Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Kpuya Mɔɔ Vi Kengavolɛma Ɛkɛ

Kpuya Mɔɔ Vi Kengavolɛma Ɛkɛ

Mɔɔ Gyisɛse ɛlɛhyehyɛ Awulae Nɔsolɛ Aleɛ ne la, ɛnee ɛdoavolɛma 70 ne mɔɔ ɔlimoale ɔzoanle bɛ kɛ bɛhɔha edwɛkɛ ne la wɔ ni? Ɛnee bɛkpo ye ɔ?

Ɔnle kɛ yɛnyia adwenle kɛ kɛmɔ ɛnee ɛdoavolɛma 70 ne ɛnle ɛkɛ wɔ mekɛ mɔɔ Gyisɛse ɛlɛfa Awulae Nɔsolɛ Aleɛ ne azie ɛkɛ ne la ati, ɔkile kɛ ɛnee Gyisɛse ɛnlie bɛ ɛndo nu bieko anzɛɛ ɛnee bɛkpo ye. Mɔɔ ɔwɔ nu la ala a le kɛ, ɛnee Gyisɛse kulo kɛ ɔ nee ye ɛzoanvolɛma ne a di zɔhane ɛvoyia ne a.

Ɛnee menli 12 ne nee menli 70 ne amuala le ye ɛdoavolɛma. Gyisɛse limoale kpale mrenyia 12 vile ye ɛdoavolɛma dɔɔnwo ne anu, na bɛmɛ a ɔvɛlɛle bɛ ɛzoanvolɛma a. (Luku 6:​12-16) Mɔɔ Gyisɛse vɛlɛle “bulu nee nwiɔ ne” na “ɔzoanle bɛ kɛ bɛhɔha Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkɛ na bɛyɛ ayile” la, ɛnee ɔwɔ Galeli. (Luku 9:​1-6) Nzinlii mɔɔ Gyisɛse hɔle Dwudiya la, ɔyele “ye ɛdoavolɛma ne anu 70 na ɔzoanle bɛ nwiɔ nwiɔ.” (Luku 9:51; 10:1) Ɔti ɛnee Gyisɛse lɛ ɛdoavolɛma wɔ ɛleka ngakyile mɔɔ ɛnee bɛka ɔ nwo edwɛkɛ wɔ ɛkɛ a.

Bie a ɛnee Dwuuma mɔɔ rayɛle Gyisɛse ɛdoavolɛma la di Akpabɛnwo Ɛvoyia ne ɛvolɛ biala, na ɔbayɛ kɛ ɛnee bɛ nee bɛ mbusuafoɔ a di a. (Ɛzɛ. 12:​6-11, 17-20) Mɔɔ ɔka ekyii bɛku Gyisɛse la, ɔ nee ye ɛzoanvolɛma ne hɔle Gyɛlusalɛm. Noko yeanvɛlɛ ye ɛdoavolɛma kɔsɔɔti mɔɔ bɛvi Dwudiya, Galeli nee Pɛlia la kɛ bɛrɛla bɛmaa bɛli Akpabɛnwo Ɛvoyia kpole ko. Ɔda ali kɛ ɛnee Gyisɛse kulo kɛ ɔ nee ɛzoanvolɛma ne ala a di ɛvoyia ɛhye a. Ɔhanle ɔhilele bɛ kɛ: “Me nye die nwo kpalɛ kɛ me nee bɛ bali Akpabɛnwo ɛhye kolaa na meanwu amaneɛ.”—Luku 22:15.

Adwenle kpalɛ bie ati a ɔyɛle ye zɔhane a. Ɛnee ɔnrɛhyɛ, Gyisɛse bawu kɛ “Nyamenle Boaneralɛ ne mɔɔ ɔbaye ɛtane yeavi ewiade la.” (Dwɔn 1:29) Ɛnee ɔbawu wɔ Gyɛlusalɛm, ɛleka mɔɔ dɛba ne amuala ɛnee bɛbɔ afɔle wɔ ɛkɛ bɛmaa Nyamenle la. Gyisɛse ewule ne bamaa bɛanyia fanwodi kpole bɛadɛla boane mɔɔ bɛhunle ye bɛlile wɔ nɔe ne mɔɔ aleɛ kye a bɛbavi Yigyibiti la. (1 Kɔl. 5:​7, 8) Mɔɔ Gyisɛse yɛle la bamaa ɛzoanvolɛma 12 ne ayɛ Kilisiene asafo ne adiabo. (Ɛfɛ. 2:​20-22) Mɔɔ ɔyɛ anyelielɛ la a le kɛ, suakpole nwuanzanwuanza Gyɛlusalɛm ne lɛ “adiabo awolɛ 12” mɔɔ “bɛhɛlɛ aluma 12 mɔɔ le Boaneralɛ ne ɛzoanvolɛma 12 ne aluma la wɔ nwolɛ.” (Yek. 21:​10-14) Ɔti ɛzoanvolɛ nɔhavoma ne bayɛ gyima titili bie bɛamaa Nyamenle bodane ara nu. Ɛhye ati, ndelebɛbo wɔ nu kɛ ɛnee Gyisɛse kulo kɛ ɔ nee bɛ di Akpabɛnwo Ɛvoyia zɔhane mɔɔ li awieleɛ nee mɔɔ ɔvale ɔdoale zolɛ ɛkɛ ne ala, mɔɔ le Awulae Nɔsolɛ Aleɛ ne la.

Mɔɔ Gyisɛse nee ɛzoanvolɛma 12 ne ɛlɛdi zɔhane aleɛ ne la, ɛnee ɛdoavolɛma 70 ne nee ɛdoavolɛma mɔɔ bɛha la ɛnle ɛkɛ. Noko ɛdoavolɛma mɔɔ lile nɔhalɛ la banyia mɔɔ Gyisɛse yɛle—Awulae Nɔsolɛ Aleɛ ne azo nvasoɛ. Bɛdabɛ mɔɔ nzinlii bɛrayɛle Kilisienema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la amuala nee Gyisɛse bayɛ belemgbunlililɛ nwo ngyekyeleɛ kɛ mɔɔ ɔhanle ɔhilele ye ɛzoanvolɛma ne wɔ zɔhane nɔe ne la.—Luku 22:​29, 30.