Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Ɛlɛfa Gyihova Wɔayɛ Wɔ Ɛvealeka Ɔ?

Ɛlɛfa Gyihova Wɔayɛ Wɔ Ɛvealeka Ɔ?

“[Gyihova] die ye sonvolɛma ngoane; bɛnrɛbua bɛdabɛ mɔɔ bɛtane ye la ewule fɔlɛ.”​—EDW. 34:22.

EDWƐNE: 8, 54

1. Kɛmɔ yɛnli munli la ati, kɛzi ɔmaa Nyamenle nɔhalɛ azonvolɛ te nganeɛ ɛ?

“ME NWO yɛ anwunvɔne kpole!” (Wlo. 7:24) Nyamenle nɔhalɛ azonvolɛ dɔɔnwo ɛha ɛzoanvolɛ Pɔɔlo edwɛkɛ ne bie. Yɛ muala yɛnli munli, na saa yɛ nyɛleɛ maa ɔda ali kɛ yɛanyɛ mɔɔ sɔ Gyihova anye la a, ɔmaa yɛte nganeɛ kɛ yɛ nwo yɛ anwunvɔne kpole. Kilisienema bie mɔ mɔɔ bɛyɛ ɛtane kpole la te nganeɛ kɛ Nyamenle ɛnrɛva bɛ ɛtane ɛnrɛhyɛ bɛ.

2. (a) Kɛzi Edwɛndolɛ 34:22 maa yɛnwu kɛ ɔnle kɛ Nyamenle azonvolɛ maa bɛ adwenle bua bɛ fɔlɛ ɛ? (b) Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a? (Nea ɛlɛka “ Ɛzukoalɛdeɛ Anzɛɛ Bɛgyi Ɛkɛ Bɛmaa Debie Ɔ?”)

2 Noko, Ngɛlɛlera ne maa yɛnyia anwodozo kɛ ɔnle kɛ menli mɔɔ fa Gyihova yɛ bɛ ɛvealeka la maa bɛ adwenle bua bɛ fɔlɛ. (Kenga Edwɛndolɛ 34:22.) Duzu a Gyihova mɔɔ yɛfa ye yɛayɛ yɛ ɛvealeka la kile a? Duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa Gyihova aze yɛ anwunvɔne na yeava yɛ ɛtane yeahyɛ yɛ a? Tete Yizilayɛ ɛvealeka azuamgbole nwo ngyehyɛleɛ ne mɔɔ yɛbazuzu nwo la bamaa yɛanwu kpuya zɔhane mɔ anwo mualɛ. Nɔhalɛ nu, bɛyɛle zɔhane ngyehyɛleɛ ne wɔ Mɛla ngyekyeleɛ ne abo, na bɛvale fofolɛ bɛziele ɔ gyakɛ anu wɔ Pɛntekɔso 33 Y.M. Noko kakye kɛ, Gyihova a vale zɔhane Mɛla ne maanle a. Ɔti, ɛvealeka azuamgbole nwo ngyehyɛleɛ ne maa yɛnwu kɛzi Gyihova bu ɛtane, ɛtanevolɛma nee anlubɛnwo la. Mɔɔ limoa, maa yɛzuzu bodane nee gyima mɔɔ azuamgbole ɛhye mɔ di la anwo ekyii.

“BƐVA AZUAMGBOLE NE BIE MƆ BƐYƐ ƐVEALEKA”

3. Kɛzi Yizilayɛma yɛle awie mɔɔ ɔ nye fuu ɔbahu ɔ gɔnwo la ɛ?

3 Ɛnee Gyihova bu awie biala mɔɔ bɛkɛhu ye la kɛ ɔle ɛtane kpole. Menli mɔɔ bɛ nye fuu bɛku awie la, “ahenle ne mɔɔ bɛhu ye la anwo sonla fɔɔnwo” ku ye bie sie ɔ gyakɛ anu. (Ɛdi. 35:19) Bɛyɛ ɛhye bɛfa bɛdi nzenralɛ bɛmaa ahenle mɔɔ ɛnze nwolɛ bie la. Awie mɔɔ ɔ nye fuu ɔkɛhu ɔ gɔnwo mɔɔ bɛku ye bie ɛkɛ ne ala la bɔ Ɛwɔkɛ Azɛlɛ ne anwo bane, ɔluakɛ Gyihova hanle kɛ: “Saa bɛyɛ ɛhye a evinli baha azɛlɛ ne mɔɔ bɛde zolɛ la. Ɔluakɛ [dasanli] mogya maa evinli ka azɛlɛ ne.”​—Ɛdi. 35:33, 34.

4. Kɛzi ɛnee bɛdi awie mɔɔ tɛ ɔ nye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo la edwɛkɛ wɔ Yizilayɛ ɛ?

4 Noko, kɛzi Yizilayɛma yɛle bɛdabɛ mɔɔ tɛ bɛ nye fuu a bɛhunle bɛ gɔnwo la ɛ? Mɔɔ ɔyɛle la le esiane ɛdeɛ, noko awie mɔɔ tɛ ɔ nye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo la di ahenle mɔɔ ɛnze nwolɛ bie la mogya nwo fɔlɛ. (Mɔl. 9:5) Noko ɔlua anwunvɔnezelɛ ti, ɛnee ɔkola ɔnriandi ɔkɔ ɛvealeka azuamgbole nsia ne ko azo, amaa ahenle ne anwo sonla angu ye. Ɔbanyia anwobanebɔlɛ wɔ ɛkɛ. Ɛnee ɔwɔ kɛ ahenle mɔɔ tɛ ɔ nye fuu a yehu ɔ gɔnwo la tɛnla ɛvealeka suakpole ne azo kɔkpula kɛ ɛsɔfo kpanyinli ne bawu.​—Ɛdi. 35:15, 28.

5. Kɛzi ɛvealeka azuamgbole nwo ngyehyɛleɛ ne maa yɛnwu Gyihova kpalɛ ɛ?

5 Tɛ sonla a maanle bɛkpale ɛvealeka azuamgbole ɛhye mɔ a. Gyihova mumua ne zele Dwɔhyua kɛ: “Ɔha ɔhile Yizilayɛma kɛ, ‘Bɛva azuamgbole ne bie mɔ bɛyɛ ɛvealeka.’” “Bɛyilale” azuamgbole ɛhye mɔ azo. (Dwɔh. 20:1, 2, 7, 8, NW) Kɛmɔ bodane bie ati a Gyihova maanle bɛkpale azuamgbole ɛhye mɔ la ati, ɔwɔ kɛ yɛbiza yɛ nwo kɛ: Kɛzi ngyehyɛleɛ ɛhye boa yɛ maa yɛnwu Gyihova adwenle wɔ anwunvɔnezelɛ nwo ɛ? Na kɛzi ɛhye maa yɛnwu kɛzi yɛbahola yɛava ye yɛayɛ yɛ ɛvealeka ɛnɛ ɛ?

ƆWƆ KƐ “ƆKILE EDWƐKƐ MƆƆ ƐZI LA ANU ƆKILE MGBANYIMA NE”

6, 7. (a) Kilehile kɛzi mgbanyima ne mɔ di awie mɔɔ tɛ ɔ nye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo edwɛkɛ la anu. (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.) (b) Duzu ati a ɛnee nrɛlɛbɛ wɔ nu kɛ ahenle baha ye edwɛkɛ ahile mgbanyima ne mɔ ɛ?

6 Saa tɛ awie anye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo a, ɔwɔ kɛ ɔdimoa ‘ɔka edwɛkɛ mɔɔ ɛzi la ɔkile mgbanyima’ mɔɔ wɔ ɛvealeka suakpole ne mɔɔ yenriandi yehɔ zo la anuhɔlɛ kpole ne anloa. Ɛnee ɔwɔ kɛ bɛdie ye kɛnlɛma. (Dwɔh. 20:4) Mekɛ ekyii gua nu a, bɛ nee ye kɔ mgbanyima mɔɔ wɔ ɛleka mɔɔ ɔhunle ahenle la ɛkɛ na bɛdi ye edwɛkɛ. (Kenga Ɛdianlɛ 35:24, 25.) Saa bɛnwu kɛ tɛ ahenle anye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo ne a yɛɛ bɛbamaa yeazia yeahɔ ɛvealeka suakpole ne azo a.

7 Duzu ati a ɛnee ɔwɔ kɛ ahenle ka ye edwɛkɛ kile mgbanyima ne mɔ ɛ? Ɛnee ɔwɔ kɛ bɛmaa Yizilayɛma anwo te, na ɔmaa Gyihova se ahenle mɔɔ tɛ ɔ nye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo ne la anwunvɔne. Baebolo nwo abɔlɔba ko hɛlɛle kɛ saa ahenle mɔɔ ɛhu ɔ gɔnwo la bu ɔ nye gua zo na yeangɔnwu mgbanyima ne mɔ a, “ye ngoane la esiane nu.” Ɔdoale zo kɛ: “Ye mogya gua ɔdaye mumua ne ɔ ti zo ɔluakɛ yeanva banebɔlɛ nwo ngyehyɛleɛ mɔɔ Nyamenle ɛyɛ la yeanli gyima.” Ɛnee moalɛ wɔ ɛkɛ maa awie mɔɔ tɛ ɔ nye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo la, noko ɛnee ɔwɔ kɛ ɔyɛ nwolɛ debie. Saa yeamkpondɛ ɛvealeka wɔ azuamgbole mɔɔ Gyihova ɛye ɛzie ɛkɛ la ko azo a, ahenle anwo sonla kola ku ye bie.

8, 9. Kɛmɔti a ɔwɔ kɛ Kilisienenli mɔɔ ɛyɛ ɛtane kpole la maa mgbanyima ne mɔ boa ye ɛ?

8 Ɛnɛ, ɔwɔ kɛ Kilisienenli mɔɔ ɛyɛ ɛtane kpole la ka ye edwɛkɛ kile mgbanyima ne mɔ na bɛboa ye. Kɛmɔti a ɛhye anwo hyia kpalɛ ɛ? Mɔɔ limoa, Gyihova ɛyɛ ngyehyɛleɛ kɛ mgbanyima ɛli awie mɔɔ kɛyɛ ɛtane kpole la edwɛkɛ, kɛmɔ yɛnwu ye wɔ ye Edwɛkɛ ne anu la. (Gye. 5:14-16) Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, ngyehyɛleɛ ɛhye maa ɛtanevolɛma mɔɔ bɛnlu bɛ nwo la sie bɛ nwo wɔ Nyamenle ɛlɔlɛ ne anu na bɛgyakyi ɛtaneyɛlɛ. (Gal. 6:1; Hib. 12:11) Mɔɔ tɔ zo nsa, ɔle mgbanyima gyima yɛɛ bɛtete bɛ kɛ bɛboa ɛtanevolɛma mɔɔ bɛnlu bɛ nwo la amaa bɛanli nyane somaa na bɛ adwenle ambua bɛ fɔlɛ. Gyihova se, mgbanyima ɛhye mɔ le “ɛvealeka, bodane bɔne mɔɔ bɛfea nu wɔ anwoma anzɛɛ ahumudulɛ kpole nu la.” (Aye. 32:1, 2) Ɛnlie ɛndo nu kɛ ngyehyɛleɛ ɛhye kile kɛ Nyamenle se anwunvɔne ɔ?

9 Nyamenle azonvolɛ dɔɔnwo ɛnwu kɛ saa bɛkpondɛ moalɛ bɛfi mgbanyima ne ɛkɛ a, ɔmaa bɛ ahonle tɔ bɛ azule nu. Kɛ neazo la, adiema bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Daniel la, yɛle ɛtane kpole bie, noko siane dɔɔnwo pɛle nu mɔɔ ɛnee ɔtɛkɔnwunle mgbanyima ne mɔ a. Ɔka kɛ, “mekɛ dɔɔnwo pɛle nu la, menyianle adwenle kɛ debie biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ mgbanyima ne mɔ bahola ayɛ amaa me a. Noko, ɛnee dahuu mesulo kɛ me ɛtane ne bala ali, na mendele nganeɛ kɛ ɔwɔ kɛ mekpa Gyihova kyɛlɛ wɔ mekɛ biala mɔɔ melɛyɛ asɔne la.” Awieleɛ bɔkɔɔ ne, Daniel maanle mgbanyima ne mɔ boale ye. Saa ɔkakye mɔɔ zile la a, ɔka kɛ: “Nɔhalɛ nu, ɛnee mesulo kɛ mebahɔ bɛ ɛkɛ. Noko yemɔ anzi, ɔyɛle me kɛ asɛɛ awie ɛzokoɛ me adesoa kpole bie la. Kɛkala, mekola mebikye Gyihova wɔ asɔneyɛlɛ nu, mɔɔ debie ɛnzi me adenle a.” Ɛnɛ, Daniel lɛ adwenle mɔɔ anu te, na kɛkala ɔlɛsonle kɛ asafo nu sonvolɛ.

“ƆWƆ KƐ ƆNRIANDI ƆKƆ AZUAMGBOLE NE MƆ BIE AZO”

10. Duzu a ɛnee ɔwɔ kɛ ahenle mɔɔ tɛ ɔ nye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo la yɛ na bɛaze ye anwunvɔne a?

10 Ɛnee ɔwɔ kɛ awie mɔɔ tɛ ɔ nye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo la yɛ debie amaa bɛaze ye anwunvɔne. Ɛnee ɔwɔ kɛ ɔnriandi ɔkɔ ɛvealeka suakpole mɔɔ bikye la azo. (Kenga Dwɔhyua 20:4.) Yɛ nye ɛnla kɛ ahenle mɔɔ yehu ɔ gɔnwo la bado ye adwenle nu; ye ngoane gyi sua ne mɔɔ ɔbanriandi yeahɔ zo ndɛndɛ na yeadɛnla ɛkɛ la azo! Ɛnee ɔwɔ kɛ ɔfa ninyɛne bie mɔ ɔbɔ afɔle. Ɛnee ɔwɔ kɛ ɔgyakyi ye gyima, ye sua kpalɛ nee nwolɛ adenle mɔɔ ɔlɛ ɔtu adenle la, kɔkpula kɛ ɛsɔfo kpanyinli ne bawu la. * (Ɛdi. 35:25) Noko ɛnee nvasoɛ wɔ zo. Saa ahenle fi sua ne azo a, ɔbahile kɛ ɔmbu ahenle mɔɔ yehu ye la ngoane, na ɔdaye noko ye ngoane bala esiane nu.

11. Kɛzi Kilisienenli mɔɔ ɛnlu ɔ nwo la kola kile kɛ ɔ nye sɔ Nyamenle anwunvɔnezelɛ ne ɛ?

11 Ɛnɛ noko, amaa Nyamenle aze ɛtanevolɛma mɔɔ bɛnlu bɛ nwo anwunvɔne la, ɔwɔ kɛ bɛyɛ nwolɛ debie. Ɔwɔ kɛ yɛgyakyi ɛtaneyɛlɛ bɔkɔɔ, tɛ ɛtane mɔɔ anyebolo wɔ nu la angome, emomu ngyikyi ngyikyi mɔɔ ta kɔwie ɛtane kpole nu la noko. Sunsum ne maanle ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hanle Kɔlente Kilisienema mɔɔ bɛnlunle bɛ nwo la nyɛleɛ ne mɔ anwo edwɛkɛ. Ɔhɛlɛle kɛ: “Kɛzi bɛ rɛle mɔɔ bɔle wɔ adenle mɔɔ sɔ Nyamenle anye azo la maanle bɛbɔle mɔdenle la, bɛhilele kɛ bɛnli ɛzonle, bɛvale ɛya, ɛzulolɛ hanle bɛ, bɛ nwo lɔle me, bɛyelele bɛ nwo, bɛlile nvonleɛ ne anwo gyima!” (2 Kɔl. 7:10, 11) Saa yɛbɔ mɔdenle kɛ yɛgyakyi ɛtaneyɛlɛ bie a, yɛbamaa Gyihova anwu kɛ yɛtɛtole yɛ adwenle nu kɛ ye biala anu ɔbaze yɛ anwunvɔne.

12. Duzu a ɔwɔ kɛ Kilisienenli gyakyi na Nyamenle ahɔ zo aze ye anwunvɔne a?

12 Duzu a ɔwɔ kɛ Kilisienenli gyakyi amaa Nyamenle ahɔ zo aze ye anwunvɔne a? Ɔwɔ kɛ ɔsiezie ɔ nwo kɛ ɔbagyakyi debie mɔɔ ɔ nye die nwo mɔɔ ɔbamaa yeayɛ ɛtane la. (Mat. 18:8, 9) Saa agɔnwolɛma bie mɔ piepia wɔ kɛ ɛyɛ debie mɔɔ ɛnzɔ Gyihova anye la a, ɛbapɛ ɛ nee bɛ agɔnwolɛvalɛ ne anu ɔ? Saa ɔyɛ se ɔmaa wɔ kɛ ɛbava nza wɔali gyima wɔ adenle kpalɛ zo a, asoo ɛbahulo kɛ ɛkoati tɛnlabelɛ mɔɔ bamaa wɔanlo nza dɔɔnwo la ɔ? Saa nla nu ɛbɛlatane nwo nganeɛdelɛ gyegye wɔ a, ɛlɛtwe ɛ nwo wɔavi vidio, wɛbsaete anzɛɛ ninyɛne gyɛne mɔɔ bamaa wɔanyia adwenle mɔɔ anu ɛnde la ɔ? Kakye kɛ nvasoɛ wɔ afɔle biala mɔɔ yɛbɔ amaa yɛahola yɛali nɔhalɛ yɛamaa Gyihova la azo. Debie biala ɛnyɛ nyane ɛndɛnla kɛ ɛbade nganeɛ kɛ Gyihova ɛkpo wɔ. Noko, saa yɛte nganeɛ kɛ Gyihova lɛ “ɛhulolɛ mɔɔ ɛnwie ɛlɛ la” maa yɛ a, ɔle kpalɛ kpole.​—Aye. 54:7, 8.

“ƆKOLA ƆNRIANDI ƆKƆFEA ƐKƐ”

13. Kilehile deɛmɔti awie mɔɔ ɛhɔ ɛvealeka suakpole ne azo la bahola anyia anwobanebɔlɛ nee anyelielɛ la anu.

13 Saa ahenle mɔɔ ɛhu ɔ gɔnwo la kɔfea ɛvealeka suakpole ne azo a, ɔbanyia anwobanebɔlɛ. Mɔɔ fale azua zɔhane mɔ anwo la, Gyihova hanle kɛ: “Ɔkola ɔnriandi ɔkɔfea ɛkɛ.” (Dwɔh. 20:2, 3) Gyihova anga kɛ bɛli ahenle mɔɔ ɛhu ɔ gɔnwo ne la edwɛkɛ bieko wɔ ɛtane ko ne ala anwo; eza bɛmmaa ahenle mɔɔ bɛhu ye la anwo sonla adenle kɛ ɔhɔli nzenralɛ wɔ ɛvealeka suakpole ne azo. Ɔti, ɛnee ɔnle kɛ mɔɔ ɛhu ɔ gɔnwo la sulo kɛ bɛbali ye nzenralɛ. Gyihova babɔ ɔ nwo bane wɔ mekɛ mɔɔ ɔwɔ suakpole ne azo la. Ɛnee ɛvealeka zɔhane ɛnle efiade. Ɛnee ɔbahola yeayɛ gyima wɔ ɛkɛ, yeaboa awie mɔ na yeazonle Gyihova wɔ anzodwolɛ nu. Nɔhalɛ nu, ɛnee ɔbahola yeanyia anyelielɛ nee ahunlundwolɛ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu!

Nyia anwodozo kɛ Gyihova fa ɛtane kyɛ (Nea ɛdendɛkpunli 14-16)

14. Anwodozo boni a Kilisienenli mɔɔ ɛnlu ɔ nwo la bahola anyia a?

14 Nyamenle menli bie mɔ mɔɔ yɛle ɛtane mgbole na bɛnlunle bɛ nwo la adwenle tɛbua bɛ fɔlɛ, ɔyɛ a bɛte nganeɛ bɔbɔ kɛ Gyihova arɛle ɛnrɛvi mɔɔ bɛyɛle la ɛlɛ. Saa zɔhane a ɛte nganeɛ a, nyia anwodozo kɛ, Gyihova se wɔ anwunvɔne na ɔfa wɔ ɛtane ɔkyɛ wɔ a, ɛnee yewie! Daniel mɔɔ yɛlimoa yɛha ɔ nwo edwɛkɛ la nwunle kɛ ɛhye le zɔ. Mɔɔ mgbanyima ne mɔ dule ye folɛ na bɛboale ye bɛmaanle ɔnyianle adwenle mɔɔ anu te la, ɔhanle kɛ: “Mendele nganeɛ kɛ me nwo ɛdɔ me. Bɛzieziele edwɛkɛ ne bɛwiele la, me adwenle ambua me fɔlɛ bieko. Ɛnyia bɛva me ɛtane bɛhyɛ me la, yewie. Kɛmɔ Gyihova hanle la, ɔfa wɔ adesoa ne na ɔfuandi ɔto ye lɔ moamoa mɔɔ ɛnwu ye bieko a.” Saa ahenle mɔɔ ɛhu ɔ gɔnwo la kɔ ɛvealeka suakpole ne azo a, ɔnle kɛ ɔsulo kɛ ɔ gɔnwo ne mɔɔ yehu ye la anwo sonla barali ye nzenralɛ. Zɔhane ala a saa Gyihova fa yɛ ɛtane kyɛ yɛ a, ɔnle kɛ yɛsulo kɛ ɔbakpondɛ debie yeagyinla zo yeahakye yɛ ɛtane ne na yeadea yɛ a.​—Kenga Edwɛndolɛ 103:8-12.

15, 16. Kɛzi gyima mɔɔ Gyisɛse di kɛ Kpɔnevolɛ nee Ɛsɔfo Kpanyinli la maa ɛnyia anwodozo kpole kɛ Nyamenle se anwunvɔne ɛ?

15 Nɔhalɛ nu, yɛlɛ ndelebɛbo kpalɛ yɛtɛla Yizilayɛma mɔɔ ɛnee lɛ anwodozo kɛ Gyihova baze bɛ anwunvɔne la. Mɔɔ Pɔɔlo dele nganeɛ kɛ ɔ nwo yɛ anwunvɔne na ɔngola ɔnli Gyihova mɛla ne azo kpalɛ ɔwiele la, ɔhanle kɛ: “Melua yɛ Awulae Gyisɛse Kelaese anwo zo meyɛ Nyamenle mo!” (Wlo. 7:25) Nɔhalɛ nu, ɔnva nwo kɛ ɛnee ɔlɛko yeatia ɛtane nee mɔɔ ɔyɛle ye dɛba na yenlu ɔ nwo wɔ nwo la​—Pɔɔlo nyianle anwodozo kɛ ɔlua Gyisɛse anwo zo Nyamenle ɛva ye ɛtane ɛhyɛ ye. Yɛ Kpɔnevolɛ Gyisɛse maa yɛnyia adwenle mɔɔ anu te nee anzodwolɛ. (Hib. 9:13, 14) Kɛ mɔɔ ɔle yɛ Ɛsɔfo Kpanyinli la ati, “eza ɔkola ɔdie bɛdabɛ mɔɔ bɛdua ɔ nwo zo bɛbikye Nyamenle la bɔkɔɔ, ɔluakɛ ɔde aze dahuu mɔɔ ɔbazɛlɛ yeamaa bɛ a.” (Hib. 7:24, 25) Saa gyima mɔɔ ɛsɔfo kpanyinli ne lile la maanle Yizilayɛma nyianle anwodozo kɛ bɛbava bɛ ɛtane bɛahyɛ bɛ a, ɛnee ɔwɔ kɛ yɛdayɛ noko yɛmaa gyima mɔɔ yɛ Ɛsɔfo Kpanyinli, Gyisɛse di la maa yɛ anwosesebɛ kɛ, “[ɔbanwu] yɛ anwunvɔne na yɛanwu ɛlolɛ ne mɔɔ baboa yɛ wɔ mekɛ kpalɛ nu la.”​—Hib. 4:15, 16.

16 Amaa yɛava Gyihova yɛayɛ yɛ ɛvealeka la, ɔwɔ kɛ yɛnyia diedi wɔ Gyisɛse afɔlebɔlɛ ne anu. Mmanyia adwenle kɛ bɛvale ɛkpɔnedeɛ ne bɛmaanle alesama kɛ ekpunli. Emomu, nyia diedi kɛ ɛdawɔ mumua ne ɛkola ɛnyia zolɛ nvasoɛ. (Gal. 2:20, 21) Nyia diedi kɛ ɛkpɔnedeɛ ne azo a bɛbagyinla bɛava ɛtane bɛahyɛ wɔ a. Nyia diedi kɛ ɛkpɔnedeɛ ne bamaa wɔanyia dahuu ngoane nwo anyelazo. Gyisɛse afɔlebɔlɛ ne le ahyɛlɛdeɛ mɔɔ Gyihova ɛva ɛmaa wɔ.

17. Duzu ati a ɛkulo kɛ ɛfa Gyihova ɛyɛ wɔ ɛvealeka ɛ?

17 Ɛvealeka azuamgbole ne mɔ maa yɛnwu kɛ Gyihova se anwunvɔne. Ngyehyɛleɛ ɛhye ɛmaa yɛnwu kɛ, Nyamenle bu ngoane kɛ ɔle nwuanzanwuanza, yemaa yɛnwu kɛzi mgbanyima ne mɔ boa yɛ, mɔɔ nɔhalɛ anlubɛnwo kile nee deɛmɔti yɛkola yɛnyia anwodozo kɛ Gyihova fa ɛtane kyɛ bɔkɔɔ la. Ɛlɛfa Gyihova wɔayɛ wɔ ɛvealeka ɔ? Ɛleka bieko ɛnle ɛkɛ mɔɔ anwobanebɔlɛ kpalɛ wɔ a! (Edw. 91:1, 2) Wɔ edwɛkɛ mɔɔ doa zo la anu, yɛbanwu kɛzi ɛvealeka azuamgbole ne mɔ kola boa yɛ maa yɛsukoa Gyihova pɛlepɛlelilɛ nee ye anwunvɔnezelɛ nwo neazo ne la.

^ ɛden. 10 Dwuuma neɛnleanu buluku bie ka kɛ, awieleɛ bɔkɔɔ ne ahenle mɔɔ tɛ ɔ nye fuu a ɔhunle ɔ gɔnwo la aye nee ɔ mra kɔboka ɔ nwo wɔ ɛvealeka suakpole ne azo.