Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Di Nɔhalɛ Maa Nyamenle Belemgbunlililɛ Ne Dahuu

Di Nɔhalɛ Maa Nyamenle Belemgbunlililɛ Ne Dahuu

‘Bɛnle ewiade ye ɛdeɛ.’DWƆN 17:16.

EDWƐNE: 63, 129

1, 2. (a) Kɛzi Gyihova mɔɔ yɛdi nɔhalɛ yɛamaa ye la fane ewiade manzonle mɔɔ yɛnva yɛ nwo yɛnwula nu la anwo ɛ? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.) (b) Nzɔne ninyɛne a menli dɔɔnwo di nɔhalɛ maa bɛ a, na duzu a fi nu ba a?

GYIHOVA azonvolɛ ɛngyi afoa biala, eza bɛnva bɛ nwo bɛnwula maanle nwo ɛhulolɛ, nyeyenu anzɛɛ amaamuo mɔɔ fa mgbakyemgbakyenu ba la anu. Nzɔne ati ɔ? Ɔluakɛ yɛkulo Gyihova, yɛdi nɔhalɛ yɛmaa ye na yɛtie ye edwɛkɛ. (1 Dwɔn 5:3) Ɔnva nwo ɛleka mɔɔ yɛde nee ɛleka mɔɔ yɛvi la, yɛdi Nyamenle ngyinlazo ne mɔ azo. Nɔhalɛ mɔɔ yɛdi yɛamaa Gyihova nee ye Belemgbunlililɛ ne la hyia yɛ tɛla debie biala. (Mateyu 6:33) Ɛhye ati a ‘yɛnle ewiade ye ɛdeɛ’ la.Kenga Dwɔn 17:11, 15, 16; Ayezaya 2:4.

2 Ɛnɛ, menli dɔɔnwo di nɔhalɛ maa bɛ maanle, bɛ abusua, bɛ amaamuo anzɛɛ bɛ bɔlo ɛbɔlɛ ekpunli. Ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ ɛhye ɛva ɛzulɛ nee ɛkpɔlɛ ɛra menli dɔɔnwo avinli la, yɛɛ ɔdwu mekɛ ne bie a bɛku menli mɔɔ ɛnle bɛ afoa la. Yɛnva yɛ nwo yɛnwula konle ɛhye mɔ anu ɛdeɛ, noko bɛkola bɛka yɛ nee yɛ mbusua, na bie a bɛbua yɛ mgbɔvodɛne. Saa maanle mgbanyima bie mɔ anzi kpɔkɛ kpalɛ a, ɔbahola yeamaa yɛagyinla bie afoa ɔluakɛ Nyamenle bɔle yɛ mɔɔ yɛkola yɛnwu mɔɔ tenrɛ nee mɔɔ ɔndenrɛ la. (Mɔlebɛbo 1:27; Mɛla ne 32:4) Saa edwɛkɛ mɔɔ ɛnle kpalɛ la si a, kɛzi ɛte nganeɛ ɛ? Ɛkola ɛsi pi anzɛɛ ɛgyinla afoa bie ɔ?

Nɔhalɛ Kilisienema ɛnnyia adwenle kɛ Seetan ewiade ne foa bie le kpalɛ tɛla bie

3, 4. (a) Saa manzonle bie si a, nzɔne ati a yɛngyinla afoa bie ɛ? (b) Nzɔne a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

3 Saa arane ne mɔ ka kɛ maanlema kpalɛ fa bɛ nwo wula maanle ne manzonle nu a, ɔmaa menli dɔɔnwo gyinla bɛ afoa. Noko yɛmɛ yɛdoa Gyisɛse. Yemɔti yɛnva yɛ nwo yɛnwula maanyɛlɛ nee konle nu. (Mateyu 26:52) Nɔhalɛ Kilisienema ɛnnyia adwenle kɛ Seetan ewiade ne foa bie le kpalɛ tɛla bie. (2 Kɔlentema 2:11) Yɛmkpondɛ kɛ yɛfa yɛ nwo yɛwula ewiade manzonle biala anu.Kenga Dwɔn 15:18, 19.

4 Kɛmɔ yɛnli munli la ati, bie a yɛ nuhua bie banyia menli gyɛne nwo adwenle mɔɔ ɛndenrɛ. (Gyɛlɛmaya 17:9; Ɛfɛsɛsema 4:22-24) Wɔ edwɛkɛ ɛhye anu, yɛbanwu ngyinlazo mɔɔ baboa yɛ yeamaa yɛakpo zɔhane nganeɛdelɛ ne mɔɔ fa mgbakyemgbakyenu ba la. Eza yɛbazuzu kɛzi yɛbahola yɛatete yɛ nwo amaa yɛali nɔhalɛ yɛamaa Belemgbunlililɛ ne na yɛadwenle kɛ Gyihova nee Gyisɛse la anwo.

DEƐMƆTI YƐNLE EWIADE NE AFOA LA

5, 6. Mɔɔ Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la, kɛzi ɔbule menli ekpunli ngakyile ne mɔ ɛ, na nzɔne ati ɔ?

5 Saa ɔyɛ se kɛ ɛbazi pi kɛ ɛnrɛgyinla afoa bie a, biza ɛ nwo kɛ, ‘Nzɔne a anrɛɛ Gyisɛse bayɛ a?’ Mɔɔ ɛnee Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la, ɛnee manzonle wɔ menli mɔɔ bɛvi Dwudiya, Galeli nee Samɛlea la avinli. Neazo bie mɔ ɛne. Ɛnee Dwuuma nee Samɛleama ɛndendɛ. (Dwɔn 4:9) Ɛnee Falasiima nee Sadusiima adwenle ɛnyia wɔ ninyɛne dɔɔnwo anwo. (Gyima ne 23:6-9) Dwuuma mɔɔ zukoale mɛla ne la nyianle adwenle kɛ bɛle kpalɛ bɛtɛla bɛdabɛ mɔɔ bɛtɛsukoale mɛla ne la. (Dwɔn 7:49) Yɛɛ ɛnee menli dɔɔnwo kpɔ adwuledievolɛma nee Wulomuma. (Mateyu 9:11) Noko Gyisɛse anva ɔ nwo anwula manzonle ɛhye mɔ bie anu. Ɔhanle Gyihova anwo nɔhalɛ ne yɛɛ ɛnee ɔze kɛ Yizilayɛ le maanle titili maa Nyamenle, noko yeangilehile ye ɛdoavolɛma kɛ bɛle kpalɛ bɛtɛla awie mɔ. (Dwɔn 4:22) Emomu, ɔhilehilele bɛ kɛ bɛhulo awie biala.Luku 10:27.

Gyihova nee Gyisɛse ɛmbu menli ekpunli, maanle anzɛɛ aneɛ bie kɛ bɛle kpalɛ bɛtɛla bie

6 Nzɔne ati a Gyisɛse ambu menli ekpunli bie mɔ kɛ bɛle kpalɛ bɛtɛla bie mɔ ɛ? Ɔlua kɛzi ɔ nee ɔ Ze te nganeɛ maa menli la ati ɔ. Gyihova bɔle alesama mɔɔ bɛvi ɛleka ngakyile la amaa bɛayi azɛlɛ ne. (Mɔlebɛbo 1:27, 28) Yemɔti Gyihova nee Gyisɛse ɛmbu menli ekpunli, maanle anzɛɛ aneɛ bie kɛ bɛle kpalɛ bɛtɛla bie mɔ. (Gyima ne 10:34, 35; Yekile 7:9, 13, 14) Ɔwɔ kɛ yɛsukoa bɛ neazo ne mɔɔ di munli la.Mateyu 5:43-48.

7, 8. (a) Nwane afoa a yɛgyi a, na nzɔne ati ɔ? (b) Nzɔne a ɔwɔ kɛ yɛkakye wɔ alesama ngyegyelɛ ne sɔbelɛ nwo a?

7 Nzɔne ati a yɛngyinla belemgbunli anzɛɛ arane biala anzi ɛ? Ɔluakɛ yɛgyi Gyihova afoa. Ɔle yɛ Belemgbunli. Wɔ Yidɛn, Seetan hanle kɛ Gyihova ɛnrɛhola ɛnrɛnlea alesama anwo zo kpalɛ. Seetan kpondɛ kɛ alesama nyia adwenle kɛ kɛzi ɔyɛ ye ninyɛne la le kpalɛ tɛla Nyamenle ɛdeɛ ne. Gyihova ɛmaa yɛ nwolɛ adenle kɛ yɛkpa awie mɔɔ yɛkulo kɛ yɛgyinla ye afoa la. Na ɛdawɔ noko ɛ? Asoo ɛtie Gyihova ɔluakɛ ɛdie ɛdi kɛ kɛzi ɔyɛ ye ninyɛne la le kpalɛ tɛla wɔ ɛdeɛ ne ɔ? Ɛdie ɛdi kɛ ye Belemgbunlililɛ ne ala a bahola ali yɛ ngyegyelɛ ne mɔ anwo gyima ɔ? Anzɛɛ ɛnea a menli bahola anlea bɛ nwo boɛ adɛla Nyamenle ɔ?Mɔlebɛbo 3:4, 5.

8 Kɛ neazo la, saa awie biza wɔ kɛzi ɛnwu maanyɛlɛ eku bie anzɛɛ eku gyɛne la a, edwɛkɛ boni a ɛbaha a? Eku ɛhye mɔ bie lɛ adwenle kpalɛ na bɛkulo kɛ bɛboa menli. Noko yɛze kɛ Gyihova Belemgbunlililɛ ne ala a bahola ali alesama ngyegyelɛ ne mɔ anwo gyima na yeaye nzisi yeavi ɛkɛ bɔkɔɔ a. Kɛ anrɛɛ awie biala bayɛ mɔɔ ɔnea a ɔle kpalɛ la, yɛdi adehilelɛ mɔɔ Gyihova fa maa yɛ wɔ asafo ne anu la azo. Ɛhye ati a koyɛlɛ wɔ asafo ne anu la.

9. Ngyegyelɛ boni a ɛnee alimoa Kilisienema bie mɔ wɔ nu a, na nzɔne a ɛnee ɔwɔ kɛ bɛyɛ a?

9 Wɔ ɛvoya mɔɔ limoa la anu, ɛnee Kilisienema bie mɔ mɔɔ bɛwɔ Kɔlente la ɛlɛsu kpolera, mɔɔ bie se “Mewɔ Pɔɔlo afoa la,” ɛnee bie se, “Mewɔ Apɔlɔso afoa.” Bie se, “Mewɔ Pita afoa,” ɛnee bie noko se, “Mewɔ Kelaese afoa.” Mɔɔ Pɔɔlo dele ɛhye la, ɔzinle ɔ nwo. Ɛnee ɛhye le ngyegyelɛ kpole, ɔluakɛ ɛnee anzodwolɛ mɔɔ wɔ asafo ne anu la la esiane nu. Yemɔti ɔbizale ɔ mediema ne mɔ kɛ: “Bɛhyɛ Kelaese anu ekpunli ekpunli ɔ?” Pɔɔlo dule bɛ folɛ kɛ: “Mediema, melɛ yɛ Awulae Gyisɛse Kelaese duma ne mesɛlɛ bɛ kɛ bɛmaa bɛ muala bɛ nloa ɛzɛ bɛ nwo; bɛmmamaa mgbakyemgbakye biala bada bɛ avinli. Bɛhye bɛ nwo file wɔ adwenle nu nee bɛ kpɔkɛbɔlɛ nu.” Zɔhane ala a ɔde ye ɛnɛ a. Ɔnle kɛ mgbakyemgbakyenu ba asafo ne anu.1 Kɔlentema 1:10-13; kenga Wulomuma 16:17, 18.

10. Nzɔne a Pɔɔlo hakyele Kilisienema wɔ nwo a, na boni a yɛsukoa yɛfi nu a?

10 Pɔɔlo hakyele Kilisienema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la kɛ bɛbadɛnla anwuma yemɔti ɔnle kɛ bɛfa bɛ adwenle bɛsie “ewiade ninyɛne zo.” (Felepaema 3:17-20) * Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la gyi Nyamenle nee Kelaese agyakɛ anu. Saa awie gyi maanle bie agyakɛ anu wɔ maanle gyɛne zo a, ɔnva ɔ nwo ɔnwulowula bɛ ngyegyelɛ nee bɛ maanyɛlɛ nu. Zɔhane ala a ɔnle kpalɛ kɛ menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la bava bɛ nwo awulowula ewiade ne ngyegyelɛ nee maanyɛlɛ nu a. (2 Kɔlentema 5:20) Menli mɔɔ bɛbadɛnla azɛlɛ ye azo dahuu la noko di nɔhalɛ maa Belemgbunlililɛ ne yɛɛ bɛnva bɛ nwo bɛnwulowula ewiade ɛhye manzonle nu.

TETE Ɛ NWO KƐ ƐBALI NƆHALƐ WƆAMAA GYIHOVA TUMILILƐ NE

11, 12. (a) Saa yɛkpondɛ kɛ yɛdi nɔhalɛ yɛmaa Nyamenle Belemgbunlililɛ ne a, subane boni mɔ a ɔwɔ kɛ yɛkoati a? (b) Adwenle boni a adiema raalɛ bie nyianle wɔ awie mɔ anwo a, na nzɔne a boale ye ɔmaanle ɔhakyile a?

11 Wɔ ewiade ne ɛleka dɔɔnwo, saa menli nwu awie mɔ mɔɔ bɛ nee bɛ tetedwɛkɛ, amaamuo nee bɛ aneɛ le ko la a, bɛte nganeɛ titili bie bɛmaa bɛ. Ɔyɛ a bɛfa ɛleka mɔɔ bɛvi la bɛtu bɛ nloa anu. Noko ɔnle kɛ yɛnyia subane ɛhye bie. Emomu, ɔwɔ kɛ yɛkakyi kɛzi yɛdwenle la na yɛtete yɛ adwenle amaa yɛanva yɛ nwo yɛanwulowula ewiade ne debie biala anu. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛayɛ ɛhye ɛ?

12 Kɛ neazo la, bɛwole Mirjeta * (Nea ɔ bo ɛkɛ ne edwɛkɛ) wɔ maanle bie mɔɔ ɛnee bɛfɛlɛ ye Yugoslavia la anu. Wɔ ɛleka mɔɔ bɛtetele ye la, ɛnee menli kpɔ Serbiama. Mɔɔ ɔzukoale Gyihova anwo debie la, ɔnwunle kɛ Gyihova ɛmbu menli ekpunli bie mɔ ɛndɛla bie mɔ na Seetan a kpondɛ kɛ menli kpɔ bɛ nwo a. Yemɔti ɔbɔle mɔdenle kɛ ɔbahakyi ye adwenle. Noko mekɛ mɔɔ konle bie zile aneɛ bie mɔ mɔɔ bɛde ɛleka mɔɔ Mirjeta wɔ la avinli la, ɔnyianle Serbiama anwo adwenle ɛtane bieko. Ɛnee ɔngulo kɛ ɔka edwɛkpa ne bie ɔkile bɛ bɔbɔ. Ɛnee ɔze kɛ ɛhye ɛnle kpalɛ, yemɔti ɔzɛlɛle Gyihova kɛ ɔboa ye ɔmaa ɔhakyi ye adwenle. Eza ɔzɛlɛle ye kɛ ɔboa ye ɔmaa ɔbɔ adekpakyelɛ bo. Mirjeta ka kɛ: “Menwu kɛ moalɛ mɔɔ tɛla biala la a le kɛ ɛbava wɔ adwenle wɔazie ɛzonlenlɛ gyima ne azo. Mebɔ mɔdenle kɛ mebazukoa Gyihova ɛlɔlɛ subane ne wɔ daselɛlilɛ gyima ne anu na menwu kɛ menli nwo adwenle ɛtane ne mɔɔ melɛ la ɛvi ɛkɛ.”

13. (a) Nzɔne a dole Zoila a, na kɛzi ɔyɛle ye nyɛleɛ ɛ? (b) Nzɔne a yɛsukoa yɛfi Zoila anwubielɛ ne anu a?

13 Adiema raalɛ Zoila mɔɔ vi Mexico la dule hɔle Europe. Ɛnee mediema mɔɔ vi Latin America ɛleka gyɛne la wɔ asafo mɔɔ ɔhɔle nu la anu. Zoila hanle kɛ ɛnee bie mɔ fa maanle mɔɔ ɔvi nu, ye amaamuo nee ye edwɛne golo ɔ nwo. Ɔvale ɛya yemɔti ɔzɛlɛle Gyihova kɛ ɔboa ye ɔmaa ɔhomo ɔ nwo zo. Saa yɛdayɛ a, anrɛɛ nzɔne a yɛbayɛ a? Yɛ mediema mrenyia nee mraalɛ bie mɔ tɛpele kɛ bɛkɛhomo bɛ nwo zo wɔ mekɛ mɔɔ bɛkɛde ɛleka mɔɔ bɛvi la anwo edwɛkɛ ɛtane bie la. Ɔti yɛmkpondɛ kɛ yɛka edwɛkɛ anzɛɛ yɛyɛ debie mɔɔ ɔbamaa menli ekpunli bie ade nganeɛ kɛ bɛle kpalɛ bɛtɛla awie mɔ la. Yɛngulo kɛ yɛmaa mgbakyemgbakyenu ba asafo ne anu anzɛɛ ɛleka gyɛne biala.Wulomuma 14:19; 2 Kɔlentema 6:3.

Sɛlɛ Gyihova kɛ ɔboa wɔ ɔmaa ɛbu menli kɛmɔ ɔbu bɛ la

14. Nzɔne a baboa wɔ yeamaa wɔabu menli kɛmɔ Gyihova bu bɛ la ɛ?

14 Yɛ muala yɛze kɛ Gyihova azonvolɛ le menli ko, yemɔti ɔnle kɛ yɛte nganeɛ ɛlɛ kɛ maanle bie le kpalɛ tɛla bie. Noko bie a wɔ abusua nee menli mɔɔ ɛ nee bɛ dɛnlanle la banyia ɛ nwo zo tumi bɛamaa wɔahulo ɛleka mɔɔ ɛvi la. Yemɔti ɔyɛ a ɛbanyia menli mɔɔ asolo bɛ maanle, amaamuo, aneɛ anzɛɛ bɛ nwo nane la anwo adwenle ɛtane. Nzɔne a baboa wɔ yeamaa wɔahakyi wɔ adwenle a? Dwenledwenle kɛzi Gyihova bu menli mɔɔ bɛte nganeɛ kɛ bɛ maanle anzɛɛ bɛdabɛ mumua ne bɛle kpalɛ bɛtɛla awie mɔ la anwo. Yɛ edwɛkɛ ɛhye anwo neɛnleanu dɔɔnwo wɔ ɛ ti anwo debiezukoalɛ anzɛɛ abusua ɛzonlenlɛ nu. Akee sɛlɛ Gyihova kɛ ɔboa wɔ ɔmaa ɛbu menli kɛmɔ ɔbu bɛ la.Kenga Wulomuma 12:2.

Amaa yɛali nɔhalɛ yɛamaa Gyihova la, ɔwɔ kɛ yɛtie ye ɔnva nwo mɔɔ menli bayɛ atia yɛ la (Nea ɛdendɛkpunli 15, 16)

15, 16. (a) Kɛmɔ yɛle ngakyile la ati, nzɔne a awie mɔ bɛayɛ a? (b) Kɛzi awovolɛ bahola aboa bɛ mra bɛamaa bɛali nɔhalɛ bɛamaa Gyihova ɛ?

15 Yɛkpondɛ kɛ yɛfa adwenle mɔɔ anu te la yɛsonle Gyihova. Ɔti ɔdwu mekɛ ne bie a yɛbayɛ ngakyile yɛavi menli mɔɔ yɛ nee bɛ yɛ gyima, yɛ gɔnwo mɔ sukuluma, yɛ kpalɛzoamra anzɛɛ yɛ mbusuafoɔ anwo. (1 Pita 2:19) Gyisɛse hanle kɛ kɛmɔ yɛle ngakyile la ati, menli bakpɔ yɛ. Ɔwɔ kɛ ɛkakye kɛ menli mɔɔ dwazo tia yɛ la anu dɔɔnwo ɛnze Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo ɛhwee. Ɔti bɛnde deɛmɔti ɔwɔ kɛ yɛdi nɔhalɛ yɛmaa Belemgbunlililɛ ne yɛtɛla alesama arane la abo.

16 Amaa yɛali nɔhalɛ yɛamaa Gyihova la, ɔwɔ kɛ yɛtie ye ɔnva nwo mɔɔ menli bayɛ anzɛɛ bɛbaha bɛahile yɛ la. (Daneɛle 3:16-18) Ɔyɛ se ɔmaa ngakula titili kɛ bɛbayɛ ngakyile bɛavi awie mɔ anwo. Awovolɛ, bɛboa bɛ mra bɛmaa bɛnyia akɛnrasesebɛ wɔ sukulu. Bie a ɛ mra sulo kɛ bɛbakpo fɛlɛnra ahyebizalɛ anzɛɛ bɛbava bɛ nwo bɛawula maanle ɛvoyialilɛ gyɛne nu. Bɛlɛyɛ abusua ɛzonlenlɛ a, bɛbahola bɛazukoa kɛzi Gyihova bu ninyɛne ɛhye mɔ la anwo debie. Kilehile bɛ kɛzi bɛbahilehile bɛ diedi ne anu kpalɛ wɔ ɛbulɛ nu la. (Wulomuma 1:16) Saa ɔbayɛ boɛ a, eza ɛ nee ɛ mra ne mɔ kilehilevolɛma ɛdendɛ na kilehile mɔɔ bɛdie bɛdi la anu kile bɛ.

MAA Ɛ NYE ƐLIE GYIHOVA ABƆDEƐ KƆSƆƆTI ANWO

17. Adwenle boni a ɔnle kɛ yɛnyia a, na nzɔne ati ɔ?

17 Yɛ nye ta die aleɛ, aneɛ, amaamuo nee ninyɛne mɔɔ wɔ ɛleka mɔɔ yɛdɛnlanle la anwo. Noko asoo dahuu yɛte nganeɛ kɛ ninyɛne mɔɔ yɛkulo la le kpalɛ tɛla mɔɔ menli gyɛne kulo la ɔ? Gyihova kpondɛ kɛ yɛ nye die ninyɛne ngakyile mɔɔ yebɔ la anwo. (Edwɛndolɛ 104:24; Yekile 4:11) Yemɔti, nzɔne ati a dahuu ɔwɔ kɛ ɛnyia adwenle kɛ kɛzi ɛyɛ wɔ ninyɛne la le kpalɛ tɛla awie mɔ ɛ?

Gyihova kpondɛ kɛ menli kɔsɔɔti tɛnla aze dahuu

18. Nzɔne ati a ɔle kpalɛ kɛ yɛbu menli kɛmɔ Gyihova bu bɛ la ɛ?

18 Gyihova kpondɛ kɛ menli kɔsɔɔti sukoa ɔ nwo debie, bɛsonle ye na bɛtɛnla aze dahuu. (Dwɔn 3:16; 1 Temɔte 2:3, 4) Yemɔti saa yɛ mediema lɛ nzuzulɛ mɔɔ ɔnee yɛ ɛdeɛ ne ɛnle ko na Gyihova die to nu a, yɛkulo kɛ yɛtie bɛ. Saa yɛyɛ zɔ a, yɛ nye balie na yɛ nee yɛ mediema ayɛ ko dahuu. Kɛmɔ yɛnwu ye la, ɔluakɛ yɛkulo kɛ yɛdi nɔhalɛ yɛmaa Gyihova nee ye Belemgbunlililɛ ne la ati, yɛnva yɛ nwo yɛnwulowula ewiade ne manzonle nu. Yɛkyi anwomemaazo nee ɛzulɛ subane ne mɔɔ wɔ Seetan ewiade ne anu la. Yɛyɛ Gyihova mo kɛ yehilehile yɛ yemaa yɛhulo anzodwolɛ na yɛbɛlɛ yɛ nwo aze la! Yɛte nganeɛ kɛ edwɛndolɛnli ne mɔɔ hanle kɛ: “Bɛnlea kɛ ɔsi ɔle kɛnlɛma nee kpalɛ, kɛ mediema kɛbɔ nu kɛdɛnla koyɛlɛ nu” la.Edwɛndolɛ 133:1.

^ ɛden. 10 Bie a ɛnee menli mɔɔ bɛwɔ Felepae asafo ne anu la bie mɔ lɛ tumi kɛlata kɛ bɛle Wulomuma, na ɔlua ɛhye ati bɛlɛ nwolɛ adenle dɔɔnwo bɛtɛla bɛ mediema mɔɔ bɛnlɛ Wulomuma tumi kɛlata la.

^ ɛden. 12 Tɛ bɛ aluma kpalɛ ɔ.