Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Bɛnle “Ewiade Ye Ɛdeɛ”

Bɛnle “Ewiade Ye Ɛdeɛ”

Bɛnle “Ewiade Ye Ɛdeɛ”

“Ewiade ɛhye kpɔ bɛ, ɔboalekɛ bɛnle ɛtane ewiade ye ɛdeɛ.”​—DWƆN 17:14.

Mɔɔ Ɔkile: Kɛmɔ ɛnee Gyisɛse ɛnle ewiade ne ɛdeɛ la ati, yeanva ɔ nwo yeanwula zɔhane mekɛ ne anu basabasayɛlɛ nee maanyɛlɛ biala anu. Ɔhilehilele nu kɛ: “Saa me belemgbunlililɛ ne wɔ ewiade ye anu a, anrɛɛ me ɛlɔnema kɛho kɛmaa me na bɛnrɛmaa bɛnrɛva me bɛnrɛmaa Dwuu mgbanyima ne mɔ. Kyɛkyɛ, me belemgbunlililɛ ne ɛnle ɛke.” (Dwɔn 18:36) Eza ɔdule ye ɛdoavolɛ ne mɔ folɛ kɛ bɛhwe bɛ nwo bɛvi nyɛleɛ, ɛdendɛlɛ, nee subane mɔɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne tua la anwo.​—Mateyu 20:25-27.

Alumua Keleseɛnema Yɛle Nwolɛ Neazo: Kɛmɔ Jonathan Dymond mɔɔ kɛlɛ ɛzonlenlɛ nwo edwɛkɛ hanle la, alumua Keleseɛnema “anva bɛ nwo anwula [konle] nu; ɔnva nwo edwɛkɛ biala mɔɔ dole bɛ mɔɔ bie a le aholoba ɛbɔlɛ, efiade nla anzɛɛ ewule la.” Bɛkpale kɛ bɛbanwu amaneɛ tɛla kɛ bɛkɛgyakyi afoa biala mɔɔ bɛnle la anu. Bɛ ɛbɛlabɔlɛ noko manle bɛyɛle ngakyile. Bɛzele Keleseɛnema kɛ: “Kɛkala ɔsi bɛdabɛ mɔɔ bɛnzonle Nyamenle la anwo kɛ saa ɛnɛ bɛbɔ ɛbɛla mgbane mgbane ɛhye mɔ a bɛmɛ Kelaese ɛdoavolɛma ɛmbamboka bɛ nwo a, na ɔlua zo bɛkeha bɛ nwo edwɛkɛ ɛtane ɛtane.” (1 Pita 4:4) Tetedwɛkɛ kɛlɛvolɛ Will Durant hɛlɛle kɛ Keleseɛnema “vale bɛ nyamenlezonlenlɛ kpalɛ ne nee bɛ subane kɛnlɛma ne gyegyele awozonle ɛzonlenlɛma mɔɔ ɛnee anyelielɛ ninyɛne ɛli bɛ adwenle la.”

Nwane Mɔ A Di Bɛ Neazo Ne Anzi Ɛnɛ A? Mɔɔ fane afoa mɔɔ Keleseɛnema ɛnle anwo la, the New Catholic Encyclopedia ne ka kɛ: “Ɔnle kpalɛ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu kɛ awie kɛkpo kɛ ɔkɛva akodeɛ ɔkɛzia ɔ nwo.” Edwɛkɛ bie mɔɔ wɔ Reformierte Presse anu la ka kɛ Africa Rights, adenle mɔɔ sonla lɛ kpa mɔɔ ɔkulo eku bie, hanle kɛ asɔne ne mɔ kɔsɔɔti vale bɛ nwo wulale menli dɔɔnwo ne mɔɔ bɛhunle bɛ wɔ Rwanda wɔ 1994 la anu, “Gyihova Alasevolɛ angome a anva bɛ nwo anwula nu a.”

Mekɛ mɔɔ bɛlɛsuzu Nazi menli ɛhunlɛ ne anwo la, kilehilevolɛ ko vale nyanelilɛ hanle kɛ “menli ekpunli biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ dendɛle tiale adalɛ, atisesebɛ, nee amumuyɛ nyɛleɛ ne a.” Mekɛ mɔɔ ɔhɔle ɛleka mɔɔ bɛfa tete ninyɛne bɛsie wɔ United States la, ɔhɛlɛle kɛ: “Akee menyianle me mualɛ ne.” Ɔnwunle kɛ Gyihova Alasevolɛ gyinlanle bɛ diedi ne anu kpundii ɔnva nwo kɛzi bɛyɛle bɛ amumuyɛ la.

Na Keleseɛnema ɛbɛlabɔlɛ noko ɛ? U.S. Catholic magazine ne ka kɛ: “Ɛnɛ, mgbavolɛ nee mbɛlɛra dɔɔnwo ɛnlie Katelekma ngilehilelɛ mɔɔ fane mrenya nee mraalɛ mɔɔ bɛde noko bɛtɛgyale la [yɛɛ] nla mɔɔ li agyalɛ nyunlu la ɛndo nu.” Adwelie kɛlata ne vale asɔne boavolɛ bie edwɛkɛ hanle kɛ: “Menwunle menli dɔɔnwo mɔɔ mesuzu kɛ bɛbabo ɛya ngyɛnu 50 la kɛ ɛnee bɛde kolaa na bɛagya.” The New Encyclopædia Britannica ka kɛ Gyihova Alasevolɛ “maa bɛ nye bolo ɛbɛla kpalɛ ɛbɔlɛ nwo.”