Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 28

Kɔ Zo Nyia Nyamenlezulolɛ Zo Nvasoɛ

Kɔ Zo Nyia Nyamenlezulolɛ Zo Nvasoɛ

“Sonla mɔɔ fa tenleneyɛlɛ dua la sulo Gyihova.”—MRƐ. 14:2.

EDWƐNE 122 Bɛgyinla Kpundii, Bɛzi Pi!

MƆƆ YƐBAZUKOA a

1-2. Ngyegyelɛ mɔɔ le kɛ Lɔɔto ɛdeɛ ne la boni a Kilisienema yia ye ɛnɛ a?

 SAA yɛnea ɛbɛlatane mɔɔ menli bɔ wɔ ewiade ye anu ɛnɛ la a, ɔmaa yɛte nganeɛ kɛ tenlenenli Lɔɔto ala la. “Mɛladonlɛma ne anyiemgba ɛbɛla ne gyegyele ye kpole,” ɔluakɛ ɛnee ɔze kɛ ye anwuma Selɛ ne kyi ɛbɛlatane. (2 Pita 2:7, 8) Nyamenlezulolɛ nee Nyamenle anwo ɛlɔlɛ a hanle Lɔɔto maanle ɔhwenle ɔ nwo ɔvile menli mɔɔ ɔ nee bɛ de la ɛbɛlatane nwo ngyinlazo ne anwo a. Menli mɔɔ bɛmbu Gyihova ɛbɛlabɔlɛ nwo ngyinlazo ne mɔ kpalɛ anzɛɛ bɛmbu ye fee la ɛbɔ yɛdayɛ noko ɛyia. Yemɔ bɔbɔ, saa yɛkɔ zo yɛkulo Nyamenle na yɛsulo ye wɔ adenle kpalɛ zo a, yɛ nwo bahola ade wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu dahuu.​—Mrɛ. 14:2.

2 Zɔhane ati, Gyihova fi ɛlɔlɛ nu dua Mrɛlɛbulɛ buluku ne azo maa yɛ anwosesebɛ maa yɛyɛ zɔ. Saa Kilisienema amuala, mrenyia nee mraalɛ, ngakula nee mgbanyinli, suzu folɛdulɛ kpalɛ mɔɔ wɔ nu la anwo a, ɔbaboa bɛ kpalɛ.

NYAMENLEZULOLƐ BƆ YƐ NWO BANE

Saa yɛwɔ gyima nu a, ɔwɔ kɛ yɛtwe yɛ nwo yɛfi agɔnwolɛ ɛtane nwo yɛɛ ɔnle kɛ yɛdie ɛsalɛdolɛ mɔɔ ɔbamaa yɛayɛ ninyɛne mɔɔ edwɛkɛ wɔ nwo la yɛto nu (Nea ɛdendɛkpunli 3)

3. Kɛ mɔɔ Mrɛlɛbulɛ 17:3 kile la, debie ko mɔɔ ɔti ɔhyia kɛ yɛbɔ yɛ ahonle nwo bane la a le boni? (Eza nea nvoninli ne.)

3 Debie titili mɔɔ ɔti ɔhyia kɛ yɛbɔ yɛ sɛkɛlɛneɛ adenle zo ahonle ne anwo bane la a le kɛ Gyihova neɛnlea yɛ ahonle nu. Ɛhye kile kɛ ɔnwu ninyɛne dɔɔnwo wɔ yɛ nwo ɔtɛla mɔɔ menli nwu ye la, yɛɛ ɔze sonla holɛ mɔɔ yɛde la. (Kenga Mrɛlɛbulɛ 17:3.) Saa yɛmaa ye nrɛlɛbɛ ne mɔɔ maa ngoane la yi yɛ adwenle nu tɛkɛɛ a, ɔbahulo yɛ. (Dwɔn 4:14) Ɛhye bamaa yɛahwe yɛ nwo bɔkɔɔ yɛavi ɛbɛlabɔlɛ nwo ngyinlazo nee adalɛ edwɛkɛ mɔɔ vi Seetan nee ye ewiade ne anu la anwo. (1 Dwɔn 5:18, 19) Saa yɛbikye Gyihova kpalɛ a, ɛlɔlɛ nee ɛbulɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ye la bayɛ kpole. Kɛmɔ yɛngulo kɛ yɛ anwuma Selɛ ne bali nyane la ati, yɛnrɛmaa ɛtaneyɛlɛ nwo adwenle bɔbɔ ɛnrɛra yɛ ti anu. Saa yɛyia sɔnea mɔɔ ɔbamaa yɛayɛ ɛtane la a, yɛbabiza yɛ nwo kɛ, ‘Duzu ati a me nye fuu mebayɛ debie meamaa yeagyegye Awie mɔɔ ɛla ɛlɔlɛ kpole zɛhae ali ɛhile me la ɛ?’​—1 Dwɔn 4:9, 10.

4. Kɛzi Gyihova ɛzulolɛ bɔle adiema raalɛ bie anwo bane vile ɛtaneyɛlɛ nwo ɛ?

4 Adiema raalɛ Marta mɔɔ wɔ Croatia mɔɔ yiale adwɔmane ɛbɛla nwo sɔnea la hɛlɛle kɛ: “Ɛnee ɔnla aze kɛ mebadwenle ninyɛne nwo kpalɛ na meahomo ɛtane nwo atiakunluwɔzo mɔɔ menyianle la azo. Noko Gyihova ɛzulolɛ bɔle me nwo bane.” b Kɛzi ɛhye yɛle boɛ ɛ? Marta hanle kɛ ɔdwenledwenlenle mɔɔ bavi kpɔkɛzilɛ ɛtane nu ara la anwo. Yɛdayɛ noko yɛbahola yɛayɛ ye zɔ. Mɔɔ ɛnle kpalɛ fee la a le kɛ yɛbamaa Gyihova ali nyane yɛɛ yɛnrɛnyia nwolɛ adenle yɛnrɛzonle ye dahuu.​—Gyn. 6:5, 6.

5. Duzu a ɛbahola wɔazukoa wɔavi Leo anwubielɛ ne anu a?

5 Saa yɛsulo Gyihova a, yɛbanlea boɛ amaa yɛansosɔ subane ɛtane zo. Leo mɔɔ de Congo la nwunle kɛ ɛhye le nɔhalɛ. Bɛzɔnenle ye la anzi ɛvolɛ nna, ɔ nee agɔnwolɛma ɛtane dule. Ɔnyianle adwenle kɛ mekɛ ala mɔɔ ɔdaye mumua ne ɔnyɛ ninyɛndane la, ɔnyɛ ɛtane ɔntia Gyihova. Noko yeangyɛ, ɔ gɔnwo mɔ maanle ɔnlonle nza dɔɔnwo na ɔbɔle ɛbɛlatane. Akee ɔbɔle ɔ bo kɛ ɔdwenledwenle mɔɔ ye Kilisiene awovolɛ vale hilehilele ye nee kɛzi ɔ nye ɛnlie bieko la anwo. Boni a vile nu rale a? Ɔ nye rale ɔ nwo zo. Mgbanyima ne mɔ boale ye maanle ɔziale ɔrale Gyihova ɛkɛ. Ɛnɛ, ɔlɛfa anyelielɛ yeazonle kɛ asafo nu kpanyinli nee adekpakyelɛ titili.

6. Sɛkɛlɛneɛ adenle zo mraalɛ nwiɔ boni mɔ a yɛbazuzu bɛ nwo kɛkala a?

6 Maa yɛzuzu Mrɛlɛbulɛ tile 9 anwo; ɔka nrɛlɛbɛ nee koaseayɛlɛ mɔɔ bɛva mraalɛ nwiɔ bie bɛgyinla ɛkɛ ne bɛmaa bɛ la anwo edwɛkɛ. (Fa toto Wulomuma 5:14; Galeehyeama 4:24 anwo.) Mekɛ mɔɔ yɛlɛsuzu nwo la, kakye kɛ adwɔmane ɛbɛla nee nlanwonvoninli ɛnleanlɛ ɛli Seetan ewiade ne ati. (Ɛfɛ. 4:19) Ɔti ɔhyia kpalɛ kɛ yɛkɔ zo yɛsukoa nyamenlezulolɛ na yɛtwe yɛ nwo yɛfi ɛtane nwo. (Mrɛ. 16:6) Ɛhye ati a yɛ muala, nrenyia o, raalɛ o, bahola anyia tile ɛhye azo nvasoɛ la. Bɛha mraalɛ nwiɔ ɛhye mɔ anwo edwɛkɛ kɛ, bɛ nuhua biala ɛlɛto ɛsalɛ avɛlɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛnlɛ anwubielɛ​—bɛdabɛ mɔɔ “bɛnlɛ adwenle la.” Ɔle kɛ asɛɛ biala ɛlɛka kɛ, ‘Bɛla me sua nu ɛke bali aleɛ.’ (Mrɛ. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Noko mɔɔ vi ɛsalɛdolɛ ɛhye mɔ biala anu ba la le ngakyile.

MMAYƐ KOASEA

“Raalɛ koasea” ne ɛsalɛdolɛ ne bahola amaa munzule ado yɛ (Nea ɛdendɛkpunli 7)

7. Kɛ mɔɔ Mrɛlɛbulɛ 9:13-18 kile la, nienwu a ɛsalɛdolɛ ne mɔ ko fa menli kɔ a? (Eza nea nvoninli ne.)

7 Suzu ɛsalɛdolɛ ne mɔɔ vi “raalɛ koasea” ne ɛkɛ la anwo. (Kenga Mrɛlɛbulɛ 9:13-18.) Ɔfa akɛnrazilɛ ɔtea nu ɔfɛlɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛnlɛ adwenle la kɛ, ‘Bɛrɛla ɛke’ bɛrali aleɛ. Duzu a to bɛ a? “Mowuamra mɔɔ bɛngola ɛhwee yɛ la wɔ lɔ.” Bie a ɛkakye kɛ ndonwo ko ne ala bie wɔ Mrɛlɛbulɛ buluku ne mɔlebɛbo nehane. Bɛbɔle yɛ kɔkɔ wɔ “raalɛ mɔɔ ɛdɔ gua zo” nee “raalɛ adwɔmane” ne anwo. Bɛha bɛhile yɛ kɛ: “Ye sua ne mi kɔ ewule nu.” (Mrɛ. 2:11-19) Raalɛ bieko “mɔɔ ɛdɔ gua zo” mɔɔ “ɔ gyakɛ tolo kɔ ewule nu” la anwo kɔkɔbɔlɛ wɔ Mrɛlɛbulɛ 5:3-10.

8. Kpɔkɛ boni a ɔwɔ kɛ yɛsi a?

8 Ɔwɔ kɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛte “raalɛ koasea” ne ane la si kpɔkɛ: Bɛbalie ye ɛsalɛdolɛ ne bado nu anzɛɛ bɛbakpo? Bie a ɔwɔ kɛ yɛdayɛ noko yɛsi kpɔkɛ ɛhye bie. Saa awie kulo kɛ yɛbɔ adwɔmane ɛbɛla anzɛɛ yɛ nye bɔ nlanwonvoninli bie azo a, kpɔkɛ boni a yɛbazi a?

9-10. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛkpo adwɔmane ɛbɛla a?

9 Ninyɛne titili bie mɔ ati a ɔwɔ kɛ yɛkpo adwɔmane ɛbɛla a. Bɛha “raalɛ koasea” ne anwo edwɛkɛ kɛ, ɛnee ɔlɛka kɛ: “Awule nzule yɛ fɛ.” Duzu a le “awule nzule”? Baebolo ne fa agyalɛma avinli nla nu ngitanwolilɛ toto nzule mɔɔ maa bɛ ahonle tɔ bɛ azule nu la anwo. (Mrɛ. 5:15-18) Nrenyia nee raalɛ mɔɔ bɛgya wɔ mɛla adenle zo la kola fa anyelielɛ nyia nla nu ngitanwolilɛ. Noko tɛ kɛ “awule nzule” de la ɛne. Bie a yemɔ a le nla mɔɔ ɔnle ye adenle zo la. Bɛta bɛbɔ ɛbɛla ɛhye bɛfea kɛ mɔɔ awule fea ɔ nwo kɔwua la. Saa menli mɔɔ yɛ ɛtane ɛhye la te nganeɛ kɛ awie ɛnnwu bɛ a, bie a ɔbamaa “awule nzule” ne ayɛ bɛ fɛ. Bɛlɛbɛlɛbɛla bɛ nwo kpole! Gyihova nwu debie biala. Debie biala ɛnyɛ nyane ɛndɛla kɛ ɛnrɛnyia Gyihova anyunlu ɛlolɛ bieko, ɔti saa debie zɛhae fi ɛ sa a ɔnyɛ “fɛ” fee. (1 Kɔl. 6:9, 10) Noko dɔɔnwo tɛbɔ ɛkɛ.

10 Adwɔmane ɛbɛla kola maa bɛ nyunlu gua aze, bɛte nganeɛ kɛ nvasoɛ ɛnle bɛ nwo zo, bɛnrenzɛ mɔɔ bɛ nye ɛnla yɛɛ ɔsɛkye abusua. Ɔda ali wienyi kɛ, nrɛlɛbɛ ɛnle nu kɛ yɛbawolo raalɛ koasea ne “sua” nu na yɛali ye aleɛ ne bie. Menli dɔɔnwo mɔɔ bɔ adwɔmane ɛbɛla la wu wɔ sunsum nu yɛɛ eza ɔmaa bɛnyia ewule ngakyile mɔɔ kola pɛ bɛ ngoane mekɛ zo a. (Mrɛ. 7:23, 26) Mrɛlɛbulɛ 9:18 dwula ye kɛ: “Bɛdabɛ mɔɔ raalɛ ɛhye fɛlɛ bɛ la wɔ Nla ne abo nehane.” Ɛnee duzu ati a menli dɔɔnwo die ye mɛlɛbɛla ɛsalɛdolɛ ne mɔɔ ɔkɔwie munzule nu la to nu a?​—Mrɛ. 9:13-18.

11. Duzu ati a nlanwonvoninli ɛnleanlɛ ɛnle kpalɛ fee a?

11 Ɛhane ko mɔɔ kye menli dɔɔnwo la a le nlanwonvoninli. Bie mɔ suzu kɛ nlanwonvoninli ɛnleanlɛ ɛngyegye bɛ. Noko nlanwonvoninli boda menli mɔɔ nea la, ɔmmaa bɛmbu bɛ yɛɛ ɔka bɛ nwo. Nlanwonvoninli ka adwenle ne anu; ɛkyikyi a ɔnkyikyi. Eza nlanwonvoninli ɛngu atiakunluwɔzo ɛtane, emomu, ɔmaa ɔyɛ kpole. (Kɔl. 3:5; Gye. 1:14, 15) Nɔhalɛ nu, menli dɔɔnwo mɔɔ nea nlanwonvoninli la bɔ adwɔmanebɔlɛ ɛbɛla.

12. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahile kɛ yɛtwe yɛ nwo yɛfi nvoninli mɔɔ ɔbamaa yɛanyia nla nwo nganeɛdelɛ la anwo ɛ?

12 Kɛ Kilisienema la, saa nlanwonvoninli finde yɛ ɛlɛtɔlɔneke milahyinli bie azo a, duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ a? Ɔwɔ kɛ yɛye yɛ nye yɛfi nwolɛ ndɛndɛ. Saa yɛkakye kɛ yɛ agyapadeɛ mɔɔ sonle bolɛ kpalɛ la a le agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ a, ɔbaboa yɛ yeamaa yɛayɛ zɔ. Nvoninli bie mɔ mɔɔ bɛmbu bɛ kɛ bɛle nlanwonvoninli bɔbɔ la kola twe yɛ adwenle kɔ nla zo. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛtwe yɛ nwo yɛfi nwo a? Ɔluakɛ yɛngulo kɛ yɛbikye agyalɛzɛkyelɛ nwo ekyi bɔbɔ wɔ yɛ ahonle nu. (Mat. 5:28, 29) Asafo nu kpanyinli bie mɔɔ wɔ Thailand mɔɔ bɛfɛlɛ ye David la hanle kɛ: “Mebiza me nwo kɛ, ‘Saa bɔbɔ ɔnle nlanwonvoninli na mekɔ zo menea a, asoo Gyihova anye balie nwo?’ Adwenle zɛhae boa me maa meyɛ me ninyɛne nrɛlɛbɛ nu.”

13. Duzu a boa yɛ maa yɛyɛ yɛ ninyɛne nrɛlɛbɛ nu a?

13 Saa yɛsulo kɛ yɛbayɛ debie mɔɔ Gyihova anye ɛnlie nwo la a, ɔbamaa yɛayɛ yɛ ninyɛne nrɛlɛbɛ nu. Nyamenlezulolɛ le “nrɛlɛbɛ mɔlebɛbo” anzɛɛ adiabo. (Mrɛ. 9:10) Bɛyɛ ɛhye anwo ndonwo kɛnlɛma bie wɔ Mrɛlɛbulɛ tile 9 ne mɔlebɛbo, wɔ ɛkɛ, bɛvale sɛkɛlɛneɛ adenle zo raalɛ bieko bɛgyinlanle ɛkɛ ne bɛmaanle “nɔhalɛ nrɛlɛbɛ.”

DIE “NƆHALƐ NRƐLƐBƐ” ƐSALƐDOLƐ NE TO NU

14. Ɛsalɛdolɛ mɔɔ le ngakyile la boni a wɔ Mrɛlɛbulɛ 9:1-6 a?

14 Kenga Mrɛlɛbulɛ 9:1-6. Wɔ ɛke, yɛkenga ɛsalɛdolɛ bie mɔɔ vi yɛ Bɔvolɛ ne mɔɔ ze nrɛlɛbɛ tɛla awie biala, ahenle mɔɔ le nɔhalɛ nrɛlɛbɛ Ɛvileka nee ye Adiabo la anwo edwɛkɛ. (Mrɛ. 2:6; Wlo. 16:27) Bɛhanle sua kpole bie mɔɔ lɛ mpila nsuu la anwo edwɛkɛ wɔ ndonwo ne anu. Ndonwo ne maa yɛnwu kɛ Gyihova le ahunlunyele na ɔdie bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo kɛ bɛfa ye nrɛlɛbɛ ne bɛbɔ bɛ ɛbɛla la amuala ɔto nu.

15. Duzu a Nyamenle ɛlɛto ɛsalɛ avɛlɛ yɛ kɛ yɛrayɛ a?

15 Gyihova le ahunlunyele, ɔmaa yɛ ninyɛne dɔɔnwo. Subane ɛhye mɔ da ali wɔ “nɔhalɛ nrɛlɛbɛ” mɔɔ bɛva raalɛ bie bɛzie ɛkɛ ne bɛmaa ye wɔ Mrɛlɛbulɛ tile 9 ne anu la. Edwɛkɛ ne hanle kɛ sɛkɛlɛneɛ adenle zo raalɛ ɛhye ɛdo ye nane ne, ɛfonla ye nwanye ne na yeziezie ye ɛkponle ne yewie wɔ ye sua nu ɛkɛ. (Mrɛ. 9:2, ɔbdw.) Ngyehyɛnu 4 nee 5 toa zo kɛ: Nɔhalɛ nrɛlɛbɛ ‘ka kile bɛdabɛ mɔɔ bɛnlɛ adwenle la kɛ: “Bɛrɛla bɛrali me aleɛ” ne bie.’ Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛkɔ nɔhalɛ nrɛlɛbɛ sua nu na yɛdi ye aleɛ ne bie a? Gyihova kulo kɛ ɔ mra nwu nrɛlɛbɛ na bɛnyia banebɔlɛ. Ɔngulo kɛ yɛnwu yɛ nyunlu kolaa na yɛazukoa nrɛlɛbɛ. Ɛhye ati a “ɔfa nrɛlɛbɛ kpalɛ ɔmaa tenlenema” la. (Mrɛ. 2:7) Saa yɛsulo Gyihova wɔ adenle kpalɛ zo a, ɔmaa yɛnyia ɛhulolɛ kɛ yɛbayɛ mɔɔ sɔ ɔ nye la. Yɛte ye folɛdulɛ mɔɔ nrɛlɛbɛ wɔ nu la, na yɛ nye die nwo kɛ yɛbava yɛali gyima.​—Gye. 1:25.

16. Kɛzi nyamenlezulolɛ boale Alain maanle ɔzile kpɔkɛ kpalɛ ɛ, na duzu a vile nu rale a?

16 Suzu kɛzi nyamenlezulolɛ boale Alain maanle ɔzile kpɔkɛ kpalɛ la anwo. Alain le asafo nu kpanyinli nee sukulu kilehilevolɛ, na ɔhanle kɛ, “Ɛnee me gɔnwo mɔ kilehilevolɛma bu vidio mɔɔ nlanwonvoninli wɔ nu la kɛ ɔle adenle mɔɔ bɛdua zo bɛkilehile menli nla nwo debie a.” Noko ɛnee Alain ze kɛ ɛhye ɛnle nɔhalɛ. Ɔhanle kɛ: “Kɛmɔ mesulo Nyamenle la ati, menzile kpɔkɛ kpundii kɛ menrɛnlea vidio ɛhye mɔ. Eza mengilehilele deɛmɔti menrɛnlea bie la anu mengilele me gɔnwo mɔ kilehilevolɛma ne.” Ɛnee ɔlɛdi “nɔhalɛ nrɛlɛbɛ” folɛdulɛ ne mɔɔ se “bɛlua ndelebɛbo adenle nu fɔɔnwo” la azo. (Mrɛ. 9:6) Kɛmɔ Alain zile pi la ati, ɔ gɔnwo mɔ kilehilevolɛma bie mɔ anye liele ye kpɔkɛzilɛ ne anwo, na kɛkala bɛlɛsukoa Baebolo ne yɛɛ bɛkɔ debiezukoalɛ.

Yɛdie “nɔhalɛ nrɛlɛbɛ” ɛsalɛdolɛ ne yɛto nu a, ɔbahola yɛamaa yɛanyia ngoane (Nea ɛdendɛkpunli 17-18)

17-18. Nyilalɛ boni mɔ a bɛdabɛ mɔɔ bɛdie “nɔhalɛ nrɛlɛbɛ” ɛsalɛdolɛ ne bɛto nu la ɛlɛnyia a, na duzu a bɛbanyia ye kenle bie a? (Eza nea nvoninli ne.)

17 Gyihova luale sɛkɛlɛneɛ adenle zo mraalɛ nwiɔ ɛhye mɔ neazo ne azo hilele yɛ kɛzi yɛbanyia anyelielɛ kenle bie la. Bɛdabɛ mɔɔ bɛdie “raalɛ koasea” ne mɔɔ anwo soa la ɛsalɛdolɛ ne bɛto nu la fa bɛ adwenle sie fealeranu anyelielɛ mɔɔ “yɛ fɛ” la azo. Nɔhalɛ nu, bɛfa bɛ adwenle bɛsie mɔɔ bɛbanyia ye kɛkala la azo, bɛndwenle mɔɔ ɔbado bɛ kenle bie la anwo. Bɛbahɔdwu “Nla ne abo nehane.”​—Mrɛ. 9:13, 17, 18.

18 Noko mɔɔ bado bɛdabɛ mɔɔ bɛdie “nɔhalɛ nrɛlɛbɛ” ɛsalɛdolɛ ne bɛto nu la le ngakyile! Bɛdi sunsum nu aleɛ ngakyile mɔɔ bɛdo ye kpalɛ, ɔmaa anwosesebɛ na bɛziezie ye kɛnlɛma la ɛnɛ. (Aye. 65:13) Gyihova luale ngapezonli Ayezaya anwo zo hanle kɛ: “Bɛdie me kpalɛ na bɛli aleɛ kpalɛ, na bɛ nye balie aleɛ sosɔɔ nwo kpole.” (Aye. 55:1, 2) Yɛlɛsukoa kɛ yɛbahulo mɔɔ Gyihova kulo na yɛahyi mɔɔ ɔkyi la. (Edw. 97:10) Na saa yɛto ɛsalɛ yɛfɛlɛ awie mɔ yɛmaa bɛnyia “nɔhalɛ nrɛlɛbɛ” zo nvasoɛ a, yɛ nye die. Ɔle kɛ asɛɛ bɛzoa yɛ kɛ ‘yɛhɔgyinla suakpole ne ɛleka mɔɔ wɔ anwuma la yɛdea nu kɛ: “Bɛmaa awie biala mɔɔ ɛnlɛ anwubielɛ la ɛrɛla ɛke.”’ Nvasoɛ mɔɔ yɛ nee bɛdabɛ mɔɔ bɛbadie la banyia la ɛnrɛboa yɛ ɛnɛ ala. Ɔbaboa yɛ dahuu, na ɔbamaa yɛadɛnla ngoane nu dahuu wɔ mekɛ mɔɔ yɛlua “ndelebɛbo adenle nu fɔɔnwo” la.​—Mrɛ. 9:3, 4, 6.

19. Kɛ mɔɔ Nolobɔvo 12:13, 14 kile la, duzu a ɔwɔ kɛ yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛbayɛ a? (Eza nea ɛlɛka, “ Nyamenlezulolɛ Boa Yɛ.”)

19 Kenga Nolobɔvo 12:13, 14. Bɛmaa yɛmaa nyamenlezulolɛ ɛhɔ zo ɛbɔ yɛ ahonle nwo bane na ɔboa yɛ ɔmaa yɛ nwo ɛde wɔ ɛbɛlabɔlɛ nee sunsum nu wɔ awieleɛ mekɛ ɛtane ɛhye anu. Nyamenlezulolɛ zɛhae bamaa yɛahɔ zo yɛado ɛsalɛ yɛavɛlɛ menli dodo biala mɔɔ yɛbahola la yɛamaa bɛakpondɛ “nɔhalɛ nrɛlɛbɛ” na bɛanyia zolɛ nvasoɛ.

EDWƐNE 127 Sonla Holɛ Ko Mɔɔ Ɔwɔ Kɛ Meyɛ

a Kilisienema kulo kɛ bɛsulo Nyamenle wɔ adenle kpalɛ zo. Ɛzulolɛ zɛhae kola bɔ yɛ nwo bane na ɔmaa yɛtwe yɛ nwo yɛfi adwɔmane ɛbɛla nee nlanwonvoninli nwo. Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbazuzu Mrɛlɛbulɛ tile 9 ne anwo; ɔvale sɛkɛlɛneɛ adenle zo mraalɛ nwiɔ bie ɔlile gyima ɔhilele ngakyile mɔɔ wɔ nrɛlɛbɛ nee koaseayɛlɛ nu la anu. Tile ɛhye anu edwɛkɛ ne bahola aboa yɛ dahuu.

b Bɛhakyi aluma bie mɔ.