Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Amaneɛnwunlɛ Kɔsɔɔti Awieleɛ Ɛbikye!

Amaneɛnwunlɛ Kɔsɔɔti Awieleɛ Ɛbikye!

Amaneɛnwunlɛ Kɔsɔɔti Awieleɛ Ɛbikye!

Bie a wɔbiza ɛ nwo ɛlɛ wɔ wɔ asetɛnla nu kɛ, ‘Duzu ati a amaneɛnwunlɛ dɔɔnwo wɔ ɛkɛ a?’ Alesama abusua ne ɛnwu amaneɛ kpole kpalɛ wɔ konle, ehyia, esiane, ɛtanelilɛ, mgbɔvodɛne, anwodolɛ, nee ewule nu ɛvolɛ apenle apenle dɔɔnwo. Alesama ɛnwu nyane kpole kpalɛ wɔ ɛvolɛ ɛya ne mɔɔ ɛze ɛhɔ la anu ɛdɛla biala. Asoo ɛhye mɔ amuala bara awieleɛ kenlebie?

Ɔle arɛlekyekyelɛ kpole kɛ yɛkɛnwu kɛ amaneɛnwunlɛ bara awieleɛ, na ɔnrɛhyɛ ɔbara awieleɛ! Nyamenle Edwɛkɛ, Baebolo ne, ka kɛ: “Ɔnrɛhyɛ biala ɛnee amumuyɛnli ne abo zo ɛminli, . . . Na bɛlɛvoma bava azɛlɛ ne ayɛ bɛ ɛdeɛ, na bɛ nye alie bɛ ɛkpazilɛ nwo.” Wɔ mekɛ tendenle nyɛ? “Tenlenema bava azɛlɛ ne ayɛ bɛ ɛdeɛ, na bɛadɛnla zolɛ dahuu.”​—Edwɛndolɛ 37:​10, 11, 29.

Saa Nyamenle ye amumuyɛyɛlɛ nee amaneɛnwunlɛ fi ɛkɛ ne wie a, bɛbahakyi azɛlɛ ne bɛayɛ ye paladaese. Akee menli bahola adɛnla aze dahuu wɔ kpɔkɛdelɛ kpalɛ nee anyelielɛ nu. Nyamenle Edwɛkɛ ne ɛha ɛdo ɛkɛ ne kɛ: ‘[Nyamenle] bakyikyi bɛ nye anwo monle. Ewule ɛnle ɛkɛ bieko, monle ɛnle ɛkɛ, nyane ɛnle ɛkɛ, ɛzunlɛ ɛnle ɛkɛ ne bieko.’​—Yekile 21:​4.

Wɔ zɔhane ewiade fofolɛ ne anu, bɛbadwazo mɔwuamra bɔbɔ bɛara ngoane nu bieko bɛamaa bɛanyia nyilalɛ zɔhane anu nvasoɛ: “Menli kɔsɔɔti, ɛtanevolɛma nee kpalɛyɛlɛma badwazo ara ngoane nu.” (Gyima ne 24:​15) Ɛhye ati a Gyisɛse Kelaese holale hanle hilele ɛtanevolɛ ne mɔɔ nlunle ɔ nwo na ɔliele ye ɔlile la kɛ: “Me nee wɔ bahɔ Paladaese” la.​—Luku 23:⁠43.

Duzu Ati A Amaneɛnwunlɛ Bɔle Ɔ Bo A?

Kɛmɔ ɛnee ɔle Nyamenle atiakunlukpɔkɛ kɛ menli banyia kenlebie mɔɔ yɛ anyelielɛ zɛhae la, duzu ati a ɔmanle adenle ɔmanle amaneɛnwunlɛ bɔle ɔ bo a? Duzu ati a yemaa adenle yemaa yehɔ zo mekɛ tendenle a?

Mekɛ mɔɔ Nyamenle bɔle Adam nee Yive la, Ɔbɔle bɛ mɔɔ ɛnee bɛ sonlabaka ne nee bɛ adwenle ne di munli a. Ɔbɔle bɛ ɔguale paladaese tola nu na ɔmanle bɛ gyima mɔɔ ahunludwolɛ wɔ nu la kɛ bɛyɛ. Baebolo ne ka kɛ: “Na Nyamenle nwunle kɛ debie biala mɔɔ yeyɛ la le kpalɛ kpole.” (Mɔlebɛbo 1:​31) Saa bɛdiele Nyamenle a, anrɛɛ bɛbawo mralɛ mɔɔ di munli, na anrɛɛ azɛlɛ ye bayɛ ewiade amuala paladaese, ɛleka mɔɔ anrɛɛ menli badɛnla anzondwolɛ nee anyelielɛ nu dahuu a.

Nyamenle vale nwanwane ahyɛlɛdeɛ mɔɔ maa bɛkola bɛkpa mɔɔ bɛkulo la bɔle Adam nee Yive. Yeambɔ bɛ kɛ milahyinli mɔɔ ɛngola ɛnzi kpɔkɛ la. Noko akee, ɛnee anyelielɛ mɔɔ bɛbahɔ zo bɛanyia la gyi adenle mɔɔ bɛlɛ bɛkpa mɔɔ bɛkulo, mɔɔ bɛbava bɛali gyima wɔ adenle kpalɛ zo la azo​—kɛ bɛbali Nyamenle mɛla ne mɔ azo. Nyamenle se: “Medame a mele [ Yehowa, NW ] bɛ Nyamenle ne, mɔɔ kilehile bɛ maa bɛyɛ kpalɛ, na ɔdi bɛ nyunlu ɔkilehile bɛ adenle mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛdua nu la.” (Ayezaya 48:​17) Adenle mɔɔ bɛlɛ bɛkpa mɔɔ bɛkulo mɔɔ bɛbava bɛali gyima wɔ adenle ɛtane zo la bahɔwie esiane kpole nu, ɔluakɛ bɛambɔ alesama mɔɔ saa bɛtwe bɛ nwo bɛfi Nyamenle abo a ɔwie bɛ boɛ a. Baebolo ne ka kɛ: “Sonla ɔdaye ɔnlɛ ɔ nwo; sonla ɔdaye ɔnlɛ ye ngoane zo tumi.”​—Gyɛlɛmaya 10:⁠23.

Ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ, yɛ awovolɛma mɔɔ lumua la zuzule kɛ bɛbahola bɛanyia fanwodi bɛavi Nyamenle anwo na mekɛ ko ne ala yeawie bɛ boɛ. Noko mɔɔ bɛkpole Nyamenle tumililɛ la, yeammaa bɛ munlililɛ ne andɛnla ɛkɛ ne bieko. Yemɔti bɛbɔle ɔ bo kɛ bɛtoto kɔkpula kɛ bɛyɛle mgbanyinli na bɛwule. Ɔluakɛ bɛ mra a le yɛ la ati, yɛnyia zɔhane sinlidɔlɛ ne nee ewule yɛvi bɛ ɛkɛ.​—Wulomuma 5:⁠12.

Tumililɛ​—Edwɛkɛ Titile Ne

Duzu ati a Nyamenle anzɛkye Adam nee Yive na yeambɔ menli nwiɔ fofolɛ a? Ɔluakɛ ɛnee Nyamenle aleɛabo amuala tumililɛ, adenle mɔɔ ɔlɛ ɔdi tumi la, anwo ɛra edwɛkɛ. Ɛnee kpuyia ne a le kɛ, Nwane a fɛta kɛ ɔdi tumi a, na nwane tumililɛ a le kpalɛ a? Mɔɔ ɛhye kile la a le kɛ, Saa ɛnee tɛ Nyamenle a di alesama anwo zo tumi a, asoo anrɛɛ bɛbahola bɛanlea bɛ nwo zo kpalɛ ɔ? Mekɛ tendenle mɔɔ fɛta mɔɔ Nyamenle ɛmaa adenle ɛmaa alesama ɛli bɛ ti anwo bɔkɔɔ la, bamaa Nyamenle anyia adenle ahile saa ye tumililɛ a le kpalɛ maa alesama anzɛɛ bɛ ɛdeɛ ne a le kpalɛ a. Ɛnee ɔwɔ kɛ mekɛ ne tendenle yɛ mɔɔ fɛta mɔɔ alesama bahola ava azɔ maanyɛlɛ, menli avinli abusuabɔlɛ, ezukoa nwo edwɛkɛ, nee ɛzonlenlɛ nu ngyehyɛlɛ ngakyile ne mɔ amuala anlea mekɛ mɔɔ bɛnle Nyamenle adehilelɛ bo la.

Duzu a ɛvi ɛhye anu ɛra a? Alesama tetedwɛkɛ ɛvolɛ apenle apenle di daselɛ kɛ amaneɛnwunlɛ ɛhɔ ɔ nyunlu dɔɔnwo. Wɔ ɛvoya ne mɔɔ ɛze ɛhɔ la anu, alesama abusua ne ɛyia amaneɛnwunlɛ mɔɔ anu yɛ se kpalɛ tɛla biala. Bɛhanle menli mgbe mgbe mogya bɛguale wɔ Ewiade Konle II ne anu. Bɛhu menli mɔɔ bo mgbe 100 la atisesebɛ nu wɔ konle konle nu. Ɛtanelilɛ nee basabasayɛlɛ ɛbu zo. Nyile ɛtane ɛtane ɛnlonlɛ ɛbu zo. Nla nu ewule ngakyile kɔ zo ka menli dɔɔnwo. Ɛvolɛ biala ɛhɔne nee ewule ku menli mgbe mgbe dɔɔnwo. Abusua asetɛnla yɛɛ ɛbɛlabɔlɛ kpalɛ nwo ngyinlazo ɛzɛkye wɔ ɛleka biala. Dasanli arane biala ɛnlɛ ngyegyelɛ ɛhye mɔ anloa sɔbelɛ. Bɛ nuhua ko bɔbɔ ɛtɛkolale ɛtɛyele ɛrelerayɛlɛ, anwodolɛ, nee ewule ɛtɛfile ɛkɛ.

Tɛnlabelɛ mɔɔ alesama wɔ nu la le kɛ mɔɔ Baebolo ne hanle dole ɛkɛ wɔ yɛ mekɛ ye anwo la. Nyamenle Edwɛkɛ ne da yɛ mekɛ ye ali kɛ ɔle ewiade ɛhye “awieleɛ mekɛ ne” mɔɔ “anwongyelelɛ dɔɔnwo bara” a. Na kɛmɔ Baebolo ne hanle ala la, ‘Amumuyɛma nee adalɛma ɛhɔ zolɛ ɛmaa bɛ ti ɛyɛ se kpalɛ.’​—2 Temɔte 3:​1-5, 13.

Amaneɛnwunlɛ Ɛbikye Ye Awieleɛ

Daselɛ ɛhye mɔ amuala kile kɛ yɛlɛbikye sonla nwo mɔɔ yehwe yevi Nyamenle abo yeli ɔ ti anwo wɔ alɔbɔlɛ nu la awieleɛ. Yela ali wienyi kɛ alesama tumililɛ mɔɔ Nyamenle ɛmboka nwolɛ la ɛnrɛgyinla ɛlɛ. Nyamenle tumililɛ angomekye ala a bahola ava anzondwolɛ, anyelielɛ, kpɔkɛdelɛ kpalɛ, nee dahuu ngoane ara a. Yemɔti adenle mɔɔ Yehowa ɛmaa wɔ ɛtanelilɛ nee amaneɛnwunlɛ nwo la awieleɛ ɛbikye. Ɔnrɛhyɛ biala Nyamenle bava ɔ nwo alie alesama edwɛkɛ nu ɔlua ewiade ɛhye mɔɔ ahunludwolɛ ɛnle nu mɔɔ ɔbazɛkye ye la azo.

Baebolo ngapezo ka kɛ: ‘Mekɛ mɔɔ arelemgbunli ɛhye mɔ [dasanli tumililɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ kɛkala] wɔ zolɛ la anwuma Nyamenle ne bamaa belemgbunlililɛ bie avinde [wɔ anwuma], na ɔbahomo arelemgbunli zɔhane mɔ anwo zo yeamaa bɛagolo. Belemgbunlililɛ ɛhye badɛnla ɛkɛ ne dahuu, awie [tumililɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ kɛkala la] ɛnrɛhola ɛnrɛzɛkye ye kenlebie maanle nu, yɛɛ awie mɔ gyɛne ɛnrɛhola ɛnrɛlie . . . ɛnrɛbu.’ (Daneɛle 2:​44) Baebolo ne ngilehilelɛ titile a le Yehowa tumililɛ, adenle mɔɔ ɔlɛ ɔdi tumi mɔɔ ɔda ye ali, ɔlua ye anwuma Belemgbunlililɛ ne azo la. Mɔɔ Gyisɛse ka “awieleɛ mekɛ ne” sɛkɛlɛneɛ titile ne anwo edwɛkɛ ado ɛkɛ ne la ɔse: “Bɛbabɔ Edwɛkpa ɛhye mɔɔ fane Anwuma Belemgbunlililɛ ne anwo la nolo wɔ aleɛabo amuala, amaa yeayɛ daselɛlilɛ yeamaa aleɛabo amra kolaa na awieleɛ ne ara.”​—Mateyu 24:⁠14.

Saa awieleɛ ne ba a, nwane mɔ a banyia ngoane a? Baebolo ne ye ɔ nloa kɛ: “Menli mɔɔ di boɛ la anzɛɛ fɔɔnwoma badɛnla azɛlɛ ne azo, yɛɛ menli mɔɔ ze nrɛlɛbɛ la baha zolɛ. Bɛbaye amumuyɛma bɛavi azɛlɛ ne azo.” (Mrɛlɛbulɛ 2:​21, 22) Fɔɔnwoma a le menli mɔɔ sukoa na bɛyɛ Yehowa ɛhulolɛdeɛ la. Gyisɛse hanle kɛ: “Ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ la a le kɛ bɛkɛnwu kɛ wɔmɔ a ɛle nɔhalɛ Nyamenle kokye ne a, na bɛkɛnwu Gyisɛse Kelaese, mɔɔ wɔzoa ye la.” (Dwɔn 17:⁠3) Ɛhɛe, “ewiade . . . bapɛ nu aze, na sonla ne mɔɔ yɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ la de aze dahuu.”​—1 Dwɔn 2:​17.

Kyesɛ bɛhile ye ngakyile, Ngɛlɛlera edwɛkɛ ne mɔ vi Nzema Baebolo ne anu. Ɛleka mɔɔ NW li edwɛkɛ ne anzi la ɔkile kɛ ɔvi Nrelenza aneɛ nu New World Translation of the Holy Scriptures​—With References ne anu.