Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 36

Amagɛdɔn Le Edwɛkɛ Kpalɛ!

Amagɛdɔn Le Edwɛkɛ Kpalɛ!

“Bɛboɔboale bɛ nloa bɛhɔle . . . Amagɛdɔn.”—YEK. 16:16.

EDWƐNE 150 Kpondɛ Nyamenle Na Nyia Ngoane

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1-2. (a) Duzu ati a Amagɛdɔn le edwɛkɛ kpalɛ maa alesama ɛ? (b) Kpuya boni mɔ a yɛbabua ye wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

ASOO wɔde kɛ menli ɛlɛka kɛ edwɛkɛkpɔkɛ “Amagɛdɔn” le nukelea konle anzɛɛ esiane kpole bie mɔɔ bazɛkye ninyɛne la ɔ? Noko mɔɔ Baebolo ne ka ye wɔ Amagɛdɔn anwo la le edwɛkpa, debie mɔɔ bava anyelielɛ ara la! (Yek. 1:3) Amagɛdɔn konle ne ɛnrɛzɛkye alesama, emomu ɔbalie bɛ ngoane! Adenle boni azo?

2 Baebolo ne maa yɛnwu kɛ, Amagɛdɔn konle ne baye alesama tumililɛ avi ɛkɛ, na ɔlua zo bɛbanyia bɛ ti. Konle zɔhane bazɛkye ɛtanevolɛma, na tenlenema banyia ngoane. Eza konle zɔhane baboa alesama ɔlua yɛ azɛlɛ ne mɔɔ bɛlɛsɛkye ye mɔɔ ɔbabɔ nwolɛ bane la azo. (Yek. 11:18) Amaa yɛade ɛhye mɔ abo kpalɛ la, bɛmaa yɛzuzu kpuya nna ɛhye mɔ anwo: Duzu a le Amagɛdɔn? Edwɛkɛ boni mɔ a basisi kolaa na Amagɛdɔn abɔ ɔ bo a? Kɛ ɔkɛyɛ na yɛaboka menli mɔɔ bɛbanyia bɛ ti wɔ Amagɛdɔn la anwo ɛ? Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahɔ zo yɛali nɔhalɛ wɔ mekɛ mɔɔ Amagɛdɔn ɛlɛbikye la ɛ?

DUZU A LE AMAGƐDƆN?

3. (a) Duzu a edwɛkɛkpɔkɛ “Amagɛdɔn” kile a? (b) Kɛ mɔɔ Yekile 16:14, 16 kile la, duzu ati a yɛkola yɛka kɛ Amagɛdɔn le sɛkɛlɛneɛ adenle zo debie ɛ?

3 Kenga Yekile 16:14, 16. Edwɛkɛkpɔkɛ “Amagɛdɔn” finde ko pɛ wɔ Ngɛlɛlera ne anu, na ɔvi Hibulu edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ kile “Mɛgedo Boka” la anu. (Yek. 16:16; ɔbdw.) Ɛnee Mɛgedo le suakpole wɔ tete Yizilayɛ. (Dwɔh. 17:11) Noko Amagɛdɔn ɛngile ɛleka titili bie wɔ azɛlɛ ye azo; ɔle sɛkɛlɛneɛ adenle zo debie. Ɔle tɛnlabelɛ mɔɔ nuhua a “arelemgbunli mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo amuala” baboɔboa bɛ nloa kɛ bɛko bɛtia Gyihova la. (Yek. 16:14) Noko wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbava edwɛkpɔkɛ “Amagɛdɔn” yɛagyinla ɛkɛ yɛamaa konle ne mɔɔ bazi wɔ mekɛ mɔɔ arelemgbunli mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo amuala ɛboɔboa bɛ nloa ɛwie la. Kɛzi yɛkola yɛnwu kɛ Amagɛdɔn le sɛkɛlɛneɛ adenle zo debie ɛ? Mɔɔ limoa, boka biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ bɛfɛlɛ ye Mɛgedo boka a. Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, ɛleka mɔɔ Mɛgedo wɔ la ɛnle kpole mɔɔ “arelemgbunli mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo amuala” nee bɛ ɛlɔnema yɛɛ bɛ konle ninyɛne bahɔ ɛkɛ a. Mɔɔ tɔ zo nsa, kɛ mɔɔ yɛbanwu ye wɔ edwɛkɛ ɛhye anu la, saa ewiade “arelemgbunli” teta Nyamenle menli mɔɔ wɔ ewiade ɛleka biala la a, yɛɛ Amagɛdɔn konle ne babɔ ɔ bo a.

4. Kɛmɔti a Gyihova vale Mɛgedo hanle konle kpole mɔɔ li awieleɛ la anwo edwɛkɛ ɛ?

4 Kɛmɔti a Gyihova vale Mɛgedo hanle konle kpole mɔɔ li awieleɛ la anwo edwɛkɛ ɛ? Ɛnee bɛta bɛko wɔ Mɛgedo yɛɛ Gyɛzeɛle Bɔnza mɔɔ bikye ye la. Mekɛ bie, Gyihova vale ɔ nwo liele konle zɛhae mɔ bie anu. Kɛ neazo la, Nyamenle boale Yizilayɛnli Ndɛnebuavolɛ Balake maanle ɔlile Keena ɛlɔnema mɔɔ belemgbunli Sesɛla li bɛ ti la anwo zo konim wɔ “Mɛgedo azule ne anloa.” Balake nee ngapezonli raalɛ Dɛbola yɛle Gyihova mo wɔ konimlilɛ kpole ne anwo. Bɛdole edwɛne kɛ: ‘Anwuma nwɔlɔra nee Sesɛla honle. Kaehyɔn azuyilɛ ne pianle bɛ hɔle.’​—Man. 5:19-21.

5. Ngakyile boni a wɔ Amagɛdɔn konle ne yɛɛ konle mɔɔ Balake honle la anu a?

5 Balake nee Dɛbola dwulale bɛ edwɛne ne kɛ: “O [Gyihova], maa menli mɔɔ kpɔ wɔ la abo zo ɛbɔ, na maa bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo wɔ la ɛda wienyi kɛ mangyee sɛnzɛne.” (Man. 5:31) Zɔhane ala yɛɛ bɛbazɛkye Nyamenle agbɔvolɛ wɔ Amagɛdɔn a, na bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo Nyamenle la banyia ngoane. Noko ngakyile kpole mɔɔ wɔ konle nwiɔ ɛhye anu la a le kɛ, wɔ Amagɛdɔn konle ne anu, Nyamenle menli ɛnrɛho. Bɛnrɛnyia konle ninyɛne bɔbɔ! ‘Saa bɛfa bɛ rɛle bɛwula [Gyihova nee ye anwuma ɛlɔnema ne anu] na bɛsie bɛ nwo dii a, bɛbanyia anwosesebɛ.’​—Aye. 30:15; Yek. 19:11-15.

6. Ndenle boni mɔ a Gyihova bahola alua zo ali ye agbɔvolɛ anwo zo konim wɔ Amagɛdɔn a?

6 Kɛzi Nyamenle bali ye agbɔvolɛ anwo zo konim wɔ Amagɛdɔn ɛ? Bie a ɔbalua ndenle ngakyile zo. Kɛ neazo la, ɔbahola yeava azɛlɛ ɛkpusulɛ, ezuawolɛ yɛɛ ɛsɛlɛmanye yeali gyima. (Dwobu 38:22, 23; Yiz. 38:19-22) Ɔbahola yeamaa ye agbɔvolɛ aho atia bɛ nwo. (2 Ek. 20:17, 22, 23) Anzɛɛ ɔbahola yeamaa ye anwumabɔvolɛma ahu ɛtanevolɛma. (Aye. 37:36) Wɔ ye biala anu, Nyamenle bali konim bɔkɔɔ. Ɔbazɛkye ye agbɔvolɛ kɔsɔɔti. Na tenlenema kɔsɔɔti banyia ngoane.​—Mrɛ. 3:25, 26.

EDWƐKƐ BONI MƆ A BASISI KOLAA NA AMAGƐDƆN ABƆ Ɔ BO A?

7-8. (a) Kɛ mɔɔ 1 Tɛsalonaekama 5:1-6 ka la, edwɛkɛ titili boni a ewiade mgbanyima babɔ nwolɛ nolo a? (b) Duzu ati a adalɛ edwɛkɛ ɛhye anwo yɛ ɛzulolɛ kpole a?

7 “Anzodwolɛ nee banebɔlɛ” nwo nolobɔlɛ balimoa “Gyihova kenle ne” anyunlu. (Kenga 1 Tɛsalonaekama 5:1-6.) 1 Tɛsalonaekama 5:2, bɛha “Gyihova kenle ne” anwo edwɛkɛ kɛ “anwongyelelɛ kpole ne.” (Yek. 7:14) Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanwu mekɛ mɔɔ anwongyelelɛ kpole ne babɔ ɔ bo la ɛ? Baebolo ne ka kɛ bɛbabɔ nolo titili bie. Ɔbayɛ sɛkɛlɛneɛ mɔɔ kile kɛ anwongyelelɛ kpole ne ɛlɛba arabɔ ɔ bo a.

8 Yemɔ a le “anzodwolɛ nee banebɔlɛ” nwo nolobɔlɛ ne. Kɛmɔti a ewiade mgbanyima baha zɔhane edwɛkɛ ne a? Ɛzonlenlɛ nu mgbanyima bava bɛ nwo awula nu ɔ? Ɔbayɛ zɔ. Noko nolobɔlɛ ɛhye bayɛ adalɛ bieko mɔɔ mbɔnsam ne mɔ babɔ a. Adalɛ edwɛkɛ ɛhye anwo yɛ ɛzulolɛ kpole ɔluakɛ ɔbamaa menli ade nganeɛ kɛ bɛlɛ banebɔlɛ wɔ mekɛ mɔɔ anwongyelelɛ kpole mɔɔ bie ɛtɛsile ɛlɛ wɔ alesama tetedwɛkɛ nu ɛlɛba arazi la. Ɛhɛe, “ɛzɛkyelɛ bara bɛ nwo zo arɛlevilɛ nu kɛ mɔɔ awolɛ nyane ka nrenzɛvolɛ la.” Na Gyihova nɔhalɛ azonvolɛ noko ɛ? Bie a Gyihova kenle ne mɔɔ bara arɛlevilɛ nu la bazi bɛ nwo, noko bɛ ahonle ɛnrɛdu ɔluakɛ bɛ nye la ye ade.

9. Kɛzi Nyamenle bazɛkye Seetan ewiade ne ɛ?

9 Gyihova ɛnrɛzɛkye Seetan ewiade ne amuala ɛnrɛbɔ nu kɛ mɔɔ ɔyɛle ye wɔ Nowa mekɛ zo la. Ɛzɛkyelɛ ne bayɛ afoa nwiɔ. Ɔbalimoa yeazɛkye Babelɔn Kpole ne mɔɔ le ewiade adalɛ ɛzonlenlɛ maanle ne la. Akee ɔbazɛkye Seetan ewiade ne mɔɔ ɛha mɔɔ ye maanyɛlɛ, sogyalilɛ nee gualilɛ ngyehyɛleɛ boka nwo la amuala. Akee bɛmaa yɛzuzu edwɛkɛ mgbole nwiɔ ɛhye mɔ mɔɔ basisi la anwo kpalɛ.

10. Kɛ mɔɔ Yekile 17:1, 6, yɛɛ 18:24 kile la, duzu ati a Gyihova bazɛkye Babelɔn Kpole ne a?

10 “Tuutuunli kpole ne . . . ndɛnebualɛ.” (Kenga Yekile 17:1, 6; 18:24.) Babelɔn Kpole ne ɛgua Nyamenle duma ne anwo evinli kpalɛ. Yehilehile menli Nyamenle anwo adalɛ edwɛkɛ. Ɔ nee ewiade arelemgbunli ɛbɔ tuutuu ɛbɛla wɔ sunsum nu. Yesisi ye menli ne yɛɛ yelie bɛ ezukoa. Eza yeha menli dɔɔnwo mɔɔ Nyamenle azonvolɛ boka nwo la mogya yegua. (Yek. 19:2) Kɛzi Gyihova bazɛkye Babelɔn Kpole ne ɛ?

11. “Nane kɔkɔlɛ anwo ɛzulolɛ” ne gyi ɛkɛ maa duzu, na kɛzi ɔbamaa Nyamenle bodane mɔɔ ɔlɛ wɔ Babelɔn Kpole ne anwo la ara nu ɛ?

11 Gyihova balua “nane kɔkɔlɛ anwo ɛzulolɛ” ne “mɛne bulu ne” anwo zo yeazɛkye “tuutuunli kpole ne.” Sɛkɛlɛneɛ adenle zo nane anwo ɛzulolɛ ne gyi ɛkɛ ne maa Maamgbole Koyɛlɛ Eku ne. Mɛne bulu ne gyi ɛkɛ ne maa maanyɛlɛ eku ngakyile mɔɔ gyi eku zɔhane anzi la. Wɔ Nyamenle mekɛ kpalɛ nu, maanyɛlɛ ngyehyɛleɛ ne bateta Babelɔn Kpole ne. ‘Bɛbalie ɔ nwo ninyɛne bɛamaa yealɛ ɔ nwo zɔ’ ɔlua ye anwonyia mɔɔ bɛbalie na bɛamaa awie biala anwu ye amumuyɛyɛlɛ ne la azo. (Yek. 17:3, 16) Arɛlevilɛ nu ɛzɛkyelɛ zɔhane mɔɔ le kɛ asɛɛ kenle ko debie la bayɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛboa ye la azibɛnwo. Ɔluakɛ yedu ɔ nloa anu yehyɛ. Ɔka kɛ: “Mede me ebia nu kɛ belemgbunli raalɛ, na menle kunlavolɛ, na menrɛli nyane ɛlɛ.”​—Yek. 18:7, 8.

12. Duzu a Gyihova ɛnrɛmaa maanle maanle ne mɔ ɛnrɛyɛ a, na duzu ati ɔ?

12 Nyamenle ɛnrɛmaa maanle maanle ne ɛnrɛzɛkye ye menli. Ye duma la bɛ nwo zo yɛɛ bɛdiele kɔkɔbɔlɛ mɔɔ se bɛvi Babelɔn Kpole ne anu la. (Gyi. 15:16, 17; Yek. 18:4) Eza bɛbɔle mɔdenle bɛboale awie mɔ bɛmaanle bɛvile Babelɔn Kpole ne anu. Ɔti, Gyihova azonvolɛ ɛnrɛyia “ye ngyegyelɛ ne bie.” Noko bɛbayia bɛ diedi ne anwo sɔnea.

Ɔnva nwo ɛleka biala mɔɔ Nyamenle menli wɔ wɔ azɛlɛ ye azo la, bɛbanyia ye nu anwodozo wɔ Gɔɔgo ɛtetalɛ ne anu (Nea ɛdendɛkpunli 13) *

13. (a) Nwane a le Gɔɔgo? (b) Kɛ mɔɔ Yizikeɛle 38:2, 8, 9 kile la, duzu a bamaa Gɔɔgo ara sɛkɛlɛneɛ adenle zo ɛleka mɔɔ bɛfɛlɛ ye Amagɛdɔn la ɛ?

13 Gɔɔgo ɛtetalɛ ne. (Kenga Yizikeɛle 38:2, 8, 9.) Saa bɛsɛkye adalɛ ɛzonlenlɛ kɔsɔɔti bɛwie a, ɔbaha Nyamenle menli angomekye na bɛbayɛ kɛ baka kokye mɔɔ ɛhola ɛgyinla ahumu kpole bie anloa la. Ɛhye bamaa Seetan ava ɛya. Ɔbala zɔhane ɛya ne ali ɔlua adalɛ “edwɛkɛ mɔɔ vi sunsum ɛtane ne mɔ ɛkɛ” mɔɔ ɔbava yeali gyima mɔɔ ɔbamaa maanle maanle ekpunli bie ateta Gyihova azonvolɛ la azo. (Yek. 16:13, 14) Bɛfɛlɛ maanle maanle ekpunli zɔhane, ‘Gɔɔgo mɔɔ vi Meegɔɔgo azɛlɛ zo.’ Saa maanle maanle ne teta Nyamenle menli a, ɛnee bɛra sɛkɛlɛneɛ adenle zo ɛleka bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Amagɛdɔn la.​—Yek. 16:16.

14. Duzu a Gɔɔgo banwu ye a?

14 Gɔɔgo bava ɔ nwo ado ye “nwonane ɛsalɛ” mɔɔ le ye ɛlɔnema la anwo zo. (2 Ek. 32:8, NW) Na yɛmɛ, yɛbava yɛ nwo yɛado Gyihova yɛ Nyamenle ne anwo zo​—wɔ maanle maanle ne anye zo, ɛhye bayɛ ngoaseasɛm. Babelɔn Kpole ne nyamenle ne mɔ bɔbɔ angola anlie bɛ anvi “nane anwo ɛzulolɛ” ne nee ye “mɛne bulu ne” asa anu! (Yek. 17:16) Yemɔti Gɔɔgo bade nganeɛ kɛ ɔbali yɛ nwo zo konim ndɛndɛ. Le kɛ “amungu mɔɔ ɛheda azɛlɛ ne azo la,” ɔbara Gyihova menli nwo zo. (Yiz. 38:16) Noko ɔnrɛhyɛ, Gɔɔgo banwu kɛ yeva ɔ nwo yedo ɛhane nu. Le kɛ Falo mɔɔ hale Nyevile Kɔkɔlɛ ne anu la, Gɔɔgo banwu kɛ ɔlɛko yeatia Gyihova.​—Ade. 14:1-4; Yiz. 38:3, 4, 18, 21-23.

15. Ndenle boni mɔ azo a Kelaese bali konim bɔkɔɔ a?

15 Kelaese nee ye anwuma ɛlɔnema ne baho amaa Nyamenle menli na bɛazɛkye Gɔɔgo nee ɔ sa zo ne mɔ. (Yek. 19:11, 14, 15) Na duzu a bado Seetan, Gyihova kpɔvolɛ kpole ne mɔɔ bɛlɛbɛlale maanle maanle ne vale bɛ hɔle Amagɛdɔn la ɛ? Gyisɛse bavuandi ɔ nee ye mbɔnsam ne mɔ agua kuma kuloonwu ne anu, na bɛbado bɛ efiade ɛvolɛ apenle ko.​—Yek. 20:1-3.

KƐ ƆKƐYƐ NA WƆANYIA NGOANE WƆ AMAGƐDƆN Ɛ?

16. (a) Kɛzi yɛkile kɛ ‘yɛze Nyamenle ɛ’? (b) Kɛzi saa yɛnwu Gyihova a, ɔbayɛ nyilalɛ yeamaa yɛ wɔ Amagɛdɔn ɛ?

16 Saa yɛhyɛ wɔ nɔhalɛ ne anu anzɛɛ yɛle fofolɛma bɔbɔ a, amaa yɛanyia ngoane wɔ Amagɛdɔn la, ɔwɔ kɛ yɛkile kɛ ‘yɛze Nyamenle yɛɛ yɛtie yɛ Awulae Gyisɛse anwo edwɛkpa ne.’ (2 Tɛs. 1:7-9) Yɛkile kɛ ‘yɛze Nyamenle’ saa yɛnwu mɔɔ ɔkulo, mɔɔ ɔngulo nee ye ngyinlazo ne mɔ a. Eza yɛkile kɛ yɛze ye saa yɛkulo ye, yɛtie ye na yɛsonle ɔ ngomekye a. (1 Dwɔn 2:3-5; 5:3) Saa yɛze Nyamenle a, ‘ɔdaye noko ɔbanwu yɛ,’ na ɛhye bayɛ ngoanelielɛ amaa yɛ wɔ Amagɛdɔn! (1 Kɔl. 8:3) Adenle boni azo? Ɔluakɛ saa Nyamenle ‘ze yɛ a,’ ɔkile kɛ ɔdie yɛ ɔto nu.

17. “Yɛ Awulae Gyisɛse anwo edwɛkpa ne” mɔɔ yɛbadie la kile duzu?

17 Nɔhalɛ ne mɔɔ Gyisɛse hilehilele mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la amuala boka “yɛ Awulae Gyisɛse anwo edwɛkpa ne” anwo. Saa yɛfa edwɛkpa ne yɛbɔ yɛ ɛbɛla a, ɛnee yɛlɛyɛ tieyɛ. Belemgbunlililɛ ne mɔɔ yɛfa yɛalimoa, Nyamenle ngyinlazo mɔɔ yɛbava yɛayɛ gyima yɛɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne mɔɔ yɛbabɔ ye nolo la boka tieyɛ mɔɔ yɛbayɛ la anwo. (Mat. 6:33; 24:14) Eza Kelaese amediema mɔɔ bɛkpokpa bɛ mɔɔ yɛbaboa bɛ wɔ bɛ gyima kpole ne ɛyɛlɛ nu la noko boka nwo.​—Mat. 25:31-40.

18. Kɛzi Kelaese amediema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la noko bahola ala atiakunlukɛnlɛma ali ahile menli mɔɔ boale bɛ la ɛ?

18 Ɔnrɛhyɛ Nyamenle azonvolɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ la bala atiakunlukɛnlɛma ali ahile “mboane gyɛne” ne, kɛ mɔɔ bɛdabɛ noko bɛyɛle bɛmaanle bɛ la. (Dwɔn 10:16) Adenle boni azo? Amagɛdɔn konle ne kabɔ ɔ bo la, ɛnee bɛva menli 144,000 ne mɔɔ ɛha la bɛhɔ anwuma kɛ sunsum nu mralɛ mɔɔ bɛnrɛwu ɛlɛ a. Bɛbaboka anwuma ɛlɔnema ne mɔɔ bazɛkye Gɔɔgo la anwo, na bɛabɔ “ekpunli kpole” ne mɔɔ le Gyihova menli la anwo bane. (Yek. 2:26, 27; 7:9, 10) Ɛhɛe, nea nwolɛ adenle kpole mɔɔ ekpunli kpole ne anu amra banyia kɛ bɛboale Gyihova azonvolɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ mɔɔ bɛtɛbɔ azɛlɛ ye azo la a!

KƐ ƆKƐYƐ NA YƐAHƆ ZO YƐALI NƆHALƐ WƆ MEKƐ MƆƆ AWIELEƐ NE ƐLƐBIKYE LA Ɛ?

19-20. Ɔnva nwo ngyegyelɛ mɔɔ yɛyia la, kɛzi yɛbahola yɛali nɔhalɛ dahuu wɔ mekɛ mɔɔ Amagɛdɔn ɛlɛbikye la ɛ?

19 Wɔ awieleɛ mekɛ ɛhye mɔɔ anu yɛ se la anu, Gyihova menli dɔɔnwo ɛlɛyia sɔnea. Noko yɛbahola yɛava anyelielɛ yɛagyinla ɔ nloa. (Gye. 1:2-4) Mɔɔ hyia kpalɛ la a le kɛ, yɛbavi ahonle nu yɛayɛ asɔne dahuu. (Luku 21:36) Ɔwɔ kɛ yɛyɛ yɛ asɔneyɛlɛ ne anwo gyima ɔlua Nyamenle Edwɛkɛ ne mɔɔ yɛbazukoa na yɛadwenledwenle nwolɛ la azo. Kɛ neazo la, ngapezo ngakyile mɔɔ fale mekɛ ɛhye mɔɔ yɛwɔ nu anwo la. (Edw. 77:12) Ninyɛne ɛhye mɔ mɔɔ yɛbayɛ na yɛava yɛ nwo yɛawula daselɛlilɛ gyima ne anu kpalɛ la bamaa yɛ diedi nu amia na yɛ anyelazo ne ayɛ fofolɛ.

20 Nea kɛzi ɛ nye balie wɔ mekɛ mɔɔ bɛye Babelɔn Kpole ne bɛvi ɛkɛ na Amagɛdɔn ɛpɛ nu la! Mɔɔ hyia kpalɛ la, ɛ nye balie kpole kɛ bɛde Nyamenle duma ne nee ye tumililɛ ne anwo bɔkɔɔ la! (Yiz. 38:23) Ɛhɛe, Amagɛdɔn le edwɛkɛ kpalɛ maa menli mɔɔ bɛze Nyamenle, bɛtie ɔ Ra ne na bɛbagyinla kpundii bɛahɔdwu awieleɛ la.​—Mat. 24:13.

EDWƐNE 143 Bɛyɛ Gyima, Bɛzinza Na Bɛhendɛ

^ ɛden. 5 Gyihova menli ɛva ɛvolɛ dɔɔnwo ɛhendɛ Amagɛdɔn. Duzu a le Amagɛdɔn? Ninyɛne boni mɔ a basisi kolaa na Amagɛdɔn abɔ ɔ bo a? Yɛɛ kɛ ɔkɛyɛ na yɛahɔ zo yɛali nɔhalɛ wɔ mekɛ mɔɔ awieleɛ ne ɛlɛbikye la ɛ? Yɛbabua kpuya ɛhye mɔ wɔ edwɛkɛ ɛhye anu.

^ ɛden. 71 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Ninyɛne mɔɔ anwo hyia. Yɛbahɔ zo (1) yɛayɛ ɛzonlenlɛ gyima ne saa nwolɛ adenle ne wɔ ɛkɛ a, (2) yɛali debiezukoalɛ ngyehyɛleɛ mɔɔ yɛlɛ la azo, na (3) yɛanyia Nyamenle anwobanebɔlɛ ne anu anwodozo.

^ ɛden. 85 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Kpolisima ɛlɛkɔ Kilisiene abusua bie mɔɔ bɛlɛ anwodozo kɛ Gyisɛse nee ye anwumabɔvolɛma ze mɔɔ ɛlɛkɔ zo la sua nu.