Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Ɛyɛvolɛyɛlɛ Subane—Nwolɛ Hyia Kpalɛ!

Ɛyɛvolɛyɛlɛ Subane—Nwolɛ Hyia Kpalɛ!

Bɛzonle bɛ nwo nyɛvolɛ mɔɔ adendɛbɛnzoabo biala ɛnle nu a.”​—1 PITA 4:9.

EDWƐNE: 100, 87

1. Tɛnlabelɛ boni a ɛnee ɛvoya mɔɔ limoa Kilisienema ne wɔ nu a?

KƐYƐ ɛvolɛ 62 nee 64 Y.M. avinli, ɛzoanvolɛ Pita hɛlɛle “nyɛvolɛ mɔɔ ɛde ɛkponde Pɔntɛse, Galeehyea, Kapadosea, Ehyea, yɛɛ Baetenea” la kɛlata. (1 Pita 1:1) Ɛnee asafo ɛhye mɔ mɔɔ wɔ Ehyea Ekyi mɔɔ asolo bɛ amaamuo la hyia anwosesebɛmaanlɛ nee adehilelɛ. Ɛnee bɛkpɔ bɛ yɛɛ bɛbɔ bɛ aholoba. Bɛyiale “sɔnea mɔɔ anu yɛ se kɛ senle.” Yɛɛ ɛnee bɛde mekɛ mɔɔ anu yɛ se la anu. Pita hɛlɛle kɛ, “Ninyɛne kɔsɔɔti awieleɛ ɛbikye.” Nɔhalɛ nu, ɛnee ɔnrɛdwu ɛvolɛ bulu na bɛazɛkye Gyɛlusalɛm. Duzu a bahola aboa Kilisienema mɔɔ wɔ ɛleka biala la amaa bɛapɛ anwongyelelɛ mekɛ ne a?​—1 Pita 4:4, 7, 12.

2, 3. Duzu ati a Pita dule ɔ mediema folɛ kɛ bɛlie nyɛvolɛ ɛ? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.)

2 Debie ko mɔɔ Pita zele ɔ mediema kɛ bɛyɛ la a le kɛ: “Bɛzonle bɛ nwo nyɛvolɛ.” (1 Pita 4:9) Giliki edwɛkpɔkɛ mɔɔ bɛhile ɔ bo ‘ɛyɛvolɛ ɛlielɛ’ la kile ‘ɛyɛvolɛ mɔɔ bɛda atiakunlukɛnlɛma ali bɛahile ye la.’ Noko, yɛ ye nzonlɛ kɛ, Pita zele ɔ mediema Kilisienema kɛ “bɛzonle bɛ nwo” nyɛvolɛ, menli mɔɔ bɛze bɛ dɛba na bɛ nee bɛ tu la. Kɛzi ɛyɛvolɛyɛlɛ baboa bɛ ɛ?

3 Ɔbamaa bɛabikye bɛ nwo. Suzu ɛdawɔ mumua ne wɔ anwubielɛ nwo nea. Asoo awie ɛdo ɛsalɛ ɛvɛlɛ wɔ wɔ ye sua nu na yemaa ɛ nye ɛlie ɔ? Asoo mekɛ zɔhane ɛmmaa ɛngakye edwɛkɛ dɔɔnwo mɔɔ yɛ anyelielɛ la ɔ? Mekɛ mɔɔ ɛliele wɔ asafo ne anu amra bie mɔ ɛyɛvolɛ la, asoo bɛ agɔnwolɛvalɛ ne anu ammia ɔ? Saa yɛdie yɛ mediema ɛyɛvolɛ a, ɔmaa yɛnwu bɛ kpalɛ yɛtɛla kɛzi yɛnwu bɛ wɔ tɛnlabelɛ gyɛne nu la. Ɛnee ɔwɔ kɛ Pita mekɛ zo Kilisienema bikye bɛ nwo kpalɛ wɔ mekɛ mɔɔ tɛnlabelɛ ne anu ɛlɛyɛ se la. Zɔhane ala a ɔde wɔ Kilisienema afoa nu wɔ mekɛ ɛhye mɔɔ “li awieleɛ la anu” a.​—2 Tim. 3:1.

4. Kpuya boni mɔ a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

4 Nwolɛ adenle boni mɔ a yɛnyia mɔɔ bamaa ‘yɛazonle yɛ nwo’ ɛyɛvolɛ a? Kɛ ɔkɛyɛ na yɛali ninyɛne mɔɔ si yɛ adenle kɛ yɛbalie nyɛvolɛ la azo a? Duzu a baboa yɛ amaa yɛayɛ nyɛvolɛ kpalɛ ɛ?

NWOLƐ ADENLE MƆƆ YƐNYIA KƐ YƐBALIE NYƐVOLƐ

5. Kɛzi yɛbahola yɛalie nyɛvolɛ dahuu wɔ yɛ Kilisiene ayia ne mɔ abo ɛ?

5 Ayia ne mɔ abo: Gyihova nee ye ahyehyɛdeɛ ne to ɛsalɛ fɛlɛ yɛ wɔ ayia ne mɔ abo. Yɛkulo kɛ awie biala mɔɔ bara yɛ ayia ne bie la anye die, titili menli mɔɔ bɛle fofolɛ la. (Wlo. 15:7) Bɛdabɛ noko bɛle Gyihova nyɛvolɛ, ɔti ɔwɔ kɛ yɛmaa bɛ nwo tɔ bɛ, ɔnva nwo kɛzi bɛde anzɛɛ bɛziezie bɛ nwo la. (Gye. 2:1-4) Saa ɛnwu kɛ ɛyɛvolɛ bie angomekye gyi ɛkɛ ne a, duzu ati a ɛnga ɛngile ye kɛ ɔradɛnla ɛ nwo ɛkɛ ne ɛ? Saa ɛboa ye ɛmaa ɔdi ngyehyɛleɛ ne anzi anzɛɛ ɛbuke Baebolo tɛkese mɔɔ bɛbagenga la ɛmaa ye a, ɔ nye balie nwolɛ kpalɛ. Ɛhye bayɛ adenle kɛnlɛma mɔɔ yɛbalua zo “[yɛalie] nyɛvolɛ dahuu” a.​—Wlo. 12:13.

6. Nwane mɔ a ɔwɔ kɛ yɛdimoa yɛdie bɛ ɛyɛvolɛ wɔ yɛ azua nu a?

6 Ninyɛne menlemenle anzɛɛ aleɛ: Tete ne, ɛnee aleɛ mɔɔ bɛto ye wɔ sua nu bɛmaa nyɛvolɛ la boka ɛyɛvolɛyɛlɛ nwo. (Mɔl. 18:1-8; Man. 13:15; Luku 24:28-30) Saa yɛto ɛsalɛ yɛfɛlɛ awie kɛ ɔrali aleɛ wɔ yɛ sua nu a, ɔkile kɛ yɛkulo kɛ yɛfa ye agɔnwolɛ na anzodwolɛ tɛnla yɛ avinli. Nwane mɔ a ɔwɔ kɛ yɛdimoa yɛdie bɛ ɛyɛvolɛ a? Menli mɔɔ yɛ nee bɛ tu dahuu, mediema mrenyia nee mraalɛ mɔɔ wɔ yɛ asafo ne anu la. Saa yɛyia ngyegyelɛ a, yɛnrɛhyia bɛ moalɛ ɔ? Yɛhyia agɔnwolɛma mɔɔ bɛdi nɔhalɛ na anzodwolɛ wɔ yɛ nee bɛ avinli la. Ɔyɛ anyelielɛ kɛ, wɔ ɛvolɛ 2011 anu, Neazo Eku ne hakyile mekɛ mɔɔ United States Bɛtɛle abusua ne fa yɛ Ɛzinzalɛ Arane Debiezukoalɛ ne ɔvi nɔsolɛ 6:45 ɔhɔle 6:15 la. Duzu ati ɔ? Bɛhanle ye wɔ nolobɔlɛ ne anu kɛ, Bɛtɛlema dɔɔnwo bahulo kɛ saa bɛkpɔne debiezukoalɛ ne ndɛ a, ɔbamaa bɛanyia adenle bɛalie bɛ nwo ɛyɛvolɛ. Bɛtɛle ngakyile noko yɛle zɔ. Ngyehyɛleɛ ɛhye ɛmaa Bɛtɛle mbusua ne mɔ ɛbikye bɛ nwo kpalɛ.

7, 8. Kɛzi yɛbahola yɛalie Gyihova ahyehyɛdeɛ ne agyakɛ anu gyinlavolɛma ɛyɛvolɛ ɛ?

7 Saa mediema mrenyia bamaa bagua nu ɛdendɛlɛ wɔ yɛ asafo ne mɔ anu a, yɛ muala yɛ nye die nwo. Mediema ɛhye mɔ bie vi asafo gyɛne nu, maangyebakyi zo neavolɛma anzɛɛ Bɛtɛle agyakɛ anu gyinlavolɛma. Asoo yɛbahola yɛava mekɛ ɛhye mɔ yɛalie mediema ɛhye mɔ ɛyɛvolɛ ɔ? (Kenga 3 Dwɔn 5-8.) Ninyɛne menlemenle anzɛɛ aleɛ mɔɔ yɛbava yɛamaa bɛ la le adenle kɛnlɛma ko mɔɔ yɛbalua zo yɛayɛ ɛhye a.

8 Adiema raalɛ ko mɔɔ wɔ United States la ka kɛ: “Ɛvolɛ dɔɔnwo mɔɔ ɛpɛ nu la, me nee me hu ɛnyia nwolɛ adenle ɛlie mediema mrenyia mɔɔ bamaa ɛdendɛlɛ la nee bɛ ye mɔ ɛyɛvolɛ wɔ yɛ sua nu.” Ɔte nganeɛ kɛ, mekɛ biala mɔɔ bɛbara la, ɔmaa bɛ diedi nu mia na bɛ nye die. Ɔka kɛ: “Yɛtɛnunle yɛ nwo ɛlɛ.”

9, 10. (a) Nwane mɔ a ɔwɔ kɛ yɛdie bɛ ɛyɛvolɛ mekɛ tendenle a? (b) Bɛdabɛ mɔɔ bɛ azua ɛnle mgbole bɔbɔ la bahola aboa ɔ? Maa neazo.

9 Nyɛvolɛ mɔɔ bɛba a bɛkyɛ: Tete ne, ɛnee dabelɛ mɔɔ bɛfa bɛmaa nyɛvolɛ mɔɔ bɛdi nɔhalɛ la boka ɛyɛvolɛyɛlɛ nwo. (Dwobu 31:32; Fae. 22) Moalɛ zɛhae anwo hyia wɔ yɛ mekɛ ye azo noko. Fane dɔɔnwo ne ala, maangyebakyi zo neavolɛma anye la kɛ asafo mɔɔ bɛbahɔkpɔla bɛ la bamaa bɛ dabelɛ. Sukoavoma mɔɔ ɛlɛkɔ teokelase sukulu nee mediema mɔɔ bɛdu bɛ nwo bɛmaa bɛlɛsi azua la bahyia dabelɛ nwo. Esiane bahola amaa bie mɔ sua avi bɛ sa na bɛahyia dabelɛ kɔkpula kɛ menli mɔɔ boa wɔ esiane mekɛ nu la bayɛ bɛ azua ne mɔ boɛ la. Ɔnle kɛ yɛsuzu kɛ, menli mɔɔ lɛ azua ngɛnlɛma la ala a bahola aboa a; bie a bɛyɛ zɔ fane dɔɔnwo. Saa wɔ sua ne ɛnle kpole bɔbɔ a, ɛbahola wɔamaa awie arala ɛkɛ ɔ?

10 Adiema nrenyia bie mɔɔ wɔ South Korea la kakye kɛ ɔmaanle teokelase sukulu sukoavoma dabelɛ. Ɔhɛlɛle kɛ: “Alimoa ne yɛhwehwenle yɛ bo aze, ɔluakɛ ɛnee bo zo mɔɔ yɛgya a, yɛɛ yɛ sua ne le ekyii. Noko, sukoavoma mɔɔ bɛradɛnlanle yɛ ɛkɛ la maanle yɛ nye liele kpalɛ. Kɛmɔ ɛnee yɛgya fofolɛ la ati, yɛnwunle kɛzi ɔyɛ anyelielɛ kɛ agyalɛma babɔ nu azonle Gyihova na bɛava sunsum nu bodane bɛazie bɛ nye zo la.”

11. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛdie menli mɔɔ le fofolɛ wɔ yɛ asafo ne anu la ɛyɛvolɛ a?

11 Bɛdabɛ mɔɔ bɛle fofolɛ wɔ asafo ne anu la: Awie mɔ nee mbusua bahola adu ara ɛleka mɔɔ ɛwɔ la. Bie mɔ bahola arazonle wɔ ɛleka mɔɔ bɛhyia moalɛ dɔɔnwo la. Bɛbahola bɛamaa adekpakyelɛma bie mɔ araboa wɔ asafo ne. Ɛhye le nzenzaleɛ kpole maa bɛ. Ɔwɔ kɛ bɛbɔ mɔdenle kɛ bɛbamaa bɛ nye alie ɛleka fofolɛ ne, asafo fofolɛ ne yɛɛ aneɛ fofolɛ anzɛɛ amaamuo ne anwo. Saa yɛto ɛsalɛ yɛfɛlɛ bɛ kɛ bɛranlo debie ekyi, bɛli aleɛ anzɛɛ yɛ nee bɛ kɔ akpɔsa a, ɔbaboa bɛ yeamaa bɛanyia agɔnwolɛma fofolɛ na bɛ nye alie.

12. Anwubielɛ boni a kile kɛ ɔngyia ninyɛne dɔɔnwo na yɛahola yɛalie nyɛvolɛ a?

12 Ɔngyia ninyɛne dɔɔnwo na yɛahola yɛalie ɛyɛvolɛ. (Kenga Luku 10:41, 42.) Mɔɔ adiema nrenyia ko ka mekɛ mɔɔ ɔbɔle edwɛkpatɛlɛvolɛ gyima ne abo la, ɔhanle kɛ: “Ɛnee yɛle mgbavolɛ, yɛnlɛ anwubielɛ yɛɛ ɛnee yɛ nwo dɔ sua nu. Kenle ko nɔsolɛ bie me ye anwo lɔle sua nu kpalɛ, na mɔdenle mɔɔ membɔle kɛ meboa ye la anyɛ boɛ. Akee kɛyɛ nɔsolɛ 7:30, yɛdele kɛ awie ɛlɛbɔ yɛ anlenkɛ ne anu. Ɛnee Baebolo sukoavo bie mɔ lɛ akutue nsa la ɔ. Ɔrale kɛ ɔbayɛ edwɛkpatɛlɛvolɛma fofolɛ ne akoaba. Yɛmaanle ɔradɛnlanle aze na yɛmaanle ye nzule tɔmɛlɛ ko. Akee yɛyɛle twokileti tii wuluwulu yɛmaanle ye. Ɛnee yɛnde Swahili yɛɛ ɔdaye noko ɔnde Nrelenza. Noko, zɔhane anwubielɛ ne maanle yɛ nye liele kpole na yɛbɔle ɔ bo kɛ yɛ nee mediema mɔɔ wɔ ɛkɛ ne la fa agɔnwolɛ.”

MAMMA DEBIE BIALA SI WƆ ADENLE KƐ ƐBALIE NYƐVOLƐ

13. Nvasoɛ boni a wɔ ɛyɛvolɛyɛlɛ zo a?

13 Wɔhwehwe ɛ bo aze ɛlɛ kɛ ɛbalie ɛyɛvolɛ ɔ? Saa ɔle zɔ a, ɛnee wɔmaa nwolɛ adenle mɔɔ ɛlɛ kɛ ɛbamaa awie mɔ anye alie na wɔanyia agɔnwolɛma kpalɛ la ɛbɔ wɔ. Ɛyɛvolɛyɛlɛ le anwokoonwuyɛlɛ anloa ayile. Noko, bie a ɛbabiza kɛ, ‘Duzu ati a awie bahwehwe ɔ bo aze a?’ Bie a ɛnee edwɛkɛ bie mɔ ati ɔ.

14. Saa yɛnnyia mekɛ yɛɛ yɛmkponle ɛsalɛdolɛ zo anzɛɛ yɛnlie nyɛvolɛ a, duzu a yɛbahola yɛayɛ a?

14 Mekɛ nee anwosesebɛ: Gyihova menli ɛnlɛ alagye fee yɛɛ bɛlɛ ɛzonlelilɛ dɔɔnwo. Bie mɔ bade nganeɛ kɛ bɛnlɛ mekɛ anzɛɛ anwosesebɛ mɔɔ bɛbava bɛalie nyɛvolɛ a. Saa kɛ wɔ tɛnlabelɛ ne de la a, bie a ɛnee ɔwɔ kɛ ɛneɛnlea ngyehyɛleɛ mɔɔ wɔyɛ la anu. Ɛbahola wɔayɛ nzenzaleɛ bie mɔ amaa wɔanyia mekɛ nee anwosesebɛ wɔalie nyɛvolɛ anzɛɛ wɔamaa bɛalie wɔ ɛyɛvolɛ ɔ? Ngɛlɛlera ne tu Kilisienema folɛ kɛ bɛlie nyɛvolɛ. (Hib. 13:2) Ɔnle ɛtane kɛ ɛbanyia mekɛ wɔayɛ ɛhye; nɔhalɛ nu, debie kpalɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ la ɛne. Nɔhalɛ nu, bie a ɔwɔ kɛ ɛte mekɛ mɔɔ ɛfa ɛyɛ ninyɛne bie mɔ mɔɔ anwo ɛngyia kpalɛ la azo.

15. Duzu ngyegyelɛ a bie mɔ lɛ ye wɔ nyɛvolɛlielɛ nwo a?

15 Nganeɛ mɔɔ ɛdawɔ mumua ne ɛte la: Asoo ɛnee ɛkulo kɛ ɛdie awie ɛyɛvolɛ noko ɛdele nganeɛ kɛ ɛnrɛhola ɔ? Bie mɔ se nyiane na bɛsulo, ɔluakɛ bɛnze kɛzi bɛdi adwelie la, yɛɛ bɛte nganeɛ kɛ ɛyɛvolɛ ne anye ɛnrɛlie. Bie mɔ ɛnlɛ ezukoa dɔɔnwo, ɔti bɛdwenle kɛ bɛnrɛhola bɛnrɛyɛ mɔɔ asafo ne anu amra gyɛne kola yɛ la. Kakye kɛ, tɛ wɔ sua nu mɔɔ ɛyɛ ye hyeleenyi la a hyia a emomu, ɔwɔ kɛ ɛkɛ ne yɛ bɔkɔbɔkɔ.

16, 17. Duzu a bahola ade adwenleadwenle mɔɔ ɛlɛ kɛ ɛbalie nyɛvolɛ la azo a?

16 Saa ɛsulo kɛ ɛbalie nyɛvolɛ a nwu ye kɛ ɔtɛkale ɛ ngome. Asafo nu kpanyinli ko mɔɔ wɔ Britain la ka kɛ: “Ngyehyɛleɛ mɔɔ bɛyɛ bɛdie nyɛvolɛ la bahola ayɛ adwenleadwenle. Kɛ mɔɔ ɔde wɔ debie biala mɔɔ yɛyɛ ye wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu anwo la, nvasoɛ nee ahunlundwolɛ mɔɔ wɔ nu la zonle tɛla nwolɛ adwenleadwenle biala. Me nye die kɛ mebamaa me nyɛvolɛ kafe na yɛabɔ adawu.” Kakye kɛ nyɛvolɛ mɔɔ ɛbahile bɛ nwo anyelielɛ la boa dahuu. (Fel. 2:4) Awie biala anye die nwo kɛ ɔbaha ye anwubielɛ yeahile ɔ gɔnwo. Mekɛ mɔɔ yɛbado ɛsalɛ yɛavɛlɛ awie la ala a le mekɛ mɔɔ ɔbaha kɛ yɛha yɛ anwubielɛ yɛhile ye a. Kpanyinli gyɛne hɛlɛle kɛ: “Asafo ne anu amra mɔɔ memaa bɛba me sua nu la boa me maa mete bɛ edwɛkɛ bo na menwu bɛ kpalɛ, titili kɛ ɔyɛle mɔɔ bɛrale nɔhalɛ ne anu la.” Awie mɔ anwo anyelielɛ mɔɔ bɛkile la maa ayia biala yɛ kɛnlɛma.

17 Adiema raalɛ ko mɔɔ le adekpakyelɛnli mɔɔ maanle teokelase sukulu sukoavoma bie dabelɛ la ka kɛ: “Alimoa ne ɛnee ɔgyegye me, ɔluakɛ me sua ne ɛnle kpole yɛɛ mbia dɛba a gyigyi nu a. Kilehilevolɛma ne ko aye maanle me ahonle dɔle me azule nu. Ɔhanle kɛ, wɔ neavolɛ adenduvo gyima ne mɔɔ ɔ nee ɔ hu ɛlɛyɛ la anu, dapɛne mɔɔ bɛ nye die kpalɛ la a le mekɛ mɔɔ bɛkɛzokoɛ awie mɔɔ le sunsum nu sonla na ɔnlɛ ninyɛne dɔɔnwo noko ɔ nee bɛ lɛ bodane ko​—kɛ bɛbazonle Gyihova na bɛatete ninyɛne zo wɔ bɛ ɛbɛlabɔlɛ nu la. Ɛhye maa mekakye mɔɔ ɛnee me mame ta ka kile yɛ wɔ yɛ ngakula nu la kɛ: ‘Ɔle kpalɛ kɛ menli kɛva ɛhulolɛ kɛli nya nya.’” (Mrɛ. 15:17) Ɔngyia kɛ ɛbazulo, mɔɔ hyia la a le kɛ ɛbahile wɔ nyɛvolɛ ne mɔ anwo anyelielɛ.

18, 19. Kɛzi ɛyɛvolɛyɛlɛ bahola amaa yɛaye awie mɔ anwo adwenletane yɛavi ɛkɛ ɛ?

18 Kɛzi ɛte nganeɛ wɔ awie mɔ anwo la: Awie wɔ wɔ asafo ne anu mɔɔ ɔmmaa ɛ nye ɛnlie ɔ? Bie a ɔbamaa wɔanyia ahenle zɔhane anwo adwenle ɛtane, na saa wɔanyɛ nwolɛ debie a ɔnrɛvi ɛ ti anu ɛlɛ. Subane mɔɔ gua ye ngakyile la bahola azɛkye adwenle kpalɛ mɔɔ ɛlɛ kɛ ɛbalie nyɛvolɛ la. Anzɛɛ bie a awie yɛle debie gyegyele wɔ, na ɔyɛ se kɛ ɛbamaa ɛ rɛle avi.

19 Baebolo ne ka kɛ yɛlie yɛ kpɔvolɛma bɔbɔ nyɛvolɛ amaa yɛ nee bɛ avinli ayɛ kɛnlɛma. (Kenga Mrɛlɛbulɛ 25:21, 22.) Ɛdie awie ɛyɛvolɛ a, ɔkola ɔmaa ɛye adwenletane mɔɔ ɛlɛ la ɛfi ɛ ti anu na ɛ nee ye tɛnla anzodwolɛ nu. Ɔkola ɔmaa yɛnwu subane ngɛnlɛma mɔɔ yɛ ɛyɛvolɛ ne lɛ mɔɔ Gyihova nwunle ye a ɔhwenle ye ɔrale nɔhalɛ ne anu la. (Dwɔn 6:44) Saa ɛfi wɔ ɛhulolɛ nu ɛdie awie ɛyɛvolɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɔ nye ɛnla la a, ɔkola ɔmaa bɛyɛ agɔnwolɛma kpalɛ. Kɛ ɔkɛyɛ na wɔanwu kɛ ɛlɔlɛ a ɛlɛfa wɔayɛ ɛhye a? Adenle ko a le kɛ yɛbali edwɛkɛ mɔɔ wɔ Felepaema 2:3 la azo, ɔse: “Bɛbɛlɛ bɛ nwo aze na bɛbu bɛ gɔnwo mɔ bɛdɛla bɛ nwo.” Ɔwɔ kɛ yɛdwenle ndenle mɔɔ kile kɛ yɛ mediema le kpalɛ tɛla yɛ la anwo. Bie a, yɛbahola yɛazukoa bɛ diedi, kpundiigyinlanlɛ, akɛnrasesebɛ anzɛɛ Kilisiene subane gyɛne bie mɔ. Bɛ subane mgbalɛ mɔɔ yɛbadwenle nwo la bamaa yɛahulo bɛ kpalɛ na yɛalie bɛ ɛyɛvolɛ.

YƐ ƐYƐVOLƐ KPALƐ

Menli mɔɔ die nyɛvolɛ la ta siezie bɛ nwo kpalɛ (Nea ɛdendɛkpunli 20)

20. Saa yɛdie ɛsalɛdolɛ bie yɛto nu a, kɛzi ɔwɔ kɛ yɛdi nwolɛ gyima ɛ?

20 Edwɛndolɛnli Devidi bizale kɛ: “O [Gyihova], nwane a bahɔ wɔ Ɛzonlenlɛ Sua ne anu a?” (Edw. 15:1) Yemɔ anzi, ɔdiedianle subane mgbalɛ gyɛne mɔɔ Nyamenle kulo kɛ ye nyɛvolɛ da bɛ ali la. Subane ne ko a le kɛ yɛbali nɔhalɛ: “Ɔbɔ ɛwɔkɛ a ɔdi zolɛ yɛɛ ɔngakyi ɔ nloa.” (Edw. 15:4) Saa yɛdie ɛsalɛdolɛ bie yɛto nu a, ɔnle kɛ yɛpɛ nu, kyesɛ yɛyɛ nwolɛ ɛhwee a ɔnyɛ boɛ. Saa ahenle mɔɔ die yɛ ɛyɛvolɛ la bɔ mɔdenle siezie yɛ nzi na yɛangɔ a, mɔɔ ɔyɛle la amuala bayɛ mgbane. (Mat. 5:37) Ɔyɛ a bie mɔ pɛ ɛsalɛdolɛ bie anu amaa bɛahɔ nuhua ne mɔɔ bɛsuzu kɛ ɔle kpalɛ ɔtɛla alimoa ɛdeɛ ne la. Asoo ɔbahile ɛlɔlɛ nee ɛbulɛ ɔ? Emomu, ɔwɔ kɛ yɛdie ɛyɛvolɛyɛlɛ ne yɛto nu na yɛkile biala mɔɔ ahenle mɔɔ ɛdo ɛsalɛ ɛvɛlɛ yɛ bava amaa yɛ la anwo anyezɔlɛ kpalɛ. (Luku 10:7) Saa amgba tɛnlabelɛ bie ati yɛnrɛhola kɔ a, ɛlɔlɛ nee adwenle kpalɛ bamaa yɛabɔ ahenle mɔɔ dole ɛsalɛ vɛlɛle yɛ la amaneɛ ndɛndɛ.

21. Duzu ati a ɛbulɛ mɔɔ yɛbahile yɛamaa ɛkɛ ne amaamuo ne la bamaa yɛayɛ nyɛvolɛ kpalɛ a?

21 Eza ɔhyia kɛ yɛbu ɛkɛ ne amaamuo ne. Wɔ maanle bie mɔ anu, saa awie ambɔ bɛ amaneɛ na ɔbakpɔla bɛ a bɛdie ye; bie mɔ ɛdeɛ, kyesɛ ɛdimoa ɛ nee bɛ yɛ nwolɛ ngyehyɛleɛ. Wɔ ɛleka bie mɔ, ahenle mɔɔ die ɛyɛvolɛ ne la fa kpalɛ ne maa ɛyɛvolɛ ne na ɔ nee ye abusua ne fa mɔɔ kɛha la; wɔ bie mɔ anu noko, bɛ muala bɛkyɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ la. Wɔ ɛleka bie mɔ, ɛyɛvolɛ ne noko fa debie baboa; wɔ ɛleka bie mɔ noko, ahenle mɔɔ die ɛyɛvolɛ ne la ɛngulo kɛ ɛyɛvolɛ ne bava debie ara, bɛ nye die kɛ bɛbayɛ debie biala. Eza wɔ maanle bie mɔ anu, bɛ nye la kɛ ɛyɛvolɛ ne bakpo ɛsalɛdolɛ mɔɔ limoa anzɛɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ la; bie ɛdeɛ saa ɛkpo a ɔkile kɛ ɛ nye ɛnzɔ mɔɔ bɛlɛyɛ la. Bɛmaa yɛbɔ mɔdenle kɛ yɛbamaa menli mɔɔ die yɛ ɛyɛvolɛ la anye alie kɛ bɛdole ɛsalɛ bɛvɛlɛle yɛ la.

22. Duzu ati a ɔhyia kpalɛ kɛ ‘yɛsonle yɛ nwo ɛyɛvolɛ’ a?

22 Pita hanle kɛ: “Ninyɛne kɔsɔɔti awieleɛ ɛbikye.” (1 Pita 4:7) Ɔnrɛhyɛ anwongyelelɛ kpole mɔɔ bie ɛtɛbale ɛlɛ la bara. Mekɛ mɔɔ ngyegyelɛ ne ɛlɛyɛ kpole la, ɔwɔ kɛ ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa yɛ mediema la anu mia kpalɛ. Mɔɔ tɛla ɛhye la, ɔwɔ kɛ yɛfa folɛ mɔɔ Pita dule Kilisienema la yɛyɛ gyima: “Bɛzonle bɛ nwo nyɛvolɛ.” (1 Pita 4:9) Nɔhalɛ nu, ɛyɛvolɛyɛlɛ yɛ anyelielɛ eza nwolɛ hyia kɛkala yɛɛ dahuu.