Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Ɔwɔ Kɛ Ɛkakyi Wɔ Adwenle Ɔ?

Ɔwɔ Kɛ Ɛkakyi Wɔ Adwenle Ɔ?

ALASEVOLƐ ngakula ekpunli bie zile kpɔkɛ kɛ bɛkanlea video. Ɛnee awie biala mɔɔ wɔ sukulu ɛkɛ la ka kɛ video ne le kpalɛ. Bɛdwule ɛleka mɔɔ bɛye video ne na bɛnleanle nolobɔlɛ kɛlata ne azo la, bɛnwunle kɛ konle ninyɛne mɔɔ anloa yɛ se nee mraalɛ mɔɔ bɛ anwoziezielɛ ɛnle kpalɛ la a bɛbaye ye wɔ video ne anu a. Duzu a Alasevolɛ ngakula ɛhye mɔ bayɛ a? Asoo bɛbanlea video ne?

Alehyenlɛ biala, yɛyia kpɔkɛzilɛ mɔɔ bamaa yɛ nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne anu amia anzɛɛ azɛkye la. Bie a yɛbazi kpɔkɛ wɔ debie bie anwo, noko saa yɛnyia mekɛ yɛdwenledwenle nwo a, yɛkakyi yɛ adwenle na yɛyɛ debie gyɛne. Ɛnda ɛnzi kpɔkɛ kpalɛ ɔ, anzɛɛ ɛsi kpɔkɛ kpalɛ?

Mekɛ Mɔɔ Ɔnle Kɛ Ɛkakyi Wɔ Adwenle La

Yɛkulo Gyihova kpole kpalɛ yemɔti a yɛyilale yɛ nwo zo yɛmanle ye na yɛzɔnenle a. Yɛbɔle ye ɛwɔkɛ kɛ yɛbali nɔhalɛ yɛamaa ye dahuu, na yɛkulo kɛ yɛdi yɛ ɛwɔkɛ zo. Noko yɛ kpɔvolɛ Seetan Abɔnsam kulo kɛ ɔyɛ mɔɔ ɔbahola ye yɛ la amuala ɔfa ɔsɛkye yɛ munli nu ɛgyinlanlɛ ne. (Yekile 12:17) Yɛzile kpɔkɛ kɛ yɛbadie Gyihova na yɛazonle ye. Saa yɛkakyi yɛ adwenle a, yɛ ngoane bahola avi yɛ sa.

Ɛvolɛ mɔɔ bo 2,600 mɔɔ ɛze ɛhɔ la, Babelɔn Belemgbunli Nɛbukadenɛza manle bɛyɛle ezukoa nvutuke ananze kpole bie, na ɔlile mɛla kɛ awie biala ɛzonle ye. Awie biala mɔɔ anzonle ye la, bɛhye ye bɛdo sendɔlɔra nu bɛyela ye. Hyeedelake, Mihyake, yɛɛ Abɛdenɛgo le mgbavolɛ mɔɔ ɛnee sonle Gyihova yemɔti bɛangulo kɛ bɛkɛyɛ debie mɔɔ ɔkyi la. Ɛhye ati, bɛandie belemgbunli ne, yemɔti bɛvuandinle bɛ bɛguale sendɔlɔra ne anu. Gyihova luale nwanwane adenle zo liele bɛ ngoane. Noko, ɛnee bɛlɛ ɛhulolɛ kɛ bɛbawu tɛla kɛ bɛbayɛ Nyamenle anwo anzosesebɛ.Daneɛle 3:1-27.

Nzinlii, ngapezonli Daneɛle noko nwunle kɛ saa bɛnwu kɛ ɔlɛsɛlɛ Nyamenle a, bɛbavuandi ye bɛado awenade tunli nu bamaa yeawu alɔbɔlɛ ewule. Noko ɔhɔle zo ɔyɛle nzɛlɛlɛ fane nsa kenle ko biala. Yeangakyi kpɔkɛ mɔɔ ɔzile kɛ ɔbazonle nɔhalɛ Nyamenle ne la, na Gyihova noko liele ye vile “awenade ne mɔ asa anu.”Daneɛle 6:1-27.

Nyamenle azonvolɛ mɔɔ bɛwɔ ɛkɛ ɛnɛ la noko di ɛwɔkɛ mɔɔ bɛbɔle Gyihova wɔ mekɛ mɔɔ bɛyilale bɛ nwo zo bɛmanle ye la azo. Alasevolɛ ngakula bie mɔɔ bɛwɔ Africa la ambiza fɛlɛnra ahye wɔ sukulu gyimalilɛ titile bie abo, yemɔti bɛnwunlonwunlanle bɛ kɛ bɛbaye bɛ ali. Nzinlii, maanle ne anu nwomazukoalɛ sonvolɛ ne nee Alasevolɛ ngakula ne mɔ dendɛle. Bɛ ahonle andu, bɛvale ɛbule bɛhilehilele bɛ kpɔkɛzilɛ ne anu. Ɔvi zɔhane mekɛ ne, bɛtɛgyegyele bɛ bieko. Bɛkɔ sukulu dahuu noko awie ɛnva debie mɔɔ bamaa bɛayɛ Gyihova anwo anzosesebɛ la ɛngyegye bɛ.

Joseph noko hɔle sɔnea nu wɔ mekɛ mɔɔ ɔ ye wule arɛlevilɛ nu la. Joseph abusua ne anu amra liele ye ɛzɛne nwo ngyehyɛleɛ ne dole nu. Noko ɔ ye mbusuafoɔ ɛnle nɔhalɛ ne anu yemɔti ɛnee bɛkulo kɛ bɛyɛ ninyɛne mɔɔ Nyamenle kyi la wɔ ɛzɛne ne abo. Joseph ka kɛ: “Mekɛ mɔɔ bɛnwunle kɛ menrɛmaa bɛ adenle la, bɛbɔle mɔdenle kɛ bɛgyegye me mra ne mɔ, noko ɛnee bɛgyi ye kpundii. Me ye anwo amra eza bɔle mɔdenle kɛ bɛsi epe wɔ me sua nu ɛkɛ kɛmɔ bɛ amaamuo ne kile la, noko menganle mengilele bɛ kɛ, saa bɛka kɛ adenle biala azo bɛsi epe a ɛnee tɛ me sua nu ɛkɛ ɔ. Ɛnee bɛze kɛ yɛ diedi ne ati yɛnzi epe, yemɔti bɛzuzule edwɛkɛ ne anwo la, bɛzile epe ne wɔ ɛleka gyɛne.

“Wɔ mekɛ ɛhye mɔɔ ɛnee melɛdi nyane kpole bɔbɔ la anu, membodole Gyihova kɛ ɔboa yɛ abusua ne na yɛando ye mɛla. Ɔdiele me asɔneyɛlɛ na ɔboale yɛ ɔmanle yɛgyinlanle kpundii ɔnva nwo kɛ yɛyiale dwazotia la.” Yeamba Joseph nee ɔ mra ne mɔ adwenle nu bɔbɔ kɛ bɛkakyi bɛ adwenle wɔ Gyihova mɔɔ bɛzi kpɔkɛ kɛ bɛbadie ye la anwo.

Mekɛ Mɔɔ Bie A Ɛbahola Wɔahakyi Wɔ Adwenle La

Wɔ ɛvolɛ 32 ne anu, raalɛ bie mɔɔ ɔnle Yizilayɛnli la razɛlɛle Gyisɛse kɛ ɔdu sunsum ɛtane bie mɔɔ ɛlɛgyegye ɔ ra raalɛ la ɔmaa ye. Ɔzɛlɛle Gyisɛse fane dɔɔnwo noko Gyisɛse andɛne ye zo. Ɔhilehilele nu ɔhilele ye ɛdoavolɛma ne kɛ: “Bɛzoanle me wɔ mboane ne mɔɔ wɔ Yizilayɛ na bɛminli la angome anwo.” Raalɛ ne hɔle zo zɛlɛle Gyisɛse moalɛ yemɔti Gyisɛse zele ye kɛ: “Ɔnle kpalɛ kɛ bɛkɛva aleɛ mɔɔ bɛfa bɛamaa ngakula ne mɔ la bɛkɛmaa ahwea.” Raalɛ ne hilele kɛ ɔlɛ diedi kpole na ɔbuale kɛ: “Yɛmenle, ɔle zɔhane, noko akee ahwea ne mɔ bɔbɔ di mgbokpoloka ne mɔɔ vi bɛ menle ɛkponle ne azo gua aze la.” Gyisɛse hakyile ye adwenle na ɔdule sunsum ɛtane ne ɔvile ɔ ra raalɛ ne anwo.Mateyu 15:21-28.

Gyisɛse zukoale Gyihova na ɔvile ye ɛhulolɛ nu ɔhakyile ye adwenle wɔ mekɛ mɔɔ ɔfɛta la anu. Kɛ neazo la, Gyihova zile kpɔkɛ kɛ ɔbazɛkye Yizilayɛma wɔ mekɛ mɔɔ bɛyɛle anzosesebɛ na bɛzonlenle ezukoa nvutuke ɛnlankɛ ralɛ ne la. Noko mɔɔ Mosisi zɛlɛle ye kɛ ɔmmaku bɛ la, Gyihova hakyile ye adwenle.Adendulɛ 32:7-14.

Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo zukoale Gyisɛse nee Gyihova na ɔhakyile ye adwenle. Wɔ ye edwɛkpatɛlɛvolɛ adendulɛ mɔɔ lumua la anu, Maake gyakyile ye adevinli. Ɔlua ɛhye ati, ɛnee ɔngulo kɛ ɔ nee ye tu adenle bieko. Nzinlii Pɔɔlo nwunle kɛ Maake ɛnyi sunsum nu na ɔbahola yeaboa ye. Yemɔti Pɔɔlo hanle hilele Temɔte kɛ: “Ɛ nee [Maake] bɛrɛla, ɔluakɛ ɔkɛhola ɔkɛboa me.”2 Temɔte 4:11.

Duzu a yɛsukoa yɛfi ɛhye mɔ kɔsɔɔti anu a? Gyihova di munli, noko ɔfi ye ɛhulolɛ nu ɔkakyi ye adwenle ɔluakɛ ɔse anwunvɔne, ɔlɛ abotane, yɛɛ ɔlɛ ɛlɔlɛ. Yɛnli munli, yɛɛ tɛ mekɛ ne amuala a yɛnwu edwɛkɛ bie anu nɔhalɛ ne kɔsɔɔti a. Yemɔti, yɛmɛ bɔbɔ a ɔwɔ kɛ yɛkakyi yɛ adwenle kpalɛ a. Kɛ neazo la, saa yɛte tɛnlabelɛ mɔɔ yɛ mediema wɔ nu la abo a, bie a yɛbahakyi yɛ adwenle.

Ɔdwu mekɛ ne bie a ɔwɔ kɛ yɛkakyi adwenle mɔɔ yɛlɛ ye wɔ teokelase bodane nwo la. Bie a yɛsukoa Baebolo ne yɛɛ yɛkɔ debiezukoalɛ, noko yɛngulo kɛ yɛdie ɛzɔnenlɛ. Anzɛɛ bie a yɛbahola yɛayɛ adekpakyelɛnli noko yɛbahwenlehwenle yɛ bo aze. Adiema nrenya bie noko ɛnrɛhulo kɛ ɔbazonle kɛ asafo nu sonvolɛ anzɛɛ kpanyinli. (1 Temɔte 3:1) Asoo kɛ ɛte nganeɛ la ɛne? Asoo ɛbahola wɔahakyi wɔ adwenle? Gyihova kulo kɛ ɛnyia nwolɛ adenle ɛhye mɔ bie na ɛfa anyelielɛ ɛsonle Nyamenle nee awie mɔ.

Wɔ adwenle mɔɔ ɛbahakyi la bahola amaa wɔanyia nyilalɛ

Ella, adiema raalɛ bie mɔɔ wɔ Bɛtɛle wɔ Africa maanle bie anu la ka kɛ: “Mɔɔ mengɔle Bɛtɛle la, ɛnee mengola mennwu ye saa mebahyɛ ɛkɛ a. Ɛnee mekulo kɛ mefi ahonle muala nu mesonle Gyihova, noko ɛnee mekulo me abusua ne kpalɛ. Mɔlebɛbo ne, ɛnee me nwo dɔ sua nu! Adiema ne mɔɔ me nee ye wɔ sua ko anu la manle me anwosesebɛ, yemɔti menzile kpɔkɛ kɛ mebadɛnla ɛkɛ. Mɔɔ menyianle ɛvolɛ bulu wɔ Bɛtɛle la, mendele nganeɛ kɛ ɔwɔ kɛ metɛnla Bɛtɛle na meyɛ gyima meboa me mediema.”

Mekɛ Mɔɔ Ɔwɔ Kɛ Ɛkakyi Wɔ Adwenle La

Ɔdwu mekɛ ne bie a, ɔwɔ kɛ yɛkakyi yɛ adwenle bɔkɔɔ. Kɛ neazo la, Keen anye bolole ɔ diema nrenya ne yemɔti “ɛya hunle ye kpole.” Nyamenle nwunle ɛtane mɔɔ Keen bayɛ la yemɔti ɔbɔle ye kɔkɔ kɛ ɔgyakyi ɛya mɔɔ yeva la. Nyamenle hanle kɛ “ɛtane ɛhɔ ɛ nwo nzia.” Noko kɛ anrɛɛ ɔbahakyi ye adwenle nee ye nyɛleɛ la Keen andie Nyamenle kɔkɔbɔlɛ ne. Alɔbɔlɛ edwɛkɛ ne a le kɛ Keen hunle ɔ diema nrenya ne!Mɔlebɛbo 4:2-8.

Saa Keen hakyile ye adwenle ɛ?

Yɛbahola yɛazukoa debie yɛavi mɔɔ dole Belemgbunli Ɛzaya la noko anu. Mɔlebɛbo ne, ɔyɛle tieyɛ na ɔ nee Gyihova nyianle agɔnwolɛvalɛ kpalɛ. Ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ nzinlii ɔmemanle ɔ nwo zo la. Ɔhɔle ɛzonlenlɛ sua ne anu kɛ ɔkakpu ɛyɛlɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ɛsɔfo ne mɔ ala a lɛ adenle yɛ zɔ la. Ɛsɔfo ne mɔ bɔle ye kɔkɔ kɛ ɔmmayɛ, noko yeangakyi ye adwenle. Ɛzaya “vale ɛya,” yemɔti yeandie bɛ. Ɔlua zo Gyihova manle kokobɛ guale ye.2 Edwɛkɛsisilɛ 26:3-5, 16-20.

Ɛnɛ mekɛ ye anu neazo mɔɔ fane awie mɔɔ ɛnee ɔwɔ kɛ ɔkakyi ye adwenle la a le Joachim. Bɛzɔnenle ye wɔ 1955 noko bɛdule ye 1978. Ye ɛvolɛ 20 anzi, ɔhakyile ye subane, ɔnlunle ɔ nwo, na ɔziale ɔrale nɔhalɛ ne anu. Mɔɔ asafo nu kpanyinli bie bizale ye deɛmɔti ɔhyɛle na yeazia la, Joachim zele ye kɛ: “Ɛyavalɛ nee anwomemaazo a ɛnee gyegye me a. Ɔyɛ me nyane kɛ mengyɛle zɔhane la. Mɔɔ bɛdule me la, ɛnee meze kɛ Gyihova Alasevolɛ a kilehile nɔhalɛ ne a.”

Ɔdwu mekɛ ne bie a ɔwɔ kɛ yɛyɛ nzenzaleɛ wɔ yɛ kpɔkɛzilɛ nee yɛ nyɛleɛ nu. Saa yɛfi yɛ ɛhulolɛ nu yɛyɛ ɛhye a, Gyihova anye balie yɛ nwo.Edwɛndolɛ 34:8.