Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Belazinlililɛ Nee Agyalɛ Nwo Folɛdulɛ Kpalɛ

Belazinlililɛ Nee Agyalɛ Nwo Folɛdulɛ Kpalɛ

Belazinlililɛ Nee Agyalɛ Nwo Folɛdulɛ Kpalɛ

“Mekpondɛ kɛ bɛyɛ mɔɔ le kpalɛ na ɔfa adenle nu la, na bɛfa bɛ nwo amuala bɛsonle Awulae wɔ adenle biala anu.”—1 KƆL. 7:35.

1, 2. Kɛmɔti a ɔwɔ kɛ yɛsukoa mɔɔ Baebolo ne ka ye wɔ belazinlililɛ nee agyalɛ nwo la ɛ?

NRENYA nee raalɛ ɛdulɛ kola maa yɛ nye die, yɛ sa nu to, anzɛɛ yɛdi nyane. Kɛmɔ yɛkɔ tɛnlabelɛ ɛhye mɔ anu la ati, ɔhyia kɛ yɛkpondɛ Nyamenle adehilelɛ. Ninyɛne dɔɔnwo ati a ɔwɔ kɛ yɛmaa ɔkile yɛ adenle a. Kɛ neazo la, Keleseɛnema mɔɔ ɛtɛgyale na bɛ nye die la bie mɔ bahola anyia adwenle kɛ bɛ mbusua anzɛɛ bɛ gɔnwo mɔ ɛlɛsi bɛ adua kɛ bɛgya. Bie a bie mɔ noko kulo kɛ bɛgya noko bɛtɛnyianle awie mɔɔ fɛta. Yɛɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛsuzu agyalɛ nwo la hyia adehilelɛ amaa bɛava zɔhane mekɛ ne bɛaziezie bɛ nwo bɛamaa ɛzonlelilɛ mɔɔ wɔ agyalɛ nu la. Bieko, ɔwɔ kɛ Keleseɛnema mɔɔ ɛtɛgyale nee mɔɔ ɛgya la bɔ bɛ nwo bane fi nla nu ɛbɛla ɛtane nwo.

2 Tɛnlabelɛ ɛhye mɔ kola ka yɛ anyelielɛ. Noko akee, mɔɔ hyia kpole kpalɛ la ɔkola ɔka agɔnwolɛ mɔɔ yɛ nee Nyamenle lɛ la. Wɔ 1 Kɔlentema tile 7 ne anu, ɛzoanvolɛ Pɔɔlo vale belazinlililɛ nee agyalɛ nwo folɛdulɛ manle. Ɛnee ɔkpondɛ kɛ ye kengavoma yɛ mɔɔ tenrɛ, na bɛkɔ zo bɛfa bɛ ahonle muala bɛsonle Nyamenle mɔɔ debie biala ɛndwehwe bɛ adwenle a. (1 Kɔl. 7:35) Pɔɔlo folɛdulɛ ɛhye mɔɔ nwolɛ hyia la bahola aboa wɔ. Ɛnee ɔkpondɛ kɛ mbelazinli nee agyalɛma fa nwolɛ adenle mɔɔ bɛlɛ la sonle Gyihova kpalɛ.

Kpɔkɛzilɛ Mɔɔ Nwolɛ Hyia

3, 4. (a) Saa agɔnwolɛma nee mbusuafoɔ tinlitinli awie anwo zo kɛ ɔgya a, duzu a bahola azi a? (b) Kɛzi Pɔɔlo edwɛkɛ ne kola maa yɛnyia agyalɛ nwo adwenle kpalɛ ɛ?

3 Ɛvoya ne mɔɔ lumua la anu Dwuuma bule agyalɛ kɛ nwolɛ hyia kpole kpalɛ. Zɔhane ala a ɔde ye ɛnɛ a. Saa awie yɛ kpanyinli na ɔtɛgyale a, ye abusua ne nee ɔ gɔnwo mɔ kola di ɔ nwo nyane. Bɛbahola bɛanyia adwenle kɛ ɔwɔ kɛ bɛtu ye folɛ kɛ ɔmaa ɔ nye ɛbolo ɔkpondɛ bokavolɛ. Anzɛɛ ye mbusuafoɔ nee ɔ gɔnwo mɔ bahola ahanvo awie ahile ye. Yɛɛ bie mɔ yɛ ngyehyɛleɛ maa menli nwiɔ mɔɔ bɛsuzu kɛ ɔwɔ kɛ bɛgya la yia. Saa bɛyɛ zɔ a ɔkola ɔfa ngyegyelɛ ɔba yɛɛ ɔsɛkye menli avinli. Ɔkola ɔmaa menli nwiɔ ne di nyane.

4 Pɔɔlo anga kɛ awie ɛgya anzɛɛ ɔli belazinli. (1 Kɔl. 7:7) Ɛnee ɔ nye die kɛ ɔbazonle Gyihova kɛ belazinli, noko yeandendɛ yeantia menli mɔɔ ɛnee kpondɛ kɛ bɛgya la. Keleseɛnema mɔɔ bɛwɔ ɛkɛ ɛnɛ la, lɛ adenle si kpɔkɛ kɛ bɛbagya anzɛɛ bɛnrɛgya. Ɔnle kɛ awie mɔ si kpɔkɛ maa bɛ.

Mbelazinli Kola Sonle Nyamenle Kpalɛ

5, 6. Duzu ati a Pɔɔlo zile Keleseɛnema adua kɛ bɛli belazinli ɛ?

5 Pɔɔlo edwɛkɛ ne mɔɔ ɔhanle ɔhilele Kɔlentema la maa yɛnwu kɛ Keleseɛne mbelazinli bahola azonle Nyamenle kpalɛ. (Bɛgenga 1 Kɔlentema 7:8.) Keleseɛnemaanle ne anu mgbanyima mɔɔ bɛngya la suzu kɛ bɛle kpalɛ bɛtɛla bɛdabɛ mɔɔ bɛgya la. Noko Pɔɔlo andwenle zɔ, ɔnva nwo kɛ ɛnee ɔngya raalɛ la. Pɔɔlo hilehilele nu kɛ Keleseɛne mbelazinli bahola azonle Nyamenle wɔ ndenle bie mɔ mɔɔ Keleseɛne agyalɛma ɛnrɛhola ye zɔ yɛ la azo. Duzu a ɛhye kile a?

6 Keleseɛnenli belazinli bahola ayɛ gyima mɔɔ agyalɛ sonla ɛnrɛhola ye yɛ la wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu. Pɔɔlo nyianle nwolɛ adenle kɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛnle Dwuuma la “ɛzoanvolɛ.” (Wulo. 11:13) Yɛbahola yɛagenga Pɔɔlo anwubielɛ ne mɔ wɔ Gyima ne tile 13 mɔɔ kɔdwu 20 la. Pɔɔlo nee edwɛkpatɛlɛvolɛma gyɛne dule adenle hɔhanle edwɛkɛ ne, na bɛbɔle asafo fofolɛ dɔɔnwo abo. Ɔgyinlanle tɛnlabelɛ ngakyile mɔɔ anu yɛ se la anloa wɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Yɛ nuhua dɔɔnwo ɛnrɛyia bie. (2 Kɔl. 11:23-27, 32, 33) Noko akee, Pɔɔlo gyinlanle ye kɔsɔɔti anu ɔmanle menli rayɛle ɛdoavolɛma, ɛhye manle ɔ nye liele kpole. (1 Tɛs. 1:2-7, 9; 2:19) Saa ɛnee Pɔɔlo ɛgya a, bie a anrɛɛ ɔnrɛhola ɔnrɛyɛ ninyɛne mɔɔ ɔyɛle la amuala.

7. Kɛzi Alasevolɛ nwiɔ mɔɔ bɛle mbelazinli la vale adenle mɔɔ bɛlɛ la bɔle Belemgbunlililɛ ne nolo ɛ?

7 Keleseɛne mbelazinli dɔɔnwo fa nwolɛ adenle mɔɔ bɛlɛ la bɔ edwɛkpa ne nolo. Sara nee Limbania wɔ Bolivia, bɛle adekpakyelɛma mɔɔ bɛtɛgyale. Bɛdule bɛhɔle namule bie mɔɔ bɛtɛkanle edwɛkɛ ne wɔ ɛkɛ wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo anu la azo. Mediema mraalɛ ne mɔ se laete ɛnle namule ne azo na kɛmɔ bɛnnea tɛlevihyɛne anzɛɛ bɛndie riledio la ati, debie mɔɔ menli dɔɔnwo fa dielie bɛ nye la a le buluku ɛgengalɛ. Ɛnee bie mɔ kenga magazine nee mbuluku dɛba mɔɔ Gyihova Alasevolɛ ɛnyɛ ye bieko bɔbɔ la. Asɛɛ wɔ anlenkɛ biala anloa, mediema mraalɛ ne mɔ yia menli mɔɔ kpondɛ kɛ sukoa Baebolo ne la, yemɔti ɔhyɛle kpalɛ na bɛawie bɛ azɛlɛ sinli ne. Raalɛ kpanyinli bie zele mediema mraalɛ ne mɔ kɛ: “Ɔbayɛ kɛ awieleɛ ne ɛbikye ɔluakɛ Gyihova Alasevolɛ ne mɔ ɛhola ɛdwu yɛ ɛke.” Yeangyɛ menli mɔɔ wɔ namule ne azo la bɔle ɔ bo rale debiezukoalɛ.

8, 9. (a) Kɛmɔti a Pɔɔlo hanle kɛ ɔle kpalɛ kɛ awie bali belazinli azonle Nyamenle ɛ? (b) Nvasoɛ mɔɔ wɔ Gyihova mɔɔ yɛbali belazinli yɛazonle ye azo la bie a le boni?

8 Nɔhalɛ nu, saa Keleseɛne agyalɛma yɛ gyima wɔ azɛlɛsinli mɔɔ anu yɛ se la anu a, ninyɛne kpalɛ fi nu ba. Noko Keleseɛnema mɔɔ bɛgya anzɛɛ lɛ ngakula la ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ gyima mɔɔ adekpakyelɛma mɔɔ bɛtɛgyale bahola ayɛ la. Mekɛ mɔɔ Pɔɔlo hɛlɛle asafo ne mɔ la, ɛnee ɔze kɛ ninyɛne dɔɔnwo wɔ ɛkɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛyɛ bɛbɔ edwɛkpa ne nolo a. Ɛnee ɔkpondɛ kɛ awie biala anye die wɔ ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne anu kɛ ɔdaye la. Ɛhye ati a Pɔɔlo hanle kɛ ɔle kpalɛ kɛ awie bali belazinli azonle Gyihova la.

9 Adekpakyelɛnli raalɛ ko mɔɔ wɔ United States na ɔle belazinli la maa yɛnwu kɛzi ɔte nganeɛ la. Ɔhanle kɛ bie mɔ dwenle kɛ mbelazinli anye ɛngola ɛnlie. Noko ɔze kɛ Gyihova mɔɔ bɛ nee ye fa agɔnwolɛ la maa sonla nye die. Belazinlililɛ le afɔlebɔlɛ ɛdeɛ, noko ɔdie ɔdi kɛ saa awie fa di gyima wɔ adenle kpalɛ zo a, ɔbahola yeayɛ ahyɛlɛdeɛ kɛnlɛma. Belazinlililɛ ɛngola ɛnzi awie anyelielɛ nwo adenle. Ɔkola ɔmaa sonla nye die. Ɔhanle kɛ: “Meze kɛ Gyihova kulo awie biala, mbelazinli nee agyalɛma.” Adiema raalɛ ɛhye ɛlɛsonle Gyihova wɔ maanle mɔɔ bɛhyia nolobɔlɛma dɔɔnwo wɔ nu la anu. Saa ɛle belazinli a, asoo ɛbahola wɔayɛ dɔɔnwo wɔ nɔhalɛ ne ɛhilehilelɛ nu ɔ? Saa ɛbahola a, ɛnee belazinlililɛ bahola ayɛ ahyɛlɛdeɛ kpalɛ mɔɔ vi Gyihova.

Mbelazinli Mɔɔ Bɛkulo Kɛ Bɛgya

10, 11. Kɛzi Gyihova boa menli mɔɔ kpondɛ kɛ bɛgya noko bɛtɛnyianle awie mɔɔ fɛta bɛ la ɛ?

10 Gyihova Dasevolɛ bie mɔɔ ɛli belazinli wɔ mekɛ bie anu la bahulo kɛ ɔgya. Kɛmɔ ɔze kɛ ɔhyia adehilelɛ la ati, ɔbiza Gyihova kɛ ɔboa ye ɔmaa ɔnyia bokavolɛ mɔɔ fɛta la.—Bɛgenga 1 Kɔlentema 7:36. *

11 Saa ɛkpondɛ awie mɔɔ fi ye ahonle nu sonle Gyihova la wɔagya a, ɛnee kɔ zo fa nwolɛ nzɛlɛlɛ to Gyihova anyunlu. (Fel. 4:6, 7) Ɛte nganeɛ kɛ ɛlɛkyɛ somaa bɔbɔ a, mmamaa ɛ sa nu to. Gyihova ze mɔɔ ɛhyia nwo la, na saa ɛfa ɛ rɛle ɛwula ye nu a, ɔbaboa wɔ.—Hib. 13:6.

12. Awie biza wɔ agyalɛ a, duzu a ɔwɔ kɛ ɛdwenle nwolɛ kpalɛ kolaa na wɔabua ye a?

12 Na saa awie mɔɔ ɔmbɔ mɔdenle wɔ asafo ne anu anzɛɛ ɔnle Gyihova Dasevolɛ la kpondɛ kɛ ɔgya wɔ ɛ? Bie a ɛnee ɛlɛkpondɛ agyalɛ ɛsesebɛ. Noko saa wɔanzi kpɔkɛ kpalɛ a, nyane mɔɔ ɛbali la badɛla ɛ nwo mɔɔ ɛnee yɛ wɔ koonwu wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ɛle belazinli la. Kakye kɛ ɔwɔ kɛ ɛ nee ahenle mɔɔ ɛbagya ye la tɛnla dahuu. Kpɔkɛ mɔɔ ɛbazi ye ɛnɛ la baha wɔ ɛbɛlabɔlɛ kɔsɔɔti. (1 Kɔl. 7:27) Mmagya awie ɔluakɛ ɛte nganeɛ kɛ ɛnnyia bie la ati. Ɛbahola wɔanlu ɛ nwo wɔ kpɔkɛzilɛ ɛhye anwo.—Bɛgenga 1 Kɔlentema 7:39.

Siezie Ɛ Nwo Maa Agyalɛ

13-15. Ngyegyelɛ mɔɔ bahola ara mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛka nwolɛ edwɛkɛ kolaa na bɛagya la bie a le boni?

13 Pɔɔlo hanle kɛ ɔle kpalɛ kɛ yɛbali belazinli yɛazonle Gyihova, noko yeandwenle kɛ ɛnee ɔle kpalɛ ɔtɛla bɛdabɛ mɔɔ bɛgyale la. Ɛnee Pɔɔlo kulo kɛ ɔboa agyalɛma, na ye folɛdulɛ ne boale bɛ ɔmanle bɛnwunle mɔɔ bɛbayia ye nee kɛzi bɛbabɔ nu bɛadɛnla dahuu la.

14 Bie a ɔwɔ kɛ agyalɛma bie mɔ kakyi adwenle mɔɔ bɛlɛ ye wɔ agyalɛ nwo la. Saa menli nwiɔ kpondɛ kɛ bɛgya a, bie a bɛbanyia adwenle kɛ bɛ ɛhulolɛ ne ɛnlɛ ye ɛsaso. Bɛdwenle kɛ bɛ ngome ala a bɛde nganeɛ zɛhae bie ɛlɛ a. Bɛfa bɛ rɛle bɛwula ɛlɔlɛ ɛhye anu na bɛdie bɛdi kɛ bɛnrɛli nyane ɛlɛ wɔ bɛ agyalɛ ne anu. Noko tɛ kɛ ɔde ye wɔ asetɛnla nu la ɛne. Sonla nye ɛnrɛhola ɛnrɛlie dahuu. Ɔle nɔhalɛ, saa agyalɛma kulo bɛ nwo a ɔmaa bɛ nye die. Noko nrenya nee raalɛ avinli ɛhulolɛ angome ɛngola ɛmmaa bɛnli ngyegyelɛ mɔɔ bɛyia ye wɔ agyalɛ nu la kɔsɔɔti anwo gyima.—Bɛgenga 1 Kɔlentema 7:28. *

15 Saa bie mɔ gya wie na bɛ adwenle ɛnnyia wɔ edwɛkɛ mɔɔ anwo hyia la bie mɔ anwo a, ɔsi bɛ nwo, bɔbɔ bɛ nwo bubu bɛ. Kɛ neazo la, bie a bɛ nloa ɛnrɛzɛ wɔ mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛfa bɛ ezukoa bɛyɛ la anwo. Anzɛɛ bɛ nloa ɛnrɛzɛ wɔ ninyɛne mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛyɛ bɛdielie bɛ nye, ɛleka mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛtɛnla nee fane dodo mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛkɔkpɔla bɛ mbusua la anwo. Eza bɛ nuhua ko biala lɛ ye sinlidɔlɛ mɔɔ kola maa ye bokavolɛ ne fa ɛya a. Saa menli nwiɔ kpondɛ kɛ bɛgya a, bɛbahola bɛanyia adwenle kɛ ɔngyia kɛ bɛkɛzuzu ninyɛne ɛhye mɔ mɔɔ anwo hyia la anwo. Noko saa bɛanga nwolɛ edwɛkɛ a, nzinlii bɛbahola bɛayia ngyegyelɛ. Zɔhane ati ɔle kpalɛ kɛ bɛbali nwolɛ gyima kolaa na bɛagya.

16. Duzu ati a ɔwɔ kɛ agyalɛma anloa sɛ bɛ nwo wɔ bɛ ngyegyelɛ nwo gyimalilɛ nu a?

16 Saa anyelielɛ bara agyalɛ nu a, ɔwɔ kɛ agyalɛma ne anloa sɛ bɛ nwo wɔ kɛzi bɛbali bɛ ɛzonlelilɛ nwo gyima, bɛbadea bɛ mra nee kɛzi bɛbanlea bɛ awovolɛ mɔɔ ɛnyi la anwo. Ngyegyelɛ wɔ abusua biala anu. Noko ɔnle kɛ agyalɛma maa ngyegyelɛ ɛhye te bɛ avinli. Baebolo ne baboa bɛ yeamaa bɛali bɛ ngyegyelɛ kɔsɔɔti anwo gyima na bɛ nye alie.—1 Kɔl. 7:10, 11.

17. Kɛmɔti a agyalɛma “dwenledwenle ewiade ninyɛne nwo” ɛ?

17 Pɔɔlo hanle agyalɛ nwo edwɛkɛ dɔɔnwo wɔ 1 Kɔlentema 7:32-34. (Bɛgenga.) Agyalɛma “dwenledwenle ewiade ninyɛne nwo.” Ninyɛne ɛhye mɔ a le aleɛ, adɛladeɛ, dabelɛ nee asetɛnla nu ngyianlɛ. Kɛmɔti agyalɛma “dwenledwenle ewiade ninyɛne nwo” ɛ? Kɛ neazo la, saa adiema nrenya bie ɛtɛgyale a, ɔbahola yeava ye mekɛ nee ye anwosesebɛ dɔɔnwo yeayɛ ɛzonlenlɛ gyima ne. Noko, saa ɔgya a, ɔwɔ kɛ ɔfa ye mekɛ nee ye anwosesebɛ ne bie ɔnea ɔ ye. Na ɔ ye noko yɛ zɔhane ala maa ye. Gyihova ze kɛ kunli nee yelɛ biala kpondɛ kɛ ye bokavolɛ anye die. Ɔze kɛ agyalɛma ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne kɛmɔ bɛyɛle ye wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee bɛtɛgyale la. Kɛkala, bɛbahyia mekɛ nee anwosesebɛ bɛava bɛamiemia bɛ agyalɛ ne anu.

18. Nzenzaleɛ boni a ɔwɔ kɛ agyalɛma yɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛfa bɛdielie bɛ nye la anu a?

18 Na mekɛ dodo mɔɔ ɛnee bɛfa bɛdielie bɛ nye anzɛɛ bɛyɛ ninyɛne gyɛne kolaa na bɛagya la noko ɛ? Saa ɔwɔ kɛ agyalɛma fa mekɛ nee anwosesebɛ mɔɔ ɛnee bɛfa bɛyɛ Gyihova gyima ne la bie miemia bɛ agyalɛ ne anu a, ɛnee zɔhane ala a ɔwɔ kɛ bɛyɛ ye wɔ mekɛ nee anwosesebɛ mɔɔ ɛnee bɛfa bɛdielie bɛ nye la noko anu a. Saa kunli fa mekɛ dodo mɔɔ ɛnee ɔfa ɔnea nwɔhoa kolaa na yeagya la yɛ zɔ wɔ mekɛ mɔɔ yegya la a, kɛzi ɔ ye bade nganeɛ ɛ? Anzɛɛ saa yelɛ nee ɔ gɔnwo mɔ bɔ nu yɛ ninyɛne kɛmɔ ɛnee ɔyɛ ye wɔ mekɛ mɔɔ ɔtɛgyale la a, kɛzi ɔ hu bade nganeɛ ɛ? Bɛ nuhua ko biala anwo bayɛ ye koonwu, ɔ nye ɛnrɛlie, na ɔbade nganeɛ kɛ bɛngulo ye. Amaa ɛhye anzi la, ɔwɔ kɛ agyalɛma yɛ mɔɔ bɛbahola la fa miemia bɛ agyalɛ ne anu.—Ɛfɛ. 5:31.

Gyihova Kpondɛ Kɛ Yɛ Ɛbɛla Nwo Te

19, 20. (a) Duzu ati a ɔhyia kɛ agyalɛma bɔ bɛ nwo bane fi nla nu ɛbɛlatane nwo a? (b) Saa agyalɛma avinli te kyɛ a, esiane boni a bahola azi a?

19 Gyihova azonvolɛ bɔ mɔdenle maa bɛ ɛbɛla nwo te. Bie mɔ gya amaa bɛambɔ ɛbɛla ɛtane. Noko saa awie gya a ɛnee ɔngile kɛ ɔngola ɔmbɔ ɛbɛla ɛtane. Ɔwɔ kɛ agyalɛ sonla kɔ zo nea boɛ na ɔ nwo ade wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu. Wɔ Baebolo mekɛ nu, ɛnee bɛdie suakpole nwo bane bɛfa bɛbɔ nwolɛ bane. Saa awie fea suakpole ne anu a, ɔnyia anwobanebɔlɛ. Noko saa ɔfinde a, nwule nee kɔdiawuma bahola ayɛ ye debie. Ɛweɛne mɔɔ Gyihova ɛgya ɛmaa agyalɛma la le kɛ suakpole ne anwo bane ne la. Saa agyalɛma bahola abɔ bɛ nwo bane wɔ nla nu ɛbɛlatane nwo a kyesɛ bɛdi Gyihova mɛla zo.

20 Pɔɔlo hilehilele ɛweɛne ɛhye mɔ anu wɔ 1 Kɔlentema 7:2-5. Yelɛ ala a ɔ hu bahola ɔ nee ye anyia nla nu ngitanwolilɛ a. Yɛɛ kunli ala a ɔ ye bahola ɔ nee ye anyia nla nu ngitanwolilɛ a. Nyamenle se ɔwɔ kɛ agyalɛma yɛ “mɔɔ fɛta” la maa bɛ nwo wɔ nla nu. Saa agyalɛma avinli te kyɛ a, bɛnrɛhola bɛnrɛyɛ “mɔɔ fɛta” la bɛnrɛmaa bɛ nwo. Kunlima nee yelɛma bie mɔ angome tu adenle kɔdie bɛ menle wɔ ɛleka bie. Bie mɔ gyakyi bɛ agyalɛ bokavolɛ tu adenle ɔlua bɛ gyima ti. Seetan bahola ava nwolɛ adenle ɛhye azɛkye agyalɛ ne. Saa kunli nee yelɛ andwenle bɛ nla nu ngyianlɛ nwo a, ɔbahola yeamaa bɛ nuhua ko azɛkye agyalɛ. Gyihova bayila kunlima mɔɔ nea bɛ mbusua na bɛnva bɛ agyalɛ bɛndo esiane nu la.—Edw. 37:25.

Di Baebolo Folɛdulɛ Zo

21. (a) Kɛmɔti a belazinlililɛ nee agyalɛ nwo kpɔkɛzilɛ ɛnla aze ɛ? (b) Kɛzi folɛdulɛ mɔɔ wɔ 1 Kɔlentema tile 7 la kola boa yɛ ɛ?

21 Belazinlililɛ nee agyalɛ nwo kpɔkɛzilɛ ɛnla aze. Saa ɛsi kpɔkɛ kɛ ɛbali belazinli anzɛɛ ɛbagya a, ɛbayia ngyegyelɛ ɔluakɛ awie biala ɛnli munli. Ɔnva nwo kɛ Gyihova yila ye menli la, ninyɛne mɔɔ sisi bɛ ɛbɛlabɔlɛ nu la bahola amaa bɛ rɛle abɔ. Noko Pɔɔlo folɛ kpalɛ ne mɔɔ wɔ 1 Kɔlentema tile 7 la bahola amaa wɔahoati ngyegyelɛ mɔɔ yɛha nwolɛ edwɛkɛ la anu dɔɔnwo. Gyihova bahola alie yɛ ado nu ɔnva nwo kɛ yɛgya anzɛɛ yɛle belazinli la. (Bɛgenga 1 Kɔlentema 7:37, 38, NW. *) Nyilalɛ mɔɔ tɛla biala mɔɔ yɛbahola yɛanyia ye wɔ asetɛnla nu la a le kɛ Nyamenle balie yɛ ado nu. Nyamenle bahola alie yɛ ado nu ɛnɛ nee kenlebie wɔ ye ewiade fofolɛ ne mɔɔ yeva yebɔ yɛ ɛwɔkɛ la anu. Akee ngyegyelɛ mɔɔ menli yia ye ɛnɛ la kɔsɔɔti bavi ɛkɛ.

[Ɔ bo ɛkɛ ne edwɛkɛ ne mɔ]

^ ɛden. 10 1 Kɔlentema 7:36, (NW) kenga kɛ: “Noko saa awie dwenle kɛ mɔɔ ɔlɛyɛ ye wɔ ye belamunli ɛyɛlɛ nwo la ɛnle kpalɛ, na saa ahenle ɛnle kakula bieko, na zɔhane a ɔwɔ kɛ ɔba ye a, maa ɔyɛ mɔɔ ɔkulo la; ɔtɛyɛle ɛtane. Ɔgya.”

^ ɛden. 14 Nea The Secret of Family Happiness, tile 2, ɛdendɛkpunli 16-19.

^ ɛden. 21 1 Kɔlentema 7:37, 38, (NW) kenga kɛ: “Na saa awie ɛzi kpɔkɛ wɔ ye ahonle nu, na debie biala ɛngyegye ye, na emomu ɔkola ɔsɔ ɔ nwo, na yezi kpɔkɛ ɛhye wɔ ye ahonle nu kɛ ɔbadɛnla ye belamunli nu a, yeyɛ ye boɛ. Na mɔɔ ɔfa ye belamunli ɛyɛlɛ ɔmaa agyalɛ la noko ɛyɛ ye boɛ, noko mɔɔ ɔnva ɔmmaa agyalɛ la ɛyɛ ye boɛ ɛdɛla ye.”

Kɛzi Ɛbabua Ɛ?

• Kɛmɔti a ɔnle kɛ yɛsi belazinli sonla adua kɛ ɔgya ɛ?

• Kɛ ɔkɛyɛ na Gyihova sonvolɛ mɔɔ ɔle belazinli la ava ye mekɛ ali gyima kpalɛ ɛ?

• Kɛzi menli nwiɔ mɔɔ kpondɛ kɛ bɛgya la bahola aziezie bɛ nwo amaa agyalɛ nu ngyegyelɛ bie mɔ ɛ?

• Duzu ati a ɔwɔ kɛ agyalɛma bɔ bɛ nwo bane wɔ nla nu ɛbɛlatane nwo a?

[Debiezukoalɛ kpuyia ne mɔ]

[Nvoninli ne mɔ wɔ mukelɛ 16]

Mbelazinli mɔɔ bɛfa bɛ mekɛ bɛyɛ dɔɔnwo wɔ Nyamenle ɛzonlenlɛ nu la anye die

[Nvoninli wɔ mukelɛ 18]

Nzenzaleɛ boni a ɔwɔ kɛ agyalɛma bie mɔ yɛ a?