Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

“Adendulɛma” Wɔ Ɛtane Ewiade Ɛhye Anu

“Adendulɛma” Wɔ Ɛtane Ewiade Ɛhye Anu

“Adendulɛma” Wɔ Ɛtane Ewiade Ɛhye Anu

“Diedi nu yɛɛ . . . bɛliele bɛdole nu kɛ bɛle nyɛvolɛ mɔɔ ɛra nlɔnu wɔ azɛlɛ ɛhye azo a.”—HIB. 11:13.

1. Duzu a Gyisɛse hanle wɔ nɔhalɛ Keleseɛnema nee ewiade ɛhye anwo a?

GYISƐSE hanle wɔ ye ɛdoavolɛ ne mɔ anwo kɛ: “Bɛwɔ ewiade ye anu.” Noko eza ɔhanle kɛ: “Bɛnle ɛtane ewiade ye ɛdeɛ, kɛmɔ menle ɛtane ewiade ye ɛdeɛ la.” (Dwɔn 17:11, 14) Ye edwɛkɛ ne maa yɛnwu kɛzi ɔwɔ kɛ nɔhalɛ Keleseɛnema bu ewiade ɛhye la wienyi. Seetan a le “ɛtane ewiade ɛhye” nyamenle a. (2 Kɔl. 4:4) Keleseɛnema wɔ ewiade ɛhye anu noko bɛnle ye ɛdeɛ. Ɛhye ati a Baebolo ne ka kɛ Keleseɛnema le “nyɛvolɛ,” anzɛɛ ɛra nlɔnu la. Bɛle “adendulɛma” wɔ ewiade ɛhye anu.—1 Pita 2:11.

Bɛbɔle Bɛ Ɛbɛla Kɛ “Adendulɛma”

2, 3. Duzu ati a yɛbahola yɛaha kɛ Yinɔko, Nowa, Ebileham nee Sɛla bɔle bɛ ɛbɛla kɛ “nyɛvolɛ mɔɔ ɛra nlɔnu wɔ azɛlɛ ɛhye azo a”?

2 Gyihova nɔhalɛ azonvolɛ le ngakyile wɔ ewiade ye anu amra avinli. Neazo nwiɔ a le Yinɔko yɛɛ Nowa. Baebolo ne ka kɛ bɛ nee “Nyamenle luale.” (Mɔl. 5:22-24; 6:9) Bɛvale akɛnrasesebɛ bɛbɔle nolo kɛ Gyihova bule Seetan ɛtane ewiade ne fɔlɛ. (Bɛgenga 2 Pita 2:5; Dwuudu 14, 15.) Menli mɔɔ ɛnee ɛbɔ bɛ ɛyia la yɛle ɛtane noko bɛmɛ bɛyɛle mɔɔ ɔtenrɛ la. Ɔlua zo yɛkenga kɛ Yinɔko “zɔle Nyamenle anye” na Nowa anwo “annyia ngehanleɛ wɔ ye awolɛndoazo ne mekɛ zo.”—Hib. 11:5; Mɔl. 6:9.

3 Yɛbahola yɛazukoa debie yɛavi Ebileham nee Sɛla neazo ne noko anu. Mekɛ mɔɔ Nyamenle zele bɛ kɛ bɛvi bɛ awuke kɛnlɛma ne anu wɔ Babeloniama suakpole Yule azo la bɛdiele. Ɛnee bɛlɛ ɛhulolɛ kɛ bɛbadɛnla maanle gyɛne zo mɔɔ bɛnlɛ awuke a. (Mɔl. 11:27, 28; 12:1) Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle kɛ: “Diedi zo yɛɛ ɔlua mɔɔ Ebileham diele Nyamenle ɛvɛlɛlɛ ne na ɔdule ɔhɔle maanle mɔɔ Nyamenle hilele ye kɛ ɔle ye ɛdeɛ la anu a. Ɔvi ye maanle ne anu ɔdule la, ɛnee ɔdaye mumua ne ɔnze ɛleka mɔɔ ɔlɛkɔ la. Ye diedi ti, ɔdɛnlanle maanle ne mɔɔ Nyamenle vale bɔle ye ɛwɔkɛ la anu kɛ ɛyɛvolɛ. Ɔdɛnlanle ndanlɛ sua nu, kɛmɔ Ayezeke nee Gyekɔbo, mɔɔ bɛdabɛ noko bɛboka nwo a Nyamenle bɔle bɛ ɛwɔkɛ ne la yɛle la.” (Hib. 11:8, 9) Eza Pɔɔlo hanle ye Gyihova azonvolɛ ɛhye mɔ anwo kɛ: “Diedi nu yɛɛ menli ɛhye mɔ amuala wule a. Bɛ sa anga ɛwɔkɛ ne mɔ mɔɔ Nyamenle bɔle bɛ la, noko bɛnwunle ye bɛ adwenle nu wɔ moa moa na bɛliele bɛdole nu kɛ bɛle nyɛvolɛ mɔɔ ɛra nlɔnu wɔ azɛlɛ ɛhye azo a.”—Hib. 11:13.

Bɛbɔle Yizilayɛma Kɔkɔ

4. Kɔkɔ boni a Gyihova bɔle Yizilayɛma kolaa na yeava azɛlɛ ne yeamaa bɛ a?

4 Ɛnee Ebileham lɛ ɔ bo zo amra dɔɔnwo. Nyamenle boɔboale bɛ nloa yɛle bɛ Yizilayɛ maanle na ɔmanle bɛ mɛla nee azɛlɛ. (Mɔl. 48:4; Mɛla 6:1) Ɛnee ɔwɔ kɛ Yizilayɛma kakye kɛ azɛlɛ ne ɛnle bɛ ɛdeɛ, emomu, ɔle Gyihova ɛdeɛ. (Sɛlɛ. 25:23) Bɛdɛnlanle azɛlɛ ne azo noko ɛnee ɔwɔ kɛ bɛdi Gyihova mɛla zo. Ɛnee eza ɔwɔ kɛ Yizilayɛma kakye kɛ “tɛ kpanwo angome a bɛdi a bɛnyia ngoane a” na ninyɛne kpalɛ mɔɔ bɛlɛ la amuala vi Gyihova. (Mɛla 8:1-3) Zɔhane ati, kolaa na Gyihova ava azɛlɛ ne amaa bɛ la ɔbɔle bɛ kɔkɔ kɛ: “Kɛmɔ [Gyihova] bɛ Nyamenle ne vale bɔle bɛ ze mɔ, Ebileham, Ayezeke, nee Gyekɔbo ɛwɔkɛ la, ɔ nee bɛ badwu azɛlɛ ne mɔɔ azuamgbole ngɛnlɛma mɔɔ tɛ bɛmɛ a bɛkyekyele la wɔ zo la azo. Awuke mgbole mɔɔ nuhua le ninyɛne kpalɛ ngome mɔɔ tɛ bɛmɛ a bɛvale bɛzieziele nuhua, bula mɔɔ tɛ bɛmɛ a bɛbɔle, nee vanye tola nee ɔlivi mbaka egyinli mɔɔ tɛ bɛmɛ a bɛluale la wɔ ɛkɛ. Na saa bɛdwu azɛlɛ ne azo na bɛnyia ye bɛdi, bɛ ko yi a, anrɛɛ bɛnlea boɛ na bɛ rɛle anvi [Gyihova].”—Mɛla 6:10-12.

5. Duzu ati a ɛnee Gyihova ɛmkpondɛ kɛ Yizilayɛma yɛ ye menli bieko a? Maanle fofolɛ boni a ɔkpale a?

5 Yizilayɛma yɛle mɔɔ Gyihova zele bɛ kɛ bɛmmayɛ la. Mekɛ mɔɔ bɛdwule Ɛwɔkɛ Azɛlɛ ne azo na bɛnyianle azua ngɛnlɛma yɛɛ aleɛ nee nza dɔɔnwo la, bɛ rɛle vile Gyihova. Wɔ Nihɛmaya mekɛ zo, Livaema bie mɔ vale nyiane hanle mɔɔ zile la, kɛmɔ yɛkenga ye wɔ Nihɛmaya 9:25-27 la. (Bɛgenga.) Bɛhanle kɛ menli ne lile “debie biala mɔɔ bɛkulo la na bɛyɛle mbelane.” Yizilayɛma dele Nyamenle anwo atua na bɛhunle ngapezoma mɔɔ ɔzoanle bɛ kɛ bɛhɔbɔ bɛ kɔkɔ la. Yemɔti Gyihova manle bɛ agbɔvolɛ ziele bɛ. (Hoz. 13:6-9) Nzinlii mɔɔ Wulomuma ziele Yizilayɛ la, Yizilayɛma hunle Mɛzaya ne mɔɔ Nyamenle vale bɔle ɛwɔkɛ la bɔbɔ! Ɛhye ati, ɛnee Gyihova ɛmkpondɛ bɛ kɛ ye menli bieko. Ɔkpale maanle fofolɛ, “Nyamenle menli” anzɛɛ Yizilayɛ ne.—Gal. 6:16; Mat. 21:43; Gyi. 7:51, 52.

“Bɛnle . . . Ewiade Ɛdeɛ”

6, 7. (a) Kɛzi ɛbahilehile mɔɔ Gyisɛse hanle hilele ye ɛdoavolɛ ne mɔ wɔ bɛ gyinlabelɛ wɔ ewiade ne anwo la anu ɛ? (b) Kɛmɔ Pita hanle la, duzu ati a ɔwɔ kɛ nɔhalɛ Keleseɛnema kɔ zo twe bɛ nwo fi ewiade ne anwo a?

6 Yɛzukoale ye wɔ edwɛkɛ ɛhye mɔlebɛbo kɛ Gyisɛse mɔɔ le Keleseɛnema asafo ne Ati la hanle kɛ ye ɛdoavolɛma ɛnle Seetan ewiade ne ɛdeɛ. Gyisɛse bawu la, ɔzele ye ɛdoavolɛma kɛ: “Saa bɛle ewiade ɛdeɛ a ɛnee ewiade bahulo bɛ kɛ ɔ ti anwo ɛdeɛ la. Na mekpa nu meye bɛ mevi ɛtane ewiade ɛhye anu amra avinli, yemɔti bɛnle ɛtane ewiade ɛdeɛ. Ɛhye ati ɛtane ewiade ɛhye anu amra kpɔ bɛ.”—Dwɔn 15:19.

7 Mekɛ ekyi guale nu la, ɛnee Keleseɛnema wɔ maanle mɔɔ Wulomuma ziele la dɔɔnwo anu wɔ ewiade amuala. Ɛnee ɔwɔ kɛ Keleseɛnema kɔ zo twe bɛ nwo fi ewiade ne anwo bɛkpo menli mɔɔ ɛbɔ bɛ ɛyia la nyɛleɛ. Ɛnee ɔwɔ kɛ bɛyɛ ngakyile wɔ ɛleka biala mɔɔ bɛwɔ la. Gyisɛse wule la anzi ɛvolɛ kɛyɛ 30, ɛzoanvolɛ Pita hɛlɛle alumua Keleseɛnema kɛ: “Ayi mɔ, mesɛlɛ bɛ, bɛle nyɛvolɛ nee adendulɛma wɔ ewiade! Bɛmmadi nwonane atiakunluwɔzo ne mɔ mɔɔ dahuu nee bɛ ɛkɛla ko la anzi fee. Ɔwɔ kɛ bɛmaa bɛ nyɛleɛ wɔ maanlema avinli yɛ kɛnlɛma.”—1 Pita 1:1; 2:11, 12.

8. Duzu a tetedwɛkɛ kɛlɛvo bie hanle mɔɔ ɔkile kɛ ɛnee alumua Keleseɛnema ɛnle ewiade ne ɛdeɛ a?

8 Keleseɛnema bɔle bɛ ɛbɛla kɛ “nyɛvolɛ nee adendulɛma” wɔ bɛ mekɛ zo Wulomu ewiade ne anu. Tetedwɛkɛ kɛlɛvo bie hanle kɛ bɛkpɔle bɛ kpalɛ na ɛhye zile fane dɔɔnwo. Ɔhanle kɛ bɛdole bɛ ɛzonle kɛ bɛnlie Nyamenle bɛnli ɔluakɛ bɛanva bɛ nwo bɛanwula adalɛ ɛzonlenlɛ nyɛleɛ nu la ati. Bɛdole bɛ duma kɛ bɛkpɔ “alesama abusua ne” ɔluakɛ ɛnee bɛ nee bɛ ɛmbɔ nu ɛnlie bɛ nye anzɛɛ ɛnli ɛvoyia mɔɔ adalɛ ɛzonlenlɛ nee adwɔmane nyɛleɛ wɔ nu la.

Yɛnli Ewiade Ninyɛne Nzi Somaa

9. Kɛzi yɛda ye ali kɛ yɛmkpɔ “alesama abusua ne” ɛ?

9 Yɛdayɛ noko, yɛnle “munzule [ewiade] ɛhye” ɛdeɛ kɛ alumua Keleseɛnema ne la. (Gal. 1:4) Ɛhye ati, menli dɔɔnwo ɛnde yɛ edwɛkɛ bo. Bie mɔ bɔbɔ kpɔ yɛ. Noko yɛmkpɔ “alesama abusua ne,” kɛmɔ bie mɔ adwenle yɛ bɛ la. Yɛkulo menli yemɔti yɛkɔ azua nu yɛkɔka Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkpa ne yɛkile awie biala. (Mat. 22:39; 24:14) Yɛbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ ne nolo ɔluakɛ yɛdie yɛdi kɛ ɔnrɛhyɛ ɔbazɛkye alesama mɔɔ ɛnli munli la arane biala. Akee Belemgbunlililɛ ɛhye mɔɔ Kelaese a le zolɛ Belemgbunli la, bamaa ewiade fofolɛ mɔɔ pɛlepɛlelilɛ wɔ nu la ara.—Dan. 2:44; 2 Pita 3:13.

10, 11. (a) Kɛzi yɛdi ewiade ninyɛne nzi wɔ adenle bie azo ɛ? (b) Adenle boni azo a Keleseɛnema ɛnli ewiade ninyɛne nzi somaa ɛ?

10 Kɛmɔ ɔnrɛhyɛ Seetan ewiade ne bara ye awieleɛ la ati, yɛze kɛ tɛ ɛnɛ a ɔwɔ kɛ yɛkpondɛ asetɛnla kpalɛ a. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hanle kɛ: “Mekɛ ne ɛwie.” Eza ɔhanle kɛ: “Bɛdabɛ mɔɔ bɛtɔ ninyɛne la ɛyɛ bɛ nwo kɛ mɔɔ bɛtɔ la ɛnle bɛ ɛdeɛ; na bɛdabɛ mɔɔ bɛli ewiade ninyɛne nzi la ɛyɛ kɛ asɛɛ bɛngyia ninyɛne ne mɔ anwo la. Ɔluakɛ ewiade ɛhye, kɛ ɔde ye kɛkala la, ɔnrɛhyɛ na yeapɛ nu.” (1 Kɔl. 7:29-31) Ɛnɛ, kɛzi yɛdi ewiade ninyɛne nzi ɛ? Kɛ neazo la, yɛfa adwuleso ninyɛne mɔɔ bɛyɛ nee ndenle mɔɔ bɛdua zo bɛdi ngitanwo la yɛdi gyima. Ɛhye mɔ boa yɛ maa yɛ nee menli mɔɔ vi maanle ngakyile nu la sukoa Baebolo ne, na yɛyɛ ye wɔ aneɛ dɔɔnwo anu. Eza yɛyɛ gyima yɛkpondɛ ezukoa mɔɔ yɛbava yɛanlea yɛ nwo la. Yɛɛ yɛtotɔ ninyɛne mɔɔ yɛhyia nwo la. Noko yɛnli ewiade ne anzi somaa. Ɛhye kile kɛ tɛ ezukoa, ninyɛne mɔɔ yɛlɛ, nee yɛ gyima yɛɛ nwolɛ hyia yɛ kpalɛ wɔ asetɛnla nu a.—Bɛgenga 1 Temɔte 6:9, 10.

11 Adenle bieko mɔɔ Keleseɛnema dua zo da ye ali kɛ bɛnli ewiade ninyɛne nzi somaa la a le kɛ bɛmmaa ewiade nwomazukoalɛ nwo ɛngyia bɛ dɔɔnwo. Menli mɔɔ wɔ ewiade ye la anu dɔɔnwo dwenle kɛ ɔwɔ kɛ sonla kɔ yunivɛsiti, nyia gyima kpalɛ, na ɔnyia ezukoa dɔɔnwo. Noko kɛ adenduvoma la, yɛmɛ yɛndwenle zɔ. Yɛmkpondɛ “ninyɛne mgbole,” ninyɛne mɔɔ bamaa yɛalie duma wɔ ewiade ye la. (Gyɛ. 45:5; Wulo. 12:16) Yɛtie kɔkɔ ne mɔɔ Gyisɛse bɔle yɛ la: “Bɛmmayɛ anyebolo wɔ adenle biala anu, ɔboalekɛ sonla ngoane ɛnle ye anwonyia anzɛɛ ye ezukoa kpole mɔɔ ɔlɛ la anu.” (Luku 12:15) Yemɔti ɔwɔ kɛ Keleseɛne ngakula kakye kɛ Gyihova mɔɔ bɛsonle ye la a le debie mɔɔ nwolɛ hyia kpole kpalɛ a. Ɔwɔ kɛ bɛsukoa nwoma mɔɔ bamaa bɛanyia mɔɔ bɛhyia nwo wɔ asetɛnla nu la amaa bɛahola bɛava bɛ ahonle, ɛkɛla, anwosesebɛ, nee adwenle muala bɛazonle Gyihova. (Luku 10:27) Saa bɛyɛ zɔ a bɛbayɛ “sukoavolɛma wɔ Nyamenle anyunlu.”—Luku 12:21; bɛgenga Mateyu 6:19-21.

Nwonane Afoa Nu Ninyɛne

12, 13. Kɛzi Gyisɛse edwɛkɛ mɔɔ wɔ Mateyu 6:31-33 mɔɔ yɛdi zo la maa yɛyɛ ngakyile yɛfi ewiade amra anwo ɛ?

12 Ngakyile bieko mɔɔ wɔ yɛ nee ewiade amra avinli la a le adwenle mɔɔ yɛlɛ ye wɔ nwonane afoa nu ninyɛne nwo la. Gyisɛse hanle kɛ: “Bɛmmadwenle kɛ, ‘Duzu yɛɛ yɛbali a’, anzɛɛ ‘Duzu a yɛbanlo a’, anzɛɛ ‘Duzu a yɛbaheda a’, (Ɛhye mɔ le ninyɛne mɔɔ bɛdabɛ mɔɔ bɛnze Nyamenle la a dwenle nwolɛ a.) Bɛ Ze mɔɔ wɔ anwuma la ze kɛ bɛhyia ninyɛne ɛhye mɔ amuala anwo. Bɛbɔ mɔdenle bɛdwenle Nyamenle Belemgbunlililɛ ne nee mɔɔ Nyamenle kpondɛ kɛ bɛyɛ la anwo kpalɛ, na ɔkɛva mɔɔ bɛhyia nwolɛ la ɔkɛmaa bɛ.” (Mat. 6:31-33) Mɔɔ yɛ nuhua dɔɔnwo ɛnwu ye la di daselɛ kɛ edwɛkɛ ɛhye mɔɔ Gyisɛse hanle la le nɔhalɛ. Yɛ anwuma Selɛ ne maa yɛ sa ka debie biala mɔɔ yɛhyia nwo la.

13 Ɔle kpalɛ kɛ yɛ kunlu badwo mɔɔ yɛlɛ ye la anwo. (1 Tem. 6:6) Noko tɛ kɛ menli mɔɔ wɔ ewiade ye la dwenle la ɛne. Kɛ neazo la, saa mgbavolɛ mɔɔ wɔ ewiade ye la gya a, bɛ nuhua dɔɔnwo kpondɛ kɛ bɛnyia debie biala ɛkɛ ne ala. Bɛkulo kɛ bɛnyia sua, mbia, kale kɛnlɛma, kɔmputa, moba fonu mɔɔ kola pɛ nvoninli nee ninyɛne mɔɔ ɛdwu zo la dɔɔnwo. Noko Keleseɛnema mɔɔ bɛle adenduvoma wɔ ewiade ye la komo bɛ atiakunluwɔzo zo, saa bɛ sa ɛndo kane a bɛndende bɛnde. Bɛfɛta nganvolɛ ɔluakɛ bɛnzɛkye bɛ mekɛ nee ezukoa wɔ ninyɛne ɛhye mɔ anwo amaa bɛanyia mekɛ nee anwosesebɛ dɔɔnwo bɛazonle Gyihova. Bie mɔ sonle kɛ adekpakyelɛma, Bɛtɛlema, neavolɛ adenduvoma, anzɛɛ edwɛkpatɛlɛvolɛma. Yɛ nye sɔ kɛ mediema ne mɔ fa bɛ ahonle muala sonle Gyihova a.

14. Duzu a yɛsukoa yɛfi Gyisɛse ndonwo ne mɔ ko anu a?

14 Wɔ ye ndonwo ne mɔ ko anu, Gyisɛse hanle kɛ “ɛbɛlabɔlɛ nwo adwenleadwenle nee anwonyia ɛhulolɛ” kola maa yɛto yɛ Nyamenle ɛzonlenlɛ nu. (Mat. 13:22) Noko saa yɛbɔ yɛ ɛbɛla kɛ adenduvoma wɔ ewiade ɛhye anu a ɛhye bie ɛnrɛdo yɛ. Yɛbamaa yɛ nye ayɛ “kpalɛ” yɛava yɛ adwenle kɔsɔɔti yɛazie Nyamenle ɛzonlenlɛ zo na yɛamaa ye Belemgbunlililɛ ne alumua yɛ asetɛnla nu.—Mat. 6:22.

“Ewiade . . . Bapɛ Nu”

15. Edwɛkɛ boni a Dwɔn hanle wɔ ewiade ɛhye anwo a?

15 Debie titile mɔɔ maa Keleseɛnema bɔ bɛ ɛbɛla kɛ “nyɛvolɛ nee adendulɛma” la a le kɛ bɛze kɛ ɔnrɛhyɛ Seetan ewiade ne bapɛ nu. (1 Pita 2:11; 2 Pita 3:7) Yɛdua yɛ ɛbɛlabɔlɛ zo yɛmaa ɔda ali kɛ yɛdie ɛhye yɛdi. Yɛ kpɔkɛzilɛ, ninyɛne mɔɔ yɛkulo, nee yɛ bodane boka nwo. Ɛzoanvolɛ Dwɔn zele Keleseɛnema kɛ bɛmmakulo ewiade anzɛɛ debie biala mɔɔ wɔ nu la ɔluakɛ “ewiade nee nuhua atiakunluwɔzo ninyɛne ne mɔ amuala bapɛ nu aze, na sonla ne mɔɔ yɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ la de aze dahuu.”—1 Dwɔn 2:15-17.

16. Kɛzi yɛda ye ali kɛ yɛboka “menli” mɔɔ Gyihova ɛde bɛ ɛvi ewiade ne anwo la anwo ɛ?

16 Gyihova zele Yizilayɛma kɛ saa bɛtie ye edwɛkɛ a “bɛbayɛ [ye] ɛdeɛ wɔ maanle maanle kɔsɔɔti avinli.” (Ade. 19:5) Saa Yizilayɛma tie Nyamenle a bɛ ɛzonlenlɛ nee bɛ ɛbɛlabɔlɛ yɛ ngakyile fi maanle mɔɔ ɛha la ɛdeɛ nwo. Ɛnɛ noko bɛde Gyihova menli bɛvi Seetan ewiade ne anwo. Baebolo ne ka kɛ “yɛvuandi ɛbɛla mgbane mgbane nee ewiade atiakunluwɔzo ne mɔ yɛgua, na yɛyɛ yɛ nye gyɛlɛmgbɛɛnye, yɛnlea boɛ na yɛbɔ Nyamenlezulolɛ ɛbɛla fɔɔnwo ne wɔ ewiade ye anu, yɛva yɛhendɛ saleɛ Kenle ne mɔɔ yɛ nye la ye adenle wɔ melɛ mɔɔ yɛ Nyamenle bedevinli ne nee Ngoanedievolɛ Gyisɛse Kelaese bɛ anyunlunyia ne kɛra la. Gyisɛse Kelaese vale ɔ nwo manle wɔ yɛ ti kɛ ɔbaye yɛ yeavi amumuyɛ muala anu, na yeayɛ yɛ ye menli mɔɔ anwo te na yɛle ɔ ngomekye ye ɛdeɛ la, amaa yɛ nye abolo kɛ yɛkɛyɛ kpalɛ.” (Tae. 2:11-14) Gyihova “menli” ne a le Keleseɛnema mɔɔ bɛkpokpa bɛ nee “mboane” gyɛne mgbe dɔɔnwo ne mɔɔ boa bɛ la.—Dwɔn 10:16.

17. Kɛmɔti a menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la nee mboane gyɛne ne anye bɛalie dahuu kɛ bɛbɔle bɛ ɛbɛla kɛ adenduvoma wɔ ɛtane ewiade ɛhye anu ɛ?

17 Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la “saleɛ Kenle” ne a le Kelaese mɔɔ bɛ nee ye bɛali tumi wɔ anwuma la. (Yek. 5:10) Mboane gyɛne ne anyelazo a le kɛ bɛbadɛnla aze dahuu wɔ azɛlɛ ye azo. Saa anyelazo ɛhye ba nu a, mboane gyɛne ne ɛnrɛdɛnla ye kɛ adenduvoma wɔ ɛtane ewiade nu bieko. Bɛbanyia azua ngɛnlɛma yɛɛ aleɛ nee nza kpalɛ dɔɔnwo. (Edw. 37:10, 11; Aye. 25:6; 65:21, 22) Bɛ rɛle ɛnrɛvi Gyihova kɛ Yizilayɛma la. Bɛbahakye ye dahuu kɛ ninyɛne mɔɔ bɛlɛ la kɔsɔɔti vi Gyihova, “ewiade amuala Nyamenle” ne. (Aye. 54:5) Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la nee mboane gyɛne ne anye bɛalie dahuu kɛ bɛbɔle bɛ ɛbɛla kɛ adenduvoma wɔ ɛtane ewiade ɛhye anu la.

Kɛzi Ɛbaye Ɔ Nloa Ɛ?

• Kɛzi ɛnee tete nɔhavoma le nyɛvolɛ nee adendulɛma ɛ?

• Kɛzi alumua Keleseɛnema bɔle bɛ ɛbɛla wɔ ewiade ne anu ɛ?

• Adenle boni azo a nɔhalɛ Keleseɛnema ɛnli ewiade ninyɛne nzi somaa ɛ?

• Duzu ati a yɛnrɛnlu yɛ nwo kɛ yɛbɔle yɛ ɛbɛla kɛ adenduvoma wɔ ɛtane ewiade ɛhye anu ɛ?

[Debiezukoalɛ kpuyia ne mɔ]

[Nvoninli wɔ mukelɛ 21]

Alumua Keleseɛnema anva bɛ nwo anwula anyelielɛ mɔɔ basabasayɛlɛ nee adwɔmane nyɛleɛ wɔ nu la anu