Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 5

Mɔɔ Yɛ Ayia Ne Mɔ Ɛhɔlɛ Ka Ye Wɔ Yɛ Nwo La

Mɔɔ Yɛ Ayia Ne Mɔ Ɛhɔlɛ Ka Ye Wɔ Yɛ Nwo La

“[Bɛbɔ] Awulae ewule ne nolo kɔkpula kɛ ɔkɛra.”​—1 KƆL. 11:26.

EDWƐNE 18 Yɛ Nye Sɔ Ɛkpɔnedeɛ Ne

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1-2. (a) Menli mgbe dɔɔnwo yia nu wɔ Awulae Nɔsolɛ Aleɛ ne abo a, duzu a Gyihova nwu ye a? (Nea ɔ nyunlu nvoninli ne.) (b) Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

PƐ YE nvoninli kɛ Gyihova anye gyi menli mgbe dɔɔnwo anwo kɛ bɛyia nu wɔ Awulae Nɔsolɛ Aleɛ ne abo. Tɛ menli ekpunli dɔɔnwo ne ala a ɔnwu bɛ a, eza ɔnwu sonla ko biala mɔɔ wɔ ɛkɛ ne la. Kɛ neazo la, ɔnwu menli mɔɔ ɛvolɛ biala bɛba la. Bɛ nuhua bie mɔ ba ɔnva nwo kɛ bɛyia ɛkpɔlɛ mɔɔ anu yɛ se la. Bie mɔ ɛmba dapɛne ayia ne mɔ dahuu, noko bɛbu Ngakyelɛlilɛ ne kɛ ɔhyia kɛ bɛba bie wɔ adenle biala azo. Eza Gyihova nwu menli mɔɔ ɔluakɛ bɛkulo kɛ bɛnwu mɔɔ kɔ zo wɔ ayia ɛhye abo la ati, bɛra Ngakyelɛlilɛ ne abo la.

2 Nɔhalɛ nu, saa Gyihova nwu kɛ menli dɔɔnwo ɛlɛkɔ Ngakyelɛlilɛ ne a, ɔ nye die. (Luku 22:19) Noko tɛ menli dodo mɔɔ ba la a anwo hyia Gyihova kpalɛ a. Adwenle mɔɔ bɛlɛ mɔɔ ɔti bɛra la a anwo hyia Gyihova a. Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbazuzu kpuya bie mɔɔ anwo hyia kpalɛ la anwo: Duzu ati a yɛkɔ Ngakyelɛlilɛ ne ɛvolɛ biala na eza yɛkɔ dapɛne ayia ngakyile mɔɔ Gyihova ɛyɛ nwolɛ ngyehyɛleɛ ɛmaa menli mɔɔ kulo ye la ɛ?

Menli mgbe dɔɔnwo mɔɔ wɔ ewiade amuala la ɛlɛba Awulae Nɔsolɛ Aleɛ ne abo (Nea ɛdendɛkpunli 1-2)

MƐLƐBƐNWOAZE KA YƐ MAA YƐKƆ

3-4. (a) Duzu ati a yɛkɔ ayia ngakyile a? (b) Duzu a yɛ ayia ne mɔ ɛhɔlɛ ka ye wɔ yɛ nwo a? (d) Kɛ mɔɔ 1 Kɔlentema 11:23-26 ka la, duzu ati a ɔnle kɛ yɛmaa Ngakyelɛlilɛ ne kpa yɛ ti zo ɛ?

3 Yɛkɔ asafo ayia ngakyile ɔluakɛ bɛboka yɛ ɛzonlenlɛ nwo. Eza yɛkɔ ɔluakɛ, Gyihova kilehile yɛ wɔ ayia ɛhye mɔ abo. Menli mɔɔ memaa bɛ nwo zo la ɛnlie ɛndo nu kɛ ɔwɔ kɛ awie kilehile bɛ. (3 Dwɔn 9) Noko yɛmɛ, yɛ nye die kɛ Gyihova nee ye ahyehyɛdeɛ ne mɔɔ ɔlɛfa ye yeali gyima la bahilehile yɛ.​—Aye. 30:20; Dwɔn 6:45.

4 Saa yɛkɔ ayia ne mɔ a, ɔkile kɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze, na yɛkulo kɛ bɛkilehile yɛ. Saa Gyisɛse ewule Ngakyelɛlilɛ ne dwu zo a, yɛkɔ, tɛ kɛ asɛɛ ɔle yɛ gyima la ati ɔ, emomu, kɛmɔ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze na yɛkulo kɛ yɛdi Gyisɛse mɛla mɔɔ se: “Bɛhɔ zo bɛyɛ ɛhye bɛva bɛhakye me” azo la ati ɔ. (Kenga 1 Kɔlentema 11:23-26.) Ayia zɔhane maa yɛkakye yɛ kenle bie anyelazo ne kpalɛ na ɔmaa yɛnwu kɛzi Gyihova kulo yɛ la. Noko, Gyihova ze kɛ ɔwɔ kɛ yɛnyia anwosesebɛmaanlɛ fane dɔɔnwo wɔ ɛvolɛ ne anu, tɛ ko ala. Yemɔti, ɔyɛ dapɛne ayia nwo ngyehyɛleɛ na ɔmaa yɛ anwosesebɛ kɛ yɛhɔ. Mɛlɛbɛnwoaze ka yɛ maa yɛyɛ tieyɛ. Yɛfa dɔnehwele dɔɔnwo yɛsiezie yɛ nwo na yɛkɔ ayia zɔhane mɔ.

5. Duzu ati a bɛlɛvoma die Gyihova ɛsalɛdolɛ ne azo ɛ?

5 Ɛvolɛ biala, bɛlɛvoma dɔɔnwo die Gyihova ɛsalɛdolɛ ne to nu na bɛmaa ɔkilehile bɛ. (Aye. 50:4) Bɛkɔ Ngakyelɛlilɛ ne a bɛ nye die na bɛtoa zo bɛkɔ dapɛne ayia ne mɔ. (Zɛk. 8:20-23) Yɛ muala yɛ nye die kɛ Gyihova mɔɔ le ‘yɛ boavolɛ nee ngoanedievolɛ’ la bahilehile yɛ na yeahile yɛ adenle. (Edw. 40:17) Nɔhalɛ nu, duzu a yɛ anyelielɛ anzɛɛ nwolɛ hyia kpalɛ tɛla kɛ yɛbalie Gyihova nee Gyisɛse, Ralɛ ne mɔɔ ɔkulo ye kpole la ɛsalɛdolɛ zo kɛ bɛhilehile yɛ a?​—Mat. 17:5; 18:20; 28:20.

6. Kɛzi mɛlɛbɛnwoaze boale nrenyia bie maanle ɔhɔle Ngakyelɛlilɛ ne ɛ?

6 Ɛvolɛ biala, yɛbɔ mɔdenle yɛto ɛsalɛ yɛfɛlɛ menli yɛmaa bɛba Gyisɛse ewule Ngakyelɛlilɛ ne abo. Bɛlɛvoma dɔɔnwo ɛlie yɛ ɛsalɛdolɛ ne azo na bɛnyia zolɛ nvasoɛ. Suzu neazo ɛhye anwo nea. Ɛvolɛ dɔɔnwo mɔɔ ɛpɛ nu la, bɛdole ɛsalɛ bɛvɛlɛle nrenyia bie kɛ ɔrɛla Ngakyelɛlilɛ ne abo, noko ɔzele adiema nrenyia ne kɛ ɔnrɛhola ba. Mɔɔ Ngakyelɛlilɛ ne dwule zo la, adiema nrenyia ne nwunle nrenyia ne wɔ Belemgbunlililɛ Asalo ɛkɛ na ɔzinle ɔ nwo. Nrenyia ne anye liele kɛzi bɛliele ye la anwo, ɔti ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔkɔ dapɛne ayia ne mɔ. Nɔhalɛ nu, wɔ ɛvolɛ mɔɔ doa ye la amuala anu, ayia nsa pɛ yɛɛ yeangola kɔ a. Duzu a boale ye maanle ɔyɛle ɛhye a? Ɛnee ɔbɛlɛ ɔ nwo aze, ɔti ɔhakyile ye adwenle. Nzinlii, adiema ne mɔɔ dole ɛsalɛ vɛlɛle ye la hanle kɛ: “Ɔle sonla mɔɔ bɛlɛ ɔ nwo aze kpalɛ.” Gyihova hwenle nrenyia ɛhye rale ye ɛzonlenlɛ nu, na kɛkala bɛzɔne ye.​—2 Sa. 22:28; Dwɔn 6:44.

7. Kɛzi mɔɔ yɛsukoa ye wɔ ayia ne mɔ abo yɛɛ mɔɔ yɛkenga la boa yɛ maa yɛbɛlɛ yɛ nwo aze ɛ?

7 Mɔɔ yɛsukoa wɔ ayia ne mɔ abo na yɛkenga ye wɔ Baebolo ne anu la boa maa yɛbɛlɛ yɛ nwo aze. Ɔka dapɛne ekyi na Ngakyelɛlilɛ ne adwu zo a, yɛ ayia ne mɔ ka Gyisɛse neazo ne yɛɛ kɛzi mɛlɛbɛnwoaze ti ɔvale ye ngoane ɔyɛle ɛkpɔnedeɛ la anwo edwɛkɛ dɔɔnwo. Eza bɛmaa yɛ anwosesebɛ kɛ, ɔka kenle ekyi na Ngakyelɛlilɛ ne dwu zo a, yɛgenga Baebolo nu edwɛkɛ mɔɔ fale Gyisɛse ewule nee ye ewudwazo ne la anwo. Ninyɛne mɔɔ yɛsukoa ye wɔ ayia ɛhye mɔ abo yɛɛ Baebolo nu edwɛkɛ zɔhane mɔ boa maa anyezɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Gyisɛse afɔlebɔlɛ ne la yɛ kpole. Ɔka yɛ ɔmaa yɛsukoa ye mɛlɛbɛnwoaze subane ne na yɛyɛ Gyihova ɛhulolɛdeɛ, saa bɔbɔ ɔyɛ se ɔmaa yɛ a.​—Luku 22:41, 42.

AKƐNRASESEBƐ BOA YƐ MAA YƐKƆ

8. Kɛzi Gyisɛse lale akɛnrasesebɛ ali ɛ?

8 Eza yɛda akɛnrasesebɛ ali yɛfa yɛsukoa Gyisɛse. Dwenle kɛzi ɔlale akɛnrasesebɛ ali wɔ mekɛ mɔɔ ɔka ekyi ɔwu la anwo. Ɛnee ɔze kɛ ɔnrɛhyɛ ye agbɔvolɛma babɔ ye anyiemgba, bɛabo ye na bɛahu ye. (Mat. 20:17-19) Noko ɔvale akɛnrasesebɛ ɔgyinlanle ɔ nloa. Mekɛ ne dwule la, ɔzele ye ɛzoanvolɛ nɔhavoma mɔɔ nee ye wɔ Gɛtesɛmani tola ne anu la kɛ: “Bɛdwazo, bɛmaa yɛhɔ. Nea! Mɔɔ ɔbaye me yeamaa la ɛbikye.” (Mat. 26:36, 46) Mɔɔ menli ne vale mbaka nee konle ninyɛne rale ɔ nwo zo la, ɔrale ɔ nyunlu ɔralale ɔ nwo ali na ɔzele sogyama ne kɛ bɛgyakyi ye ɛzoanvolɛma ne. (Dwɔn 18:3-8) Akɛnrasesebɛ nwo neazo boni ɛne! Ɛnɛ, Kilisienema mɔɔ bɛkpokpa bɛ yɛɛ mboane gyɛne ne anu amra bɔ mɔdenle sukoa Gyisɛse akɛnrasesebɛ ne. Adenle boni azo?

Akɛnrasesebɛ mɔɔ ɛfa ɛkɔ Kilisiene ayia la maa awie mɔ anwosesebɛ (Nea ɛdendɛkpunli 9) *

9. (a) Duzu ati a yɛhyia akɛnrasesebɛ amaa yɛahɔ ayia ne mɔ dahuu a? (b) Kɛzi yɛ neazo ne baboa yɛ mediema mɔɔ bɛ diedi ti bɛgua efiade la ɛ?

9 Saa yɛbahola yɛahɔ ayia ne mɔ dahuu a, ɔwɔ kɛ yɛda akɛnrasesebɛ ali wɔ tɛnlabelɛ bie mɔ anu. Yɛ mediema dɔɔnwo kɔ ayia ne mɔ ɔnva nwo alɔbɔlɛlilɛ, bɛsanudolɛ nee anwodolɛ. Bie mɔ yia dwazotia mɔɔ anu yɛ se la bɛfi bɛ mbusuafoɔ anzɛɛ arane mgbanyima ɛkɛ, noko bɛfa akɛnrasesebɛ bɛkɔ ayia ne mɔ. Nea kɛzi yɛ neazo ne ka yɛ mediema mɔɔ bɛ diedi ti bɛgua efiade la. (Hib. 13:3) Saa bɛte kɛ yɛlɛsonle Gyihova ɔnva nwo sɔnea mɔɔ yɛyia la a, bɛnyia anwosesebɛ bɛgyinla bɛ diedi nu na bɛfa akɛnrasesebɛ bɛdi nɔhalɛ. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo nyianle anwubielɛ ɛhye bie. Mɔɔ bɛdole ye efiade wɔ Wulomu la, ɔ nye liele mekɛ mɔɔ ɔdele kɛ ɔ mediema ne mɔ ɛlɛfa nɔhalɛlilɛ azonle Gyihova la. (Fel. 1:3-5, 12-14) Ɔka ekyi bɛye Pɔɔlo anzɛɛ bɛyele ye la anzi mekɛ ekyi, ɔhɛlɛle kɛlata ɔhɔmaanle Hibuluma ne. Wɔ kɛlata zɔhane anu, ɔdule Kilisienema nɔhavoma zɔhane folɛ kɛ bɛmaa bɛ “mediema ɛlɔlɛ ɛhɔ zo” yɛɛ bɛmmagyakyi kɛ bɛkɛhɔ bɛ nyianu ne mɔ.​—Hib. 10:24, 25; 13:1.

10-11. (a) Nwane mɔ a ɔwɔ yɛto ɛsalɛ yɛfɛlɛ bɛ yɛmaa bɛba Ngakyelɛlilɛ ne a? (b) Kɛzi Ɛfɛsɛsema 1:7 maa yɛnwu kɛ ɔwɔ kɛ yɛyɛ zɔ ɛ?

10 Yɛda akɛnrasesebɛ ali ɔlua yɛ mbusuafoɔ, yɛ gɔnwo mɔ gyimayɛvoma nee yɛ kpalɛzoamra mɔɔ yɛto ɛsalɛ yɛfɛlɛ bɛ yɛmaa bɛba Ngakyelɛlilɛ ne la azo. Duzu ati a yɛyɛ ɛhye ɛ? Yɛ nye sɔ mɔɔ Gyihova nee Gyisɛse ɛyɛ ɛmaa yɛ la kpalɛ, ɔti a yɛto ɛsalɛ yɛfɛlɛ awie mɔ yɛmaa bɛba Ngakyelɛlilɛ ne abo la. Yɛkulo kɛ bɛdabɛ noko bɛnwu kɛzi bɛbahola bɛanyia Gyihova “ɛlolɛ kpole” ne azo nvasoɛ ɔlua ɛkpɔnedeɛ ne azo la.​—Kenga Ɛfɛsɛsema 1:7; Yek. 22:17.

11 Saa yɛfa akɛnrasesebɛ yɛ nee yɛ mediema yia nu a, eza ɔmaa yɛda subane kɛnlɛma mɔɔ Nyamenle nee ɔ Ra ne da ye ali kpalɛ la bie ali.

ƐLƆLƐ KA YƐ MAA YƐKƆ

12. (a) Kɛzi yɛ ayia ne mɔ maa yɛnyia Gyihova nee Gyisɛse anwo ɛlɔlɛ kpole ɛ? (b) Duzu a 2 Kɔlentema 5:14, 15 maa yɛ anwosesebɛ kɛ yɛyɛ yɛva yɛzukoa Gyisɛse a?

12 Gyihova nee Gyisɛse anwo ɛlɔlɛ ka yɛ maa yɛkɔ ayia ne mɔ. Na mɔɔ yɛsukoa ye wɔ ayia ne mɔ abo la maa ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Gyihova nee ɔ Ra ne la anu mia. Bɛta bɛkakye yɛ mɔɔ bɛyɛ bɛmaa yɛ la wɔ ayia ne mɔ abo. (Wlo. 5:8) Ngakyelɛlilɛ ne titili kakye yɛ kɛzi Gyihova nee ɔ Ra ne ɛla ɛlɔlɛ mɔɔ anu yɛ se ali ɛhile menli bɔbɔ mɔɔ bɛ nye ɛnzɔ ɛkpɔnedeɛ ne la. Anyezɔlɛ ka yɛ maa yɛsukoa Gyisɛse alehyenlɛ biala. (Kenga 2 Kɔlentema 5:14, 15.) Bieko, yɛ ahonle ka yɛ maa yɛye Gyihova mɔɔ vale ɛkpɔnedeɛ ne maanle la ayɛlɛ. Adenle ko mɔɔ yɛdua zo yɛye ye ayɛlɛ la a le kɛ yɛbavi yɛ ahonle nu yɛamaa mualɛ wɔ yɛ ayia ne mɔ abo.

13. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahile kɛ yɛkulo Gyihova nee ɔ Ra ne kpalɛ ɛ? Kilehile nu.

13 Ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Gyihova nee ɔ Ra ne la ka yɛ maa yɛfa ninyɛne yɛbɔ afɔle yɛmaa bɛ. Fane dɔɔnwo ne ala, ɔwɔ kɛ yɛbɔ afɔle ngakyile na yɛahola yɛahɔ yɛ ayia ne mɔ. Asafo dɔɔnwo yɛ bɛ ayia wɔ dapɛne ne anu mɔɔ yɛkpɔne gyima mɔɔ bie a ɛnee yɛvɛ kpalɛ la. Eza bɛyɛ ayia ne bie wɔ dapɛne awieleɛ wɔ mekɛ mɔɔ menli ɛlɛdie bɛ menle la. Saa yɛvɛ bɔbɔ na yɛkɔ ayia ne mɔ a, Gyihova nwu ye ɔ? Ɛhɛe! Nɔhalɛ nu, saa yɛvɛ bɔbɔ na yɛkɔ a, ɔmaa Gyihova anye sɔ ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ye la kpalɛ.​—Maake 12:41-44.

14. Tunwomaa ɛlɔlɛ nwo neazo boni a Gyisɛse yɛle a?

14 Gyisɛse yɛle kɛzi bɛda tunwomaa ɛlɔlɛ ali la anwo neazo. Ɔyɛle ɛhye ɔlua ye ɛdoavolɛma mɔɔ ɔwule ɔmaanle bɛ na ɔvale bɛ boɛlilɛ ɔlimoale ye ɛdeɛ nyunlu la azo. Kɛ neazo la, ɔyiale ye ɛdoavolɛma wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee yevɛ wɔ nwonane nu anzɛɛ ɔlɛdi nyane la. (Luku 22:39-46) Eza ɔvale ye adwenle ɔziele mɔɔ ɔbahola yeayɛ yeamaa menli, tɛ mɔɔ ɔbanyia yeavi bɛ ɛkɛ la azo. (Mat. 20:28) Saa yɛnyia Gyihova nee yɛ mediema nwo ɛlɔlɛ kpole a, yɛbabɔ mɔdenle biala yɛahɔ Awulae Nɔsolɛ Aleɛ ne nee asafo ayia biala.

15. Nwane mɔ titili a yɛ nye die kɛ yɛbaboa bɛ a?

15 Yɛboka nɔhalɛ Kilisienema mediemayɛlɛ ne anwo, na yɛ nye die kɛ yɛbado ɛsalɛ yɛavɛlɛ fofolɛma yeamaa bɛara yɛ ayia ne bie. Noko, yɛ nye die kɛ yɛbaboa bɛdabɛ mɔɔ bɛ nee yɛ “lɛ diedi ko” na bɛgyakyi daselɛlilɛ nee debiezukoalɛ ɛhɔlɛ la. (Gal. 6:10) Yɛkulo bɛ, ɔti yɛmaa bɛ anwosesebɛ kɛ bɛrɛla yɛ ayia ne mɔ bie, titili Ngakyelɛlilɛ ne. Yɛ nye die kpalɛ, kɛ mɔɔ Gyihova nee Gyisɛse anye die wɔ mekɛ mɔɔ awie mɔɔ yegyakyi debiezukoalɛ nee daselɛlilɛ ɛhɔlɛ bazia ara Gyihova, yɛ ɛlɔlɛ Selɛ nee Mboaneneavolɛ ne ɛkɛ la.​—Mat. 18:14.

16. (a) Kɛzi yɛbahola yɛamaa yɛ nwo ngoko anwosesebɛ ɛ, na duzu a yɛ ayia ne mɔ bayɛ amaa yɛ a? (b) Duzu ati a ɛhye le mekɛ kpalɛ wɔ ɛvolɛ ne anu mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛkakye Gyisɛse edwɛkɛ mɔɔ wɔ Dwɔn 3:16 la ɛ?

16 Wɔ dapɛne mɔɔ wɔ yɛ nyunlu la anu, bɔ mɔdenle to ɛsalɛ fɛlɛ menli dodo biala mɔɔ ɛbahola la maa bɛrɛla Ngakyelɛlilɛ ne bie wɔ Yalɛ nɔsolɛ nu April 19, 2019. (Nea ɛlɛka “ Ɛbado Ɛsalɛ Wɔavɛlɛ Bɛ Ɔ?”) Ɔvi ɛnɛ mɔɔ kɔ la, bɛmaa yɛyɛ mɔɔ yɛbahola la biala yɛmaa yɛ nwo anwosesebɛ ɔlua ayia mɔɔ Gyihova ɛyɛ mɔɔ yɛbahɔ la azo. Mekɛ mɔɔ ewiade ɛhye awieleɛ ne ɛlɛbikye la, yɛ ayia ne mɔ bamaa yɛahɔ zo yɛanyia mɛlɛbɛnwoaze, akɛnrasesebɛ nee ɛlɔlɛ. (1 Tɛs. 5:8-11) Bɛmaa yɛvi yɛ ahonle muala anu yɛhile kɛ yɛ nye sɔ ɛlɔlɛ mɔɔ Gyihova nee ɔ Ra ne ɛla ye ali ɛhile yɛ la.​—Kenga Dwɔn 3:16.

EDWƐNE 126 Bɛzinza, Bɛgyinla Kpundii, Bɛmaa Bɛ Nwo Ɛyɛ Se

^ ɛden. 5 Kelaese ewule Ngakyelɛlilɛ ne bazi wɔ Yalɛ nɔsolɛ, April 19, 2019 na ɔbayɛ ayia mɔɔ anwo hyia tɛla biala wɔ ɛvolɛ ne anu. Duzu a ka yɛ maa yɛkɔ ayia ɛhye abo a? Ɔluakɛ yɛkulo kɛ yɛyɛ mɔɔ Gyihova kulo la ati. Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbazuzu mɔɔ Ngakyelɛlilɛ ne nee dapɛne ayia ne mɔ ɛhɔlɛ ka ye wɔ yɛ nwo la anwo.

^ ɛden. 52 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Bɛdo adiema bie efiade ɔlua ye diedi ti, noko kɛlata mɔɔ ye abusua ne ɛhɛlɛ ye la ɛmaa ye anwosesebɛ. Yenwu kɛ bɛ rɛle ɛtɛfile ye, ɔti, ɔ nye ɛlie ɔluakɛ yede kɛ ye abusua ne ɛlɛdi nɔhalɛ amaa Gyihova ɔnva nwo kɛ basabasayɛlɛ ɛlɛkɔ zo wɔ bɛ ɛkɛ la.