Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Asoo Ɛze?

Asoo Ɛze?

Kɛzi ɛnee ɛvoya mɔɔ lumua la anu Dwuuma siezie funli na bɛazie ye ɛ?

Ɛnee Dwuuma ta sie awie mɔɔ kɛwu la ndɛndɛ wɔ kenle ko ne ala. Ninyɛne nwiɔ a ɛnee ɔmaa bɛyɛ ye zɔ ndɛndɛ a. Mɔɔ lumua la, avunli sɛkye ndɛndɛ wɔ Mediterranea Aduduleɛ ɛlobɔ wuluwulu ne anu. Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, ɛnee bɛte nganeɛ wɔ zɔhane mekɛ ne kɛ ɔngile ɛbulɛ ɔmmaa ahenle mɔɔ ɛwu la nee ye abusua ne kɛ funli ne bala ɛkɛ ne mekɛ tendenle.

Edwɛkpa ne nee Gyima ne buluku ne ka menli nna mɔɔ bɛwule na bɛziele bɛ kenle ko ne ala la anwo edwɛkɛ. (Mateyu 27:57-60; Gyima ne 5:5-10; 7:60–8:2) Wɔ ɛvoya dɔɔnwo mɔɔ lumua la anu, Gyekɔbo aye mɔɔ ɔkulo ye kpalɛ, Relahyɛle wule wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee bɛlɛtu adenle la. Kɛ anrɛɛ ɔbazia yeava ye yeahɔ ɛleka mɔɔ bɛ abusua nla ne wɔ la, Gyekɔbo ziele ye wɔ nla mɔɔ wɔ ‘Bɛtelɛhɛm adevinli ne’ la anu.—Mɔlebɛbo 35:19, 20, 27-29.

Ɛzɛne ngyehyɛleɛ nwo edwɛkɛ mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la kile kɛ ɛnee Dwuuma tɔ alagye fa nyile ngakyile kpokpa funli ne na bɛazie ye. Ahenle mɔɔ ɛwu la abusua ne nee ɔ gɔnwo mɔ fa ayile evuanlɛ kpokpa ye na bɛfa ɛdanlɛ bɛkyekye ɔ nwo. (Dwɔn 19:39, 40; Gyima ne 9:36-41) Ye kpalɛzoamra nee awie mɔ kola ba ɛkɛ, bɛsu, na eza bɛkyekye abusua ne arɛle.—Maake 5:38, 39.

Asoo bɛziele Gyisɛse kɛmɔ Dwuuma sie menli la?

Dwuuma dɔɔnwo sie bɛ avunli wɔ bolɛ bɔne mɔɔ ɛnee ɛbu zo wɔ Yizilayɛ ɛleka dɔɔnwo la anu. Bɛluale mɔɔ bɛyɛle la azo bɛzukoale mɔɔ tete selɛma ne yɛle la. Bɛziele Ebileham, Sɛla, Ayezeke, Gyekɔbo nee menli gyɛne wɔ bolɛ bɔne ne mɔɔ wɔ Makepilaa mɔɔ bikye Hibulɔn la anu.—Mɔlebɛbo 23:19; 25:8, 9; 49:29-31; 50:13.

Bɛziele Gyisɛse wɔ bolɛ bɔne nu. (Maake 15:46) Anlenkɛ ekyi bie a ɛnee la nla zɛhae anloa a. Ɛnee bɛyɛ ndokule wɔ bolɛ nla ne anu mɔɔ bɛbava bɛazie menli mɔɔ kɛwu wɔ abusua ne anu la. Nwonane ne kpɔlɔ a, bɛsesa mbowule ne bɛgua bolɛ ɛlɛka mɔɔ bɛfɛlɛ ye mbowule ɛlɛka la anu, kɛmɔ ɛnee bɛyɛ ye wɔ Gyisɛse mekɛ zo la. Ɛhye maa abusua ne nyia ɛleka mɔɔ bɛbava bɛazie awie wɔ nla ne anu kenlebie la.

Ɛnwomenlelielɛ ne mɔɔ ɛnee wɔ Mosisi Mɛla ne anu la ɛmmaa Dwuuma adenle kɛ bɛyɛ ɛzɛne nwo ngyehyɛleɛ wɔ zɔhane kenle ne. Kɛmɔ ɔhale dɔnehwele nsa na bɛabɔ Ɛnwomenlelielɛ ne abo yɛɛ Gyisɛse wule la ati, Dwosefi mɔɔ vi Arelematia la nee awie mɔ ziele ye wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee bɛtɛkpokpale ye funli ne bɔkɔɔ kɛ bɛsie ye la. (Luku 23:50-56) Ɔlua ɛhye ati, Ɛnwomenlelielɛ ne pɛle nu la, Gyisɛse agɔnwo mɔ bie hɔle nla ne azo kɛ bɛkava nyile ngakyile bɛakpokpa ye.—Maake 16:1; Luku 24:1.