Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Nea Wɔ Agɔnwolɛvalɛ Boɛ Wɔ Awieleɛ Mekɛ Ɛhye Anu

Nea Wɔ Agɔnwolɛvalɛ Boɛ Wɔ Awieleɛ Mekɛ Ɛhye Anu

“Agɔnwolɛ ɛtane sɛkye ɛbɛla kpalɛ.”—1 KƆLENTEMA 15:33.

EDWƐNE: 73, 119

1. Mekɛ boni anu a yɛde a?

YƐDE mekɛ mɔɔ “anwongyelelɛ dɔɔnwo” wɔ nu la anu. Ɔvi 1914 mɔɔ “awieleɛ mekɛ ne” bɔle ɔ bo la, ewiade tɛnlabelɛ ne ɛzɛkye ɛdɛla biala. (2 Temɔte 3:1-5) Na yɛze kɛ ninyɛne bahɔ zo azɛkye, ɔluakɛ Baebolo ne ka kɛ “amumuyɛma nee adalɛma bahɔ zolɛ amaa bɛ ti ayɛ se kpalɛ.”2 Temɔte 3:13.

2. Nzɔne ninyɛne a menli dɔɔnwo fa dielie bɛ nye a? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.)

2 Ɛnɛ, menli dɔɔnwo nea ɛbɛla ɛtane, ninyɛne mɔɔ fane ngonyia nee sunsum evinli nyɛleɛ nwo la anzɛɛ bɛyɛ basabasa bɛfa bɛdielie bɛ nye. Kɛ neazo la, bɛka basabasayɛlɛ nee ɛbɛlatane nwo edwɛkɛ wɔ Yintanɛte, tɛlevihyɛne zo gyimalilɛ, sini, mbuluku nee magazine nu kɛ asɛɛ nvonleɛ biala ɛnle nwo. Eza bɛlie nyɛleɛ mɔɔ ɛnee bɛbu bɛ kɛ bɛle ɛtane la bɛdo nu na bɛlie bie mɔ bɛdo nu wɔ mɛla nu wɔ ɛleka bie mɔ. Noko ɛhye ɛngile kɛ Gyihova die nyɛleɛ ɛhye mɔ to nu.Kenga Wulomuma 1:28-32.

3. Kɛzi menli bu bɛdabɛ mɔɔ bɛdi Nyamenle ngyinlazo zo la ɛ?

3 Wɔ ɛvoya mɔɔ limoa la anu, ɛnee menli nea basabasayɛlɛ nee ɛbɛlatane fa dielie bɛ nye. Noko Gyisɛse ɛdoavolɛma anyɛ bie, ɔluakɛ ɛnee bɛdi Nyamenle ngyinlazo zo. Ɛhye ‘zinle’ menli mɔɔ bɛ nee bɛ de la anwo. Yemɔti bɛgolole Kilisienema ne anwo na bɛyɛle bɛ kpɔdekpɔde. (1 Pita 4:4) Ɛnɛ, menli dɔɔnwo bu bɛdabɛ mɔɔ bɛdi Nyamenle ngyinlazo zo la kɛ bɛ nwo yɛ ɛzulolɛ. Nɔhalɛ nu, Baebolo ne bɔ yɛ kɔkɔ kɛ awie biala mɔɔ doa Kelaese Gyisɛse la “bɛbayɛ ye kpɔdekpɔde.”2 Temɔte 3:12.

“AGƆNWOLƐ ƐTANE SƐKYE ƐBƐLA KPALƐ”

4. Nzɔne ati a ɔnle kɛ yɛkulo ewiade ɛhye a?

4 Saa yɛkpondɛ kɛ yɛyɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ a, ɔnlɛ kɛ “yɛkulo ewiade anzɛɛ ewiade debie biala.” (Kenga 1 Dwɔn 2:15, 16.) Seetan, “ɛtane ewiade ɛhye nyamenle” ne a nea ewiade ne azo a. Ɔlɛdua ɛzonlenlɛ ngakyile, arane, gualilɛ ngyehyɛleɛ nee tɛlevihyɛne nee riledio zo gyimalilɛ zo yeabɛlɛbɛla menli. (2 Kɔlentema 4:4; 1 Dwɔn 5:19) Yɛmkpondɛ kɛ ewiade ne nyia yɛ nwo zo tumi yemɔti yɛkpo agɔnwolɛ ɛtane. Baebolo ne bɔ yɛ kɔkɔ kɛ: “Bɛmmamaa bɛbɛlɛbɛla bɛ, Agɔnwolɛ ɛtane sɛkye ɛbɛla kpalɛ.”1 Kɔlentema 15:33.

5, 6. Nwane mɔ a ɔnle kɛ yɛ nee bɛ tu a, na duzu ati ɔ?

5 Saa yɛkulo kɛ yɛ nee Gyihova agɔnwolɛvalɛ ne tɛnla ɛkɛ a, ɔnle kɛ yɛ nee awie biala mɔɔ yɛ ninyɛndane la tu. Menli mɔɔ bɛse bɛsonle Gyihova noko bɛndie ye la boka nwo. Na saa bɛyɛ ɛtane kpole na bɛanlu bɛ nwo a, yɛ nee bɛ ɛndu bieko.Wulomuma 16:17, 18.

6 Menli kulo kɛ bɛmaa bɛ gɔnwo mɔ anye die bɛ nwo na bɛdie bɛ bɛto nu. Yemɔti saa yɛ nee menli mɔɔ bɛndie Nyamenle la tu a, bie a yɛbayɛ bɛ nyɛleɛ ne bie. Kɛ neazo la, saa yɛ nee menli mɔɔ bɛbɔ nla nu ɛbɛlatane la tu a, bie a yɛbayɛ kɛ bɛdabɛ la. Ɛhye bie ɛdo yɛ mediema bie mɔ ɛlɛ. Na bɛdule bɛdabɛ mɔɔ bɛanlu bɛ nwo la. (1 Kɔlentema 5:11-13) Saa bɛanlu bɛ nwo a bɛ tɛnlabelɛ ne bayɛ kɛ mɔɔ Pita hanle nwolɛ edwɛkɛ la.Kenga 2 Pita 2:20-22.

7. Nwane mɔ a ɔwɔ kɛ yɛfa bɛ agɔnwolɛ kpalɛ a?

7 Yɛkulo kɛ yɛyɛ awie biala kpalɛ ɛdeɛ, noko ɔnle kɛ yɛfa menli mɔɔ bɛndie Nyamenle la agɔnwolɛ kyengye. Ɔnle kpalɛ kɛ Dasevolɛ bie nee awie mɔɔ bɛtɛsɔnenle ye kɛ Gyihova sonvolɛ la bayɛ agyalɛ ngyehyɛleɛ a. Saa Nyamenle die yɛ to nu a, ɔle kpalɛ ɔtɛla kɛ menli ɛhye mɔ balie yɛ ado nu. Menli mɔɔ yɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ la ala a ɔwɔ kɛ yɛfa bɛ agɔnwolɛ kpalɛ a. Gyisɛse hanle kɛ: “Me diema nrenya nee me diema raalɛ nee me nli a le awie biala mɔɔ yɛ mɔɔ Nyamenle kpondɛ la.”Maake 3:35.

Saa Gyihova die yɛ to nu a, ɔle kpalɛ ɔtɛla kɛ menli mɔɔ bɛngulo ye la balie yɛ ado nu

8. Kɛzi agɔnwolɛ ɛtane hanle tete Yizilayɛma ɛ?

8 Agɔnwolɛ ɛtane fa ngyegyelɛ ba. Kɛ neazo la, kolaa na Yizilayɛma adwu Ɛwɔkɛ Azɛlɛ ne azo la, Gyihova bɔle bɛ kɔkɔ wɔ menli mɔɔ ɛnee de ɛkɛ la anwo. Ɔhanle kɛ: “Bɛmmabɔ bɛ ti aze bɛmaa bɛ nyamenle ne mɔ yɛɛ bɛmmasonle bɛ, anzɛɛ bɛmmayɛ bɛ ɛzonlenlɛ ne mɔ bie. Bɛzɛkye bɛ na bɛbubu bɛ ɛzonlenlɛ mpila ne mɔ dwɔkɔdwɔkɔ. Bɛzonle me ngomekye, [Gyihova] bɛ Nyamenle ne.” (Adendulɛ 23:24, 25) Noko bɛ nuhua dɔɔnwo anva nɔhalɛlilɛ anli adehilelɛ mɔɔ Nyamenle vale maanle bɛ la azo. (Edwɛndolɛ 106:35-39) Boni a vile nu rale a? Nzinlii Gyihova kpole Yizilayɛ maanle ne na ɔkpale Kilisiene asafo ne kɛ ye menli.Mateyu 23:38; Gyima ne 2:1-4.

NEA MƆƆ ƐKENGA NEE MƆƆ ƐNEA LA BOƐ

9. Nzɔne ati a ewiade ɛhye adwelielilɛ ninyɛne bahola ayɛ esiane ɛ?

9 Ewiade ɛhye adwelielilɛ ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ bie a le TV zo gyimalilɛ, Yintanɛte nee mbuluku la kola sɛkye agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la. Tɛ ninyɛne ɛhye mɔ bodane a le kɛ bɛboa yɛ bɛamaa yɛanyia diedi wɔ Gyihova nee ye ɛwɔkɛ ne mɔ anu. Emomu, ɔmaa menli fa bɛ nwo to Seetan ewiade ne anwo zo. Yemɔti ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ kpalɛ na yɛannea, yɛangenga anzɛɛ yɛandie debie biala mɔɔ ɔbamaa yɛanyia “ewiade atiakunluwɔzo” la.Taetɛse 2:12.

10. Kɛzi bɛbayɛ ewiade ɛhye adwelielilɛ ninyɛne ne ɛ?

10 Ɔnrɛhyɛ, bɛbazɛkye Seetan ewiade ne nee ye adwelielilɛ ninyɛne ɛtane ne mɔ amuala. Baebolo ne se: “Ewiade nee nuhua atiakunluwɔzo ninyɛne ne mɔ amuala bapɛ nu aze, na sonla ne mɔɔ yɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ la de aze dahuu.” (1 Dwɔn 2:17) Edwɛndolɛnli ne noko hanle kɛ: “Bɛbaminli amumuyɛma abo zo.” Akee ɔdoale zo kɛ: “Na bɛlɛvoma bava azɛlɛ ne ayɛ bɛ ɛdeɛ, na bɛ nye alie bɛ ɛkpazilɛ nwo.” Mekɛ tendenle nyɛ? “Tenlenema bava azɛlɛ ne ayɛ bɛ ɛdeɛ, na bɛadɛnla zolɛ dahuu.”Edwɛndolɛ 37:9, 11, 29.

11. Kɛzi Nyamenle boa yɛ ɔmaa yɛdi nɔhalɛ yɛmaa ye ɛ?

11 Gyihova ahyehyɛdeɛ ne ɛnle kɛ Seetan ewiade ne la, ɔmaa yɛbɔ ɛbɛla mɔɔ ɔbamaa yɛanyia dahuu ngoane la. Gyisɛse hanle ye wɔ asɔneyɛlɛ nu kɛ: “Ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ la a le kɛ bɛkɛnwu kɛ wɔmɔ a ɛle nɔhalɛ Nyamenle kokye ne a, na bɛkɛnwu Gyisɛse Kelaese, mɔɔ wɔzoa ye la.” (Dwɔn 17:3) Gyihova ɛlɛdua ye ahyehyɛdeɛ ne azo yeamaa yɛanyia debie biala mɔɔ yɛhyia nwo na yɛanwu ye la. Kɛ neazo la, yɛlɛ magazine, brohyua, mbuluku, vidio nee Yintanɛte zo edwɛkɛ dɔɔnwo mɔɔ boa maa yɛsonle ye dahuu a. Ye ahyehyɛdeɛ ne yɛ ngyehyɛleɛ maa yɛkɔ debiezukoalɛ dahuu wɔ asafo mɔɔ bo 110,000 la anu wɔ ewiade amuala. Mɔɔ yɛsukoa wɔ debiezukoalɛ nee nyianu bo la maa diedi mɔɔ yɛlɛ wɔ Gyihova nee ye ɛwɔkɛ ne mɔ anu la anu mia.Hibuluma 10:24, 25.

BƐGYA NƆHALƐ “KELESEƐNENLI” ALA

12. Kilehile Baebolo folɛdulɛ mɔɔ se bɛgya nɔhalɛ ‘Keleseɛnema’ ala la anu.

12 Ɔwɔ kɛ Kilisienema mɔɔ kulo kɛ gya la nea ahenle mɔɔ bɛkulo kɛ bɛ nee ye tu la boɛ. Baebolo ne bɔ kɔkɔ kɛ: “Bɛ nee bɛdabɛ mɔɔ bɛnlie Kelaese bɛnli la mmatu. Kɛ ɔkɛyɛ na kpalɛ nee ɛtane adila agɔnwolɛ ɛ? Kɛ ɔkɛyɛ na wienyi nee awozinli abɔ nu adɛnla ɛ?” (2 Kɔlentema 6:14) Eza ɔka kɛ ɔwɔ kɛ Nyamenle azonvolɛ gya nɔhalɛ ‘Keleseɛnema’ ala, kile kɛ ɔwɔ kɛ bɛgya menli mɔɔ bɛyila bɛ nwo zo na bɛzɔne bɛ mɔɔ bɛdi Gyihova ngyinlazo zo la. (1 Kɔlentema 7:39) Saa ɛgya sonla zɛhae mɔɔ ɔkulo Gyihova la a, ɔbaboa wɔ yeamaa wɔali nɔhalɛ wɔamaa Nyamenle.

Saa ɛgya awie mɔɔ ɔkulo Gyihova la a, ɔbaboa wɔ yeamaa wɔali nɔhalɛ wɔamaa Nyamenle

13. Agyalɛ nwo mɛla boni a Nyamenle vale maanle Yizilayɛma a?

13 Gyihova ze mɔɔ le kpalɛ maa yɛ la, ye mɛla mɔɔ se bɛgya nɔhalɛ ‘Keleseɛnema’ ala la ɛnle debie fofolɛ. Kɛ neazo la, suzu mɔɔ Gyihova hanle hilele Yizilayɛma wɔ menli mɔɔ ɛnzonle ye anwo la anwo nea. Ɔluale Mosisi anwo zo ɔhanle kɛ: “Bɛmmagya bɛ bie, bɛmmafa bɛ mra mraalɛ bɛmaa menli zɔhane amra mrenya gya bɛ, yɛɛ bɛmmagya menli zɔhane amra mraalɛ bɛmaa bɛ mra mrenya. Saa bɛyɛ ye zɔhane a bɛbahakyi bɛ mra mrenya ne mɔ, bɛnrɛli [Gyihova] anzi bieko, na bɛbahɔzonle awozonle. Ɔba ye zɛhae a, [Gyihova] bava bɛ nwo ɛya na yeazɛkye bɛ muala ndɛndɛ.”Mɛla ne 7:3, 4.

14, 15. Kɛmɔ Sɔlɔmɔn anli Gyihova mɛla zo la ati, nzɔne a dole ye a?

14 Sɔlɔmɔn rayɛle belemgbunli wɔ Yizilayɛ la, ɔzɛlɛle Gyihova kɛ ɔmaa ye nrɛlɛbɛ, na Gyihova diele ye. Yemɔti Sɔlɔmɔn liele duma kɛ belemgbunli mɔɔ ɔze nrɛlɛbɛ wɔ maanle mɔɔ di boɛ la anu. Nɔhalɛ nu, Hyiba belemgbunli raalɛ ne anye liele Sɔlɔmɔn nrɛlɛbɛ ne anwo yemɔti ɔzele ye kɛ: “Nɔhalɛ, mɔɔ bɛhanle bɛhilele me la ɛndwu mɔɔ medame meranwu ye me nye zo la foa ko bɔbɔ.” (1 Arelemgbunli 10:7) Noko Sɔlɔmɔn neazo ne maa yɛnwu mɔɔ bahola ado awie mɔɔ ɔbakpo Nyamenle mɛla na yeagya awie mɔɔ ɔnzonle Gyihova la.Nolobɔvo ne 4:13-14.

15 Ɔnva nwo kɛ Gyihova yilale Sɔlɔmɔn la, yeandie mɛla ɛhye mɔɔ anu la ɛkɛ la. Sɔlɔmɔn “anye liele nyɛvolɛ mraalɛ dɔɔnwo” mɔɔ ɛnee bɛnzonle Gyihova la anwo, na awieleɛ kolaa ne ɔgyale mraalɛ 700 yɛɛ ɔnyianle mgbɔnla 300. Boni a vile nu rale a? Sɔlɔmɔn yɛle kpanyinli bɔkɔɔ la, ye mraalɛ ne mɔ ‘hakyile ye adwenle manle ɔzonlenle maanle zo awozonle. Sɔlɔmɔn yɛle ɛtane tiale Gyihova.’ (1 Arelemgbunli 11:1-6) Agɔnwolɛ ɛtane ammaa yeanli nɔhalɛ yeamaa Gyihova. Saa ɛhye holale dole Sɔlɔmɔn a, ɛnee ɔbahola yɛado awie biala. Ɛhye ati a yɛnyɛ yɛ adwenle bɔbɔ kɛ yɛbagya awie mɔɔ ɔngulo Gyihova la a!

16. Folɛdulɛ boni a Baebolo ne fa maa awie mɔɔ ye bokavolɛ ɛnzonle Gyihova la ɛ?

16 Na saa awie gyale kolaa na yearayɛ Gyihova sonvolɛ ɛ? Baebolo ne se: “Bɛmɛ nwuvolɛ mraalɛ, bɛbɛlɛ bɛ nwo aze bɛmaa bɛ hu mɔ, amaa nuhua mɔɔ ɔ hu ɛnlie Nyamenle Edwɛkɛ ne ɛnli la, bɛalua bɛ nyɛleɛ zo bɛahwe ye bɛarɛlɛ Nyamenle, mɔɔ ɔnrɛhyia kɛ bɛkɛha edwɛkɛ kpɔkɛ ko bɔbɔ a.” (1 Pita 3:1) Ɛhye fane kunli mɔɔ ɔ ye ɛnzonle Gyihova la noko anwo. Nyamenle Edwɛkɛ ne anu la ɛkɛ: Yɛ kunli anzɛɛ yelɛ kpalɛ na fa Nyamenle ngyinlazo mɔɔ fane agyalɛ nwo la yɛ gyima. Na saa wɔ bokavolɛ ne nwu kɛ wɔhakyi a, ɔdaye noko ɔbahulo kɛ ɔbazonle Gyihova. Agyalɛma dɔɔnwo ɛnyia anwubielɛ ɛhye bie.

Ɛ NEE MENLI MƆƆ KULO GYIHOVA LA ƐDU

17, 18. Nzɔne a boale Nowa maanle ɔnyianle ngoane wɔ Azuyilɛ ne anu a, yɛɛ duzu a boale alimoa Kilisienema ɔmaanle bɛnyianle ngoane wɔ Gyɛlusalɛm ɛzɛkyelɛ ne anu a?

17 Agɔnwolɛ ɛtane bamaa wɔayɛ Gyihova anwo anzosesebɛ, noko agɔnwolɛ kpalɛ baboa wɔ yeamaa wɔali nɔhalɛ wɔamaa ye. Nowa yɛle neazo kɛnlɛma. Ɔdɛnlanle aze wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee “sonla amumuyɛyɛlɛ ne ɛyɛ kpole kpalɛ wɔ azɛlɛ ye azo, na ɛtane ngome ɛyi ye adwenle nee ye ahonle nu tɛkɛɛ” la anu. (Mɔlebɛbo 6:5) Ɛnee menli ɛtane ne ɛyɛ kpole, ɔti Gyihova bɔle kpɔkɛ kɛ ɔbazɛkye ɛtane ewiade zɔhane. Noko ɛnee Nowa le ngakyile. Baebolo ne se ɔle ‘sonla mɔɔ ɔdi pɛlepɛle’ yɛɛ ɔ nee “Nyamenle bɛ avinli ande ɛlɛ.”Mɔlebɛbo 6:7-9.

18 Nowa nee menli mɔɔ bɛngulo Gyihova la andu. Ɔ nee ye abusua ne anye bolole bobɔle ɛlɛne ne, eza ɔbɔle “pɛlepɛlelilɛ nwo nolo.” (2 Pita 2:5) Ɛnee Nowa nee ɔ ye, ɔ mra mrenyia nsa ne nee bɛ ye mɔ le agɔnwolɛma kpalɛ. Bɛ nye bolole bɛyɛlɛ ninyɛne mɔɔ Nyamenle anye die nwo la, ɛhye ati bɛnyianle ngoane wɔ Azuyilɛ ne anu. Yɛ muala yɛle bɛ bo zo amra, yemɔti ɔwɔ kɛ ɔyɛ yɛ fɛ kɛ Nowa nee ye abusua ne diele Gyihova na bɛkpole agɔnwolɛ ɛtane la. Alimoa Kilisienema noko anva menli mɔɔ bɛngulo Gyihova la agɔnwolɛ. Bɛdiele ye na mekɛ mɔɔ bɛzɛkyele Gyɛlusalɛm wɔ 70 Y.M. la, bɛnyianle ngoane.Luku 21:20-22.

Saa yɛ nee menli mɔɔ bɛkulo Gyihova la tu a, ɔbaboa yɛ yeamaa kɛzi ewiade fofolɛ ne anu asetɛnla bayɛ la adɛnla yɛ adwenle nu (Nea ɛdendɛkpunli 19)

19. Nzɔne a baboa yɛ yeamaa yɛali nɔhalɛ yɛamaa Gyihova a?

19 Yɛ nee awie biala mɔɔ ɔngulo Gyihova la ɛndu kɛmɔ Nowa nee ye abusua ne yɛɛ alimoa Kilisienema yɛle la. Yɛlɛ mediema mgbe dɔɔnwo mɔɔ yɛbahola yɛava bɛ agɔnwolɛ a. Bɛbaboa yɛ bɛamaa yɛagyinla “kpundii wɔ diedi ne anu” wɔ mekɛ ɛsesebɛ ɛhye anu. (1 Kɔlentema 16:13; Mrɛlɛbulɛ 13:20) Saa bɛsɛkye ɛtane ewiade ɛhye na yɛnyia ngoane yɛtɛnla Gyihova ewiade fofolɛ ne anu a, nea kɛzi ɔbayɛ anyelielɛ a! Nea kɛzi nwolɛ hyia kɛ yɛbakpo agɔnwolɛ ɛtane kɛkala a!