Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 1

EDWƐNE 2 Wɔ Duma A Le Gyihova

Bɛva Anyunlunyia Bɛmaa Gyihova

Bɛva Anyunlunyia Bɛmaa Gyihova

YƐ 2025 ƐVOLƐDWƐKƐ NE: “Bɛva anyunlunyia mɔɔ fɛta Gyihova duma ne la bɛmaa ye.”EDW. 96:8.

BODANE

Yɛbazukoa kɛzi yɛbava anyunlunyia mɔɔ fɛta Gyihova la yɛamaa ye la anwo debie.

1. Duzu a gyi menli dɔɔnwo anye zo ɛnɛ a?

 WƆYƐ ye nzonlɛ kɛ ɛnɛ menli dɔɔnwo dwenle bɛ ngomekye bɛ nwo ɔ? Kɛ neazo la, bie mɔ dua sohyia media zo twe adwenle ba bɛ nwo zo na bɛfa ninyɛne mɔɔ bɛkola bɛyɛ la bɛtu bɛ nloa anu. Noko menli ekyi bie ala a fa anyunlunyia maa Gyihova Nyamenle ɛnɛ a. Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbazuzu mɔɔ Gyihova mɔɔ yɛwula ye anyunlunyia la kile nee debie mɔɔ ɔwɔ kɛ ɔka yɛ ɔmaa yɛyɛ zɔ la anwo. Eza yɛbazukoa kɛzi yɛbahola yɛava anyunlunyia mɔɔ fɛta Gyihova duma ne la yɛamaa ye nee kɛzi ɔdaye mumua ne ɔbawula ye duma ne anyunlunyia kenle bie la.

SAA BƐKA KƐ YƐWULA GYIHOVA ANYUNLUNYIA A ƆKILE DUZU?

2. Kɛzi Gyihova maanle bɛnwunle ye anyunlunyia ne wɔ Saenae Boka ne abo ɛ? (Eza nea nvoninli ne.)

2 Anyunlunyia kile duzu? Wɔ Baebolo ne anu, edwɛkɛkpɔkɛ “anyunlunyia” kola kile debie biala mɔɔ maa awie yɛ ngakyile na menli anye die ɔ nwo la. Mɔɔ Gyihova liele Yizilayɛma vile Yigyibiti akɛlɛzonlenlɛ nu la, yeangyɛ, ɔmaanle bɛnwunle ye anyunlunyia ne wɔ adenle mɔɔ yɛ nwanwane la azo. Pɛ nwolɛ nvoninli nea: Yizilayɛma mgbe dɔɔnwo ɛyia Saenae Boka ne abo kɛ bɛtie mɔɔ bɛ Nyamenle ne baha ahile bɛ la. Amungu kumɔɔnwo hedale boka ne azo. Arɛlevilɛ nu ala, azɛlɛkpusulɛ kpole bie—ɔbayɛ kɛ senle noko vi boka ne anu vindele—wosole azɛlɛ ne mɔɔ bɛgyi zo la. Akee ɛsɛlɛmanye kpakyele, ezule hulule yɛɛ aweɛne bie mɔɔ bɛbɔle la lieliele kpole bie. (Ɛzɛ. 19:​16-18; 24:17; Edw. 68:8) Mɔɔ Gyihova maanle Yizilayɛma nwunle ye anyunlunyia kpole ne wɔ adenle zɛhae azo la, nea kɛzi ɔbazi bɛ nwo a.

Gyihova maanle Yizilayɛma nwunle ye anyunlunyia kpole ne wɔ Saenae Boka ne abo (Nea ɛdendɛkpunli 2)


3. Saa bɛka kɛ yɛwula Gyihova anyunlunyia a, ɔkile duzu?

3 Na alesama ɛ? Asoo yɛbahola yɛawula Gyihova anyunlunyia ɔ? Ɛhɛe. Adenle ko mɔɔ yɛbahola yɛalua zo yɛawula Gyihova anyunlunyia la a le kɛ yɛbaha ye tumi kpole ne nee ye subane ngɛnlɛma ne mɔ anwo edwɛkɛ yɛahile awie mɔ. Eza saa yɛfa ninyɛne mɔɔ yeboa yɛ yemaa yɛyɛ la anwo nganvolɛ yɛmaa ye a, ɛnee yɛlɛwula ye anyunlunyia. (Aye. 26:12) Belemgbunli Devidi yɛle kɛzi bɛwula Gyihova anyunlunyia la anwo neazo kɛnlɛma. Devidi hanle hilele Nyamenle wɔ asɔne bie mɔɔ ɔyɛle ye wɔ Yizilayɛma amuala anyunlu la anu kɛ: “O Gyihova, kpoleyɛlɛ nee tumi nee kɛnlɛma nee anyunlunyia yɛɛ enililɛ le wɔ ɛdeɛ, ɔluakɛ debie biala mɔɔ wɔ anwuma nee azɛlɛ ye azo la le wɔ ɛdeɛ.” Mɔɔ Devidi wiele ye asɔneyɛlɛ ne la, ‘asafo ne amuala yele Gyihova ayɛlɛ.’—1 Ek. 29:​11, 20.

4. Kɛzi Gyisɛse wulale Gyihova anyunlunyia ɛ?

4 Mɔɔ Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la, ɔvale nwanwane ninyɛne mɔɔ ɔyɛle la amuala anwo nganvolɛ ɔmaanle ɔ Ze ɔvale ɔwulale Ye anyunlunyia. (Maake 5:​18-20) Eza ɔluale mɔɔ ɔhanle ye wɔ ɔ Ze anwo yɛɛ kɛzi ɔ nee menli lile la azo ɔyɛle zɔ. Kenle ko bie, ɛnee Gyisɛse ɛlɛkilehile wɔ nyianusua bie anu na ɛnee raalɛ bie mɔɔ sunsum ɛtane ɛgyegye ye too ɛvolɛ 18 la wɔ ɛkɛ ne bie. Ɛnee sunsum ɛtane ne ɛmaa ye avinli ɛkpo mɔɔ ɔngola ɔndenrɛ ɔ nwo fee a. Ɛnee ɔle ngyegyelɛ kpole o! Ahunluyelɛyelalɛ ngome maanle Gyisɛse bikyele ye na ɔzele ye kɛ: “Raalɛ ye, ɛ nwo ɛdɔ wɔ ɛvi wɔ anwodolɛ ne anwo.” Ɔvale ɔ sa ɔguale ɔ nwo zo na ɛkɛ ne ala ɔdenrɛle ɔ nwo na “ɔbɔle ɔ bo ɔyele Nyamenle ayɛlɛ,” ɔdele kpɔkɛ yɛɛ ɔ nwo nyiane kɔsɔɔti vile ɛkɛ! (Luku 13:​10-13) Ɛnee raalɛ zɔhane lɛ debie kpalɛ gyinla zo wula Gyihova anyunlunyia, na zɔhane a ɔde wɔ yɛdayɛ noko yɛ afoa nu a.

DUZU A KA YƐ MAA YƐWULA GYIHOVA ANYUNLUNYIA A?

5. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛbu Gyihova a?

5 Yɛwula Gyihova anyunlunyia ɔluakɛ yɛbu ye kpole kpalɛ. Deɛmɔti ɔwɔ kɛ yɛbu Gyihova la zonle. Gyihova le tumivolɛ bedevinli; ye tumi ne ɛnlɛ ye awieleɛ. (Edw. 96:​4-7) Ye nrɛlɛbɛ kpole ne da ali wienyi wɔ ninyɛne mɔɔ yeyɛ la anu. Ɔdaye a ɔmaanle yɛ ngoane nee debie biala mɔɔ yɛhyia amaa yɛadɛnla ngoane nu la a. (Yek. 4:11) Ɔle nɔhavo. (Yek. 15:4) Debie biala mɔɔ ɔyɛ la wie boɛ, yɛɛ ɔdi ye ɛwɔkɛ zo dahuu. (Dwɔh. 23:14) Ɔnyɛ nwanwane kɛ ngapezonli Gyɛlɛmaya hanle ye wɔ Gyihova anwo kɛ: “Wɔ maanle maanle ne mɔ nrɛlɛbɛvolɛma kɔsɔɔti nee bɛ arelemgbunlililɛ kɔsɔɔti anu, biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ ɔ nee wɔ sɛ a”! (Gyɛ. 10:​6, 7) Ɔti ɔfɛta bɔkɔɔ kɛ yɛbu yɛ anwuma Selɛ ne. Noko yɛmbu Gyihova ala, emomu eza yɛkulo ye.

6. Duzu ati a yɛkulo Gyihova a?

6 Yɛwula Gyihova anyunlunyia ɔluakɛ yɛkulo ye kpalɛ. Suzu Gyihova subane ngakyile ne mɔ mɔɔ maa yɛkulo ye la anwo. Ɔse anwunvɔne yɛɛ ɔlɛ ahunluyelɛyelalɛ. (Edw. 103:13; Aye. 49:15) Ɔte yɛ edwɛkɛ bo; saa yɛlɛdi nyane a, ɔdaye noko ɔdi nyane. (Zɛk. 2:8) Ɔmmaa ɔnyɛ se kɛ yɛbabikye ye na yɛava ye Agɔnwolɛ. (Edw. 25:14; Gyi. 17:27) Yɛɛ ɔle bɛlɛvo; “ɔka ɔ nwo aze ɔnea anwuma nee azɛlɛ ye, ɔmaa koahweabane zo ɔfi ndɛtɛlɛ nu.” (Edw. 113:​6, 7) Ɔlua subane ɛhye mɔ amuala ati, yɛkulo kɛ yɛwula yɛ Nyamenle bedevinli ne anyunlunyia.—Edw. 86:12.

7. Nwolɛ adenle titili boni a yɛlɛ a?

7 Yɛwula Gyihova anyunlunyia ɔluakɛ yɛkulo kɛ awie mɔ nwu ye. Menli dɔɔnwo ɛnze Gyihova anwo nɔhalɛ ne. Duzu ati ɔ? Seetan ɛsalo ɔ nwo adalɛ edwɛkɛ yeva yezi menli adwenle ne anye. (2 Kɔl. 4:4) Seetan ɛmaa bɛlie bɛli kɛ Gyihova le Nyamenle mɔɔ dahuu yeva ɛya, ɔndwenle menli nwo na ɔdaye a yemaa menli ɛlɛnwu amaneɛ wɔ ewiade ye a. Noko yɛmɛ yɛze yɛ Nyamenle ne anwo nɔhalɛ ne! Yɛlɛ nwolɛ adenle kɛ yɛbaha ɔ nwo nɔhalɛ ne yɛahile awie mɔ amaa bɛdabɛ noko bɛawula ye anyunlunyia. (Aye. 43:10) Edwɛne 96 twe adwenle sie kɛzi yɛbawula Gyihova anyunlunyia la azo. Mekɛ mɔɔ yɛlɛsuzu edwɛne ɛhye anu edwɛkɛ ne mɔ bie anwo la, dwenle ndenle mɔɔ ɛbahola wɔalua zo wɔava anyunlunyia mɔɔ fɛta Gyihova la wɔamaa ye la anwo.

KƐ ƆKƐYƐ NA YƐAVA ANYUNLUNYIA MƆƆ FƐTA GYIHOVA LA YƐAMAA YE Ɛ?

8. Adenle ko mɔɔ yɛbahola yɛalua zo yɛawula Gyihova anyunlunyia la a le boni? (Edwɛne 96:​1-3)

8 Kenga Edwɛne 96:​1-3. Yɛdua mɔɔ yɛka ye wɔ ɔ nwo la azo. Bɛha bɛhile Gyihova menli wɔ ngyehyɛnu ɛhye mɔ anu kɛ “bɛdo edwɛne bɛmaa Gyihova,” “bɛye ye duma ne ayɛlɛ,” “bɛbɔ ye ngoanelielɛ nwo edwɛkpa ne nolo” na “bɛha ye anyunlunyia ne anwo edwɛkɛ wɔ maanle maanle ne mɔ anu.” Ɛhye mɔ amuala le ndenle mɔɔ yɛbahola yɛalua zo yɛawula yɛ anwuma Selɛ ne anyunlunyia a. Dwuuma mɔɔ di nɔhalɛ la nee alimoa Kilisienema ne hanle ninyɛne mgbalɛ mɔɔ Gyihova yɛle maanle bɛ la anwo edwɛkɛ hilele awie mɔ na bɛbɔle adalɛ mɔɔ bɛha ye wɔ ɔ nwo la bɛguale. (Dan. 3:​16-18; Gyi. 4:29) Kɛzi yɛbahola yɛayɛ bie ɛ?

9-10. Duzu a ɛsukoa ɛfi Angelena anwubielɛ ne anu a? (Eza nea nvoninli ne.)

9 Suzu adiema raalɛ Angelena a mɔɔ ɔde United States la anwubielɛ ne anwo. Ɔvale akɛnrasesebɛ ɔlile Gyihova anwo daselɛ wɔ ɛleka mɔɔ ɔyɛ gyima la. Kɛmɔ ɛnee bɔ zo mɔɔ Angelena ɛra gyima ne anu la ati, bɛvɛlɛle ɔ nee gyimayɛvoma gyɛne mɔɔ bɛdabɛ noko bɛra fofolɛ la wɔ ayia bie mɔɔ bamaa bɛaha bɛ nwo edwɛkɛ bɛahile bɛ gɔnwo mɔ la abo. Angelena zieziele ɔ nwo kɛ ɔbava nvoninli ngakyile bie mɔ mɔɔ maa ɔ nye die kɛ ɔle Gyihova Dasevolɛ la yeahile bɛ. Noko kolaa na yeadwu ɔ nwo zo kɛ ɔtendɛ la, ɔ gɔnwo gyimayɛvo bie hanle ye wɔ ɔ nwo kɛ yemɔ ye awovolɛ mɔɔ bɛle Gyihova Alasevolɛ la a tetele ye a. Ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔka yɛ diedi ne anwo edwɛkɛ ɛtane. Angelena hanle kɛ: “Me ahonle dule kpalɛ. Noko menganle mengilele me nwo kɛ: ‘Asoo mebamaa awie adenle meamaa yeaha Gyihova anwo adalɛ edwɛkɛ ɔ? Anzɛɛ mebagyinla Ɔ nzi?’”

10 Mɔɔ kpavolɛ ne anloa penle ala la, Angelena yɛle asɔne sikalɛ wɔ ɔ ti anu. Akee ɔvile atiakunlukɛnlɛma nu ɔhanle ɔhilele kpavolɛ ne kɛ: “Me edwɛkɛ ne zɔho wɔ ɛdeɛ ne. Bɛtetele medame noko kɛ Gyihova Dasevolɛ, na badwu ɛnɛ, metɛde Gyihova Dasevolɛ.” Ɛnee ɔnla aze fee, noko Angelena bɔle mɔdenle ziele ɔ nwo dii na ɔvale nvoninli ne mɔ mɔɔ ɔ nee ɔ gɔnwo mɔ pɛle wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛfa anyelielɛ bɛazonle Gyihova la ɔhilele ɔ gɔnwo mɔ gyimayɛvoma ne, na eza ɔvile ɛbulɛ nu ɔhilehilele ye diedi ne anu. (1 Pita 3:15) Duzu a vi nu rale a? Too mɔɔ Angelena kadwula ye edwɛkɛ ne la, ɛnee kpavolɛ ne subane ɛhakyi. Kpavolɛ ne hanle bɔbɔ kɛ, ɔkakye kɛzi ɛnee ɔ nye die wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ɔ nee Gyihova Alasevolɛ tu la kpalɛ. Angelena hanle kɛ: “Ɔfɛta kɛ yɛgyinla Gyihova anzi. Ɔle nwolɛ adenle kpole kɛ yɛbagyinla ye duma ne anzi.” Yɛdayɛ noko yɛlɛ nwolɛ adenle kɛ yɛbaye Gyihova ayɛlɛ na yɛawula ye anyunlunyia ɔnva nwo kɛ menli dɔɔnwo ɛnyɛ ye zɔ la.

Yɛbahola yɛava yɛ ɛdendɛlɛ (Nea ɛdendɛkpunli 9-10) b


11. Kɛzi nɔhalɛ azonvolɛ mɔɔ bɛdɛnlanle aze wɔ tete ne la vale ngyinlazo mɔɔ wɔ Edwɛne 96:8 la lile gyima ɛ?

11 Kenga Edwɛne 96:8. Yɛbahola yɛava yɛ ninyɛne mɔɔ sonle bolɛ la yɛawula Gyihova anyunlunyia. Nɔhalɛ azonvolɛ ɛlua ndenle ɛhye mɔ azo ɛwula Gyihova anyunlunyia dahuu. (Mrɛ. 3:9) Kɛ neazo la, Yizilayɛma vale bɛ ninyɛne boale bɛmaanle bɛzile ɛzonlenlɛsua ne na bɛnleanle zolɛ boɛ. (2 Arl. 12:​4, 5; 1 Ek. 29:​3-9) Gyisɛse ɛdoavolɛma mɔɔ ɛnee dwenle ɔ nwo la “vale bɛ ninyɛne boale” ye nee ye ɛzoanvolɛma ne. (Luku 8:​1-3) Alimoa Kilisienema ne noko vale moalɛ maanle bɛ sunsum nu mediema mrenyia nee mraalɛ. (Gyi. 11:​27-29) Ɛnɛ noko, yɛbahola yɛaye ndoboa yɛawula Gyihova anyunlunyia.

12. Kɛzi yɛ ndoboa kola wula Gyihova anyunlunyia ɛ? (Eza nea nvoninli ne.)

12 Suzu anwubielɛ ko mɔɔ kile kɛzi yɛ ndoboa kola wula Gyihova anyunlunyia la anwo. Wɔ 2020, ezule andɔ mekɛ tendenle wɔ Zimbabwe na ɔmaanle azɛlɛ nwo wele kpalɛ, ɔti amaneɛbɔlɛ ko hanle ngyegyelɛ mɔɔ ɛhye vale rale la anwo edwɛkɛ. Ɛhɔne hunle menli dɔɔnwo, ɛnee adiema raalɛ bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Prisca la boka nwo. Ɛnee tɛnlabelɛ ne anu yɛ se ɛdeɛ, noko Prisca hɔle zo yɛle daselɛlilɛ gyima ne Maanle nee Yalɛ biala kɛ mɔɔ ɛnee ɔyɛ ye dɛba la, bɔbɔ wɔ mekɛ mɔɔ ɛyazonlɛ mekɛ ɛdwu la. Kenle mɔɔ yeangɔ ɛbɔ nu na ɔlɛkɔ daselɛlilɛ la, ye kpalɛ ne azo amra golo ɔ nwo na bɛka kɛ, “Ɛhɔne bahu wɔ ado wɔ lɔ.” Prisca fa anwodozo bua bɛ kɛ, “Gyihova ɛtɛkpole ye azonvolɛ ɛlɛ.” Yeangyɛ biala, yɛ ahyehyɛdeɛ ne rahyɛle ninyɛne maanle mediema ne mɔ na ɔdaye noko ɔnyianle bie. Kɛmɔ yɛye ndoboa la ati a bɛholale bɛvale moalɛ ɛhye bɛhɔmaanle mediema ne mɔ a. Ɛhye zinle Prisca kpalɛzoamra anwo kpole na bɛhanle bɛhilele ye kɛ, “Nyamenle ɛtɛkpole wɔ ɛlɛ, ɔti yɛkulo kɛ yɛsukoa ɔ nwo ninyɛne dɔɔnwo.” Bɛ nuhua nsuu bɔle ɔ bo kɛ bɛkɔ debiezukoalɛ.

Yɛbahola yɛava yɛ ninyɛne mɔɔ sonle bolɛ la yɛawula Gyihova anyunlunyia (Nea ɛdendɛkpunli 12) c


13. Kɛzi yɛ subane kola wula Gyihova anyunlunyia ɛ? (Edwɛne 96:9)

13 Kenga Edwɛne 96:9. Yɛkola yɛfa yɛ subane yɛwula Gyihova anyunlunyia. Ɛnee ɔwɔ kɛ ɛsɔfoma mɔɔ ɛnee yɛ gyima wɔ Gyihova ɛzonlenlɛsua ne anu la maa bɛ nwo te wɔ nwonane nu. (Ɛzɛ. 40:​30-32) Noko mɔɔ hyia kpalɛ tɛla nwonane nu anwondelɛ la a le subane kpalɛ mɔɔ yɛbala ye ali la. (Edw. 24:​3, 4; 1 Pita 1:​15, 16) Ɔwɔ kɛ yɛyɛ gyima ɛsesebɛ yɛye “subane dɛba ne”—nyɛleɛ biala mɔɔ anwo ɛnde la yɛgua—na yɛfa “subane fofolɛ ne”—adwenle nee nyɛleɛ mɔɔ nee Gyihova subane ngɛnlɛma ne mɔ le ko la yɛwula. (Kɔl. 3:​9, 10) Ɔlua Gyihova moalɛ zo, bɛdabɛ mɔɔ bɛ ɛbɛla ɛzɛkye bɔkɔɔ na bɛyɛ basabasa bɔbɔ la bahola ahakyi na bɛava subane fofolɛ ne bɛawula.

14. Duzu a ɛsukoa ɛfi Jack anwubielɛ ne anu a? (Eza nea nvoninli ne.)

14 Suzu Jack, nrenyia bie mɔɔ ɛnee ɔyɛ basabasa na ɔ nwo yɛ ɛzulolɛ mɔɔ ɛnee ye mgbayelɛ a le Sunsum Ɛtane la anwubielɛ ne anwo. Ɔlua ɛtane ngakyile mɔɔ ɔlile la ati, bɛbuale ye ewule fɔlɛ. Noko mekɛ mɔɔ ɛnee Jack ɛlɛkendɛ kɛ bɛbahu ye la, ɔliele ɔdole nu kɛ ɔbamaa adiema nrenyia bie mɔɔ hɔle efiade ɛkɛ ne la nee ye azukoa Baebolo ne. Ɔnva nwo kɛzi ɛnee Jack de la, ɔyele ye subane dɛba ne ɔguale na ɔrafɛtale kɛ bɛsɔne ye. Jack hakyile bɔkɔɔ, ɔti wɔ kenle mɔɔ bɛkahu ye la, menli mɔɔ sinza efiade ɛkɛ ne la bie mɔ zunle wɔ mekɛ mɔɔ bɛ nee ye ɛlɛkɔ la. Sogyanli ko mɔɔ ɛnee yɛ gyima wɔ efiade ɛkɛ ne la hanle kɛ: “Jack rale efiade ɛkɛ ne la ɛnee ye subane ɛnle kpalɛ fee. Noko kɛkala, ɔboka bɛdabɛ mɔɔ bɛda subane kpalɛ ali la anwo.” Mɔɔ bɛhunle Jack la anzi dapɛne ko, mediema mrenyia mɔɔ ziale hɔle efiade ɛkɛ ne kɛ bɛkayɛ dapɛne ne anu debiezukoalɛ ne la yiale pilizanli bie mɔɔ ɛnee bɔ zo mɔɔ ɔlɛba debiezukoalɛ ne bie la. Duzu ati a ɔzile kpɔkɛ kɛ ɔbahɔ bie a? Ɔ nye liele nzenzaleɛ mɔɔ Jack yɛle la anwo na ɛnee ɔkulo kɛ ɔnwu mɔɔ ɔdaye noko ɔbahola yeayɛ amaa yeazonle Gyihova la. Ɔda ali kɛ yɛ subane bahola awula yɛ anwuma Selɛ ne anyunlunyia!—1 Pita 2:12.

Yɛbahola yɛava yɛ subane yɛawula Gyihova anyunlunyia (Nea ɛdendɛkpunli 14) d


KƐZI ƆNRƐHYƐ GYIHOVA BAWULA YE DUMA NE ANYUNLUNYIA Ɛ?

15. Kɛzi ɔnrɛhyɛ Gyihova bawula ye duma ne anyunlunyia bɔkɔɔ ɛ? (Edwɛne 96:​10-13)

15 Kenga Edwɛne 96:​10-13. Edwɛne 96 ngyehyɛnu ne mɔ mɔɔ li awieleɛ la ka kɛzi Gyihova le Ndɛnebuavolɛ nee Belemgbunli mɔɔ le tenlene la anwo edwɛkɛ. Kɛzi ɔnrɛhyɛ Gyihova bawula ye duma ne anyunlunyia ɛ? Ɔbalua ndɛne mɔɔ ɔbabua la azo a yeayɛ ye zɔ a. Ɔnrɛhyɛ, ɔbazɛkye Babelɔn Kpole ne kɛ bɛguale ye duma nwuanzanwuanza ne anwo evinli la. (Yek. 17:​5, 16; 19:​1, 2) Wɔannea a menli mɔɔ banwu Babelɔn Kpole ne ɛzɛkyelɛ ne la bie mɔ baraboka yɛ nwo wɔ nɔhalɛ ɛzonlenlɛ nu. Awieleɛ bɔkɔɔ ne, Gyihova bazɛkye Seetan ngyehyɛleɛ kɔsɔɔti, na yeaye bɛdabɛ mɔɔ bɛdwazo bɛtia ye na bɛgua ye duma ne anwo evinli la yeavi ɛkɛ wɔ Amagɛdɔn ne anu, noko ɔbalie menli mɔɔ bɛkulo ye na bɛtie ye na eza bɛ nye die nwo kɛ bɛbawula ye anyunlunyia la. (Maake 8:38; 2 Tɛs. 1:​6-10) Ɔkadwu sɔnea mɔɔ li Kelaese Ɛvolɛ Apenle Ko Tumililɛ ne awieleɛ la, ɛnee Gyihova ɛde ye duma ne anwo bɔkɔɔ. (Yek. 20:​7-10) Wɔ zɔhane mekɛ ne, “Gyihova anyunlunyia ne anwo nrɛlɛbɛ bayi azɛlɛ ye tɛkɛɛ kɛ mɔɔ nzule keda nyevile zo la.”—Hab. 2:14.

16. Duzu a wɔbɔ kpɔkɛ kɛ ɛbayɛ a? (Eza nea nvoninli ne.)

16 Nea kɛzi ɔbayɛ anyelielɛ kɛ menli kɔsɔɔti mɔɔ de aze la bava anyunlunyia mɔɔ fɛta Gyihova duma ne la amaa ye la! Noko kolaa na zɔhane mekɛ ne ara la, yɛbahola yɛava nwolɛ adenle biala mɔɔ yɛbanyia ye ɛnɛ la yɛawula Nyamenle anyunlunyia. Amaa Neazo Eku ne aboa yɛ bɛamaa yɛava yɛ adwenle yɛazie yɛ ɛzonlelilɛ ɛhye mɔɔ anwo hyia la azo la, bɛkpa Edwɛne 96:8 kɛ yɛ 2025 ɛvolɛdwɛkɛ ne: “Bɛva anyunlunyia mɔɔ fɛta Gyihova duma ne la bɛmaa ye.”

Awieleɛ bɔkɔɔ ne, awie biala mɔɔ de aze la bava anyunlunyia mɔɔ fɛta Gyihova duma ne la amaa ye! (Nea ɛdendɛkpunli 16)

EDWƐNE 12 Tumivolɛ Gyihova Nyamenle

a Bɛhakyi aluma bie mɔ.

b NVONINLI NE ANWO NGILENU: Angelena anwubielɛ ne mɔɔ bɛyɛ nwolɛ yɛkile.

c NVONINLI NE ANWO NGILENU: Prisca anwubielɛ ne mɔɔ bɛyɛ nwolɛ yɛkile.

d NVONINLI NE ANWO NGILENU: Jack anwubielɛ ne mɔɔ bɛyɛ nwolɛ yɛkile.