Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Yilaehya Nwunle Senle Ehwili—Na Ɛdawɔ Noko Ɛ?

Yilaehya Nwunle Senle Ehwili—Na Ɛdawɔ Noko Ɛ?

Selea belemgbunli ne anye ɛbolo ɛlɛkpondɛ Nyamenle ngapezonli Yilaehya, na ɔdele kɛ ɔwɔ suakpole Dotan azo. Belemgbunli ne manle ɛlɔnema mɔɔ tɛnla mgbɔnwɔ zo nee mɔɔ tɛnla ehwili nu ko la nee ɛlɔnema dɔɔnwo kpalɛ hɔbɔle yiale suakpole ne nɔɔzo.2 Arl. 6:13, 14.

Mɔɔ Yilaehya sonvolɛ ne dwazole na ɔtudu agyakɛ la, ɔnwunle kɛ ɛlɔne ɛva sua ne. Ɔbizale ɔ menle kɛ, “duzu yɛɛ yɛkɛyɛ a?” Yilaehya zele ye kɛ, “Mmasulo, ɛlɔnema mɔɔ nee yɛ lua la zonle tɛla bɛ.” Akee ngapezonli ne yɛle nzɛlɛlɛ kɛ: “[Gyihova], buke me sonvolɛ ye anye maa ɔnwu debie.” Kɛlɛtokɛ ne toa zo kɛ: “[Gyihova] dele nzɛlɛlɛ ne na ɔbukele kpavolɛ ne anye na ɔnwunle kɛ ɛlɔnema mɔɔ de senle mgbɔnwɔ zo nee senle ehwili nu la ɛbɔ ɛyia Yilaehya na bɛ somaa ɛva boka ne amuala.” (2 Arl. 6:15-17) Duzu a yɛkola yɛsukoa yɛfi edwɛkɛ ɛhye nee gyɛne mɔɔ dole Yilaehya la anu a?

Mekɛ mɔɔ Selea ɛlɔnema bɔle Yilaehya yiale la, ye ahonle andu ɔluakɛ ɛnee ɔlɛ Gyihova anu anwodozo yɛɛ ɔnwunle kɛ Nyamenle anwobanebɔlɛ wɔ ɔ nwo zo. Ɛnɛ, yɛ nye ɛnla nwanwane ninyɛne ade ɛdeɛ, noko yɛze kɛ Gyihova bɔ ye menli nwo bane kɛ ekpunli. Wɔ adenle bie azo, senle mgbɔnwɔ nee senle ehwili ɛbɔ yɛdayɛ noko ɛyia. Saa yɛfa diedi ɛnyelɛ ‘yɛnwu’ bɛ na yɛfa yɛ nwo yɛto Nyamenle anwo zo a, ‘yɛbala yɛalafe,’ ɔluakɛ Gyihova sinza yɛ. (Edw. 4:8) Maa yɛzuzu Yilaehya ɛbɛlabɔlɛ nu ninyɛne fofolɛ mɔɔ baboa yɛ la anwo.

YILAEHYA ZONLENLE YILAEGYA

Mekɛ bie mɔɔ ɛnee Yilaehya ɛlɛso ɛya la, Yilaegya hɔle ɔ nwo ɛkɛ na ɔdole ye aguzo ne ɔguale ɔ nwo zo. Yilaehya dele mɔɔ Yilaegya yɛle la abo. Ɔhɔle sua nu ɔhɔdole ɛkponle, ɔhɛlale ɔ ze nee ɔ nli, na akee yeadoa Yilaegya. (1 Arl. 19:16, 19-21) Ɔluakɛ Yilaehya dule ɔ nwo manle kɛ ɔbazonle Nyamenle bɔkɔɔ la ati, Gyihova vale ye lile gyima na nzinlii ɔralile Yilaegya agya kɛ ngapezonli.

Yilaehya zonlenle Yilaegya ɛvolɛ kɛyɛ nsia. Wɔ zɔhane mekɛ ne, Yilaehya boale Yilaegya wɔ ye gyima ne ɛyɛlɛ nu anzɛɛ ɛnee ɔdaye a ɔsa nzule ɔgua Yilaegya  asa anwo a. (2 Arl. 3:11) Wɔ zɔhane mekɛ ne ɛnee menli ɛnva faka, nee dadeɛ ɛnli aleɛ, ɛnee bɛfa bɛ sa. Ɛnee ɔwɔ kɛ sonvolɛ sa nzule gua ɔ menle asa anwo ɔmaa ɔwowo wɔ mekɛ mɔɔ bɛkɛwie debie di la. Yemɔti ɛnee bɛmbu Yilaehya gyima ne bie mɔ. Noko akee, ɔnwunle kɛ ɔle enililɛ kpole kɛ ɔbazonle kɛ Yilaegya boavolɛ.

Ɛnɛ noko, Keleseɛnema dɔɔnwo ɛva bɛ nwo ɛwula dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne foa bie anu. Diedi nee ɛhulolɛ mɔɔ bɛlɛ kɛ bɛbava bɛ anwosesebɛ bɛazonle Gyihova la a ka bɛ maa bɛyɛ ɛhye a. Bie mɔ yɛ gyima wɔ Bɛtɛle, bɛsisi azua nee mɔɔ bokɛboka nwo la. Menli ne bie ɛmbu gyima ɛhye mɔ. Ɔnle kɛ Keleseɛnenli biala bu gyima ɛhye mɔ kɛ nvasoɛ ɛnle zo anzɛɛ ɔba aze soma, ɔluakɛ Gyihova bu ye kɛ nwolɛ hyia kpalɛ.Hib. 6:10.

YILAEHYA ZƆLE YE GYIMA NE ANU

Kolaa na Nyamenle ‘ava Yilaegya wɔ ahumuakyima nu ahɔ anwuma la,’ ɔzoanle ngapezonli ne wɔ Gelegale ɔmanle ɔhɔle Bɛtɛle. Yilaegya zele ye boavolɛ ne kɛ ɔhendɛ ye, noko Yilaehya buale kɛ: “Menrɛkpɔkye me nwo menrɛvi ɛ nwo ɛlɛ.” Wɔ bɛ adendulɛ ne anu, Yilaegya zele Yilaehya fane nwiɔ bieko kɛ ɔdɛnla aze noko yeamkponle. (2 Arl. 2:1-6) Kɛmɔ Wulutu betanle Nawome anwo la, zɔhane ala a Yilaehya noko betanle Yilaegya anwo a. (Wulu. 1:8, 16, 17) Duzu ati ɔ? Ɔda ali kɛ ɛnee Yilaehya anye die ye gyima mɔɔ Nyamenle ɛva ɛmaa ye kɛ Yilaegya sonvolɛ la anwo.

Yilaehya yɛle neazo kɛnlɛma manle yɛ. Saa yɛnyia nwolɛ adenle bie wɔ Nyamenle ahyehyɛdeɛ ne anu na yɛkakye kɛ yɛlɛsonle Gyihova a, ɔbamaa yɛahile anyezɔlɛ kpole wɔ nwo.Edw. 65:4; 84:10.

“BIZA ME DEBIE MƆƆ MENYƐ MEMAA WƆ LA”

Mɔɔ mrenya nwiɔ ɛhye mɔ lua nwo la, Yilaegya zele Yilaehya kɛ: “Biza me debie mɔɔ menyɛ memaa wɔ la kolaa na bɛarava me bɛahɔ.” Yilaehya yɛle kɛ Sɔlɔmɔn la, ɔbizale debie mɔɔ ɔbaboa ye sunsum nu la. Ɔbuale kɛ, “Mebodo wɔ, maa menyia wɔ sunsum ne mɔnwo.” (1 Arl. 3:5, 9; 2 Arl. 2:9) Ɛnee selɛ maa ɔ ra nrenya kpanyinli ye agyadeɛ ne mɔnwo wɔ Yizilayɛ. (Mɛla 21:15-17) Yemɔti, ɛnee Yilaehya ɛlɛsɛlɛ kɛ ɔbali Yilaegya agya sunsum nu. Bieko, ɛnee Yilaehya kulo kɛ ɔnyia Yilaegya, mɔɔ ɛnee ‘twe Gyihova ati nungule la,’ akɛnrasesebɛ ne bie.1 Arl. 19:13, 14.

Duzu a Yilaegya yɛle ye wɔ ye sonvolɛ ne modolɛ ne anwo a? Ngapezonli ne buale kɛ: “Wɔbiza debie ɛsesebɛ kpalɛ. Noko saa bɛbava me bɛahɔ na ɛnwu me ɛhɔlɛ nu a, ɛbanyia mɔɔ wɔbiza la, na saa wɔannwu me a, yemɔ ɛnrɛnyia ye.” (2 Arl. 2:10) Ndelebɛbo nwiɔ a wɔ Yilaegya mualɛ ne anu a. Mɔɔ lumua la, Nyamenle angome a bahola ahile kɛ Yilaehya banyia mɔɔ yebiza la a. Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, saa Yilaehya banyia nwolɛ adenle ɛhye a, ɛnee ɔwɔ kɛ ɔ nee Yilaegya dua dahuu ɔnva nwo mɔɔ bazi biala la.

MƆƆ YILAEHYA NWUNLE YE LA

Duzu a Nyamenle yɛle ye wɔ Yilaegya sunsum ne mɔnwo mɔɔ Yilaehya bizale la anwo a? Baebolo ne ka kɛ: “Mɔɔ bɛtendɛ la ɛnee bɛ gyakɛ wɔ zolɛ, na arɛlevilɛ nu ala senle ehwili mɔɔ senle mgbɔnwɔ ɛlɛtwe ye la rakpakyele bɛ avinli, na anwoma kpole ne manle Yilaegya zo ɔ nee ye hɔle anwuma. Yilaehya nwunle ye.” * Gyihova luale ɛhye azo buale Yilaehya nzɛlɛlɛ ne. Yilaehya nwunle kɛ bɛ nee Yilaegya ɛlɛkɔ, ɔnyianle Yilaegya sunsum ne mɔnwo, na ɔlile ngapezonli ne agya wɔ sunsum nu.2 Arl. 2:11-14.

Yilaehya vale Yilaegya aguzo ne mɔɔ wɔlɔle guale aze la wulale. Zɔhane tɛladeɛ ne hilele kɛ Yilaehya le Nyamenle ngapezonli. Debie bieko mɔɔ ɔhilele kɛ bɛkpa ye kɛ ngapezonli la a le nwanwane debie mɔɔ ɔyɛle ɔmanle Azule Dwɔdan ne anu kpakyele nwiɔ la.

Ɛnwunlɛ mɔɔ Yilaehya nwunle kɛ bɛva Yilaegya wɔ ahumuakyima nu bɛhɔ anwuma la nyianle ɔ nwo zo tumi kpole kpalɛ. Yeanyɛ boɛ fee la, tɛ dahuu biala yɛɛ sonla nwu senle mgbɔnwɔ nee senle ehwili a! Ɔle daselɛ mɔɔ ɔkile kɛ Gyihova liele Yilaehya nzɛlɛlɛ ne dole nu. Ɔnle kɛ yɛnwu senle mgbɔnwɔ nee senle ehwili wɔ mekɛ mɔɔ Nyamenle kɛbua yɛ nzɛlɛlɛ la. Noko yɛkola yɛnwu kɛ Nyamenle fa ye tumi kpole ne di gyima fa di ye bodane nwo gyima. Yɛɛ saa yɛnwu kɛ Gyihova ɛlɛyila ye azɛlɛ ye azo ahyehyɛdeɛ ne a, ɛnee ɔle kɛ asɛɛ “yɛnwu” Nyamenle anwuma ehwili ne mɔɔ sunsum ne kile ye adenle la.Yiz. 10:9-13.

 Yilaehya nyianle anwubielɛ dɔɔnwo mɔɔ ɔmanle ɔnwunle kɛ Gyihova lɛ tumi kpole. Gyihova sunsum nwuanzanwuanza ne boale ye manle ɔyɛle nwanwane ninyɛne 16. Ɛhye le mɔɔ Yilaegya yɛle la mɔnwo nwiɔ. * Mekɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ mɔɔ Yilaehya nwunle senle mgbɔnwɔ nee senle ehwili la a le mekɛ mɔɔ ɛlɔnema bɔle yiale bɛ wɔ Dotan mɔɔ yɛvale yɛbɔle yɛ edwɛkɛ ne abo la.

YILAEHYA VALE Ɔ NWO DOLE GYIHOVA ANWO ZO

Ɔnva nwo kɛ agbɔvolɛma bɔle yiale Yilaehya wɔ Dotan la, ye ahonle andu. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ ɛnee ɔlɛ diedi kpole wɔ Gyihova anu. Yɛdayɛ noko yɛhyia diedi zɛhae bie. Yemɔti, bɛmaa yɛzɛlɛ Nyamenle sunsum ne amaa yɛahola yɛala diedi nee sunsum ma ne afoa mɔɔ ɛha la ali.Luku 11:13; Gal. 5:22, 23.

Mɔɔ zile wɔ Dotan la eza manle Yilaehya nyianle anwodozo kɛ Gyihova kola dua ninyɛne mɔɔ ɛnyelɛ ɛnnwu ye la azo bɔ yɛ nwo bane. Ngapezonli ne ranwunle kɛ Nyamenle ɛmaa anwumabɔvolɛma dɔɔnwo kpalɛ ɛrabɔ suakpole ne ɛyia. Nyamenle zinle agbɔvolɛma ne anye wɔ nwanwane adenle zo na ɔliele Yilaehya nee ye sonvolɛ ne. (2 Arl. 6:17-23) Wɔ anwongyelelɛ mekɛ zɔhane nee mekɛ gyɛne nu, Yilaehya nyianle diedi nee anwodozo mɔɔ ɔdi munli la wɔ Gyihova anu.

Bɛmaa yɛnyia Gyihova Nyamenle anu anwodozo kɛmɔ Yilaehya yɛle la. (Mrɛ. 3:5, 6) Saa yɛyɛ zɔ a, ‘Nyamenle banwu yɛ anwunvɔne na yeayila yɛ.’ (Edw. 67:1) Nɔhalɛ, senle mgbɔnwɔ nee senle ehwili ɛmbɔ yɛ ɛnyia. Noko akee, wɔ “amaneɛnwunlɛ kpole” ne anu, Gyihova babɔ mediema mɔɔ bɛwɔ ewiade amuala la anwo bane. (Mat. 24:21; Yek. 7:9, 14) Kɔkpula zɔhane mekɛ ne, bɛmaa yɛhakye ye dahuu kɛ “Nyamenle le [yɛ] ɛvealeka.”Edw. 62:8.

^ ɛden. 16 Yilaegya angɔ anwuma, ɛleka mɔɔ Gyihova nee ye anwumabɔvolɛma ne wɔ la. Nea The Watchtower September 15, 1997, mukelɛ 15.

^ ɛden. 19 Nea The Watchtower August 1, 2005, mukelɛ 10.