Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 28

EDWƐNE 123 Bɛlɛ Ɛ Nwo Aze Maa Teokelase Ngyehyɛleɛ

Asoo Ɛnwu Nɔhalɛ Ne A Ɛbanwu Ye?

Asoo Ɛnwu Nɔhalɛ Ne A Ɛbanwu Ye?

“Bɛgyinla kpundii, bɛva nɔhalɛ ne bɛyɛ bɛlɛte bɛhye bɛ nze zo.”ƐFƐ. 6:14.

BODANE

Kɛzi yɛbatete yɛ nwo amaa yɛanwu ngakyile mɔɔ wɔ nɔhalɛ ne mɔɔ yɛzukoa yɛvi Gyihova ɛkɛ nee adalɛ ne mɔɔ Seetan nee menli mɔɔ dwazo tia yɛ la ka la avinli la.

1. Kɛzi ɛte nganeɛ wɔ nɔhalɛ ne anwo ɛ?

 GYIHOVA menli kulo nɔhalɛ ne mɔɔ wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu la. Yemɔ a yɛ diedi ne gyi zo a. (Wlo. 10:17) Yɛralie yɛli bɔkɔɔ kɛ Gyihova hyehyɛle Kilisiene asafo ne amaa yeayɛ “nɔhalɛ ne pila nee ye adiabo.” (1 Tim. 3:15) Yɛɛ yɛbɛlɛ yɛ nwo aze yɛmaa ‘menli mɔɔ li yɛ nyunlu’ mɔɔ bɛkilehile nɔhalɛ ne mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la anu na bɛmaa yɛ adehilelɛ mɔɔ nee Nyamenle ɛhulolɛdeɛ yia la.—Hib. 13:17.

2. Kɛ mɔɔ Gyemise 5:19 kile la, saa yɛnwu nɔhalɛ ne bɔbɔ a, esiane boni a yɛbahola yɛayia a?

2 Noko saa yɛnwu nɔhalɛ ne na yɛdie yɛto nu kɛ ɔhyia kɛ yɛdi adehilelɛ mɔɔ Nyamenle ahyehyɛdeɛ ne fa maa yɛ la azo bɔbɔ a, yɛbahola yɛahwe yɛ nwo yɛavi nɔhalɛ ne anwo. (Kenga Gyemise 5:19.) Mɔɔ Seetan kpondɛ la ala a le kɛ yɛnrɛlie mɔɔ Baebolo ne ka anzɛɛ adehilelɛ mɔɔ Nyamenle ahyehyɛdeɛ ne fa maa yɛ la yɛnrɛli.—Ɛfɛ. 4:14.

3. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛsɔ nɔhalɛ ne anu kpundii a? (Ɛfɛsɛsema 6:​13, 14)

3 Kenga Ɛfɛsɛsema 6:​13, 14. Ɔnrɛhyɛ Abɔnsam balua adalɛ edwɛkɛ mgbole zo yeabɛlɛbɛla maanle maanle dɔɔnwo yeamaa bɛadwazo bɛatia Gyihova. (Yek. 16:​13, 14) Eza yɛ nye bahola ala kɛ Seetan bamia mɔdenle mɔɔ ɔlɛbɔ kɛ ɔbɛlɛbɛla Gyihova menli la anu. (Yek. 12:9) Ɛhye ati a ɔhyia kɛ yɛtete yɛ nwo amaa yɛanwu ngakyile mɔɔ wɔ nɔhalɛ nee adalɛ avinli na yɛadie nɔhalɛ ne la. (Wlo. 6:17; 1 Pita 1:22) Yemɔ a bamaa yɛanyia yɛ ti wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu a!

4. Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

4 Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbanwu subane nwiɔ mɔɔ ɔhyia kɛ yɛnyia amaa yeaboa yɛ yeamaa yɛanwu nɔhalɛ ne mɔɔ wɔ Baebolo ne anu na yɛali adehilelɛ mɔɔ Nyamenle ahyehyɛdeɛ ne fa maa yɛ la azo la. Akee yɛbazuzu ninyɛne nsa mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa yɛahɔ zo yɛazɔ nɔhalɛ ne anu kpundii la anwo.

SUBANE MƆƆ ƆBAMAA YƐANWU NƆHALƐ NE LA

5. Kɛzi Gyihova ɛzulolɛ boa yɛ ɔmaa yɛnwu nɔhalɛ ne ɛ?

5 Gyihova ɛzulolɛ. Saa yɛsulo Gyihova a, ɔkile kɛ yɛlɛ ɔ nwo ɛlɔlɛ kpole kpalɛ ɔti yɛnrɛyɛ debie mɔɔ ɔ nye ɛnlie nwolɛ la ɛlɛ. Yɛlɛ ɛhulolɛ kpole kɛ yɛbazukoa ngakyile mɔɔ wɔ kpalɛ nee ɛtane nu, nɔhalɛ nee adalɛ nu la amaa yɛanyia Gyihova anyunlu ɛlolɛ. (Mrɛ. 2:​3-6; Hib. 5:14) Ɔnle kɛ yɛmaa sonla nwo ɛzulolɛ fo ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Gyihova la azo ɛlɛ, ɔluakɛ fane dɔɔnwo ne ala ninyɛne mɔɔ alesama anye die nwolɛ la ɛnzɔ Gyihova anye.

6. Kɛzi sonla nwo ɛzulolɛ maanle Yizilayɛ mgbanyima bulu hakyile nɔhalɛ ne anye ɛ?

6 Saa yɛsulo menli yɛtɛla Nyamenle a, ɔbahola yeamaa yɛahwe yɛ nwo yɛavi nɔhalɛ ne anwo. Suzu Yizilayɛ mgbanyima 12 ne mɔɔ limoale hɔnleɛnleanle azɛlɛ ne mɔɔ Gyihova bɔle ɛwɔkɛ kɛ ɔbava yeamaa Yizilayɛma azo la neazo ne anwo. Ɛnee mgbanyima ɛhye mɔ anu bulu ɛdeɛ, kɛzi bɛsulo Keenama ne la le kpole tɛla ɛlɔlɛ mɔɔ bɛlɛ bɛmaa Gyihova la. Bɛhanle bɛhilele bɛ mediema Yizilayɛma kɛ: “Yɛnrɛhola menli ne ɔluakɛ bɛ nwo yɛ se tɛla yɛ.” (Nɔm. 13:​27-31) Wɔ sonla nye zo ɛdeɛ ɛnee Keenama ne anwo yɛ se tɛla Yizilayɛma—ɔti ɛnee bɛlɛka nɔhalɛ. Noko saa awie ka kɛ Yizilayɛma ɛnrɛhola ɛnrɛli bɛ agbɔvolɛ anwo zo konim a, ɛnee ɔkile kɛ yeye Gyihova yevi edwɛkɛ ne anu. Ɛnee ɔwɔ kɛ mgbanyima bulu zɔhane fa bɛ adwenle sie mɔɔ Gyihova kpondɛ kɛ Yizilayɛma yɛ la azo. Ɛnee eza ɔwɔ kɛ bɛdwenledwenle mɔɔ ɔtɛkyɛle biala ɔyɛle ɔmaanle bɛ la anwo. Anrɛɛ bɛbanwu kɛ saa ɛfa Keenama ne anwosesebɛ ne ɛtoto tumivolɛ bedevinli Gyihova tumi ne anwo a, bɛndwu ɛleka bie. Dwɔhyua nee Keelɛbe anyɛ kɛ mgbanyima zɔhane mɔ mɔɔ bɛnlɛ diedi la; ɛnee bɛkulo kɛ bɛnyia Gyihova anyunlu ɛlolɛ. Bɛhanle bɛhilele menli ne kɛ: “Saa Gyihova anye die yɛ nwo a, ɔbava yɛ yɛahɔ azɛlɛ ɛhye azo na yeava yeamaa yɛ.”—Nɔm. 14:​6-9.

7. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia Gyihova anwo ɛzulolɛ kpole ɛ? (Eza nea nvoninli ne.)

7 Amaa yɛanyia Gyihova anwo ɛzulolɛ kpole la, ɔhyia kɛ yɛdwenle kɛzi yɛbayɛ mɔɔ sɔ ɔ nye wɔ kpɔkɛ biala mɔɔ yɛbazi anu la anwo. (Edw. 16:8) Saa ɛlɛkenga Baebolo ne anu kɛlɛtokɛ bie a, biza ɛ nwo kɛ, ‘Saa ɛnee mewɔ tɛnlabelɛ zɔhane anu a, anrɛɛ kpɔkɛ boni a mebazi a?’ Kɛ neazo la, pɛ ye nvoninli kɛ ɛte amaneɛbɔlɛ ɛtane mɔɔ Yizilayɛ mgbanyima bulu ne ɛlɛbɔ la. Asoo anrɛɛ ɛbalie bɛ edwɛkɛ ne wɔali na wɔamaa sonla nwo ɛzulolɛ ado wɔ ɛbɔ nu, anzɛɛ anrɛɛ ɛlɔlɛ mɔɔ ɛlɛ ɛmaa Gyihova nee ɛhulolɛ mɔɔ ɛlɛ kɛ ɛyɛ mɔɔ sɔ ɔ nye la bamaa wɔava ɛ nwo wɔado ɔ nwo zo bɔkɔɔ ɔ? Yizilayɛ awolɛndoazo mumua ko anlie nɔhalɛ edwɛkɛ mɔɔ Dwɔhyua nee Keelɛbe hanle la anli. Ɛhye ati nwolɛ adenle mɔɔ ɛnee bɛlɛ kɛ bɛbahɔ Ɛwɔkɛ Azɛlɛ ne azo la bɔle bɛ.—Nɔm. 14:​10, 22, 23.

Nwane a anrɛɛ ɛbalie ye wɔali a? (Nea ɛdendɛkpunli 7)


8. Subane boni a ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle kɛ yɛbanyia a, na duzu ati ɔ?

8 Mɛlɛbɛnwoaze. Gyihova da nɔhalɛ ne ali kile bɛdabɛ mɔɔ bɛbɛlɛ bɛ nwo aze la. (Mat. 11:25) Yɛbɛlɛle yɛ nwo aze yɛmaanle awie boale yɛ ɔmaanle yɛzukoale nɔhalɛ ne. (Gyi. 8:​30, 31) Noko ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ amaa yɛammemaa yɛ nwo zo. Saa yɛyɛ anwomemaazo a, ɔbamaa yɛanyia adwenle kɛ yɛdayɛ mumua ne yɛ nzuzulɛ le kpalɛ kɛ mɔɔ ngyinlazo mɔɔ wɔ Ngɛlɛlera ne anu yɛɛ adehilelɛ mɔɔ vi Gyihova ahyehyɛdeɛ ne ɛkɛ ne la noko le kpalɛ la.

9. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahɔ zo yɛabɛlɛ yɛ nwo aze ɛ?

9 Amaa yɛahɔ zo yɛabɛlɛ yɛ nwo aze la, ɔwɔ kɛ yɛkakye kɛ saa bɛfa yɛ bɛtoto Gyihova kpoleyɛlɛ ne anwo a, yɛndwu ɛleka biala. (Edw. 8:​3, 4) Eza yɛbahola yɛayɛ asɔne kɛ Gyihova ɛboa yɛ ɔmaa yɛbɛlɛ yɛ nwo aze na yɛnyia ɛhulolɛ kɛ yɛbamaa bɛahilehile yɛ. Gyihova baboa yɛ yeamaa yɛava adwenle mɔɔ ɔlɛ wɔ ninyɛne nwo, mɔɔ ɔdua ye Edwɛkɛ ne nee ye ahyehyɛdeɛ ne azo ɔda ye ali la yɛalimoa yɛdayɛ mumua ne yɛ ɛdeɛ ne anyunlu. Saa ɛlɛkenga Baebolo ne a, kpondɛ daselɛ mɔɔ kile kɛzi Gyihova kulo mɛlɛbɛnwoaze na ɔkyi anwomemaazo nee adubɛnwo la. Akee saa ɛnyia ɛzonlenlɛ nwo adenle bie mɔɔ ɔbamaa menli adwenle ara ɛ nwo zo la a, ɔwɔ kɛ ɛnea boɛ kpalɛ kɛ ɛbahɔ zo wɔabɛlɛ ɛ nwo aze.

KƐ ƆKƐYƐ NA YƐAHƆ ZO YƐAZƆ NƆHALƐ NE ANU LA

10. Nwane mɔ a Gyihova ɛlua bɛ nwo zo ɛva folɛdulɛ nee adehilelɛ ɛmaa ye menli ne a?

10 Kɔ zo nyia adehilelɛ mɔɔ vi Gyihova ahyehyɛdeɛ ne ɛkɛ la anu anwodozo. Wɔ tete Yizilayɛ, Gyihova luale Mosisi nee Dwɔhyua anwo zo ɔvale adehilelɛ ɔmaanle Ye menli ne. (Dwɔh. 1:​16, 17) Mɔɔ Yizilayɛma bule mrenyia ɛhye mɔ kɛ bɛgyi Gyihova Nyamenle agyakɛ anu la, bɛnyianle nyilalɛ. Yemɔ anzi ɛvolɛ ɛya dɔɔnwo, wɔ mekɛ mɔɔ bɛlimoale bɛhyehyɛle Kilisiene asafo ne la, ɛzoanvolɛma 12 ne vale adehilelɛ maanle bɛ. (Gyi. 8:​14, 15) Nzinlii mgbanyima gyɛne mɔɔ bɛwɔ Gyɛlusalɛm la rabokale ɛzoanvolɛma ekpunli zɔhane anwo. Mɔɔ bɛlile adehilelɛ mɔɔ mrenyia nɔhavoma ɛhye mɔ vale maanle bɛ la azo la, “asafo ne mɔ anwo hɔle zo yɛle se wɔ diedi ne anu na bɛ dodo ne hɔle ɔ nyunlu alehyenlɛ biala.” (Gyi. 16:​4, 5) Ɛnɛ noko, saa yɛdi adehilelɛ mɔɔ Gyihova ahyehyɛdeɛ ne fa maa yɛ la azo a, yɛnyia nyilalɛ. Noko saa yɛanli adehilelɛ mɔɔ bɛdabɛ mɔɔ Gyihova ɛkpa bɛ kɛ bɛli yɛ nyunlu la fa maa yɛ la azo a, kɛzi ɔbade nganeɛ ɛ? Saa yɛsuzu mɔɔ zile wɔ mekɛ mɔɔ Yizilayɛma ne ɛlɛkɔ Ɛwɔkɛ Azɛlɛ ne azo la anwo a, yɛbahola yɛabua kpuya zɔhane.

11. Mɔɔ tete Yizilayɛma ne bie dwazole tiale Mosisi, ahenle mɔɔ Nyamenle kpale ye kɛ ɔli bɛ nyunlu la, duzu a dole bɛ a? (Eza nea nvoninli ne.)

11 Mɔɔ Yizilayɛma ne ɛlɛkɔ Ɛwɔkɛ Azɛlɛ ne azo la, menli titili bie dwazole tiale Mosisi nee gyima mɔɔ Gyihova ɛva ɛmaa ye la wɔ adenle nu. Bɛhanle kɛ: “Menli ne amuala [tɛ Mosisi angomekye] le nwuanzanwuanza, yɛɛ Gyihova wɔ bɛ avinli.” (Nɔm. 16:​1-3) Ɔle nɔhalɛ kɛ wɔ Nyamenle anye zo ɛnee “menli ne amuala” le nwuanzanwuanza ɛdeɛ, noko ɛnee Gyihova ɛkpa Mosisi kɛ ɔli Ye menli ne anyunlu. (Nɔm. 16:28) Mɔɔ atuadelɛma ne dendɛle tiale Mosisi la, ɛnee bɛlɛtendɛ bɛatia Gyihova mumua ne. Bɛanva bɛ adwenle bɛanzie mɔɔ ɛnee Gyihova kpondɛ la azo, emomu bɛvale bɛziele mɔɔ bɛdabɛ mumua ne bɛkpondɛ, mɔɔ le tumi nee dumalielɛ la azo. Nyamenle hunle menli mɔɔ ɛnee li atuadelɛ ne anyunlu la yɛɛ menli apenle dɔɔnwo mɔɔ nee bɛ yɛle adwenle la. (Nɔm. 16:​30-35, 41, 49) Ɛnɛ noko yɛdie yɛdi kɛ, Gyihova anye ɛnlie bɛdabɛ mɔɔ bɛmbu adehilelɛ mɔɔ ɔdua ye ahyehyɛdeɛ ne azo ɔfa ɔmaa yɛ la anwo.

Nwane a anrɛɛ ɛbagyinla ɔ nzi a? (Nea ɛdendɛkpunli 11)


12. Duzu ati a yɛbahola yɛava yɛ nwo yɛado Gyihova ahyehyɛdeɛ ne azo dahuu a?

12 Yɛbahola yɛava yɛ nwo yɛado Gyihova ahyehyɛdeɛ ne azo dahuu. Saa bɛdabɛ mɔɔ bɛli yɛ nyunlu la nwu kɛ ɔhyia kɛ bɛyɛ nzenzaleɛ wɔ kɛzi yɛte Baebolo nu nɔhalɛ bie abo anzɛɛ kɛzi yɛyɛ Belemgbunlililɛ gyima ne anu la a, bɛyɛ ye zɔ ndɛndɛ. (Mrɛ. 4:18) Bɛyɛ ye zɔ ɔluakɛ mɔɔ bɛkpondɛ la ala a le kɛ bɛbayɛ mɔɔ sɔ Gyihova anye la. Eza bɛbɔ mɔdenle kɛ bɛbamaa bɛ kpɔkɛzilɛ ne mɔ agyinla Nyamenle Edwɛkɛ ne azo, yemɔ a le ngyinlazo mɔɔ Gyihova menli kɔsɔɔti fa bɔ bɛ ɛbɛla a.

13. Duzu a le “edwɛkɛ kpalɛ nwo ngyinlazo ne,” na kɛ ɔwɔ kɛ yɛyɛ ye ɛ?

13 “Kɔ zo sɔ edwɛkɛ kpalɛ nwo ngyinlazo ne” anu. (2 Tim. 1:13) “Edwɛkɛ kpalɛ nwo ngyinlazo ne” a le Kilisiene ngilehilelɛ ne mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la. (Dwɔn 17:17) Debie biala mɔɔ yɛdie yɛdi la gyi ngilehilelɛ zɔhane mɔ azo. Gyihova ahyehyɛdeɛ ne ɛhilehile yɛ kɛ yɛzɔ ngyinlazo zɔhane anu. Mekɛ ala mɔɔ yɛlɛkɔ zo yɛayɛ zɔ la, ɔbayila yɛ.

14. Kɛzi Kilisienema bie mɔ gyakyile kɛ bɛbahɔ zo bɛazɔ “edwɛkɛ kpalɛ nwo ngyinlazo ne” anu ɛ?

14 Saa yɛangɔ zo yɛanzɔ “edwɛkɛ kpalɛ nwo ngyinlazo ne” anu a, duzu a bazi a? Suzu neazo bie anwo. Wɔ alimoa Kilisienema ne mekɛ zo, ɛnee Kilisienema bie mɔ ɛlɛsalo adalɛ edwɛkɛ bie kɛ Gyihova kenle ne ɛdwu. Bie a bɛ sa hanle kɛlata bie mɔɔ ɔzɔho kɛ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo a hɛlɛle la, na nuhua ɛnee edwɛkɛ ɛhye wɔ a. Kilisienema mɔɔ bɛwɔ Tɛsalonaeka la bie mɔ liele adalɛ edwɛkɛ zɔhane lile na bɔbɔ bɛhanle bɛhilele awie mɔ gyɛne mɔɔ bɛannyia mekɛ bɛanneɛnlea nɔhalɛ mɔɔ wɔ nu la anu a. Saa bɛhakyele mɔɔ Pɔɔlo hilehilele bɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ɔtɛbɔ bɛ nwo ɛkɛ ne la a, anrɛɛ bɛambɛlɛbɛla bɛ. (2 Tɛs. 2:​1-5) Pɔɔlo dule ɔ mediema ne mɔ folɛ kɛ ɔnle kɛ bɛdie edwɛkɛ biala mɔɔ bɛkɛde la bɛdi. Na amaa Pɔɔlo aboa bɛ kenle bie la, ɔdwulale ye kɛlata ne mɔɔ tɔ zo nwiɔ mɔɔ ɔhɛlɛle ɔhɔmaanle Tɛsalonaekama ne la kɛ: “Medame Pɔɔlo, me ahyebizalɛ mɔɔ meva me sa mehɛlɛ mɔɔ le sɛkɛlɛneɛ wɔ me kɛlata biala anu la ɛne; kɛ mekɛlɛ la ɛne.”—2 Tɛs. 3:17.

15. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛabɔ yɛ nwo bane yɛavi adalɛ edwɛkɛ mɔɔ ɔzɔho kɛ ɔle nɔhalɛ la anwo ɛ? Maa neazo. (Eza nea nvoninli ne mɔ.)

15 Duzu a yɛbahola yɛazukoa yɛavi Pɔɔlo edwɛkɛ mɔɔ ɔhɛlɛle ɔhɔmaanle Tɛsalonaekama ne la anu a? Saa yɛte edwɛkɛ bie mɔɔ nee nɔhalɛ ne mɔɔ yɛzukoa yɛvi Baebolo ne anu la ɛnle ko anzɛɛ adalɛ edwɛkɛ bie mɔɔ yɛ azibɛnwo la a, ɔwɔ kɛ yɛda nrɛlɛbɛ ali. Wɔ tete Soviet Union ne tumililɛ bo, yɛ agbɔvolɛ vale kɛlata bie hɔmaanle yɛ mediema na bɛhanle kɛ ɔvi yɛ mediema mɔɔ wɔ ewiade amuala gyima ne ati la ɛkɛ. Kɛlata ne maanle yɛ mediema bie mɔ anwosesebɛ kɛ bɛdabɛ mumua ne bɛde bɛ ahyehyɛdeɛ ɛdeɛ mɔɔ bɛnvea awie abo a. Ɛnee ɔzɔho kɛ edwɛkɛ mɔɔ wɔ kɛlata ne anu la le nɔhalɛ. Noko mediema mɔɔ di nɔhalɛ la ammaa bɛambɛlɛbɛla bɛ. Bɛnwunle kɛ edwɛkɛ mɔɔ wɔ kɛlata ne anu la nee mɔɔ bɛhilehile bɛ la ɛnle ko. Ɛnɛ, ɔyɛ a nɔhalɛ ne anwo agbɔvolɛ dua yintanɛte ne nee sohyia media zo kɛ bɛbɔ mɔdenle bɛamaa yɛ adwenle nu ayɛ yɛ kesee na bɛakpakyekpakye yɛ nu. Ɔnle kɛ yɛmaa “bɛsɛkye [yɛ] adwenle ndɛndɛ,” emomu ɔwɔ kɛ yɛnea kɛ saa mɔɔ yɛde anzɛɛ mɔɔ yɛgenga la nee nɔhalɛ ne mɔɔ yɛzukoa ye dɛba la le ko a, amaa yɛabɔ yɛ nwo bane.—2 Tɛs. 2:2; 1 Dwɔn 4:1.

Mmamaa bɛfa adalɛ edwɛkɛ mɔɔ ɔzɔho kɛ ɔle nɔhalɛ la bɛbɛlɛbɛla wɔ (Nea ɛdendɛkpunli 15) a


16. Kɛ mɔɔ Wulomuma 16:​17, 18 kile la, saa awie mɔ angɔ zo anzɔ nɔhalɛ ne anu a, duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ a?

16 Ɛ nee menli mɔɔ di nɔhalɛ maa Gyihova la ɛhɔ zo ɛyɛ ko. Nyamenle kulo kɛ yɛbɔ nu yɛfa koyɛlɛ yɛsonle ye. Mekɛ ala mɔɔ yɛbeta nɔhalɛ ne la ɔbamaa yɛayɛ ko. Awie biala mɔɔ angɔ zo anzɔ nɔhalɛ ne anu la fa mgbakyemgbakyenu ba asafo ne anu, ɔti Nyamenle bɔ yɛ kɔkɔ kɛ ‘yɛhwe yɛ nwo yɛvi bɛ nwo.’ Tɛ ye zɔhane a bɛbahola bɛahwe yɛdayɛ mumua ne bɛavi nɔhalɛ ne anwo.—Kenga Wulomuma 16:​17, 18.

17. Saa yɛnwu nɔhalɛ ne na yɛsɔ nu kpundii a, nvasoɛ boni mɔ a yɛnyia a?

17 Saa yɛnwu nɔhalɛ ne na yɛsɔ nu kpundii a, yɛbabeta Gyihova dahuu na yɛanyia diedi kpole. (Ɛfɛ. 4:​15, 16) Seetan ɛnrɛhola ɛnrɛva ye adalɛ ngilehilelɛ nee ye mɛlɛbɛla edwɛkɛ ne mɔ ɛnrɛli yɛ adwenle na Gyihova babɔ yɛ nwo bane wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu. Kɔ zo sɔ mɔɔ le nɔhalɛ la anu kpundii “na anzodwolɛ Nyamenle ne nee [wɔ] badɛnla.”—Fel. 4:​8, 9.

EDWƐNE 122 Bɛgyinla Kpundii, Bɛzi Pi!

a NVONINLI NE ANWO NGILENU: Yɛkile ne ɛlɛkile ɛvolɛ dɔɔnwo mɔɔ ɛze ɛhɔ mɔɔ yɛ mediema mɔɔ wɔ Soviet Union tumililɛ ne abo la asa hanle kɛlata bie mɔɔ ɔzɔho kɛ ɔvi ewiade amuala gyima ne ati noko ɔvi yɛ agbɔvolɛ ɛkɛ la. Ɛnɛ, bie a yɛ agbɔvolɛ balua yintanɛte ne azo asalo Gyihova ahyehyɛdeɛ ne anwo adalɛ edwɛkɛ bie.