Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Fa Wɔ Ahonle Muala Kulo Tenleneyɛlɛ

Fa Wɔ Ahonle Muala Kulo Tenleneyɛlɛ

Fa Wɔ Ahonle Muala Kulo Tenleneyɛlɛ

“Ɛhulole tenleneyɛlɛ.”—EDW. 45:7, NW.

1. Duzu a baboa yɛ na yɛalua “ndenle fɔɔnwo” ne anu a?

GYIHOVA ɛlɛdua ye Edwɛkɛ ne nee ye sunsum nwuanzanwuanza ne azo amaa menli ava ye “ndenle fɔɔnwo” ne anu. (Edw. 23:3) Noko akee, ɔluakɛ yɛnli munli la ati ɔdwu mekɛ ne bie a yɛfi adenle ne azo. Yemɔti ɔhyia mɔdenlebɔlɛ kpalɛ na yɛahola yɛazia yɛayɛ mɔɔ tenrɛ. Duzu a baboa yɛ na yɛali konim a? Kɛmɔ Gyisɛse yɛle la, ɔwɔ kɛ yɛdayɛ noko yɛkulo tenleneyɛlɛ.—Bɛgenga Edwɛndolɛ 45:7, NW. *

2. Duzu a le “ndenle fɔɔnwo” ne?

2 Duzu a le “ndenle fɔɔnwo” ne? Bɛle kɛ bɛ gyakɛ abo zo adenle la. Gyihova tenlene ngyinlazo ne mɔ a maa bɛnwu ye a. Wɔ Hibulu nee Giliki aneɛ nu, “tenleneyɛlɛ” kile debie mɔɔ le “fɔɔnwo” la, na ɔfane ɛbɛlabɔlɛ nwo ngyinlazo mɔɔ bɛdi zo pɛpɛɛpɛ la anwo. Kɛmɔ Gyihova le “tenleneyɛlɛ ɛvileka” la ati, ye azonvolɛ maa ɔkile bɛ ɛbɛla kpalɛ ɛbɔlɛ adenle na bɛfa zo.—Gyɛ. 50:7, NW.

3. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛazukoa Nyamenle tenleneyɛlɛ ne anwo ninyɛne dɔɔnwo ɛ?

3 Saa yɛbɔ mɔdenle kɛ yɛbavi yɛ ahonle kɔsɔɔti anu yɛali Nyamenle tenlene ngyinlazo ne mɔ azo bɔkɔɔ a, yɛɛ ɔbalie yɛ yeado nu a. (Mɛla 32:4) Gyihova Nyamenle anwo debie mɔɔ yɛdua ye Edwɛkɛ Baebolo ne azo yɛsukoa la a yɛfa yɛbɔ ɔ bo a. Mekɛ mɔɔ yɛlɛkɔ zo yɛazukoa ɔ nwo ninyɛne, yɛahwe yɛabikye ye alehyenlɛ biala la, ɛnee ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ye tenleneyɛlɛ la ɛlɛyɛ kpole. (Gye. 4:8) Eza ɔwɔ kɛ yɛdi Nyamenle adehilelɛ mɔɔ wɔ ye Edwɛkɛ Baebolo ne anu la azo wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛsi kpɔkɛ mɔɔ nwolɛ hyia wɔ yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu la.

Bɛkpondɛ Nyamenle Tenleneyɛlɛ

4. Duzu a Nyamenle tenleneyɛlɛ mɔɔ yɛkpondɛ la kile a?

4 Bɛgenga Mateyu 6:33. Mɔɔ Nyamenle kpondɛ mɔɔ yɛyɛ anzɛɛ ye tenleneyɛlɛ mɔɔ yɛkpondɛ la kile dɔɔnwo tɛla Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkɛ ne ɛhanlɛ. Amaa Gyihova alie yɛ ɛzonlenlɛ ne ado nu la, ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ ɛbɛlabɔlɛ nee ye ngyinlazo ne mɔ mɔɔ kpogya la yɛ ko mekɛ biala. Duzu a ɔwɔ kɛ menli mɔɔ ɛlɛkpondɛ Gyihova tenleneyɛlɛ la kɔsɔɔti yɛ a? Ɔwɔ kɛ bɛfa “su fofolɛ ne mɔɔ Nyamenle ɛbɔ ye kɛ ɔdaye ye ɛsaso na ɔkile ɔ nwo wɔ nɔhalɛ ɛbɛla mɔɔ tenrɛ na ɔle nwuanzaanwu la anu la bɛwula.”—Ɛfɛ. 4:24.

5. Duzu a baboa yɛ amaa yɛali bɛsanudolɛ zo konim a?

5 Mekɛ mɔɔ yɛlɛbɔ mɔdenle kɛ yɛbava Nyamenle tenlene ngyinlazo yɛabɔ yɛ ɛbɛla la, ɔdwu mekɛ ne bie a yɛ sinlidɔlɛ bahola amaa yɛ sa nu ado. Duzu a baboa yɛ amaa yɛali bɛsanudolɛ zo konim na yɛazukoa kɛ yɛbahulo tenleneyɛlɛ na yɛava yɛabɔ yɛ ɛbɛla ɛ? (Mrɛ. 24:10) Ɔwɔ kɛ yɛfa “ahonle kpalɛ nee diedi mɔɔ si pi” la yɛkɔ Gyihova anyunlu wɔ asɔneyɛlɛ nu. (Hib. 10:19-22) Ɔwɔ kɛ Keleseɛnema mɔɔ bɛkpokpa bɛ nee bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛ azɛlɛ ye azo anyelazo la kɔsɔɔti nyia diedi wɔ Kelaese Gyisɛse gyima mɔɔ ɔlɛyɛ kɛ yɛ Ɛsɔfo Kpanyinli nee ye ɛkpɔnelɛ afɔle ne anu. (Wulo. 5:8; Hib. 4:14-16) Bɛhilele tumi mɔɔ wɔ Gyisɛse mogya ne mɔɔ ɔvale ɔbɔle afɔle anu la wɔ Ɛzinzalɛ Arane mɔɔ bɛlumuale bɛyɛle la anu. (1 Dwɔn 1:6, 7) Bɛhanle ye wɔ nu kɛ: “Nɔhalɛ nu, saa ɛfa neanleɛ kɔkɔlɛ ɛnea debie mɔɔ le kɛ ɛbenle anzɛɛ ebo la wɔ kɛnlaneɛ bo a ɛnwu deɛ ne fufule; yemɔti saa yɛ ɛtane ne mɔ le kɛ ɛbenle anzɛɛ ebo bɔbɔ, na yɛgyinla Kelaese mogya ne azo yɛnea kɛmɔ Nyamenle yɛ ye la a yɛbanwu bɛ fufule.” (July 1879, m. 6) Nea nziezielɛ kɛnlɛma mɔɔ Gyihova ɛyɛ kɛ ɔdua ɔ Ra ne ɛkpɔnelɛ afɔle ne azo yealie yɛ a!—Aye. 1:18.

Nea Wɔ Konle Tɛladeɛ Ne Boɛ

6. Duzu ati a ɔhyia kɛ yɛnea yɛ sunsum nu konle tɛladeɛ ne boɛ a?

6 Ɔwɔ kɛ yɛfa “pɛlepɛlelilɛ” anzɛɛ tenleneyɛlɛ yɛyɛ ‘bulalɛ enyinlike yɛbutu yɛ kɛnra azo’ mekɛ biala, ɔluakɛ ɔle sunsum nu konle tɛladeɛ ne mɔɔ Nyamenle ɛva ɛmaa yɛ la foa mɔɔ anwo hyia. (Ɛfɛ. 6:11, 14) Saa kenlensa ye ala a yɛdu yɛ nwo yɛmaa Gyihova anzɛɛ yɛva ɛvolɛ dɔɔnwo yɛzonle ye bɔbɔ a, ɔhyia kɛ yɛnea yɛ sunsum nu konle tɛladeɛ ne boɛ alehyenlɛ biala. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ bɛdo Abɔnsam nee ye sunsum ɛtane ne mɔ bɛgua azɛlɛ ye azo. (Yek. 12:7-12) Seetan ɛva ɛya na ɔze kɛ ye mekɛ ɛha ekyi bie. Ɛhye ati, yemia ɛkpɔlɛ mɔɔ ɔfa ɔba Nyamenle menli anwo zo la anu. Asoo ɔnle kɛ yɛmaa tenleneyɛlɛ mɔɔ yɛfa yɛayɛ ‘bulalɛ enyinlike yɛabutu yɛ kɛnra azo’ la anwo kyia yɛ ɔ?

7. Saa yɛze kɛzi ɔhyia kɛ yɛfa tenleneyɛlɛ yɛyɛ ‘bulalɛ enyinlike yɛbutu yɛ kɛnra azo’ a kɛzi ɔbaha yɛ nyɛleɛ ɛ?

7 Bulalɛ enyinlike mɔɔ bɛfa bɛbutu bɛ kɛnra azo la bɔ sogyanli ahonle nwo bane. Ɔluakɛ yɛnli munli la ati, yɛ sɛkɛlɛneɛ adenle zo ahonle ne le mɛlɛbɛla yɛɛ yezɛkye yebo zo. (Gyɛ. 17:9) Kɛmɔ yɛ ahonle ne tɔ kɔ ɛtane zo la ati, ɔhyia kɛ yɛtete ye na yɛtenrɛdenrɛ ye. (Mɔl. 8:21) Saa yɛfa tenleneyɛlɛ yɛyɛ ‘bulalɛ enyinlike yɛbutu yɛ kɛnra azo’ a yɛnrɛye wɔ mekɛ ekyi bie bɔbɔ anu. Yɛnrɛva ninyɛne mɔɔ Nyamenle kyi la yɛnrɛlielie yɛ nye yɛɛ yɛnrɛdwenledwenle ninyɛndane nwo. Yɛnrɛzɛkye mekɛ mɔɔ sonle bolɛ la wɔ tɛlevihyɛne ɛnleanlɛ nwo. Emomu, yɛbabɔ mɔdenle yɛayɛ mɔɔ sɔ Gyihova anye la dahuu. Saa yɛdwenle ninyɛndane nwo wɔ mekɛ ekyi bie anu bɔbɔ a ɔbahola yeamaa yɛadu koti. Noko Gyihova baboa yɛ na yɛadwazo bieko.—Bɛgenga Mrɛlɛbulɛ 24:16.

8. Duzu ati a ɔhyia kɛ yɛfa ‘diedi yɛyɛ bɛ sa nu enyinlike’ a?

8 Yɛ sunsum nu konle tɛladeɛ ne foa fofolɛ a le “diedi” mɔɔ yɛfa yɛayɛ “bɛ sa nu enyinlike” la. Ɔboa yɛ ɔmaa ‘yɛdie Abɔnsam senle ɛda ne mɔɔ ɔkɛdo la amuala yɛnlua bɛ.’ (Ɛfɛ. 6:16) Diedi nee Gyihova anwo ɛlɔlɛ boa yɛ maa yɛbɔ ɛbɛla tenlene na yɛkɔ zo yɛdua dahuu ngoane adenle ne azo. Saa yɛkɔ zo yɛsukoa kɛ yɛbahulo Gyihova a, ɛbulɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ye tenleneyɛlɛ la bayɛ kpole. Na yɛ adwenle ne noko ɛ? Kɛzi ɔboa yɛ wɔ mɔdenle mɔɔ yɛbɔ yɛkulo tenleneyɛlɛ la anu ɛ?

Bɛnyia Adwenle Mɔɔ Anu La Ɛkɛ

9. Saa yɛlɛ adwenle mɔ anu la ɛkɛ ne wienyi la a, duzu nvasoɛ a yɛnyia a?

9 Wɔ yɛ ɛzɔnenlɛ mekɛ nu, yɛbiza Gyihova kɛ ɔmaa yɛ “adwenle mɔɔ anu la ɛkɛ ne wienyi la.” (1 Pita 3:21) Ɔluakɛ yɛlɛ diedi wɔ Gyisɛse ɛkpɔnelɛ afɔle ne anu la ati, Gyisɛse mogya ne keda yɛ ɛtane zo na yɛnyia gyinlabelɛ kpalɛ wɔ Nyamenle anyunlu. Noko akee, saa yɛbahɔ zo yɛanyia zɔhane gyinlabelɛ ne dahuu a, ɛnee ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ adwenle nu da ɛkɛ ne wienyi. Saa ɔdwu mekɛ ne bie na yɛ adwenle ne bua yɛ fɔlɛ anzɛɛ bɔ yɛ kɔkɔ a, ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ nye die ɔluakɛ ɛnee ɔlɛyɛ gyima kpalɛ. Kɔkɔbɔlɛ ɛhye bahile kɛ yɛ adwenle ne ɛtɛwule wɔ Gyihova ndenle fɔɔnwo ne mɔ anwo. (1 Tem. 4:2) Noko adwenle ne bahola ayɛ debie gyɛne amaa bɛdabɛ mɔɔ bɛkpondɛ kɛ bɛkulo tenleneyɛlɛ la.

10, 11. (a) Ka anwubielɛ mɔɔ ɔkile deɛmɔti ɔwɔ kɛ yɛtie yɛ adwenle ne mɔɔ yɛva Baebolo ne yɛtete ye la. (b) Duzu ati a saa yɛkulo tenleneyɛlɛ a yɛ nye die kpole a?

10 Saa yɛyɛ ɛtane a, yɛ adwenle ne bahola abua yɛ fɔlɛ anzɛɛ agyegye yɛ. Kakula bie vile ‘adenle fɔɔnwo’ ne azo. Nrenya nee raalɛ nla nwo nvoninli ɛnleanlɛ nee wii ɛnlonlɛ gyale ye. Saa ɔkɔ debiezukoalɛ a ye adwenle bua ye fɔlɛ yɛɛ saa ɔkɔ daselɛlilɛ a ɔte nganeɛ kɛ ɔle nabalaba, yemɔti ɔgyakyile Keleseɛnema gyimalilɛ ɛhye mɔ. Ɔhanle kɛ, “Noko ɛnee menze kɛ me adwenle babua me fɔlɛ.” Ɔvale ɔzɔle zo kɛ, “Me ngoaseasɛm ne doale zo asɛɛ ɛvolɛ nna.” Akee ɔbɔle ɔ bo ɔdwenlenle nwo kɛ ɔbazia yeara nɔhalɛ ne anu bieko. Ɔnva nwo kɛ ɛnee ɔdwenle kɛ Gyihova ɛnrɛdie ye la, ɔyɛle asɔne na ɔzɛlɛle ɛtanefakyɛ. Yeandwu mitini bulu, ɔ nli rakpɔlale ye na ɔdule ye folɛ kɛ ɔzia ɔrɛla debiezukoalɛ. Ɔhɔle debiezukoalɛ na ɔbodole asafo nu kpanyinli ko kɛ ɔ nee ye ɛrazukoa. Nzinlii, bɛzɔnenle ye, na ɔlale Gyihova ase kɛ ɔliele ye ngoane la.

11 Ɔda ali kɛ saa yɛyɛ mɔɔ ɔtenrɛ la a yɛnyia zolɛ nvasoɛ. Saa yɛsukoa yɛkulo tenleneyɛlɛ na yɛfa yɛbɔ yɛ ɛbɛla a, yɛ nye balie kpalɛ ɔluakɛ yɛlɛyɛ mɔɔ sɔ yɛ anwuma Selɛ ne anye la. Wɔmɔ suzu nwo nea! Mekɛ ɛlɛba mɔɔ nganeɛ kpalɛ ala a alesama adwenle bamaa bɛade a; bɛbala Nyamenle subane ali wɔ adenle mɔɔ di munli la azo. Ɛhye ati, bɛmaa yɛhulo tenleneyɛlɛ wɔ yɛ ahonle nu na yɛmaa Gyihova anye ɛlie.—Mrɛ. 23:15, 16.

12, 13. Kɛzi yɛbahola yɛatete yɛ adwenle ne ɛ?

12 Duzu a yɛbahola yɛayɛ yɛava yɛatete yɛ adwenle ne a? Mekɛ mɔɔ yɛlɛsukoa Ngɛlɛlera ne nee mbuluku mɔɔ gyi Baebolo ne azo la, ɔhyia kɛ yɛkakye kɛ “tenlenenli dwenle na yeabua edwɛkɛ.” (Mrɛ. 15:28) Suzu nvasoɛ mɔɔ yɛnyia ye edwɛkɛ ɛhye azo wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛsuzu gyima nwo la anwo. Saa ɔda ali wienyi kɛ gyima bie nee mɔɔ Ngɛlɛlera ne ka la ɛnyia a, yɛ nuhua dɔɔnwo di adehilelɛ mɔɔ akɛlɛ nɔhavo nee nrɛlɛbɛvolɛ eku ne fa maa la azo. Noko akee, saa ɔnla ali wienyi kɛ gyima bie le kpalɛ maa Keleseɛnema anzɛɛ ɔnle kpalɛ ɔmmaa bɛ a, ɔwɔ kɛ yɛkpondɛ Baebolo nu ngyinlazo mɔɔ ɔfane nwo la na yɛfa asɔneyɛlɛ yɛsuzu ngyinlazo ɛhye mɔ anwo. * Ngyinlazo mɔɔ boka ɛhye anwo la a le nyɛleɛ mɔɔ gyegye awie mɔ adwenle mɔɔ yɛbahoati la. (1 Kɔl. 10:31-33) Ngyinlazo mɔɔ fane agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Nyamenle lɛ anwo la a, ɔwɔ kɛ kyia yɛ kpalɛ a. Saa yɛdie yɛto nu kɛ Gyihova wɔ ɛkɛ ne amgba a, yɛbalumua yɛabiza yɛ nwo kɛ, ‘Gyima ɛhye mɔɔ mekayɛ la bamaa Gyihova ali nyane, anzɛɛ ɔbagyegye ye ɔ?’—Edw. 78:40, 41.

13 Mekɛ mɔɔ yɛlɛsiezie yɛ nwo yɛamaa Ɛzinzalɛ Arane anzɛɛ Asafo Baebolo Ɛzukoalɛ la, ɔwɔ kɛ yɛdwenledwenle edwɛkɛ mɔɔ wɔ nu la anwo. Asoo yɛta yɛpepɛ mualɛ ne abo ndɛndɛ na yɛkɔ ɛdendɛkpunli bieko azo ɔ? Debie mɔɔ yɛdua adenle zɛhae azo yɛsukoa la ɛmmaa yɛnnyia ɛlɔlɛ kpole yɛmmaa tenleneyɛlɛ anzɛɛ yɛntete yɛ adwenle ne kpalɛ. Saa yɛbahola yɛahulo tenleneyɛlɛ a, ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛsukoa na yɛdwenledwenle mɔɔ yɛkenga ye wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu la anwo. Ɔhyia mɔdenlebɔlɛ na yɛahola yɛavi ahonle muala nu yɛahulo tenleneyɛlɛ!

Bɛhulo Tenleneyɛlɛ

14. Nganeɛ boni a Gyihova Nyamenle nee Gyisɛse Kelaese kpondɛ kɛ yɛte ye wɔ yɛ ɛzonlenlɛ nwuanzanwuanza ne anwo a?

14 Gyihova Nyamenle nee Gyisɛse Kelaese kulo kɛ yɛ nye die wɔ yɛ ɛzonlenlɛ nwuanzanwuanza ne anu. Duzu a bamaa yɛ nye alie kpalɛ a? Ɔwɔ kɛ yɛkulo tenleneyɛlɛ! Gyisɛse hanle ye wɔ Boka Zo Ɛdendɛlɛ ne anu kɛ: “Nyilalɛ ɛha bɛdabɛ mɔɔ bɛ kunlu anu a anrɛɛ bɛkola bɛyɛ mɔɔ Nyamenle kpondɛ la; Nyamenle bamaa bɛ kunlu adwo bɛ nwo!” (Mat. 5:6) Duzu a edwɛkɛ ɛhye kile maa bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo tenleneyɛlɛ la ɛ?

15, 16. Ndenle boni mɔ azo a bɛbamaa bɛdabɛ mɔɔ bɛ kunlu anu a anrɛɛ bɛkola bɛyɛ mɔɔ Nyamenle kpondɛ la akunlu adwo bɛ nwo a?

15 Abɔnsam a di ɛtane ewiade ye azo belemgbunli a. (1 Dwɔn 5:19) Saa yɛkenga maanle biala anu adwelie kɛlata a, yɛnwu kɛ atisesebɛ nee basabasayɛlɛ ɛhɔ ɔ nyunlu. Saa tenlenenli dwenle atisesebɛ mɔɔ ɛlɛkɔ zo la anwo a, ɔgyegye ye. (Nolo. 8:9) Kɛ menli mɔɔ yɛkulo Gyihova la, yɛze kɛ ɔdaye ɔ ngomekye ala a ɔbahola yeamaa menli mɔɔ bɛ kunlu a anrɛɛ bɛkola bɛyɛ mɔɔ Nyamenle kpondɛ la akunlu adwo bɛ nwo a. Ɔnrɛhyɛ bɛbaye ɛtanevolɛma bɛavi ɛkɛ, na menli mɔɔ yɛ ninyɛndane la ɛnrɛmaa bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo tenleneyɛlɛ la ɛnrɛli alɔbɔlɛ bieko. (2 Pita 2:7, 8) Nea kɛzi bɛ nwo badɔ bɛ a!

16 Kɛ Gyihova azonvolɛ nee menli mɔɔ doa Gyisɛse Kelaese la, yɛze kɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛ kunlu a anrɛɛ bɛkola bɛyɛ mɔɔ Nyamenle kpondɛ la ‘akunlu badwo bɛ nwo.’ Nyamenle ngyehyɛleɛ mɔɔ ɔbalua anwuma fofolɛ nee azɛlɛ fofolɛ ne mɔɔ “pɛlepɛlelilɛ” anzɛɛ tenleneyɛlɛ wɔ nu azo yeayɛ la bamaa bɛ kunlu adwo bɛ nwo bɔkɔɔ. (2 Pita 3:13) Yemɔti ɔnle kɛ yɛ sa nu to anzɛɛ ɔsi yɛ nwo kɛ amaneɛnwunlɛ nee basabasayɛlɛ ɛye tenleneyɛlɛ ɛvi Seetan ewiade ɛhye anu la. (Nolo. 5:8) Gyihova, Anwuma Anwumanli ne, ze mɔɔ ɛlɛkɔ zo la na ɔnrɛhyɛ ɔbalie bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo tenleneyɛlɛ la.

Bɛnyia Tenleneyɛlɛ Zo Nvasoɛ

17. Nvasoɛ mɔɔ bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo tenleneyɛlɛ nyia la bie a le boni?

17 Edwɛndolɛ 146:8 maa yɛnwu nvasoɛ mɔɔ yɛnyia yɛfi tenleneyɛlɛ adenle ne mɔɔ yɛdua zo anu la. Edwɛndolɛnli ne dole edwɛne kɛ: ‘Gyihova kulo bɛdabɛ mɔɔ bɛle tenlene la.’ Suzu nwolɛ nea! Anwuma nee aze Belemgbunli ne kulo yɛ ɔluakɛ yɛkulo tenlene! Ɔlua Gyihova ɛlɔlɛ ne ati, yɛlɛ diedi kɛ ɔbamaa yɛ sa aha debie biala mɔɔ yɛkɛhyia nwo la, saa yɛdumua yɛkpondɛ Belemgbunlililɛ ne wɔ yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu a. (Bɛgenga Edwɛndolɛ 37:25; Mrɛlɛbulɛ 10:3.) Awieleɛ bɔkɔɔ ne, tenlenema a badɛnla azɛlɛ ye kɔsɔɔti azo a. (Mrɛ. 13:22) Ɔlua ɛbɛla tenlene mɔɔ bɛbɔle la ati, Nyamenle menli ne anu dɔɔnwo banyia anyelielɛ nee ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ la wɔ paladaese azɛlɛ kɛnlɛma bie azo. Ɛnɛ bɔbɔ, bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo Nyamenle tenleneyɛlɛ ne la nyia anzondwolɛ mɔɔ maa koyɛlɛ ba bɛ abusua nee bɛ asafo ne anu la.—Fel. 4:6, 7.

18. Mekɛ mɔɔ yɛlɛkendɛ Gyihova kenle ne la, duzu a ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛyɛ a?

18 Mekɛ mɔɔ yɛlɛkendɛ Gyihova kenle kpole ne ɛralɛ la, ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛyɛ mɔɔ le tenlene. (Zɛf. 2:2, 3) Ɛhye ati, bɛmaa yɛvi ahonle nu yɛla ɛhulolɛ kpalɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Gyihova Nyamenle ndenle fɔɔnwo ne mɔ la ali. Bie a le tenleneyɛlɛ mɔɔ yɛfa yɛayɛ ‘bulalɛ enyinlike yɛabutu yɛ kɛnra azo’ kpalɛ yeamaa yeabɔ yɛ sɛkɛlɛneɛ adenle zo ahonle ne anwo bane la. Eza ɔwɔ kɛ yɛnyia adwenle mɔɔ anu la ɛkɛ wienyi—mɔɔ ɔbamaa yɛ nye alie na yɛ Nyamenle ne noko anye alie la.—Mrɛ. 27:11.

19. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛyɛ a, na edwɛkɛ boni a yɛbazukoa a?

19 Gyihova “fa ɔ nye bɔ ewiade ye anwo mgbɔlɔka, na ɔfa tumi ɔdie bɛdabɛ mɔɔ bɛdi nɔhalɛ bɛmaa ye la.” (2 Edk. 16:9) Nea kɛzi zɔhane edwɛkɛ ne kyekye yɛ rɛle saa yɛkɔ zo yɛyɛ mɔɔ ɔtenrɛ wɔ ewiade mɔɔ nuhua ngyehyɛleɛ ɛngyinla na basabasayɛlɛ nee amumuyɛ kɔ ɔ nyunlu dahuu la anu a! Nɔhalɛ nu, yɛ ɛbɛla tenlene ne bazi alesama dɔɔnwo ne mɔɔ bɛhwe bɛ nwo bɛvi Nyamenle anwo la anwo. Noko Gyihova tenleneyɛlɛ adenle ne mɔɔ yɛdua zo la maa yɛnyia nvasoɛ dɔɔnwo. (Aye. 48:17; 1 Pita 4:4) Yemɔti, bɛmaa yɛvi yɛ ahonle kɔsɔɔti anu yɛmaa yɛ nye ɛhɔ zo ɛlie tenleneyɛlɛ nwo na yɛva yɛbɔ yɛ ɛbɛla. Noko akee, ahonle mɔɔ di munli mɔɔ yɛbanyia la eza kile kɛ yɛbahyi mɛladonlɛ. Edwɛkɛ mɔɔ doa zo la bamaa yɛanwu mɔɔ ɛhye kile la.

[Ɔ bo ɛkɛ ne edwɛkɛ ne mɔ]

^ ɛden. 1 Edwɛndolɛ 45:7, (NW) kenga kɛ: “Ɛhulole tenleneyɛlɛ, na ɛhyile amumuyɛ. Ɛhye ati a Nyamenle, wɔ Nyamenle ne, ɛva anyelielɛ nwole ɛkpokpa wɔ ɛgyakyi ɛ gɔnwo mɔ la.”

^ ɛden. 12 Saa ɛkpondɛ Baebolo nu ngyinlazo mɔɔ fane gyimayɛlɛ nwo a, ɛnee nea April 15, 1999, The Watchtower ne mukelɛ 28-30.

Kɛzi Ɛbaye Ɔ Nloa Ɛ?

• Duzu ati a yɛnwu bolɛ mɔɔ ɛkpɔnedeɛ ne sonle la a ɔbamaa yɛahulo tenleneyɛlɛ a?

• Duzu ati a tenleneyɛlɛ mɔɔ yɛfa yɛayɛ ‘bulalɛ enyinlike yɛabutu yɛ kɛnra azo’ la anwo hyia ɛ?

• Kɛ ɔkɛyɛ na yɛatete yɛ adwenle ne ɛ?

[Debiezukoalɛ kpuyia ne mɔ]

[Nvoninli wɔ mukelɛ 26]

Adwenle mɔɔ bɛtete ye la boa maa yɛsi gyima mɔɔ yɛbayɛ la anwo kpɔkɛ kpalɛ