnyia nwolɛ adenle kɛ bɛ nee Gyihova ɛlɛbɔ nu ayɛ gyima aboa bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ ɛtane kpole la bɛamaa bɛanlu bɛ nwo.—Wlo. 2:4; 1 Kɔl. 3:9.
17 Saa ɛtanevolɛma nu bɛ nwo a, nea kɛzi anyelielɛ ba anwuma a! Yɛ anwuma Selɛ Gyihova anye die kpole kpalɛ wɔ mekɛ biala mɔɔ ye mboane ne mɔ mɔɔ bɛminli la anu ko bazia ara asafo ne anu la. Saa yɛdwenledwenle Gyihova ahunluyelɛyelalɛ, ye anwunvɔnezelɛ nee ye ɛlolɛ kpole ne anwo a, ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ye la yɛ kpole.—Luku 1:78.
EDWƐNE 111 Deɛmɔti Yɛ Nye Die La
a Yɛnrɛha ye wɔ menli ɛhye mɔ anwo bieko kɛ bɛdu bɛ. Kɛ mɔɔ Pɔɔlo edwɛkɛ mɔɔ wɔ 1 Kɔlentema 5:13 kile la, yɛbaha kɛ bɛye bɛ bɛvi asafo ne anu.
b Baebolo ne ka kɛ menli bie mɔ yɛ ɛtane mɔɔ bɛnrɛva bɛnrɛhyɛ bɛ. Ɛhye ɛnle ɛtane fɔɔnwo bie, emomu menli ɛhye mɔ ɛzi bɛ ahonle kɛ dahuu bɛbadwazo bɛatia Nyamenle. Gyihova nee Gyisɛse ala a kola kile kɛ awie ɛyɛ ɛtane mɔɔ bɛfa bɛkyɛ ye a ɔnrɛyɛ boɛ a.—Maake 3:29; Hib. 10:26, 27.
