Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 51

Ɛbahola Wɔanyia Anzodwolɛ Wɔ Ngyegyelɛ Mekɛ Nu

Ɛbahola Wɔanyia Anzodwolɛ Wɔ Ngyegyelɛ Mekɛ Nu

“Bɛmmamaa bɛ ahonle tu yɛɛ bɛmmasulo.”​—DWƆN 14:27.

EDWƐNE 112 Gyihova Le Anzodwolɛ Nyamenle

MƆƆ YƐBAZUKOA a

1. Duzu a le “Nyamenle anzodwolɛ ne,” na saa yɛnyia ye a, kɛzi ɔbaboa yɛ ɛ? (Felepaema 4:6, 7)

 ANZODWOLƐ bie wɔ ɛkɛ mɔɔ menli mɔɔ wɔ ewiade ɛhye anu la ɛnze nwolɛ ɛhwee a. Yemɔ a le “Nyamenle anzodwolɛ ne,” yɛ ahonle mɔɔ tɔ yɛ azule nu ɔluakɛ yɛ nee yɛ anwuma Selɛ ne lɛ agɔnwolɛvalɛ mɔɔ sonle bolɛ la. Saa yɛlɛ Nyamenle anzodwolɛ ne a, yɛte nganeɛ kɛ yɛlɛ banebɔlɛ. (Kenga Felepaema 4:6, 7.) Yɛ nee awie mɔ gyɛne noko mɔɔ bɛkulo ye la nyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ. Eza yɛbikye “anzodwolɛ Nyamenle” ne kpalɛ. (1 Tɛs. 5:23) Saa yɛnwu yɛ Ze ne, yɛfa yɛ nwo yɛto ɔ nwo zo na yɛtie ye a, Nyamenle anzodwolɛ ne bahola amaa yɛ ahonle adɔ yɛ azule nu wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛyia tɛnlabelɛ mɔɔ anu yɛ se la.

2. Duzu ati a yɛbahola yɛalie yɛali kɛ yɛbahola yɛanyia Nyamenle anzodwolɛ ne a?

2 Saa yɛlɛyia ngyegyelɛ mɔɔ le kɛ ewulenzane, esiane, konle konle anzɛɛ kpɔdekpɔdeyɛlɛ a, asoo amgba yɛbahola yɛanyia Nyamenle anzodwolɛ ne? Ngyegyelɛ ɛhye mɔ anu ko biala bahola amaa ɛzulolɛ aha yɛ. Noko Gyisɛse dule ye ɛdoavolɛma folɛ kɛ: “Bɛmmamaa bɛ ahonle tu yɛɛ bɛmmasulo.” (Dwɔn 14:27) Mɔɔ yɛ anyelielɛ la a le kɛ mediema mrenyia nee mraalɛ ɛli Gyisɛse folɛdulɛ ne azo. Ɔlua Gyihova moalɛ zo, bɛkola bɛnyia anzodwolɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛgyinla sɔnea mɔɔ anu yɛ se la anloa la.

KƐZI YƐBANYIA ANZODWOLƐ WƆ EWULENZANE MEKƐ NU LA

3. Kɛzi ewulenzane bahola azɛkye yɛ anzodwolɛ ɛ?

3 Ewulenzane bahola ahakyi yɛ ɛbɛlabɔlɛ bɔkɔɔ. Wɔmɔ nea ngyegyelɛ mɔɔ COVID-19 vale rale menli dɔɔnwo anwo zo la. Wɔ neɛnleanu bie mɔɔ bɛyɛle la anu, menli ne anu mɔɔ bo foa ko la hanle kɛ ɛnee bɛngola da wɔ mekɛ zɔhane. Eza adwenleadwenle, adwenle nu ngyegyelɛ, nzabolɛ nee nyiletane ɛnlonlɛ, sua nu basabasayɛlɛ nee menli mɔɔ bɛbɔ mɔdenle kɛ bɛku bɛ nwo la hɔle ɔ nyunlu kpalɛ. Saa ewule bie ɛde ɛkponde ɛleka mɔɔ ɛde la a, kɛ ɔkɛyɛ na wɔammaa adwenleadwenle anvo ɛ nwo zo na wɔanyia Nyamenle anzodwolɛ ne ɛ?

4. Kɛzi Gyisɛse ngapezo mɔɔ fale awieleɛ mekɛ ne anwo mɔɔ yɛze la maa yɛnyia anzodwolɛ ɛ?

4 Gyisɛse hanle kɛ, wɔ awieleɛ mekɛ ne anu, ewulenzane “bara ɛleka ngakyile.” (Luku 21:11) Kɛzi ɛhye mɔɔ yɛze ye la maa yɛnyia anzodwolɛ ɛ? Saa ewulenzane bie ba a, ɔnyɛ yɛ azibɛnwo. Yɛnwu ye kɛ ninyɛne ɛhye mɔ ɛlɛsisi kɛ mɔɔ Gyisɛse hanle la. Ɛhye ati yɛdi Gyisɛse folɛdulɛ mɔɔ ɔvale ɔmaanle bɛdabɛ mɔɔ bɛde awieleɛ mekɛ ye anu la azo: “Bɛnlea na bɛ ahonle andu.”​—Mat. 24:6.

Baebolo ɛgengalɛ mɔɔ bɛyɛ ye ɔdio la bahola aboa wɔ yeamaa wɔanyia anzodwolɛ wɔ ewulenzane mekɛ nu (Nea ɛdendɛkpunli 5)

5. (a) Kɛzi Felepaema 4:8, 9 boa yɛ ɔmaa yɛnwu mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ wɔ mekɛ mɔɔ ewulenzane bie bara la ɛ? (b) Saa yɛtie Baebolo ɛgengalɛ mɔɔ bɛhye la a, kɛzi ɔbaboa yɛ ɛ?

5 Saa ewulenzane bie ba a, ɔkola ɔmaa yɛ rɛle bɔ na ɛzulolɛ ka yɛ bɔbɔ. Ɛhye bie dole adiema raalɛ bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Desi la. b Mɔɔ COVID-19 ne hunle ɔ wuvuanyi, ɔ wuvuanyi bie ara yɛɛ ye dɔketa la, ɛzulolɛ hanle ye kɛ wɔannea a ɔbanyia ewule ne bie na yeava yeamaa ye mame mɔɔ ɛyɛ kpanyinli la. Eza ewulenzane ne maanle ɛzulolɛ hanle ye kɛ wɔannea a ye gyima bavi ɔ sa, ɔti ɛnee ɔlɛdwenle kɛzi ɔbanyia ezukoa yeadɔ aleɛ na yeanyia bie yeadua ye sua kakɛ la anwo. Ɛhye yele adwenleadwenle dole ɔ nwo na ɛnee aleɛ dwo a ɔngola da. Noko Desi nyianle anzodwolɛ bieko. Adenle boni azo? Ɔyɛle asɔne fɔɔnwo bie kɛ Gyihova ɛboa ye ɛmaa ɔzie ɔ nwo dii na ɔdwenle ninyɛne mgbalɛ nwo. (Kenga Felepaema 4:8, 9.) Ɔdiele Gyihova wɔ mekɛ mɔɔ ɔlɛdua Baebolo ɛgengalɛ mɔɔ bɛhye ye ɔdio azo “yeadendɛ” yeahile ye la. Ɔhanle kɛ: “Kengavolɛ ne ane bɛtɛɛ ne maanle me adwenleadwenle ne azo dele na ɔhakyele me kɛ Gyihova dwenle me nwo.”​—Edw. 94:19.

6. Kɛzi bɛtianwo debiezukoalɛ nee debiezukoalɛ ɛhɔlɛ baboa wɔ ɛ?

6 Saa ewulenzane bie ba a, ye biala anu ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ ninyɛne bie mɔ mɔɔ ɛnee ɛyɛ bɛ dɛba la, noko mmamaa yemɔ maa ɛgyakyi ɛ ti anwo debiezukoalɛ anzɛɛ debiezukoalɛ ɛhɔlɛ. Mediema anwubielɛ mɔɔ wɔ yɛ mbuluku ne mɔ nee vidio ne mɔ anu la bamaa wɔahakye kɛ ɛ mediema mrenyia nee mraalɛ ɛlɛkɔ zo ali nɔhalɛ ɔnva nwo kɛ bɛlɛyia ngyegyelɛ ko ne ala bie la. (1 Pita 5:9) Debiezukoalɛ ɛhɔlɛ baboa wɔ yeamaa wɔadwenledwenle Baebolo ne anu edwɛkɛ mɔɔ maa anwosesebɛ la anwo. Eza bɛbamaa wɔanyia nwolɛ adenle wɔamaa awie mɔ anwosesebɛ na bɛdabɛ noko bɛamaa wɔ anwosesebɛ. (Wlo. 1:11, 12) Saa ɛdwenle kɛzi Gyihova ɛboa ye azonvolɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee bɛnde kpɔkɛ, bɛ ahonle dule anzɛɛ ɔhale bɛ ngome la anwo a, ɔbamaa wɔ diedi ayɛ kpole na wɔanyia anwodozo kɛ ɔbaboa ɛdawɔ noko.

7. Duzu a ɛsukoa ɛfi ɛzoanvolɛ Dwɔn ɛkɛ a?

7 Bɔ mɔdenle kɛ ɛ nee ɛ mediema bali adwelie. Saa ewulenzane bie ba a, bie a ɔbahyia bɔbɔ kɛ saa yɛ nee yɛ mediema wɔ a ɔwɔ kɛ yɛmaa adenle ekyi da yɛ avinli. Wɔ mekɛ zɛhae anu, wɔannea a ɛbade nganeɛ kɛ ɛzoanvolɛ Dwɔn la. Ɛnee ɔkulo kɛ ɔnwu ɔ gɔnwo Geeyɛse anyunlu. (3 Dwɔn 13, 14) Noko Dwɔn nwunle kɛ ɔnrɛhola ɔnrɛnwu ye wɔ mekɛ bie anu. Ɔti Dwɔn yɛle mɔɔ ɔbahola la, ɔhɛlɛle ye kɛlata. Saa ɛnrɛhola ɛnrɛkpɔla ɛ mediema dahuu a, ɛbahola wɔavɛlɛ bɛ wɔ fonu zo, wɔalua vidio zo ɛ nee bɛ adendɛ anzɛɛ wɔatɛse bɛ. Saa ɛ nee ɛ mediema Kilisienema ta tendɛ a, ɔnrɛmaa ɛ nwo ɛnrɛyɛ wɔ koonwu yɛɛ ɔbamaa wɔ ahonle adɔ wɔ azule nu. Saa ɛte nganeɛ kɛ adwenleadwenle ɛvo ɛ nwo zo a, ka kile mgbanyima ne mɔ na die anwosesebɛmaanlɛ mɔɔ bɛbava bɛamaa wɔ la to nu.​—Aye. 32:1, 2.

KƐZI YƐBANYIA ANZODWOLƐ WƆ ESIANE MEKƐ NU LA

8. Kɛzi esiane bahola azɛkye wɔ anzodwolɛ ɛ?

8 Saa azule ɛyi, azɛlɛ ɛkpusu anzɛɛ senle ɛdɔ ɛleka mɔɔ ɛde la ɛlɛ a, bie a nwolɛ adwenleadwenle badɔ ɛ nwo mekɛ tendenle. Saa wɔ alɔvolɛ wule anzɛɛ wɔ ninyɛne zɛkyele a, bie a ɔmaanle ɛlile nyane, wɔ anyelazo wiele anzɛɛ ɛvale ɛya bɔbɔ. Ɛhye ɛngile kɛ ɛ nye bolo nwonane afoa nu ninyɛne anzɛɛ ɛnlɛ diedi. Ɛyiale sɔnea mɔɔ anu yɛ se na bie a awie mɔ anye la kɛ ɛbayɛ wɔ ninyɛne wɔ adenle mɔɔ ɛnle kpalɛ la azo. (Dwobu 1:11) Noko ɔnva nwo kɛ tɛnlabelɛ ne yɛ nyane la, ɛbahola wɔanyia anzodwolɛ. Kɛzi?

9. Duzu edwɛkɛ a Gyisɛse hanle mɔɔ yeziezie yɛ yemaa esiane a?

9 Kakye ngapezo edwɛkɛ mɔɔ Gyisɛse hanle la. Menli bie mɔ mɔɔ wɔ ewiade ye anu la ɛnlie ɛnli kɛ esiane bado bɛ ɛlɛ, noko yɛmɛ yɛnle zɔ, yɛ nye la kɛ esiane mgbole basisi na bie bahola aha yɛ. Gyisɛse hanle hilele ye ɛdoavolɛma kɛ “azɛlɛkpusulɛ mgbole” nee esiane ngakyile basisi kolaa na awieleɛ ne ara. (Luku 21:11) Eza ɔhanle ngapezo kɛ “ɛtaneyɛlɛ bazo,” na yemɔ a ɛlɛkɔ zo ɛnɛ a. Menli di ɛtane, bɛyɛ basabasa yɛɛ amumuyɛma teta awie mɔ. (Mat. 24:12) Gyisɛse anga kɛ menli mɔɔ Gyihova ɛkpo bɛ la ala a esiane ɛhye mɔ bado bɛ a. Nɔhalɛ nu, esiane ɛdo Gyihova nɔhalɛ azonvolɛ dɔɔnwo. (Aye. 57:1; 2 Kɔl. 11:25) Bie a Gyihova ɛnrɛbɔ yɛ nwo bane wɔ nwanwane adenle zo ɛnrɛvi esiane kɔsɔɔti anwo, noko ɔbava debie biala mɔɔ yɛhyia nwo amaa yɛazie yɛ nwo dii na yɛanyia anzodwolɛ la yeamaa yɛ.

10. Duzu ati a yɛsiezie yɛ nwo yɛmaa esiane kɛkala a ɔkile kɛ yɛlɛ diedi a? (Mrɛlɛbulɛ 22:3)

10 Saa yɛdimoa yɛsiezie yɛ nwo yɛmaa esiane na ɔsi a, ɔnrɛmaa ɔnrɛyɛ se kɛ yɛbazie yɛ nwo dii. Noko asoo yɛ nwo mɔɔ yɛbaziezie la kile kɛ yɛnlɛ Gyihova anu diedi ɔ? Kyɛkyɛ. Nɔhalɛ nu, yɛ nwo mɔɔ yɛbaziezie yɛamaa esiane la kile kɛ yɛlɛ diedi kɛ ɔbahola yeanlea yɛ. Wɔ adenle boni azo? Nyamenle Edwɛkɛ ne tu yɛ folɛ kɛ yɛziezie yɛ nwo yɛmaa esiane mɔɔ bahola azi la. (Kenga Mrɛlɛbulɛ 22:3.) Yɛɛ Nyamenle ahyehyɛdeɛ ne ɛlua magazine nu edwɛkɛ, asafo debiezukoalɛ yɛɛ nolobɔlɛ mɔɔ ba wɔ ye mekɛ nu la azo ɛbɔ yɛ kɔkɔ fane dɔɔnwo kɛ yɛziezie yɛ nwo yɛmaa esiane. c Yɛlɛ Gyihova anu anwodozo ɔ? Saa yɛlɛ ye nu anwodozo a, yɛbali zɔhane folɛdulɛ ne azo kɛkala kolaa na esiane bie azi.

Ɛdimoa ɛsiezie ɛ nwo a, ɔbamaa wɔanyia ɛ ti wɔ esiane mekɛ nu (Nea ɛdendɛkpunli 11) d

11. Duzu a ɛsukoa ɛfi Margaret neazo ne anu a?

11 Suzu adiema raalɛ bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Margaret la neazo ne anwo. Mɔɔ senle bie dɔle ɛleka mɔɔ ɔde la, bɛzele ye kɛ ɔdu ɔvi sua nu. Kɛmɔ ɛnee menli dɔɔnwo ɛlɛbɔ mɔdenle anriandi wɔ mekɛ ko ne ala anu la ati, ɛnee kale dɔɔnwo ɛhyele zo wɔ adenle ne azo na awie biala ɛngola kɔ. Maanle nu yɛle esike mungumungu ɔti Margaret angola anvi ye kale ne anu anvinde. Noko ɔnyianle ɔ ti ɔluakɛ ɛnee yeziezie ɔ nwo. Ɛnee yeva mape mɔɔ bamaa yeanwu adenle fofolɛ mɔɔ ɔbalua zo yeavi sua ne azo la yewula ye baage ekyi bie anu. Ɛnee yelimoa yeva ye kale ne yehɔva ɛkɛ ne bɔbɔ amaa yeanwu ɛleka mɔɔ ɔwɔ kɛ ɔfa wɔ mekɛ mɔɔ esiane bie bazi la. Kɛmɔ ɔzieziele ɔ nwo la ati, ɔholale ɔnyianle ɔ ti wɔ mɔɔ zile la anu.

12. Duzu ati a yɛfa banebɔlɛ nwo adehilelɛ yɛdi gyima a?

12 Amaa arane mgbanyima abɔ yɛ nee awie mɔ anwo bane la, bie a bɛbaha kɛ yɛmmayɛ ninyɛne bie mɔ anzɛɛ yɛdu yɛvi yɛ sua nu anzɛɛ yɛli adehilelɛ gyɛne bie mɔ azo. Menli bie mɔ ɛnli adehilelɛ ɛhye mɔ azo ndɛndɛ anzɛɛ bɛyɛ tusie ɔluakɛ bɛngulo kɛ bɛgyakyi ninyɛne mɔɔ bɛlɛ la ɛkɛ. Na Kilisienema noko ɛ? Baebolo ne ka kile yɛ kɛ: “Awulae ati, bɛbɛlɛ bɛ nwo aze bɛmaa menli ngyehyɛleɛ biala, saa belemgbunli mɔɔ lɛ tumi o, anzɛɛ amɛnladoma mɔɔ yezoa bɛ” la o. (1 Pita 2:13, 14) Eza Nyamenle ahyehyɛdeɛ ne maa yɛ adehilelɛ kɛ bɛfa bɛabɔ yɛ nwo bane. Bɛta bɛkakye yɛ kɛ yɛha ɛleka mɔɔ yɛde ye kɛkala anzɛɛ yɛ fonu nɔma fofolɛ anwo edwɛkɛ yɛhile yɛ asafo nu mgbanyima amaa bɛahola bɛanwu yɛ wɔ mekɛ mɔɔ esiane bie bazi la. Wɔyɛ ye zɔ ɔ? Eza bie a bɛbaha kɛ yɛmmafinde, yɛdu yɛvi yɛ sua nu, yɛhɔlie ninyɛne mɔɔ bɛlɛfa bɛamaa bɛdabɛ mɔɔ esiane ɛdo bɛ la bie anzɛɛ adenle mɔɔ yɛbalua zo nee mekɛ mɔɔ yɛbava yɛaboa awie mɔ la. Saa yɛanli adehilelɛ ɛhye mɔ azo a, yɛbava yɛ nee asafo nu mgbanyima ne mɔ ngoane yɛado esiane nu. Kakye kɛ mediema mrenyia nɔhavoma ɛhye mɔ ɛlɛnea yɛ nwo zo. (Hib. 13:17) Margaret hanle kɛ, “Medie medi bɔkɔɔ kɛ adehilelɛ mɔɔ mgbanyima ne mɔ nee ahyehyɛdeɛ ne vale maanle mɔɔ menlile zolɛ la a liele me ngoane a.”

13. Duzu a ɛmaa Kilisienema dɔɔnwo mɔɔ bɛdu bɛvi bɛ azua nu la ɛnyia anyelielɛ nee anzodwolɛ a?

13 Mediema mrenyia nee mraalɛ dɔɔnwo mɔɔ ɔlua esiane anzɛɛ konle konle anzɛɛ basabasayɛlɛ ti bɛdu bɛvi bɛ azua nu la ɛyɛ biala mɔɔ bɛbahola la ɛlie bɛ tɛnlabelɛ fofolɛ ne ɛdo nu na bɛva bɛ nwo bɛwula sunsum nu ninyɛne ɛyɛlɛ nu ndɛndɛ. Kɛ mɔɔ alimoa Kilisienema mɔɔ kpɔdekpɔdeyɛlɛ maanle bɛbɔle asande la yɛle la, bɛdabɛ noko bɛkɔ zo ‘bɛbɔ edwɛkpa ne nolo.’ (Gyi. 8:4) Edwɛkɛhanlɛ gyima ne ɛmmaa bɛnva bɛ adwenle bɛnzie tɛnlabelɛ ɛsesebɛ mɔɔ bɛhɔ nu la azo, emomu bɛfa bɛsie Belemgbunlililɛ ne azo. Ɛhye ati, bɛtɛdɛ anyelielɛ nee anzodwolɛ.

KƐZI YƐBANYIA ANZODWOLƐ WƆ MEKƐ MƆƆ BƐLƐYƐ YƐ KPƆDEKPƆDE LA

14. Kɛzi kpɔdekpɔdeyɛlɛ kola sɛkye yɛ anzodwolɛ ɛ?

14 Kpɔdekpɔdeyɛlɛ kola sɛkye ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ maa yɛnyia anzodwolɛ la. Saa yɛkola yɛyia mɔɔ awie biala ɛngyegye yɛ, yɛka edwɛkɛ ne wɔ ɛleka biala na yɛyɛ ninyɛne mɔɔ yɛyɛ ye alehyenlɛ biala la mɔɔ yɛnzulo kɛ bɛbahye yɛ a, ɔmaa yɛ nye die na yɛ kunlu dwo yɛ nwo. Saa bɛdie fanwodi ɛhye mɔ bɛfi yɛ sa nu a, bie a ɔbamaa adwenleadwenle adɔ yɛ nwo ɔluakɛ yɛnze mɔɔ bazi bieko a. Nvonleɛ biala ɛnle nwo kɛ yɛbade nganeɛ zɔ. Noko ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ. Gyisɛse hanle kɛ kpɔdekpɔdeyɛlɛ bahola amaa ye ɛdoavolɛma akpo ye. (Dwɔn 16:1, 2) Ɔti saa bɛlɛyɛ yɛ kpɔdekpɔde a, kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia anzodwolɛ ɛ?

15. Duzu ati a ɔnle kɛ yɛsulo kpɔdekpɔdeyɛlɛ a? (Dwɔn 15:20; 16:33)

15 Nyamenle Edwɛkɛ ne ka kile yɛ kɛ: “Bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo kɛ bɛfa nyamenlezonlenlɛ kpalɛ bɛbɔ bɛ ɛbɛla kɛ Kelaese Gyisɛse ɛdoavolɛma la amuala, bɛbayɛ bɛdabɛ noko kpɔdekpɔde.” (2 Tim. 3:12) Ɛnee ɔyɛ se kɛ adiema nrenyia bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Andrei la balie ɛhye ado nu wɔ mekɛ mɔɔ bɛvale bɛ sa bɛdole yɛ gyima ne azo wɔ ye maanle ne anu la. Ɔhanle kɛ: ‘Gyihova alasevolɛ dɔɔnwo wɔ ɛke. Kɛzi mgbanyima ne mɔ kola kye yɛ muala ɛ?’ Noko adwenle ɛhye ammaa Andrei annyia anzodwolɛ, emomu ɔmaanle adwenleadwenle dɔle ɔ nwo. Mediema gyɛne gyakyile edwɛkɛ ne wulale Gyihova asa anu na bɛannyia adwenle kɛ bɛmɛ bɛnrɛhye bɛ. Ɛnee bɛze kɛ bɛbahola bɛahye bɛ, noko nwolɛ adwenleadwenle andɔ bɛ nwo kɛ Andrei la. Ɔti ɔzile kpɔkɛ kɛ ɔbayɛ mɔɔ bɛlɛyɛ la bie na yeanyia Nyamenle anu anwodozo. Yeangyɛ ɔnyianle anzodwolɛ, na kɛkala ɔ nye die ɔnva nwo kɛ ɔtɛyia ngyegyelɛ dɔɔnwo la. Yɛdayɛ noko yɛbahola yɛayɛ zɔ. Gyisɛse hanle hilele yɛ kɛ yɛmaa yɛ nye ɛla kɛ yɛbayia kpɔdekpɔdeyɛlɛ ɛdeɛ, noko eza ɔmaanle yɛnwunle kɛ yɛbahola yɛahɔ zo yɛali nɔhalɛ.​—Kenga Dwɔn 15:20; 16:33.

16. Saa bɛlɛyɛ yɛ kpɔdekpɔde a, adehilelɛ boni a ɔwɔ kɛ yɛdi zo a?

16 Saa bɛfa bɛ sa bɛto yɛ gyima ne azo anzɛɛ bɛtua yɛ kɛ yɛmmayɛ ninyɛne bie mɔ a, bie a ɔfese kɔmatii ne nee mgbanyima ne mɔ bamaa yɛ adehilelɛ ngakyile. Adehilelɛ ɛhye mɔ maa yɛnyia anwobanebɔlɛ, sunsum nu aleɛ dahuu na ɔboa yɛ ɔmaa yɛkɔ zo yɛka edwɛkɛ ne kɛ mɔɔ yɛbahola la. Bɔ mɔdenle kɛ ɛbali adehilelɛ biala azo saa bɔbɔ ɛnde deɛmɔti bɛvale bɛmaanle la abo a. (Gye. 3:17) Eza mmaka yɛ mediema anzɛɛ ninyɛne mɔɔ yɛyɛ ye wɔ asafo ne anu la anwo edwɛkɛ ɛkile bɛdabɛ mɔɔ bɛnlɛ nwolɛ adenle kɛ bɛte la ɛlɛ.​—Nol. 3:7.

Duzu a bamaa wɔanyia anzodwolɛ wɔ mekɛ mɔɔ ninyɛne nu yɛ se bɔbɔ la ɛ? (Nea ɛdendɛkpunli 17) e

17. Kɛ mɔɔ ɛzoanvolɛma ne yɛle wɔ ɛvoya mɔɔ limoa la anu la, duzu a yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛbayɛ a?

17 Ninyɛne titili mɔɔ ɔti Seetan nee Nyamenle menli ne ko la anu ko a le kɛ “bɛlɛyɛ Gyisɛse anwo daselɛlilɛ gyima ne.” (Yek. 12:17) Mmamaa Seetan nee ye ewiade ne nwunlonwunla wɔ. Saa bɛlɛdwazo bɛatia yɛ na yɛkɔ zo yɛyɛ edwɛkɛhanlɛ nee ngilehilelɛ gyima ne a, ɔmaa yɛnyia anyelielɛ nee anzodwolɛ. Mɔɔ Dwuu mgbanyima ne mɔ hanle hilele ɛzoanvolɛma ne kɛ bɛgyakyi edwɛkɛhanlɛ gyima ne wɔ ɛvoya mɔɔ limoa la anu la, mrenyia nɔhavoma zɔhane kpale kɛ bɛbadie Nyamenle. Bɛhɔle zo bɛhanle edwɛkɛ ne, na zɔhane gyima ne maanle bɛ nye liele. (Gyi. 5:27-29, 41, 42) Noko saa bɛtua yɛ kɛ yɛmmayɛ yɛ gyima ne afoa bie mɔ a, ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ nye da ɛkɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛdi daselɛ la. (Mat. 10:16) Saa yɛyɛ biala mɔɔ yɛbahola la a, kɛmɔ yɛlɛyɛ mɔɔ sɔ Gyihova anye na yɛaha edwɛkɛ ne mɔɔ die ngoane la yɛahile awie mɔ la ati, ɔbamaa yɛanyia anzodwolɛ.

“ANZODWOLƐ NYAMENLE NE NEE BƐ BADƐNLA”

18. Nwane a bahola amaa yɛ nɔhalɛ anzodwolɛ a?

18 Nyia anwodozo kɛ, wɔ tɛnlabelɛ mɔɔ anu yɛ se kpalɛ bɔbɔ la anu, yɛbahola yɛanyia anzodwolɛ. Ɔdwu mekɛ ne bie a, ɔwɔ kɛ yɛkakye kɛ anzodwolɛ mɔɔ yɛhyia la a le Nyamenle anzodwolɛ ne, ɛhye kile anzodwolɛ mɔɔ Gyihova angomekye a fa maa la. Saa ɛlɛyia ewulenzane, esiane anzɛɛ kpɔdekpɔdeyɛlɛ a, fa ɛ nwo to ɔ nwo zo. Beta ye ahyehyɛdeɛ ne kpalɛ. Fa ɛ nye to kenle bie mɔɔ yɛ anyelielɛ mɔɔ la yɛ nyunlu la azo. Saa ɛyɛ ye zɔ a, “anzodwolɛ Nyamenle ne nee [wɔ] badɛnla.” (Fel. 4:9) Wɔ edwɛkɛ mɔɔ doa zo la anu, yɛbazuzu kɛzi yɛbahola yɛaboa yɛ mediema Kilisienema mɔɔ ɛlɛyia ngyegyelɛ la yɛamaa bɛanyia Nyamenle anzodwolɛ ne la anwo.

EDWƐNE 38 Ɔbamaa Wɔayɛ Se

a Gyihova ɛbɔ ɛwɔkɛ kɛ ɔbamaa bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo ye la anzodwolɛ. Duzu a le anzodwolɛ ne mɔɔ Nyamenle fa maa la, na kɛ ɔkɛyɛ na yɛ sa aha ye ɛ? Saa yɛnyia “Nyamenle anzodwolɛ ne” a kɛzi ɔbaboa yɛ wɔ mekɛ mɔɔ ewulenzane bie bara, esiane bie basisi anzɛɛ yɛbayia kpɔdekpɔdeyɛlɛ la ɛ? Edwɛkɛ ɛhye babua zɔhane kpuya ne mɔ.

b Bɛhakyi aluma bie mɔ.

c Nea edwɛkɛ, “When Disaster Strikes​—Steps That Can Save Lives” mɔɔ wɔ 2017 Awake! No. 5 anu la.

d NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Adiema raalɛ bie mɔɔ zieziele ɔ nwo kolaa na esiane bie azi la ɛlɛfi ye sua nu.

e NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Adiema nrenyia bie mɔɔ de ɛleka mɔɔ bɛmmaa yɛnyɛ yɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne la ɛlɛdua nrɛlɛbɛ adenle zo ali daselɛ.