Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 2

EDWƐNE 132 Kɛkala Yɛyɛ Nwonane Ko

Kunlima, Bɛli Bɛ Ye Mɔ Eni

Kunlima, Bɛli Bɛ Ye Mɔ Eni

‘Bɛmɛ kunlima, bɛli bɛ eni.’1 PITA 3:7.

BODANE

Kɛzi kunli bahola alua ye edwɛkɛ nee ye nyɛleɛ zo ali ɔ ye eni la.

1. Bodane ko boni ati a Gyihova yɛle agyalɛ ngyehyɛleɛ ne a?

 GYIHOVA le “anyelielɛ Nyamenle,” na ɔkpondɛ kɛ yɛdayɛ noko yɛ nye die. (1 Tim. 1:11) Yemaa yɛ ahyɛlɛdeɛ dɔɔnwo mɔɔ bamaa yɛ nye alie wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu la. (Gye. 1:17) Ahyɛlɛdeɛ ɛhye mɔ anu ko a le agyalɛ. Saa nrenyia nee raalɛ gya a, bɛka ndane kɛ bɛbahulo bɛ nwo, bɛabu bɛ nwo na bɛ nye alie bɛ nuhua ko biala anwo. Saa bɛmaa bɛ ɛhulolɛ ne anu yɛ se a, bɛ nye bahola alie kpalɛ.—Mrɛ. 5:18.

2. Duzu a ɛlɛkɔ zo wɔ agyalɛ dɔɔnwo anu ɛnɛ a?

2 Mɔɔ yɛ alɔbɔlɛ la a le kɛ, ɛnɛ, agyalɛma dɔɔnwo arɛle fi ndane mɔɔ bɛhanle wɔ kenle mɔɔ bɛgyale la. Ɛhye ati ɔmmaa bɛ nye ɛnlie. Ewiade Amuala Kpɔkɛdelɛ Fane ne hanle ye kenlensa ye kɛ, kunlima dɔɔnwo bo bɛ ye mɔ, bɛka edwɛkɛ mɔɔ yɛ nyane la bɛkile bɛ anzɛɛ bɛdua ndenle gyɛne zo bɛkile bɛ nyane. Bie a kunli mɔɔ yɛ ɛhye la nee ɔ ye wɔ menli nu a ɔdi ye eni, noko saa bɛwɔ sua nu a, ɔyɛ ye basabasa. Eza saa kunli nea nlanwonvoninli a, ɔmmaa anyelielɛ ɛmmaa agyalɛ ne anu.

3. Duzu a kola maa kunli bie yɛ ɔ ye basabasa a?

3 Duzu a kola maa kunli bie yɛ ɔ ye basabasa a? Bie a selɛ mɔɔ yɛ basabasa la a tetele bɛ a, ɔti ɔmaa bɛnyia adwenle kɛ nvonleɛ biala ɛnle awie mɔɔ bɛyɛ ye basabasa la anwo. Bie mɔ noko amaamuo maa bɛnyia adwenle mɔɔ ɛndenrɛ la kɛ, saa “amgba ɛle nrenyia a,” ɔwɔ kɛ ɛtinlitinli ɛ ye anwo zo ɛfa ɛkile kɛ ɛdawɔ a ɛlɛ tumi wɔ sua nu ɛkɛ a. Bɛangile mrenyia bie mɔ noko kɛzi ɔwɔ kɛ bɛkomo bɛ nganeɛdelɛ, le kɛ ɛyavalɛ zo la. Mrenyia bie mɔ ta nea nlanwonvoninli na ɛhye kola maa bɛnyia mraalɛ nee nla nwo adwenle mɔɔ ɛndenrɛ. Eza amaneɛbɔlɛ kile kɛ COVID-19 ewulenzane ne ɛmaa ngyegyelɛ ɛhye mɔ ɛhɔ ɔ nyunlu kpalɛ. Noko ninyɛne ɛhye mɔ biala ɛngile kɛ ɔwɔ kɛ kunli yɛ ɔ ye basabasa.

4. Duzu a ɔwɔ kɛ Kilisiene kunlima nea boɛ wɔ nwo a, na duzu ati ɔ?

4 Ɔwɔ kɛ Kilisiene kunlima nea boɛ wɔ mraalɛ nwo adwenle mɔɔ ɛndenrɛ mɔɔ ewiade ne lɛ la anwo. a Duzu ati ɔ? Deɛmɔti ɔle zɔ la anu ko a le kɛ, mɔɔ yɛdwenle nwo la a yɛyɛ a. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo bɔle Wulomu Kilisienema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la kɔkɔ kɛ “bɛmmasukoa ewiade ɛhye anu menli ne.” (Wlo. 12:​1, 2) Mɔɔ Pɔɔlo hɛlɛle kɛlata ɛhye hɔmaanle Wulomuma la, ɛnee ɔda ali kɛ bɛdele asafo ne la ɛhyɛ ekyii. Noko Pɔɔlo edwɛkɛ ne hilele kɛ ɛnee mediema bie mɔ ɛmaa ewiade ne amaamuo nee bɛ adwenle ne ɛnyia bɛ nwo zo tumi. Ɛhye ati a ɔdule bɛ folɛ kɛ bɛhakyi bɛ adwenle nee bɛ nyɛleɛ la. Zɔhane folɛdulɛ ne fale Kilisiene kunlima anwo ɛnɛ. Noko ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ bie mɔ ɛnyia ewiade ne adwenle ne bie na bɛyɛ bɛ ye mɔ basabasa la. b Kɛzi Gyihova kulo kɛ kunli yɛ ɔ ye ɛ? Yɛnwu mualɛ ne wɔ edwɛkɛ ɛhye edwɛkɛtile tɛkese ne anu.

5. Kɛ mɔɔ 1 Pita 3:7 kile la, kɛzi ɔwɔ kɛ kunli nee ɔ ye di ɛ?

5 Kenga 1 Pita 3:7. Gyihova se kunlima ɛli bɛ ye mɔ eni. Enililɛ kile kɛzi yɛ nee awie mɔɔ yɛbu ye la di la. Kunli mɔɔ di ɔ ye eni la nee ye di wɔ atiakunlukɛnlɛma nee ɛlɔlɛ nu. Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbazuzu kɛzi kunli bahola ali ɔ ye eni la anwo. Noko mɔɔ limoa, maa yɛzuzu nyɛleɛ bie mɔ mɔɔ kile kɛ kunli ɛnli ɔ ye eni la anwo.

MMAYƐ NINYƐNE MƆƆ KILE KƐ ƐNLI Ɛ YE ƐNLI LA

6. Kɛzi Gyihova te nganeɛ wɔ mrenyia mɔɔ bɛbo bɛ ye mɔ la anwo ɛ? (Kɔlɔsaema 3:19)

6 Ɔnle kɛ kunli bo ɔ ye. Gyihova kyi awie biala mɔɔ yɛ basabasa la. (Edw. 11:5) Ɔ nye ɛnlie kunlima mɔɔ yɛ bɛ ye mɔ basabasa la anwo fee. (Mal. 2:16; kenga Kɔlɔsaema 3:19.) Kɛ mɔɔ yɛ edwɛkɛtile tɛkese ne, 1 Pita 3:7 kile la, saa kunli yɛ ɔ ye basabasa a, agɔnwolɛvalɛ mɔɔ ɔ nee Gyihova lɛ la anwo bara edwɛkɛ. Wɔannea a Gyihova ɛnrɛdie ye asɔneyɛlɛ bɔbɔ.

7. Kɛ mɔɔ Ɛfɛsɛsema 4:​31, 32 kile la, ɛdendɛlɛ boni a ɔwɔ kɛ kunlima kpo a? (Eza nea “Edwɛkɛ Mɔɔ Bɛhilehile Nu.”)

7 Ɔnle kɛ kunli teɛdea ɔ ye nu anzɛɛ ɔbɔ ye aholoba. Kunlima bie mɔ ka edwɛkɛ mɔɔ yɛ ɛya na ɔboda bɛ ye mɔ la kile bɛ. Noko Gyihova kyi “ɛya, ɛya kpole, ɛdeɛdeanlɛ nee aholoba.” c (Kenga Ɛfɛsɛsema 4:​31, 32.) Ɔte edwɛkɛ biala. Kɛzi kunli tendɛ kile ɔ ye wɔ fealeranu bɔbɔ la hyia Gyihova kpalɛ. Kunli mɔɔ tendɛ ɛya zo kile ɔ ye la sɛkye ye agyalɛ ne yɛɛ eza ɔsɛkye ɔ nee Nyamenle agɔnwolɛvalɛ ne.—Gye. 1:26.

8. Kɛzi Gyihova bu nlanwonvoninli ɛnleanlɛ ɛ, na duzu ati ɔ?

8 Ɔnle kɛ kunli nea nlanwonvoninli. Kɛzi Gyihova bu nlanwonvoninli ɛnleanlɛ ɛ? Ɔkyi. Ɔti kunli mɔɔ nea nvoninli mɔɔ nwolɛ ɛnde la sɛkye ɔ nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne na ɔkile kɛ ɔmbu ɔ ye. d Gyihova anye la kɛ kunli bahɔ zo alua ye nyɛleɛ nee ninyɛne mɔɔ ɔdwenle nwo la azo ali nɔhalɛ amaa ɔ ye. Gyisɛse hanle kɛ nrenyia mɔɔ kɛnlea raalɛ na ɔkɛnyia ɔ nwo ɛhulolɛ la ɛzɛkye agyalɛ “wɔ ye ahonle nu” dɛbadɛba. eMat. 5:​28, 29.

9. Saa kunli tinlitinli ɔ ye maa ɔyɛ debie mɔɔ ɔ nye ɛnlie nwo la wɔ nla nu a, duzu ati a Gyihova kyi a?

9 Ɔnle kɛ kunli tinlitinli ɔ ye maa ɔyɛ debie mɔɔ ɔ nye ɛnlie nwo la wɔ nla nu. Kunlima bie mɔ tinlitinli bɛ ye mɔ anwo zo bɛmaa bɛyɛ nla nu nyɛleɛ bie mɔ mɔɔ bɛ nye ɛnlie nwo na ɔmaa bɛte nganeɛ kɛ bɛ nwo ɛnde anzɛɛ bɛ hu ɛngulo bɛ la. Gyihova kyi angomedi subane ɛhye mɔɔ kile kɛ bɛndwenle awie mɔ anwo la. Ɔkulo kɛ kunli kulo ɔ ye, ɔ nee ye di wɔ atiakunlukɛnlɛma nu na ɔbu adwenle mɔɔ ɔlɛ wɔ ninyɛne nwo la. (Ɛfɛ. 5:​28, 29) Na saa Kilisiene kunli bie ɛlimoa ɛva nla ɛtinlitinli ɔ ye anzɛɛ ɔ nee ye anli ye boɛ anzɛɛ ɛnlea nlanwonvoninli noko ɛ? Kɛ ɔkɛyɛ na yeahakyi ye adwenle nee ye nyɛleɛ ɛ?

KƐZI KUNLI BAHOLA AGYAKYI SUBANE ƐTANE LA

10. Kɛzi Gyisɛse neazo ne bahola aboa kunlima ɛ?

10 Duzu a bahola aboa kunli yeamaa yeagyakyi kɛ ɔbayɛ ɔ ye basabasa anzɛɛ ɔbamaa yeayɛ ninyɛne mɔɔ kile kɛ ɔmbu ye la ɛ? Ɔbahola yeabɔ mɔdenle yeazukoa Gyisɛse. Ɔnva nwo kɛ Gyisɛse angya ɛlɛ la, kɛzi ɔ nee ye ɛdoavolɛma ne lile la le neazo kɛnlɛma maa kunli wɔ kɛzi ɔ nee ɔ ye bali la anu. (Ɛfɛ. 5:25) Kɛ neazo la, suzu mɔɔ kunlima bahola azukoa avi kɛzi Gyisɛse nee ye ɛdoavolɛma ne lile nee kɛzi ɔdendɛle ɔhilele bɛ la anu la.

11. Kɛzi Gyisɛse nee ye ɛdoavolɛma ne lile ɛ?

11 Gyisɛse nee ye ɛdoavolɛma ne lile wɔ atiakunlukɛnlɛma nee adenle mɔɔ kile kɛ ɔdi bɛ eni la azo. Yeandendɛ ɛya zo yeangile bɛ anzɛɛ yeantinlitinli bɛ nwo zo ɛlɛ. Ɛnee Gyisɛse le bɛ Awulae nee bɛ Menle ɛdeɛ, noko yeanyɛ debie yeammaa bɛande nganeɛ kɛ bɛvea ɔ bo. Emomu, ɔbɛlɛle ɔ nwo aze ɔzonlenle bɛ. (Dwɔn 13:​12-17) Ɔhanle ɔhilele ye ɛdoavolɛma ne kɛ: “Bɛzukoa me, ɔluakɛ mele bɛtɛɛ yɛɛ mebɛlɛ me nwo aze wɔ ahonle nu, na bɛ nwo kɛdɔ bɛ.” (Mat. 11:​28-30) Yɛ ye nzonlɛ kɛ ɛnee Gyisɛse le bɛtɛɛ. Awie le bɛtɛɛ a ɔngile kɛ ɔle bobonyia. Emomu, ɔkola ɔkomo ɔ nwo zo. Saa bɛka ye ɛya a, ɔsie ɔ nwo dii na ɔkomo ɔ nwo zo.

12. Kɛzi Gyisɛse dendɛle hilele awie mɔ ɛ?

12 Gyisɛse vale ye edwɛkɛ kyekyele awie mɔ arɛle na ɔmaanle bɛ anwosesebɛ. Yeandendɛ ɛya zo yeangile ye ɛdoavolɛma ne. (Luku 8:​47, 48) Mɔɔ dwazotiama bɔle ye aholoba na bɛbɔle mɔdenle kɛ bɛka ye ɛya bɔbɔ la, “yeambɔ bɛ bie.” (1 Pita 2:​21-23) Ɛnee ɔdwu mekɛ ne bie a Gyisɛse kpa kɛ ɔnrɛdendɛ fee amaa yeandendɛ ɛya zo yeangile bɛ. (Mat. 27:​12-14) Ɛhye le neazo kɛnlɛma kpalɛ maa kunlima!

13. Kɛ mɔɔ Mateyu 19:​4-6 kile la, kɛzi kunli bahola ‘abeta ɔ ye anwo’ ɛ? (Eza nea nvoninli ne.)

13 Gyisɛse dule kunlima folɛ kɛ bɛhɔ zo bɛli nɔhalɛ bɛmaa bɛ ye mɔ. Ɔhwenle adwenle ɔhɔle ɔ Ze edwɛkɛ mɔɔ ɔhanle kɛ ɔwɔ kɛ kunli ‘beta ɔ ye anwo’ la azo. (Kenga Mateyu 19:​4-6.) Giliki yɛkpɔkɛ ne mɔɔ bɛhile ɔ bo wɔ edwɛkɛ zɔhane anu kɛ “beta” la abo kile kɛ “ɛfa glue wɔazɔ debie.” Ɔti ɔwɔ kɛ ɛhulolɛ mɔɔ wɔ kunli nee yelɛ avinli la yɛ kyengye kɛ asɛɛ bɛva glue bɛzɔ bɛ mu nwiɔ bɛbɔ nu la. Saa bɛ nuhua ko yɛ debie mɔɔ gyegye ɔ gɔnwo la a, bɛ mu nwiɔ a bɛbanwu nwolɛ amaneɛ ne a. Kunli biala mɔɔ banyia ɛhulolɛ kpole zɛhae amaa ɔ ye la bakpo nlanwonvoninli biala. Ɔbaye ɔ nye yeavi “ninyɛne mgbane mgbane ɛnleanlɛ nwo” ndɛndɛ. (Edw. 119:37) Ɔti ɔ nee ɔ nye yɛ ngyekyeleɛ kɛ ɔnrɛva ɔ nye ɔnrɛnlea raalɛ biala wɔ ɛhulolɛ adenle zo kyesɛ ɔ ye angome.—Dwobu 31:1.

Kunli mɔɔ di nɔhalɛ la ɛnrɛnlea nlanwonvoninli (Nea ɛdendɛkpunli 13) g


14. Duzu a ɔwɔ kɛ kunli mɔɔ yɛ ɔ ye basabasa la yɛ amaa yeahola yeaziezie ɔ nee Gyihova nee ɔ ye avinli a?

14 Ɔwɔ kɛ kunli mɔɔ ɔbo ɔ ye anzɛɛ ɔbɔ ye aholoba la yɛ ninyɛne dɔɔnwo fa siezie ɔ nee Gyihova yɛɛ ɔ nee ɔ ye avinli. Duzu a ɔwɔ kɛ ɔyɛ a? Mɔɔ limoa, ɔwɔ kɛ ɔdie ɔto nu kɛ ɔlɛ ngyegyelɛ kpole. Gyihova nwu debie biala. (Edw. 44:21; Nol. 12:14; Hib. 4:13) Mɔɔ tɔ nwiɔ, ɔwɔ kɛ ɔgyakyi kɛ ɔbahile ɔ ye nyane na ɔkakyi ye subane. (Mrɛ. 28:13) Mɔɔ tɔ nsa, ɔwɔ kɛ ɔkpa ɔ ye nee Gyihova kyɛlɛ na ɔsɛlɛ ɛtanefakyɛ ɔfi bɛ ɛkɛ. (Gyi. 3:19) Eza ɔwɔ kɛ ɔsɛlɛ Gyihova kɛ ɔmaa ɔnyia ɛhulolɛ kɛ ɔbahakyi na ɔnyia moalɛ mɔɔ bamaa yeahomo ye nzuzulɛ, ye ɛdendɛlɛ yɛɛ ye nyɛleɛ zo la. (Edw. 51:​10-12; 2 Kɔl. 10:5; Fel. 2:13) Mɔɔ tɔ zo nna, ɔwɔ kɛ ɔyɛ ninyɛne mɔɔ nee ye asɔneyɛlɛ ne yia la na ɔsukoa kɛ ɔbahyi basabasayɛlɛ nee aholoba biala. (Edw. 97:10) Mɔɔ tɔ zo nnu, ɔkpondɛ moalɛ ndɛndɛ ɔfi asafo nu mgbanyima mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ la ɛkɛ. (Gye. 5:​14-16) Mɔɔ tɔ zo nsia, ɔyɛ ngyehyɛleɛ mɔɔ ɔnrɛmaa ɔnrɛzia ɔnrɛla zɔhane subane ne ali bieko kenle bie la. Ɔwɔ kɛ kunli mɔɔ nea nlanwonvoninli la noko fa adehilelɛ ɛhye ala di gyima. Gyihova bayila mɔdenle mɔɔ ɔlɛbɔ kɛ ɔkakyi ye subane la azo. (Edw. 37:5) Noko tɛ nyɛleɛ ɛtane ala a ɔwɔ kɛ ɔgyakyi a. Eza ɔwɔ kɛ ɔsukoa kɛ ɔbali ɔ ye eni. Kɛzi ɔbayɛ ye ɛ?

KƐZI ƐBALI Ɛ YE ENI LA

15. Kɛzi kunli bahola ala ɛlɔlɛ ali ahile ɔ ye ɛ?

15 Da ɛlɔlɛ ali. Mediema mrenyia bie mɔ mɔɔ anye die bɛ agyalɛ nu la ɛzukoa kɛ bɛbayɛ debie kenle ko biala bɛava bɛahile kɛzi bɛkulo bɛ ye mɔ kpalɛ la. (1 Dwɔn 3:18) Kunli bahola ala ɛlɔlɛ kpole mɔɔ ɔlɛ ɔmaa ɔ ye la ali ɔlua ninyɛne ngyikyi mɔɔ ɔbayɛ le kɛ ɔ sa mɔɔ ɔbazɔ anzɛɛ ɔbayɛ ye atuu la azo. Ɔbahola yeasɛnde ye mɛsegye na yeaha ye wɔ nu kɛ “Me nwo ɛlɛdɔ wɔ” anzɛɛ yeabiza ye wɔ nu kɛ, “Kɛ wɔ alehyenlɛ ne ɛlɛkɔ ye ɛ?” Ɔyɛ a ɔbahola yeahɛlɛ kɛzi ɔkulo ye la anwo edwɛkɛ wɔ kaade zo yeamaa ye. Saa kunli yɛ ninyɛne ɛhye mɔ a, ɔkile kɛ ɔdi ɔ ye eni na ɔbamaa bɛ agyalɛ ne azɔ.

16. Duzu ati a ɔwɔ kɛ kunli kanvo ɔ ye a?

16 Kile anyezɔlɛ. Kunli mɔɔ di ɔ ye eni la maa ye anwosesebɛ. Adenle ko mɔɔ ɔdua zo ɔyɛ zɔ la a le kɛ ɔbahakye kɛ ɔbahile mɔɔ ɔ ye yɛ boa ye la kɔsɔɔti anwo anyezɔlɛ. (Kɔl. 3:15) Saa kunli fi ye ahonle nu kanvo ɔ ye a, ɔmaa ɔ nye die. Ɔbade nganeɛ kɛ ɔlɛ banebɔlɛ, ɔkulo ye yɛɛ ɔbu ye.—Mrɛ. 31:28.

17. Kɛzi kunli bahile kɛ ɔbu ɔ ye ɛ?

17 Da atiakunlukɛnlɛma nee ɛbulɛ ali. Nrenyia mɔɔ kulo ɔ ye la bu ye kɛ ɔsonle bolɛ na ɔ nye die ɔ nwo kpalɛ. Ɔbu ye kɛ ɔle ahyɛlɛdeɛ mɔɔ sonle bolɛ mɔɔ vi Gyihova ɛkɛ. (Mrɛ. 18:22; 31:10) Ɛhye ati, ɔ nee ye di ye wɔ atiakunlukɛnlɛma nee ɛbulɛ adenle zo bɔbɔ wɔ nla nwo ngitanwolilɛ nu. Ɔnrɛtinlitinli ye kɛ ɔyɛ nyɛleɛ mɔɔ ɔ nye ɛnlie nwo, ɔbamaa ɔ ti azi aze anzɛɛ ɔbagyegye ye adwenle la wɔ nla nu ngitanwolilɛ nu. f Ɔwɔ kɛ nrenyia ne noko bɔ mɔdenle kɛ ɔbanyia adwenle mɔɔ anu te wɔ Gyihova anyunlu.—Gyi. 24:16.

18. Duzu a ɔwɔ kɛ kunlima bɔ kpɔkɛ kɛ bɛbayɛ a? (Eza nea ɛlɛka, “ Ndenle Nna Mɔɔ Kunli Dua Zo Da Ɛbulɛ Ali La.”)

18 Kunlima, bɛbahola bɛanyia anwodozo kɛ Gyihova nwu mɔdenle biala mɔɔ bɛlɛbɔ kɛ bɛbali bɛ ye mɔ eni wɔ bɛ ɛbɛlabɔlɛ kɔsɔɔti anu la na ɔ nye sɔ ye. Bɛbɔ kpɔkɛ kɛ bɛbagyakyi subane ɛtane na bɛala atiakunlukɛnlɛma nee ɛbulɛ ali na bɛahulo bɛ ye mɔ bɛava bɛahile kɛ bɛdi bɛ eni. Saa ɛyɛ ye zɔ a, ɔbahile kɛ ɛ nye die ɔ nwo yɛɛ ɔ nwo hyia wɔ. Di ɛ ye eni na ɔbamaa wɔabɔ ɛ nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne mɔɔ hyia kpalɛ la anwo bane.—Edw. 25:14.

EDWƐNE 131 “Mɔɔ Nyamenle Ɛha Ɛbɔ Nu La”

a Saa kunlima kenga edwɛkɛ mɔɔ ɔ ti ne se “Ɛbu Mraalɛ Kɛ Mɔɔ Gyihova Bu Bɛ La Ɔ?” mɔɔ wɔ January 2024 Ɛzinzalɛ Arane ne anu la a, ɔbaboa bɛ.

b Bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ bɛ basabasa wɔ sua nu la kenga edwɛkɛ mɔɔ ɔ ti ne se “Moalɛ Maa Menli Mɔɔ Bɛyɛ Bɛ Basabasa Wɔ Sua Nu” mɔɔ wɔ jw.org nee JW Library® wɔ “Edwɛkɛtile Ngakyile” abo la a, ɔbaboa bɛ.

c EDWƐKƐ MƆƆ BƐHILEHILE NU: Edwɛkɛ mɔɔ le “aholoba” la bie a le kɛ ɛbava aluma mɔɔ maa awie ati si aze la wɔavɛlɛ ye na wɔadendɛ wɔatia ye dahuu. Edwɛkɛ biala mɔɔ wowɔ anzɛɛ ɔmaa awie te nganeɛ kɛ nvasoɛ ɛnle ɔ nwo zo la le aholoba.

d Nea edwɛkɛ “Nlanwonvoninli Bahola Azɛkye Wɔ Agyalɛ Ne” wɔ jw.org nee JW Library.

e Edwɛkɛ, “Saa Ɛ Hu Anzɛɛ Ɛ Ye Nea Nlanwonvoninli A” mɔɔ wɔ August 2023 Ɛzinzalɛ Arane ne anu la bahola aboa raalɛ mɔɔ ɔ hu nea nlanwonvoninli la.

f Baebolo ne ɛnga nla nu nyɛleɛ mɔɔ anwo te nee mɔɔ nwolɛ ɛnde mɔɔ kɔ zo wɔ kunli nee ɔ ye avinli la anwo edwɛkɛ dɔɔnwo. Ɔle Kilisiene agyalɛma biala kpɔkɛzilɛ kɛ bɛbayɛ ninyɛne mɔɔ kile kɛ bɛkulo kɛ bɛdi Gyihova eni, bɛmaa bɛ nuhua ko biala anye alie na bɛanyia adwenle mɔɔ anu te la. Nɔhalɛ nu, agyalɛma ɛnrɛha bɛ agyalɛ ne anu fealeranu debie zɛhae anwo edwɛkɛ ɛnrɛhile awie biala.

g NVONINLI NE ANWO NGILENU: Adiema nrenyia bie agɔnwo mɔ gyimayɛvoma bie mɔɔ bɛnle Alasevolɛ la ɛlɛbɔ mɔdenle kɛ bɛmaa yeanlea nlanwonvoninli magazine bie mɔɔ bɛlɛ la anu.