Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Kɛzi Ɛ Nee Gyihova Agɔnwolɛvalɛ Ne De Ɛ?

Kɛzi Ɛ Nee Gyihova Agɔnwolɛvalɛ Ne De Ɛ?

“Bɛhwe bɛbikye Nyamenle, na ɔdaye noko ɔkɛbikye bɛ.”GYEMISE 4:8.

1. Nzɔne ati a ɔwɔ kɛ yɛmaa agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la anu mia ɛ?

SAA ɛle Gyihova Dasevolɛ mɔɔ bɛzɔne wɔ a, ɛlɛ debie mɔɔ sonle bolɛ kpole kpalɛ. Ɛ nee Gyihova lɛ agɔnwolɛvalɛ. Noko Seetan ewiade ne anzɛɛ yɛdayɛ mumua ne yɛ sinlidɔlɛ bahola azɛkye zɔhane agɔnwolɛvalɛ ne. Yemɔti a ɔwɔ kɛ yɛmaa agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la anu mia kpalɛ la.

2. (a) Duzu a le agɔnwolɛvalɛ? (Nea ɔ bo ɛkɛ edwɛkɛ ne.) (b) Kɛ ɔkɛyɛ na yɛamaa agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la anu amia ɛ?

2 Ɛze Gyihova kpalɛ ɔ? Ɛte nganeɛ kɛ ɔle ɛ Gɔnwo ɔ? Ɛkulo kɛ agɔnwolɛvalɛ mɔɔ ɛ nee ye lɛ la anu mia kpalɛ ɔ? Gyemise 4:8 kile wɔ mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛyɛ la: “Bɛhwe bɛbikye Nyamenle, na ɔdaye noko ɔkɛbikye bɛ.” Agɔnwolɛvalɛ mɔɔ ɛ nee Gyihova banyia la le bɛ mu nwiɔ bɛ edwɛkɛ. * Saa ɛbɔ mɔdenle kɛ ɛbabikye Gyihova a, ɔdaye noko ɔbabikye wɔ. Saa ɛkɔ zo ɛyɛ ɛhye a, ɛbanwu ye kpalɛ, na kɛzi bɛ agɔnwolɛvalɛ ne bayɛ la bamaa wɔade nganeɛ kɛ Gyisɛse mɔɔ ɔhanle kɛ: “Mɔɔ zoanle me la le nɔhalɛ” yɛɛ “mame meze ye” la. (Dwɔn 7:28, 29) Noko ninyɛne boni mɔ a ɔwɔ kɛ ɛyɛ na wɔabikye Gyihova a?

Kɛzi ɛbahola ɛ nee Nyamenle adendɛ ɛ? (Nea ɛdendɛkpunli 3)

3. Kɛzi yɛbahola yɛ nee Gyihova adendɛ ɛ?

3 Saa ɛkulo kɛ ɛbikye Gyihova a, ɔwɔ kɛ ɛ nee ye tendɛ dahuu. Kɛzi ɛhye bahola ayɛ boɛ ɛ? Dwenle kɛzi ɛ nee ɛ gɔnwo mɔɔ ɔde moa moa la bahola adendɛ la anwo nea. Bɛbahola bɛada bɛahɛlɛ bɛ nwo na bɛadendɛ wɔ telefuu zo. Saa ɛsɛlɛ Gyihova dahuu a, ɛnee ɛlɛtendɛ wɔahile ye. (Kenga Edwɛndolɛ 142:2.) Noko kɛzi ɛbahola wɔamaa Gyihova adendɛ ahile wɔ ɛ? Saa ɛkenga ye edwɛkɛ Baebolo ne dahuu na ɛdwenledwenle nwolɛ a. (Kenga Ayezaya 30:20, 21.) Maa yɛnlea kɛzi adawu ɛhye mɔɔ ɛ nee Gyihova babɔ la bamaa agɔnwolɛvalɛ mɔɔ ɛ nee ye lɛ la anu amia na yeayɛ ɛ Gɔnwo amgba la.

MAA GYIHOVA ƐDENDƐ ƐHILE WƆ WƆ MEKƐ MƆƆ ƐLƐSUKOA BAEBOLO NE LA

4, 5. Kɛzi Gyihova tendɛ kile wɔ wɔ mekɛ mɔɔ ɛlɛsukoa Baebolo ne la ɛ? Maa neazo.

4 Yɛze kɛ Nyamenle dua Baebolo ne azo tendɛ kile awie biala. Noko asoo Baebolo ne bahola amaa wɔabikye Gyihova ɔ? Ɛhɛe! Saa dahuu ɛlɛkenga anzɛɛ ɛlɛsukoa Baebolo ne a, anrɛɛ nea kɛzi ɛte nganeɛ wɔ mɔɔ ɛlɛkenga anwo la. Eza dwenle kɛzi ɛbahola wɔava mɔɔ ɛlɛsukoa la wɔayɛ gyima la anwo. Saa ɛyɛ ɛhye a, ɛnee ɛlɛmaa Gyihova adendɛ ahile wɔ. Ɔbayɛ ɛ Gɔnwo na yeaboa wɔ yeamaa wɔabikye ye kpalɛ.Hibuluma 4:12; Gyemise 1:23-25.

5 Kɛ neazo la, saa ɛkenga Gyisɛse edwɛkɛ ɛhye: “Bɛmmakpondɛ bɛ anwonyia bɛsie azɛlɛ ye azo” la a, kɛzi ɛte nganeɛ ɛ? Saa ɛlɛbɔ mɔdenle kɛ ɛbamaa Gyihova alimoa wɔ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu a, ɛbade nganeɛ kɛ ɔ nye die ɛ nwo. Noko saa ɛkenga Gyisɛse edwɛkɛ ne a bie a ɛbanwu ye kɛ ɔwɔ kɛ ɛtete ninyɛne zo na ɛfa wɔ adwenle ɛsie Nyamenle ɛzonlenlɛ zo kpalɛ. Saa ɛyɛ ye zɔ a, ɛnee Gyihova ɛlɛmaa wɔanwu mɔɔ ɛyɛ a ɛbabikye ye la.Mateyu 6:19, 20.

6, 7. (a) Saa yɛsukoa Baebolo ne a, duzu a fi nu ba a? (b) Saa yɛlɛsukoa Baebolo ne a duzu a ɔwɔ kɛ yɛfa yɛyɛ yɛ bodane a?

6 Nɔhalɛ nu, saa yɛsukoa Baebolo ne a, yɛnwu nzenzaleɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa yɛahola yɛazonle Gyihova kpalɛ la. Eza yɛsukoa ninyɛne mɔɔ ɔyɛ mɔɔ ɛlɔlɛ wɔ nu nee ye subane ngɛnlɛma ne mɔɔ ɔmaa yɛkulo ye kpalɛ la anwo debie. Saa yɛnyia ɛlɔlɛ kpole yɛmaa ye a ɔdaye noko ɔnyia yɛ nwo ɛlɔlɛ kpole na yɛ nee ye agɔnwolɛvalɛ ne anu mia kpalɛ.Kenga 1 Kɔlentema 8:3.

7 Saa yɛkpondɛ kɛ yɛbikye Gyihova a, ɔwɔ kɛ yɛfa adwenle kpalɛ yɛsukoa Baebolo ne. Gyisɛse hanle kɛ: “Ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ la a le kɛ bɛkɛnwu kɛ wɔmɔ a ɛle nɔhalɛ Nyamenle kokye ne a, na bɛkɛnwu Gyisɛse Kelaese, mɔɔ wɔzoa ye la.” (Dwɔn 17:3) Saa yɛkenga Baebolo ne a yɛbahola yɛazukoa ninyɛne fofolɛ dɔɔnwo mɔɔ yɛ anyelielɛ la, noko ɔwɔ kɛ yɛfa yɛyɛ yɛ bodane kɛ yɛbanwu Gyihova kpalɛ kɛ Awie mɔɔ wɔ ɛkɛ.Kenga Adendulɛ 33:13; Edwɛndolɛ 25:4.

8. (a) Adwenle boni a bie mɔ bahola anyia ye wɔ kɛzi Gyihova nee Belemgbunli Yuzaya lile la anwo a? (b) Saa ɛze Gyihova a, kɛzi ɛbade nganeɛ wɔ mɔɔ ɔyɛ la anwo ɛ?

8 Saa Baebolo ne angilehile deɛmɔti Gyihova yɛle ninyɛne bie mɔ la anu a, kɛmɔ ɔle yɛ Gɔnwo kpalɛ la ati, ɔnrɛgyegye yɛ. Kɛ neazo la, mekɛ mɔɔ Yuzaya le belemgbunli wɔ Dwuda la, menli ne zonlenle awozonle. Yuzaya anyɛ bie. “Ɔzɔle [Gyihova] anye.” (2 Arelemgbunli 15:1-5) Noko Gyihova maanle kokobɛ guale ye. Nzɔne ati ɔ? Bɛanga nwolɛ edwɛkɛ wɔ edwɛkɛ ɛhye anu. Yemɔti kɛzi ɛte nganeɛ wɔ mɔɔ Gyihova yɛle la anwo ɛ? Asoo ɔgyegye wɔ na ɔmaa ɛte nganeɛ kɛ Gyihova anyɛ ye boɛ kɛ mgbane ne ala ɔhwenle Yuzaya anzo ɔ? Kyɛkyɛ. Saa ɛze Gyihova kpalɛ a, ɛbanwu ye kɛ dahuu ye ndeanlɛ ne fɛta. Dahuu ‘ɔsuzu ɔtea’ menli. (Gyɛlɛmaya 30:11) Yemɔti, saa wɔannwu deɛmɔti Gyihova hwenle Yuzaya anzo bɔbɔ la a, ɛbahola wɔalie wɔado nu kɛ Gyihova yɛle mɔɔ tenrɛ la.

9. Edwɛkɛ boni a maa yɛte deɛmɔti Gyihova maanle kokobɛ guale Yuzaya la abo a?

9 Baebolo ne ka Belemgbunli Yuzaya mɔɔ ɛnee eza bɛfɛlɛ ye Belemgbunli Ɛzaya la ɛbɛlabɔlɛ nu edwɛkɛ dɔɔnwo kile yɛ. Edwɛkɛ mɔɔ wɔ 2 Edwɛkɛsisilɛ 26:3-5, 16-21 la se ɔbɔle “ɛbɛla kpalɛ ɔmanle ɔzɔle [Gyihova] anye.” Noko eza ɔka kɛ nzinlii ‘ɔmemanle ɔ nwo zo na ɔzɛkyele ɔ nwo.’ Belemgbunli ne bɔle mɔdenle kɛ ɔyɛ debie mɔɔ ɛsɔfo ne mɔ ala a ɔwɔ kɛ bɛyɛ la. Sɛlɛvolɛma abulatwɛ nee ko bɔle mɔdenle kɛ bɛsi ye adenle. Noko kɛzi ɔyɛle ye nyɛleɛ ɛ? Ye anwomemaazo ti ɔvale bɛ nwo ɛya! Edwɛkɛ ɛhye noko maa yɛnwu deɛmɔti Gyihova maanle kokobɛ guale belemgbunli ne la.

Saa ɛnwu Gyihova kpalɛ a, ɛbanyia anwodozo kɛ dahuu ɔyɛ mɔɔ tenrɛ la

10. Nzɔne ati a ɔnle kɛ yɛkpondɛ debie biala mɔɔ Gyihova yɛ la anwo ngilenu ɛ? Kɛzi yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ dahuu Gyihova yɛ mɔɔ tenrɛ la ɛ?

10 Nzɔne a yɛsukoa yɛfi nu a? Wɔ Belemgbunli Yuzaya edwɛkɛ ne anu, yɛnyia edwɛkɛ dɔɔnwo mɔɔ maa yɛte deɛmɔti Gyihova hwenle ɔ nzo la abo a. Noko saa Baebolo ne anga edwɛkɛ ne amuala a, anrɛɛ nzɔne a ɛbayɛ a? Wɔ adwenle bayɛ wɔ kesee kɛ asoo Gyihova yɛle mɔɔ tenrɛ la ɔ? Anzɛɛ ɛbade nganeɛ kɛ Baebolo ne ka edwɛkɛ dɔɔnwo mɔɔ ɔbamaa wɔanyia anwodozo kɛ dahuu Nyamenle yɛ mɔɔ tenrɛ la ɔ? (Mɛla ne 32:4) Saa ɛnwu kɛ Gyihova wɔ ɛkɛ amgba a, ɔbamaa wɔahulo ye na wɔanyia ye nu anwodozo kpalɛ. Na ɔnrɛmaa ɛnrɛkpondɛ debie biala mɔɔ ɔyɛ la anwo ngilenu. Mekɛ mɔɔ ɛlɛsukoa Baebolo ne la, ɛbanwu Gyihova kpalɛ na yeamaa wɔabikye ye.Edwɛndolɛ 77:12, 13.

SAA ƐLƐYƐ NZƐLƐLƐ A ƐNEE ƐLƐTENDƐ WƆAHILE GYIHOVA

11-13. Kɛzi ɛkola ɛnwu ye kɛ Gyihova tie nzɛlɛlɛ ɛ? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.)

11 Saa yɛyɛ asɔne a, ɔmaa yɛbikye Gyihova. Yɛyeyɛ ye, yɛyɛ ye mo na yɛsɛlɛ ye moalɛ. (Edwɛndolɛ 32:8) Noko saa ɛkulo kɛ ɛ nee Gyihova nyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ a, ɔwɔ kɛ ɛdie ɛdi kɛ ɔtie wɔ asɔneyɛlɛ.

12 Menli bie mɔ ka kɛ Nyamenle ɛndie asɔneyɛlɛ na saa ɛyɛ asɔne a ɔmaa ɛ nwo tɔ wɔ ala. Bɛdie bɛdi kɛ asɔneyɛlɛ bahola amaa wɔadwenle wɔ ngyegyelɛ nwo kpalɛ na wɔakpondɛ nwolɛ mualɛ. Ɔle nɔhalɛ kɛ asɔneyɛlɛ kola boa wɔ ndenle ɛhye mɔ azo. Noko saa ɛtendɛ ɛkile Gyihova wɔ asɔneyɛlɛ nu a, ɛnee ɔlɛtie wɔ. Kɛzi ɛkola ɛnwu ye kɛ ɔle zɔ ɛ?

Ɛbahola wɔanyia anwodozo kɛ Gyihova tie wɔ nzɛlɛlɛ

13 Dwenle ɛhye anwo: Kolaa na Gyisɛse ara azɛlɛ ye azo la, ɔnwunle kɛ Gyihova buale Ye azonvolɛ nzɛlɛlɛ. Mɔɔ Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la, ɔhanle ye nzuzulɛ nee ye nganeɛdelɛ ɔhilele ɔ Ze mɔɔ wɔ anwuma la. Kenle ko bie ɔyɛle asɔne nɔe ne amuala. (Luku 6:12; 22:40-46) Saa Gyisɛse dwenlenle kɛ Gyihova ɛndie a, asoo anrɛɛ ɔbayɛ zɔ? Eza Gyisɛse hilehilele ye ɛdoavolɛma kɛzi bɛbazɛlɛ Gyihova la. Saa ɔdwenlenle kɛ Gyihova ɛndie asɔneyɛlɛ a, asoo anrɛɛ ɔbayɛ zɔ? Ɔda ali kɛ ɛnee Gyisɛse ze kɛ Gyihova tie asɔneyɛlɛ amgba. Ɔhanle bɔbɔ kɛ: “Egya, meyɛ wɔ mo somaa kɛ wɔdie me a. Meze kɛ dahuu ɛtie me edwɛkɛ.” Yɛdayɛ noko yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ Gyihova tie yɛ nzɛlɛlɛ.Dwɔn 11:41, 42; Edwɛndolɛ 65:2.

14, 15. (a) Saa yɛbiza ninyɛne titili bie mɔ wɔ yɛ nzɛlɛlɛ nu a kɛzi ɔboa yɛ ɛ? (b) Kɛzi Kathy nzɛlɛlɛ ne maanle ɔbikyele Gyihova ɛ?

14 Tɛ mekɛ ne amuala a ɛbanwu wɔ nzɛlɛlɛ ne anwo mualɛ a. Noko saa ɛbiza ninyɛne titili bie mɔ wɔ wɔ nzɛlɛlɛ nu a, ɛbahola wɔanwu kɛzi Gyihova babua bɛ la kpalɛ, na ɔbamaa wɔanwu ye kɛ amgba ɔwɔ ɛkɛ. Saa ɛka debie biala mɔɔ gyegye wɔ la ɛkile Gyihova a, ɔbabikye wɔ.

15 Kɛ neazo la, ɛnee Kathy ta kɔ daselɛlilɛ noko ɛnee ɔ nye ɛnlie nwo. * Ɔhanle kɛ: “Ɛnee me nye ɛnlie daselɛlilɛ ɛhɔlɛ nwo. Kile kɛ, ɛnee me nye ɛnlie nwolɛ fee.” Mekɛ mɔɔ ɔhɔle pɛnhyɛne la, kpanyinli bie maanle ye anwosesebɛ kɛ ɔva ɔ nwo ɔwula dahuu adekpakyelɛ gyima ne anu. Kathy hanle kɛ: “Ɔvale nwolɛ ademizalɛ kɛlata bɔbɔ ɔmaanle me. Menyɛle me adwenle kɛ mebayɛ adekpakyelɛ gyima ne, eza menzɛlɛle Gyihova dahuu kɛ ɔmaa me nye ɛlie daselɛlilɛ ɛhɔlɛ nwo.” Asoo Gyihova buale ye nzɛlɛlɛ ne? Mɔɔ ɔyɛle adekpakyelɛ gyima ne ɛvolɛ nsa la, akee ɔhanle kɛ: “Kɛmɔ mefa mekɛ dɔɔnwo mekɔ daselɛlilɛ na mesukoa mediema mraalɛ gyɛne la ati, ngyikyi ngyikyi menyia anyuhɔlɛ wɔ kɛzi mebali daselɛ la anu. Ɛnɛ mɔɔ, tɛ kɛ me nye die daselɛlilɛ ɛhɔlɛ nwo, mekulo ye kpalɛ. Bieko, agɔnwolɛvalɛ mɔɔ me nee Gyihova lɛ la anu ɛmia ɛdɛla kɛzi ɛnee ɔde la.” Kathy nzɛlɛlɛ ne maanle ɔbikyele Gyihova amgba.

Kɔ zo bikye Gyihova (Nea ɛdendɛkpunli 16, 17)

YƐ WƆ AFOA NU ƐDEƐ

16, 17. (a) Nzɔne a ɔwɔ kɛ yɛyɛ na yɛamaa agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la anu amia a? (b) Nzɔne a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ bieko anu a?

16 Yɛbahola yɛabikye Gyihova dahuu. Yemɔti bɛmaa yɛhɔ zo yɛdie ye ɔlua Baebolo ne mɔɔ yɛbazukoa ye dahuu na yɛadendɛ yɛahile ye wɔ asɔneyɛlɛ nu la azo. Saa yɛyɛ ɛhye a, agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la anu bamia kpalɛ, na ɔlua ye moalɛ zo yɛbahola yɛagyinla sɔnea biala anloa.

Yɛbahola yɛabikye Gyihova dahuu

17 Noko ɔdwu mekɛ ne bie a ɔnva nwo kɛ yɛsɛlɛ Gyihova dahuu wɔ yɛ ngyegyelɛ bie anwo la, ngyegyelɛ ne ɛnvi ɛkɛ. Ɔba ye zɛhae a, bie a anwodozo mɔɔ yɛlɛ ye wɔ Gyihova anu la baha aze. Bie a yɛbade nganeɛ kɛ Gyihova ɛndie yɛ nzɛlɛlɛ na yɛ adwenle nu bayɛ yɛ kesee kɛ saa amgba ɔle yɛ gɔnwo a. Saa ɛte nganeɛ zɛhae a, nzɔne a ɛbahola wɔayɛ a? Edwɛkɛ mɔɔ doa zo la baboa wɔ.

^ ɛden. 2 Agɔnwolɛvalɛ a le kɛzi menli nwiɔ te nganeɛ maa bɛ nwo na bɛ nee bɛ nwo di la. Ɔwɔ kɛ bɛ mu nwiɔ bɛyɛ debie mɔɔ bamaa bɛ agɔnwolɛvalɛ ne anu amia la.

^ ɛden. 15 Tɛ ye duma kpalɛ ɔ.