Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ Ngakyile

Ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ Ngakyile

Ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ Ngakyile

FA MEKƐ tendenle biala mɔɔ ɛbahola la nea anwomanyunlu, noko ɛnrɛnwu sunsum nu sonla biala. Gyele ɛ nzo, noko ɛnrɛde bie ane. Noko akee, sunsum nu menli wɔ ɛkɛ. Bɛze nrɛlɛbɛ kpole yɛɛ bɛlɛ tumi, asolo bɛ aluma nee bɛ subane. Bie mɔ boa yɛ; bie mɔ noko kulo kɛ bɛboda yɛ. Yɛ nwo edwɛkɛ hyia bɛ kɔsɔɔti.

Nɔhalɛ Nyamenle mumua ne le Sunsum. (Dwɔn 4:24) Ɔlɛ duma titile bie mɔɔ maa ɔyɛ ngakyile ɔfi adalɛ nyamenle dɔɔnwo ne mɔ anwo. Ye duma a le Gyihova. (Edwɛndolɛ 83:18, NW) Edwɛndolɛnli ne hɛlɛle kɛ: ‘Gyihova le bedevinli, yɛɛ ɔwɔ kɛ bɛye ye ayɛlɛ kpole; ɔwɔ kɛ bɛsulo ye bɛtɛla nyamenle kɔsɔɔti. Ɔluakɛ maanle maanle nyamenle ne mɔ le mmonle; Gyihova a bɔle anwumaneamra a. Enililɛ nee tumi ɛbɔ ɛyia ye, anwosesebɛ nee kɛnlɛma ɛyi ye ɛzonlenlɛ sua ne.’—Edwɛndolɛ 96:4-6.

Nɔhalɛ Nyamenle Ne Anwo Ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ

Baebolo ne ka kɛ: “Awie biala ɛtɛnwunle Nyamenle ɛlɛ.” (Dwɔn 1:18) Yɛnrɛhola yɛnrɛde kɛzi ɔde nee ye anyunlunyia ne abo kɛmɔ sonla mɔɔ bɛwole ye anyezinlira la ɛnrɛhola ɛnrɛhile kɛzi debie kɔla de la. Noko, kɛmɔ kilehilevolɛ kpalɛ fa edwɛkɛ mɔɔ ɔ bo ɛdelɛ ɛnyɛ se kilehile ninyɛne mɔɔ abo ɛdelɛ yɛ se anu maa ye sukoavoma la, zɔhane ala a Nyamenle dua ye Edwɛkɛ Baebolo ne azo fa ninyɛne mɔɔ ɛnyelɛ nwu bɛ la kilehile ninyɛne mɔɔ ɛnyelɛ ɛnnwu bɛ la anu a. Gyihova dua ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ mɔɔ ɔyele ɔhilele ye tete azonvolɛ mɔɔ di nɔhalɛ la azo maa yɛnwu ninyɛne mɔɔ wɔ anwuma la na yɛte agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee ye banyia la abo.

Kɛ neazo la, ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ bie mɔɔ ngapezonli Yizikeɛle nwunle ye la fa Gyihova anyunlunyia to senle, wienyi kpole, safaya ezukoa bolɛ, nee nyangondonle nwo. Wɔ ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ fofolɛ nu, ɛzoanvolɛ Dwɔn nwunle Gyihova kɛ ɔde belemgbunli ebia zo na ɔhanle kɛ Nyamenle “anyunlu ta kɛ ezukoa awolɛ ne mɔɔ bɛfɛlɛ bɛ gyasepa nee kanɛlea la,” na ɔdoale zo kɛ “nyangondonle kɛnlɛma mɔɔ zɔho ezukoa bolɛ ne mɔɔ bɛfɛlɛ ye ɛmelade la ɛdo ɛbɛnra ɛyia belemgbunli ebia kpole ne.” Ngilehilenu ɛhye kile kɛ ɛleka mɔɔ Gyihova wɔ la ta, ɔle kɛnlɛma, yɛɛ anzondwolɛ wɔ ɛkɛ.—Yekile 4:2, 3; Yizikeɛle 1:26-28.

Ngapezonli Daneɛle noko nwunle Gyihova wɔ ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ nu, ɔnwunle kɛ ‘anwumabɔvolɛma apenle bulu mɔnwo apenle bulu gyigyi Gyihova anyunlu ɛkɛ.’ (Daneɛle 7:10) Nea kɛzi ɛhye bayɛ nwanwane a! Anwumabɔvolɛ kokye bɔbɔ mɔɔ ɛbanwu ye wɔ ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ nu la yɛ nwanwane, na akee anwumabɔvolɛma apenle apenle dɔɔnwo mɔɔ di munli la!

Bɛha anwumabɔvolɛma anwo edwɛkɛ kɛyɛ 400 wɔ Baebolo ne anu, bɛ ekpunli ne bie mɔ aluma a le sɛlafen nee kyɛlɔbem. Giliki nee Hibulu edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ bɛhile ɔ bo “anwumabɔvolɛ” wɔ Baebolo ne anu la kile “ɛbɔfoɔ” anzɛɛ soanvolɛ. Ɛhye ati, anwumabɔvolɛ ne mɔ kola nee bɛ nwo di adwelie, na bɛ nee menli lile adwelie wɔ tete ne. Tɛ menli mɔɔ dɛnlanle azɛlɛ ye azo wɔ tete ne la a ɛhakyi anwumabɔvolɛma a. Gyihova bɔle sunsum nu menli ɛhye mɔ mekɛ tendenle kolaa na yeabɔ sonla.—Dwobu 38:4-7.

Wɔ Daneɛle ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne anu, ɛnee anwumabɔvolɛma dɔɔnwo ɛboɔboa bɛ nloa ɛlɛnea debie titile bie. Akee Daneɛle nwunle “debie bie mɔɔ zɔho sonla ra la” kɛ ɔlɛba Gyihova belemgbunli ebia ne anwo na “bɛmanle ye ebialilɛ tumi, anyunlunyia, yɛɛ enililɛ, amaa aleɛabo maanle maanle mɔɔ ka aneɛ ngakyile la azonle ye.” (Daneɛle 7:13, 14) “Sonla ra” ne mɔɔ lɛ dibilɛ kpole wɔ sunsum nu ɛleka ne la a le Gyisɛse Kelaese mɔɔ bɛdwazo ye bɛvi mɔwuamra anu, na bɛva azɛlɛ ye azo tumililɛ kɔsɔɔti bɛwula ɔ sa nu la. Ɔnrɛhyɛ, ye tumililɛ ne barali menli arane kɔsɔɔti agyakɛ anu na yeaye anwodolɛ, alɔbɔlɛ, nyanelilɛ, ehyia nee ewule bɔbɔ yeavi ɛkɛ.—Daneɛle 2:44.

Nɔhalɛ nu, Gyisɛse mɔɔ bɛvale ye bɛziele Belemgbunli la manle anwumabɔvolɛma mgbe mgbe mɔɔ di nɔhalɛ na bɛkpondɛ alesama boɛyɛlɛ la anye liele kpole. Noko, mɔɔ yɛ alɔbɔlɛ la, tɛ sunsum nu abɔdeɛ kɔsɔɔti a dele nganeɛ zɔhane a.

Nyamenle Nee Menli Agbɔvolɛ

Wɔ alesama asetɛnla mɔlebɛbo, anwumabɔvolɛ bie nyianle ɛhulolɛ kɛ ɔwɔ kɛ menli sonle ye, yemɔti ɔhakyile ɔ nwo Seetan, mɔɔ kile “Dwazotiavolɛ.” Seetan mɔɔ vale ɛtane rale la dwazo tia Gyihova mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ tɛla awie biala la. Anwumabɔvolɛma gyɛne bokale Seetan anwo dele atua. Baebolo ne fɛlɛ bɛ sunsum ɛtane. Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ kpɔ alesama na bɛ ti yɛ se. Amaneɛnwunlɛ, nzisi, anwodolɛ, ehyia nee konle dɔɔnwo mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo la vi bɛ.

Ɔwɔ nuhua kɛ ɛnɛ Keleseɛnemaanle ne anu asɔne dɔɔnwo ɛnga Seetan anwo edwɛkɛ kɛmɔ ɛnee bɛyɛ ye dɛba ne la ɛdeɛ, noko Dwobu buluku ne mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la maa yɛnwu anwumabɔvolɛ ɛhye mɔɔ ɛde atua la subane nee ye bodane. Ɔka kɛ: ‘Kenle ko Nyamenle anzɛɛ anwuma amra hɔle Gyihova anyunlu kɛ bɛkava bɛ nwo bɛahile ye, na Seetan ɔdaye ɔhɔle ɛkɛ ne bie.’ Wɔ adwelielilɛ ne anu Seetan dole Dwobu ɛzonle kɛ ninyɛne mɔɔ ɔnyia ɔfi Nyamenle ɛkɛ la ati a ɔsonle ye a. Mekɛ mɔɔ Seetan bɔ mɔdenle ahile kɛ ye edwɛkɛ ne le nɔhalɛ la, ɔmanle Dwobu anwo hyelele ye, ɔhunle ye nyɛmoa nee ɔ mra bulu ne mɔ. Yemɔ anzi ɔmanle nyila mgbole bobɔle Dwobu anwo amuala. Mɔdenle mɔɔ Seetan bɔle la amuala yɛle mgbane.—Dwobu 1:6-19; 2:7.

Adwenle kpalɛ bie ati a Gyihova ɛmaa Seetan adenle mekɛ tendenle zɛhae a, noko ɔnrɛgyakyi ye ɔnrɛmaa ɔnrɛdɛnla aze dahuu. Ɔnrɛhyɛ bɛbaye Abɔnsam bɛavi ɛkɛ. Bɛbɔ ɔ bo bɛlɛdi ɛhye anwo gyima na bɛha nwolɛ edwɛkɛ wɔ Yekile buluku ne anu. Ɛkɛ ne edwɛkɛ ne twe adwenle kɔ edwɛkɛ bie mɔɔ zile wɔ sunsum nu ɛleka ne mɔɔ nwolɛ bara yɛ nvasoɛ la azo. Yɛkenga kɛ: “Akee konle zile anwuma lɔ. Nyamenle soanvolɛ kpanyinli Maekeɛle [Gyisɛse Kelaese mɔɔ bɛdwazo ye] nee ɔ sa zo Nyamenle soanvolɛma nee nane anwo ɛzulolɛ ne [Seetan] nee ɔdaye ye soanvolɛma honle. Maekeɛle nee ɔ sa zo lile nane ne anwo zo konim. Yemɔti bɛdule nane ne nee ye soanvolɛma ne amuala bɛvile anwuma lɔ. Bɛvuandinle nane anwo ɛzulolɛ ne mɔɔ le kɛ ɛlɛnrɛne la bɛdole azɛlɛ ye azo. Yemɔ a le mɔmoane ɛwɔlɛ ne mɔɔ bɛfɛlɛ ye Abɔnsam anzɛɛ Seetan, mɔɔ ɛbɛlɛbɛla ewiade amra amuala la. Bɛvuandinle ye soanvolɛma ne mɔ noko bɛguale azɛlɛ ye azo.”—Yekile 12:7-9.

Yɛ ye nzonlɛ kɛ Seetan ‘ɛlɛbɛlɛbɛla ewiade amra amuala.’ Ɔdua adalɛ ɛzonlenlɛ zo ɔbɛlɛbɛla menli ɔye bɛ adwenle ɔfi Gyihova nee ye Edwɛkɛ ne azo. Adalɛ edwɛkɛ ɛhye mɔɔ ko a le kɛ sonla wu a ɔkɔ sunsum nu ɛleka. Menli lɛ adwenle ngakyile dɔɔnwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anwo. Kɛ neazo la, wɔ Abibile nee Ehyea maanle nu, menli dɔɔnwo die di kɛ sonla wu a ɔkɔ sunsum nu ewiade bie anu ɔ nee ye mgbanyima mɔɔ ɛwu la kɔtɛnla. Avinli ɛleka nee Abɔnsam senle nu ngilehilelɛ ne gyi adwenle mɔɔ menli lɛ kɛ sonla wu a ɔkɔ zo ɔtɛnla aze la azo.

Asoo Sonla Wu A Ɔkɔ Anwuma?

Na diedi mɔɔ menli mgbe dɔɔnwo mɔɔ wɔ ewiade ye anu lɛ kɛ kpalɛma kɔsɔɔti kɔ anwuma la noko ɛ? Ɔle nɔhalɛ kɛ kpalɛma bie mɔ bahɔ ɛkɛ ne ɛdeɛ, noko bɛ dodo le ekyii bie saa ɛfa bɛ ɛto menli mgbe mgbe mɔɔ ɛwu la anwo a. Baebolo ne ka kɛ ‘bɛbakpɔne’ anzɛɛ bɛbadɔ menli 144,000 bɛavi azɛlɛ ye azo na bɛamaa bɛazonle kɛ “sɛlɛvolɛma” anzɛɛ ɛsɔfoma nee “arelemgbunli wɔ azɛlɛ ye azo.” (Yekile 5:9, 10; 14:1, 3) Bɛ nee Gyisɛse Kelaese, sonla Ra ne babɔ nu ayɛ anwuma arane, Nyamenle Belemgbunlililɛ. Zɔhane arane ne baye Seetan nee ye sunsum ɛtane ne mɔ avi ɛkɛ na yeayɛ azɛlɛ ne paladaese. Menli mɔɔ ɛwu la anu dɔɔnwo bazia ara ngoane nu bieko kenlebie na bɛanyia adenle bɛadɛnla aze dahuu wɔ zɔhane Paladaese ne anu wɔ azɛlɛ ye azo.—Luku 23:43.

Saa yɛbaha ye sikalɛ a, sunsum nu menli dɔɔnwo wɔ sunsum nu ɛleka ne. Mɔɔ le kpole wɔ bɛ nu la a le Gyihova Nyamenle, ngoane kɔsɔɔti Bɔvolɛ ne. Anwumabɔvolɛma apenle apenle ɛlɛsonle ye nɔhalɛ nu. Anwumabɔvolɛma mɔɔ ɛha mɔɔ Seetan gyi bɛ ti la ɛdwazo ɛtia Gyihova na bɛlɛkɔ zo bɛabɛlɛbɛla alesama. Bieko, ‘bɛkpɔne’ anzɛɛ bɛdɔ alesama anu ekyii bɛvi azɛlɛ ye azo mɔɔ bɛbamaa bɛ gyima titile bie mɔ wɔ anwuma a. Mekɛ mɔɔ ɛhye wɔ yɛ adwenle nu la, akee bɛmaa yɛzuzu bɛdabɛ mɔɔ bɛwɔ sunsum nu ɛleka ne, nee kɛzi yɛbahola yɛ nee bɛ ali ngitanwo la anwo.