Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Boa Mrenya Maa Bɛnyi Sunsum Nu

Boa Mrenya Maa Bɛnyi Sunsum Nu

Boa Mrenya Maa Bɛnyi Sunsum Nu

“Ɔvi ɛnɛ mɔɔ kɔ la ɛbahye menli wɔamaa Nyamenle.”—LUKU 5:10.

1, 2. (a) Mekɛ mɔɔ mrenya dɔɔnwo dele kɛ Gyisɛse ɛlɛkilehile la duzu a bɛyɛle a? (b) Duzu a yɛbazukoa ye wɔ edwɛkɛ ɛhye anu?

ƐNEE Gyisɛse nee ye ɛdoavolɛ ne mɔ anye ɛbolo ɛlɛka edwɛkɛ ne wɔ Galeli. Kenle ko bie, bɛvale ɛlɛne bɛhɔle ɛleka koonwu bie kɛ bɛkalie bɛ menle. Noko menli dɔɔnwo doale bɛ wɔ ɛnwea ne azo. Ɛnee “saa ɛye mraalɛ nee ngakula ne mɔ nu a, bɛlua mrenya kɛyɛ apenle nnu.” (Mat. 14:21) Mekɛ bieko, menli ekpunli bie rale Gyisɛse anwo ɛkɛ kɛ bɛmaa yeayɛ bɛ ayile na bɛadie ye edwɛkɛ ne bie. Ɛnee “saa ɛye mraalɛ nee ngakula mɔɔ wɔ nu la nu a, bɛle mrenya apenle nna.” (Mat. 15:38) Mrenya dɔɔnwo boka menli mɔɔ rale Gyisɛse ɛkɛ mɔɔ ɛnee kpondɛ kɛ bɛtie ye edwɛkɛ ne la anwo. Noko ɛnee Gyisɛse ze kɛ menli dɔɔnwo baralie nɔhalɛ ne. Yɛze ɛhye ɔluakɛ mekɛ mɔɔ ɔmanle ye ɛdoavolɛ ne mɔ hyele fɛlɛ dɔɔnwo ne la anzi, ɔhanle ɔhilele Saemɔn kɛ: “Ɔvi ɛnɛ mɔɔ kɔ la ɛbahye menli wɔamaa Nyamenle.” (Luku 5:10) Ɛnee Gyisɛse ɛlɛkile kɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne le kɛ bɛ fɛlɛhyelɛ gyima ne la. Ɔbahola yeaboa bɛ yeamaa menli dɔɔnwo aralie nɔhalɛ ne. Mrenya dɔɔnwo baraboka nwo.

2 Ɛnɛ noko mrenya dɔɔnwo anye die edwɛkɛ ne mɔɔ yɛka nee Baebolo ne mɔɔ yɛ nee bɛ sukoa la anwo. (Mat. 5:3) Mrenya dɔɔnwo bɔ Nyamenle anwo debiezukoalɛ bo noko bɛngɔ bɛ nyunlu wɔ nɔhalɛ ne anu. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛaboa bɛ ɛ? Wɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne anu, Gyisɛse anlua adenle ngakyile zo andendɛ angile mrenya. Noko ɛnee ɔkpondɛ kɛ ɔboa bɛ ɔluakɛ mrenya lɛ ngyegyelɛ titile bie mɔ. Yɛbazukoa kɛzi Gyisɛse boale mrenya nee kɛzi yɛbahola yɛazukoa ye la anwo debie wɔ edwɛkɛ ɛhye anu. Yɛbaha ninyɛne nsa anwo edwɛkɛ: (1) saa nrenya lɛ ezukoa nwo ngyegyelɛ a, (2) saa nrenya sulo mɔɔ menli kɛha la a, yɛɛ (3) saa nrenya te nganeɛ kɛ ɔndwu ɔ gɔnwo mɔ a.

Saa Nrenya Lɛ Ezukoa Nwo Ngyegyelɛ A

3, 4. (a) Duzu a mrenya dɔɔnwo dwenle kɛ nwolɛ hyia kpalɛ a? (b) Kɛmɔti a mrenya bie mɔ dwenle kɛ ezukoa nee gyima nwo hyia tɛla nɔhalɛ ne mɔɔ bɛbazukoa la ɛ?

3 Nrenya bie mɔɔ ɛnee ze Mosisi Mɛla ne kpalɛ la zele Gyisɛse kɛ: “Kilehilevolɛ, ɛleka biala mɔɔ ɛkɔ la me nee wɔ kɛhɔ.” Gyisɛse zele ye kɛ, “mame, Sonla Ra, menlɛ ɛleka mɔɔ meto me ti a.” Noko Baebolo ne anga kɛ nrenya ne rayɛle Gyisɛse ɛdoavolɛ. Yemɔti bie a ɛleka mɔɔ nrenya ne badɛnla nee mɔɔ ɔbali la gyegyele ye.—Mat. 8:19, 20.

4 Mrenya dɔɔnwo dwenle kɛ ezukoa nee gyima mɔɔ bɛbanyia la anwo hyia tɛla Baebolo ne mɔɔ bɛbazukoa na bɛali zo la. Yunivɛsiti amodinli kɛlata nee gyima kpalɛ ɛnyianlɛ nwo hyia bɛ totohyia. Bɛze kɛ bɛhyia ezukoa na bɛava bɛanlea bɛ nwo. Zɔhane ati, bɛdwenle kɛ ezukoa nee gyima bɛaboa bɛ adɛla Baebolo ne mɔɔ bɛbazukoa na bɛayɛ Nyamenle agɔnwo la. Bɛ nye bɛahola alie Baebolo ngilehilelɛ ne anwo noko “ɛbɛlabɔlɛ ye anwo adwenleadwenle, [nee] anyiabɛnwo ɛhulolɛ” bahola azi bɛ adenle wɔ Nyamenle edwɛkɛ ne ɛzukoalɛ nee zolɛ ɛlilɛ nwo. (Mak. 4:18, 19) Noko, Gyisɛse boale ye ɛdoavolɛ ne mɔ ɔmanle bɛzile mɔɔ hyia kpalɛ la anwo kpɔkɛ, na yɛbahola yɛazukoa ye neazo ne.

5, 6. Duzu a boale Andelu, Pita, Gyemise, nee Dwɔn manle bɛzile gyima mɔɔ le kpalɛ maa bɛ la anwo kpɔkɛ a?

5 Ɛnee Andelu nee ɔ diema Saemɔn Pita le fɛlɛkyevoma. Bɛ nee Gyemise nee ɔ diema Dwɔn yɛɛ bɛ ze Zɛbɛdi yɛle gyima. Bɛ fɛlɛhyelɛ gyima ne hɔle zo na bɛvale ɛkpama. (Mak. 1:16-20) Mekɛ mɔɔ Andelu nee Dwɔn dele Gyisɛse anwo edwɛkɛ vile Dwɔn Sɔnevolɛ ne ɛkɛ la, bɛliele bɛlile kɛ Gyisɛse a le Mɛzaya ne a. Andelu hanle Gyisɛse anwo edwɛkɛ hilele ɔ diema Saemɔn Pita, na ɔbayɛ kɛ Dwɔn noko hanle ɔ nwo edwɛkɛ hilele ɔ diema Gyemise. (Dwɔn 1:29, 35-41) Ɛhye anzi, wɔ siane ekyi anu, Gyisɛse hanle edwɛkɛ ne wɔ Galeli, Dwudiya, nee Samɛlea, na ɛnee ɛdoavolɛ nna ɛhye mɔ boka ɔ nwo. Akee bɛziale bɛhɔle bɛ fɛlɛhyelɛ gyima ne azo bieko. Ɛnee bɛ nye die edwɛkɛ ne mɔɔ Gyisɛse ka la anwo noko bɛanwu ye wɔ zɔhane mekɛ ne kɛ edwɛkɛhanlɛ ne yɛɛ ɛnee le gyima kpalɛ maa bɛ a.

6 Nzinlii, Gyisɛse vɛlɛle Pita nee Andelu kɛ bɛdoa ye na ɔbamaa “bɛahye [mrenya] kɛ bɛkye fɛlɛ la.” Duzu a Pita nee Andelu yɛle a? “Ɛkɛ ne ala bɛgyakyile bɛ asawu ne mɔ na bɛdoale ye.” Gyemise nee Dwɔn noko yɛle zɔhane ala. “Ɛkɛ ne ala bɛgyakyile ɛlɛne ne nee bɛ ze na bɛdoale ye.” (Mat. 4:18-22) Duzu a manle mrenya ɛhye mɔ zile kpɔkɛ bɔle edwɛkɛ ne nolo dahuu a? Ɛnee bɛzuzu kpɔkɛzilɛ ɛhye anwo kpalɛ. Ɛnee bɛ nee Gyisɛse ɛdu adenle siane dɔɔnwo na bɛdie ye ngilehilelɛ. Bieko, ɛnee bɛnwu ye nwanwane ninyɛne mɔɔ yeyɛ nee mɔdenle mɔɔ ɔbɔ ɔyɛ mɔɔ tenrɛ la. Bɛnwunle kɛ ɛnee menli anye die ye ngilehilelɛ nwo. Ɔlua ninyɛne mɔɔ bɛzukoale la ati, bɛ diedi nee bɛ anwodozo wɔ Gyihova anu yɛle kpole.

7. Kɛzi yɛbaboa Baebolo sukoavoma yɛamaa bɛava bɛ rɛle bɛawula Gyihova anu ɛ?

7 Kɛzi yɛbazukoa Gyisɛse yɛaboa yɛ Baebolo sukoavoma yɛamaa bɛava bɛ rɛle bɛawula Gyihova anu ɛ? (Mrɛ. 3:5, 6) Yɛbahola yɛalua kɛzi yɛkilehile la azo yɛaboa bɛ. Mekɛ mɔɔ yɛ nee bɛ ɛlɛsukoa la, yɛbahola yɛahilehile bɛ kɛ Gyihova ɛbɔ ɛwɔkɛ kɛ saa yɛfa Belemgbunlililɛ ne yɛdumua a ɔbayila yɛ. (Bɛgenga Malakae 3:10; Mateyu 6:33.) Yɛbahola yɛalua ngɛlɛlera ngakyile zo yɛamaa bɛanwu kɛ Gyihova yila ye menli dahuu. Noko ɔnle kɛ yɛmaa yɛ rɛle fi kɛ yɛbahola yɛalua yɛ neazo zo yɛahilehile yɛ sukoavoma. Saa yɛka kɛzi Gyihova ɛboa yɛ la yɛkile Baebolo sukoavoma a, ɔbamaa bɛava bɛ nwo bɛado ɔ nwo zo. Yɛbahola yɛaha anwubielɛ mɔɔ wɔ asafo mbuluku nee magazine nu la yɛahile bɛ. *

8. (a) Duzu ati a ɔhyia kɛ Baebolo sukoavo sɔ nea kɛ Gyihova le kpalɛ a? (b) Kɛzi yɛbaboa Baebolo sukoavo yɛamaa yeanwu kɛ Gyihova le kpalɛ ɛ?

8 Tɛ kɛzi Gyihova yilale awie mɔ mɔɔ Baebolo sukoavo bie bagenga anzɛɛ bade la angome a bamaa yeanyia diedi kpole a. Ɔwɔ kɛ ɔdaye mumua ne ɔnwu kɛ Gyihova le kpalɛ. Edwɛndolɛ 34:8 ka kɛ: “O bɛzɔ [Gyihova] bɛnlea na bɛkɛnwu kɛ ɔle kpalɛ! Nyilalɛ ɛha sonla ne mɔɔ nriandi kɔtane ye la.” Kɛ ɔkɛyɛ na yɛaboa sukoavo bie yɛamaa yeanwu kɛ Gyihova le kpalɛ ɛ? Na saa sukoavo ne lɛ ezukoa nwo ngyegyelɛ noko ɛ? Bie noko a ɛnee ɔlɛbɔ mɔdenle yeali subane ɛtane le kɛ kyakyadolɛ, tɛba anzɛɛ nza dɔɔnwo ɛnlonlɛ zo. (Mrɛ. 23:20, 21; 2 Kɔl. 7:1; 1 Tem. 6:10) Yɛbahola yɛahilehile ye kɛ ɔzɛlɛ Nyamenle ɔmaa ɔboa ye na ɔli ye subane ɛtane ne azo. Saa ye subane kakyi a ɔbanwu kɛ Gyihova le kpalɛ. Akee yɛbahola yɛamaa ye anwosesebɛ kɛ ɔva Gyihova ɛzonlenlɛ ɔlumua ye asetɛnla nu. Yɛbahola yɛahilehile ye kɛ ɔwɔ kɛ ɔsukoa Baebolo ne dapɛne biala, ɔsiezie ɔ nwo na ɔkɔ debiezukoalɛ. Saa sukoavo ne nwu kɛ Gyihova ɛlɛyila ye mɔdenlebɔlɛ zo a, ye diedi bayɛ kpole na ɔnrɛdwenledwenle ninyɛne gyɛne mɔɔ bie a le ezukoa la anwo dɔɔnwo.

Saa Nrenya Sulo Mɔɔ Menli Kɛha La A

9, 10. (a) Kɛmɔti a Nekɔdimɛse nee Dwosefi mɔɔ vi Arelematia la anye bɛ nyunlu kɛ bɛle Gyisɛse ɛdoavolɛma ɛ? (b) Duzu ati a ɛnɛ mrenya bie mɔ sulo kɛ bɛbayɛ Gyisɛse ɛdoavolɛma ɛ?

9 Mrenya bie mɔ maa adwenle mɔɔ awie mɔ bɛanyia la gyegye bɛ yemɔti bɛnyɛ Gyisɛse ɛdoavolɛma. Kɛ neazo la, Nekɔdimɛse nee Dwosefi mɔɔ vi Arelematia la anye bɛ nyunlu kɛ bɛle Gyisɛse ɛdoavolɛma ɔluakɛ ɛnee bɛsulo mɔɔ Dwuuma baha anzɛɛ bayɛ la. (Dwɔn 3:1, 2; 19:38) Bieko, ɛzonlenlɛ mgbanyima ne mɔ kpɔle Gyisɛse kpole kpalɛ yemɔti ɛnee bɛmmaa awie biala mɔɔ die ye di la ɛmmaa nyianu sua ne anu.—Dwɔn 9:22.

10 Ɛnɛ, wɔ maanle bie mɔ anu ɔbayɛ se yeamaa nrenya bie kɛ ɔbala ye ali kɛ ɔ nye die Nyamenle, Baebolo, anzɛɛ ɛzonlenlɛ nwo. Ye gyima nu amra, ɔ gɔnwo mɔ, nee ye abusua ne bahola adendɛ atia ye anzɛɛ agyegye ye. Wɔ maanle fofolɛ nu, saa awie ka kɛ ɔkpondɛ kɛ ɔkakyi ye ɛzonlenlɛ a ɔbahola yeayɛ esiane yemaa ye. Na saa nrenya mɔɔ le sogyanli, ɔwɔ maanyɛlɛ fane nu, anzɛɛ ɔlɛ dibilɛ wɔ ɛleka mɔɔ ɔwɔ la ka ɛzonlenlɛ nwo edwɛkɛ a, bɛbadendɛ bɛatia ye kpalɛ. Kɛ neazo la, nrenya bie mɔɔ wɔ Germany la hanle kɛ: “Mɔɔ bɛdabɛ Alasevolɛ bɛka ye wɔ Baebolo ne anwo la le nɔhalɛ. Noko saa ɛnɛ mebayɛ Dasevolɛ a, ɔkadwu ɛhyema la awie biala bade. Na adwenle boni a me gyima nu amra, me kpalɛzoamra, nee menli mɔɔ ze me nee me abusua ne la bɛanyia a? Menrɛhola ɔ nloa gyinla.”

11. Kɛzi Gyisɛse boale ye ɛdoavolɛma ne amaa bɛanzulo adwenle mɔɔ awie mɔ bɛanyia la ɛ?

11 Ɛnee Gyisɛse ɛdoavolɛ ne mɔ lɛ akɛnrasesebɛ. Noko sonla nwo ɛzulolɛ gyegyele bɛ wɔ mekɛ bie mɔ anu. (Mak. 14:50, 66-72) Kɛzi Gyisɛse boale ye ɛdoavolɛ ne mɔ ɔmanle bɛhɔle bɛ nyunlu wɔ nɔhalɛ ne anu ɔnva nwo kɛ menli kpɔle bɛ bɔbɔ la ɛ? Gyisɛse zieziele bɛ manle ɛkpɔlɛ. Ɔhanle kɛ: “Nyilalɛ ɛha bɛ, wɔ mekɛ mɔɔ menli kɛkpo bɛ, kɛyɛ bɛ aholoba, na bɛkɛze bɛ kɛ bɛle musuofoɔ, wɔ mame Sonla Ra me ti la!” (Luku 6:22) Ɔbɔle ye ɛdoavolɛ ne mɔ kɔkɔ kɛ bɛmaa bɛ nye ɛla kɛ ɛkpɔlɛ bara. Noko ɔzele bɛ kɛ ɛkpɔlɛ ne bara “wɔ mame Sonla Ra me ti.” (Luku 12:4-12) Eza Gyisɛse zele menli mɔɔ lile ɔ nzi la kɛ bɛ nee ye ɛdoavolɛ ne mɔ ɛdu na bɛva bɛ agɔnwolɛ.—Mak. 10:29, 30.

12. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛaboa Baebolo sukoavo bie na yeanzulo adwenle mɔɔ menli bɛanyia ye ɔ nwo la ɛ?

12 Ɔwɔ kɛ yɛdayɛ noko yɛboa Baebolo sukoavoma na bɛanzulo adwenle mɔɔ awie mɔ bɛanyia ye bɛ nwo la. Adenle ko mɔɔ yɛdua zo yɛyɛ ɛhye la a le kɛ yɛboa sukoavo ne yɛmaa ɔnwu mɔɔ ɔwɔ kɛ ɔyɛ wɔ ɛkpɔlɛ mekɛ nu la. (Dwɔn 15:19) Kɛ neazo la, ye gyima nu amra nee awie mɔ gyɛne nee ye ɛnrɛyɛ adwenle wɔ ye diedi ne anwo. Anzɛɛ bɛbabiza ye ye diedi ne anwo edwɛkɛ. Yɛbahola yɛaboa ye yeamaa yeaziezie nyelebɛnloa sikalɛ bie mɔ mɔɔ gyi Baebolo ne azo la. Yɛbahola yɛava ye agɔnwolɛ na yɛava ye yɛahile asafo ne anu amra. Bie a ɔ nee asafo ne anu amra bie tɛnlabelɛ le ko yemɔti ɔbahola yeava bɛ agɔnwolɛ. Ɔwɔ kɛ yɛkile ye kɛ ɔvi ahonle nu ɔyɛ asɔne dahuu. Ɛhye bamaa yeayɛ Gyihova agɔnwo. Gyihova bahola ayɛ bodane kpole nee ɛvealeka amaa ye, yemɔti ɔnle kɛ ɔsulo mɔɔ menli kɛdwenle ye ɔ nwo la.—Bɛgenga Edwɛndolɛ 94:21-23; Gyemise 4:8.

Saa Nrenya Te Nganeɛ Kɛ Ɔndwu Ɔ Gɔnwo Mɔ A

13. Duzu ati a mrenya bie mɔ si kpɔkɛ kɛ bɛnrɛra nɔhalɛ ne anu ɛ?

13 Mrenya bie mɔ banyia adwenle kɛ bɛnrɛhola bɛnrɛyɛ mɔɔ asafo ne anu amra yɛ la. Bie a bɛnze kenga kpalɛ, anzɛɛ bɛte nganeɛ kɛ bɛnze kilehile. Ɔbahola yeara ye kɛ bɛse nyiane, anzɛɛ bɛngulo kɛ bɛkɛha bɛ diedi nwo edwɛkɛ wɔ menli nu. Yemɔti debiezukoalɛ, mualɛ ɛmanlɛ, anzɛɛ edwɛkɛhanlɛ ne yɛ se maa bɛ. Adiema nrenya ko hanle kɛ mekɛ mɔɔ ɔle kakula la, ɛnee edwɛkɛ ne ɛhanlɛ yɛ se maa ye kpalɛ. Yemɔti, ɛnee ɔkɔgyinla anlenkɛ nloa ɔyɛ kɛ ɔlɛbɔ nu la, na yeayɛ nyaa yeavi ɛkɛ mɔɔ ɔsuzu kɛ awie biala ande ɔ ne anzɛɛ annwu ye a. Ɔse: “Sua nu nee sua nu gyima ne anwo adwenleadwenle manle me nwo dole me.”

14. Duzu ati a Gyisɛse ɛdoavolɛma ne angola anyɛ kakula ne mɔɔ ɛnee sunsum ɛtane ne wɔ ɔ nwo la ayile ɛ?

14 Suzu nganeɛ mɔɔ Gyisɛse ɛdoavolɛma ne dele wɔ mekɛ mɔɔ bɛangola bɛanyɛ kakula ne mɔɔ sunsum ɛtane ne wɔ ɔ nwo ayile la anwo nea. Bie a bɛdwenlenle kɛ bɛnrɛhola bɛnrɛyɛ mɔɔ Gyisɛse kpondɛ la ɛlɛ. Kakula ne ɔ ze rale Gyisɛse ɛkɛ razele ye kɛ: “Yɛmenle, nwu me ra nrenya ye anwunvɔne! Mgbutike wɔ ɔ nwo, na saa ɔto ye a ɔpɛ ye ɔto senle anzɛɛ nzule nu. Menvale ye membɛlɛle wɔ ɛdoavolɛma ye, na bɛangola ye ayile yɛ.” Mekɛ mɔɔ Gyisɛse dule sunsum ɛtane ne la kakula ne anwo zale. Nzinlii, ɛdoavolɛ ne mɔ rabizale Gyisɛse kɛ: “Duzu ati a yɛangola sunsum ɛtane ne tu a?” Gyisɛse buale bɛ kɛ: “Ɔluakɛ bɛ diedi le ekyi la ati ɔ. Nɔhalɛ, meka meahile bɛ kɛ, saa bɛ diedi ne kpole le kɛ ‘mɛsetade’ ma kunlu ma ekyi bie bɔbɔ a, anrɛɛ bɛbahola bɛaze boka ɛhye kɛ, ‘Tudu kɔ nehane!’ na ɔkɛhɔ; eza debie biala ɛyɛlɛ ɛnrɛyɛ se ɛnrɛmaa bɛ.” (Mat. 17:14-20) Sonla mɔɔ lɛ diedi wɔ Gyihova anu la bahola ali adenzilɛ zo. Noko saa ɔfa ɔ nwo ɔto ye mɔdenlebɔlɛ zo a, ɔnrɛhola, akee ɔbade nganeɛ kɛ ɔnrɛhola Gyihova sonle.

15, 16. Kɛzi yɛbahola yɛaboa Baebolo sukoavo mɔɔ te nganeɛ kɛ ɔnrɛhola ɔnrɛzonle Gyihova kɛ ɔ gɔnwo mɔ la ɛ?

15 Saa Baebolo sukoavo bie te nganeɛ kɛ ɔnrɛhola ɔnrɛzonle Gyihova kɛ ɔ gɔnwo mɔ la a, yɛbahola yɛadu ye folɛ kɛ ɔmmafa ɔ nwo ɔto ye mɔdenlebɔlɛ zo, emomu, ɔnyia diedi kɛ Gyihova bahola aboa ye. Pita hɛlɛle kɛ: “Bɛbɛlɛ bɛ nwo aze wɔ Nyamenle tumi kpole ne abo, amaa saa ɔdaye ye mekɛ ne mɔɔ yehile la dwu a yeamaa bɛ zo. Bɛva bɛ adwenleadwenle muala bɛgua ɔ nwo zo.” (1 Pita 5:6, 7) Ɔwɔ kɛ yɛboa sukoavo ne yɛmaa ɔkulo Gyihova na ɔnyia ɛhulolɛ kɛ ɔbamaa Yeahile ye adenle. Ɛhye kile kɛ ɔwɔ kɛ ɔkulo mɔɔ ɔsukoa la na ɔda “Sunsum ne ma” ne ali. (Gal. 5:22, 23) Ɔwɔ kɛ ɔmaa asɔneyɛlɛ kyia ye. (Fel. 4:6, 7) Na ɔnwu kɛ Nyamenle a bamaa ye akɛnrazilɛ nee anwosesebɛ yeayɛ mɔɔ Ɔkulo la a.—Bɛgenga 2 Temɔte 1:7, 8.

16 Sukoavoma bie bahyia moalɛ na bahola bagenga anzɛɛ bahilehile kpalɛ. Bie mɔ bɛade nganeɛ kɛ ɔlua ɛtane bie mɔɔ bɛyɛle kolaa na bɛaranwu Gyihova la ati, bɛnfɛta kɛ bɛsonle ye. Yɛbahola yɛaboa bɛ wɔ ɛhye mɔ biala anu ɔlua ɛlɔlɛ nee abotane mɔɔ yɛbanyia yɛamaa bɛ la azo. Gyisɛse hanle kɛ: “Menli mɔɔ te kpɔkɛ la ɛngyia ninsinli nwo kɛ wuleravolɛma.”—Mat. 9:12.

Boa Mrenya Dɔɔnwo Maa Bɛnwu Gyihova

17, 18. (a) Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia mrenya dɔɔnwo yɛaha edwɛkɛ ne yɛahile bɛ ɛ? (b) Duzu a yɛbazukoa ye wɔ edwɛkɛ mɔɔ doa zo la anu a?

17 Baebolo ne anu a edwɛkɛ mɔɔ maa menli nye die nɔhalɛ nu la wɔ a, na yɛkpondɛ kɛ mrenya dɔɔnwo die di. (2 Tem. 3:16, 17) Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanyia mrenya dɔɔnwo yɛaha edwɛkɛ ne yɛahile bɛ ɛ? Yɛbahola yɛaha ye wɔ nɔsolɛ nu, ewiazo wɔ dapɛne awieleɛ, anzɛɛ kenle mɔɔ bɛngɔ gyima mɔɔ mrenya dɔɔnwo wɔ sua nu la. Na saa ɔbayɛ boɛ a yɛbabiza nrenya mɔɔ wɔ awuke ne anu la na yɛ nee ye adendɛ. Yɛbahola yɛali mrenya mɔɔ yɛ nee bɛ yɛ gyima la daselɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɔfɛta la. Mediema mraalɛ bie mɔ ahu mɔ ɛnle Alasevolɛ, yɛbahola yɛaboa mrenya ɛhye mɔ yɛamaa bɛ nye alie nɔhalɛ ne anwo.

18 Yɛkpondɛ kɛ yɛboa menli dɔɔnwo yɛmaa bɛnwu nɔhalɛ ne. Menli mɔɔ ɛlɛkpondɛ nɔhalɛ ne la badie edwɛkɛ ne. Ɔwɔ kɛ yɛnyia abotane na yɛkɔ zo yɛboa menli mɔɔ ɛlɛkpondɛ nɔhalɛ ne la amuala. Noko duzu a baboa mrenya mɔɔ bɛzɔne bɛ la yeamaa bayɛ dɔɔnwo wɔ asafo ne anu a? Edwɛkɛ mɔɔ doa zo la babua kpuyia ɛhye.

[Ɔ bo ɛkɛ ne edwɛkɛ]

^ ɛden. 7 Nea Yearbooks of Jehovah’s Witnesses nee awie mɔ asetɛnla nu edwɛkɛ mɔɔ ba Ɛzinzalɛ Arane nee Awake! nu la.

Kɛzi Ɛbaye Ɔ Nloa Ɛ?

• Kɛ ɔkɛyɛ na yɛaboa mrenya yɛamaa bɛakpa debie mɔɔ anwo hyia kpalɛ wɔ asetɛnla nu la ɛ?

• Kɛzi yɛbaboa Baebolo sukoavoma na bɛanzulo adwenle mɔɔ menli bɛanyia ye wɔ bɛ nwo la ɛ?

• Kɛ ɔkɛyɛ na yɛaboa awie mɔɔ ɔbade nganeɛ kɛ ɔnrɛhola ɔnrɛzonle Gyihova kɛ ɔ gɔnwo mɔ la ɛ?

[Debiezukoalɛ kpuyia ne mɔ]

[Nvoninli wɔ mukelɛ 25]

Asoo ɛfa nwolɛ adenle mɔɔ ɛnyia la ɛdi mrenya daselɛ?

[Nvoninli wɔ mukelɛ 26]

Kɛzi ɛbatete Baebolo sukoavo wɔamaa ɛkpɔlɛ ɛ?