Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Ninyɛne Mɔɔ Kile Kɛ Yɛwɔ “Awieleɛ Mekɛ Ne Anu” La

Ninyɛne Mɔɔ Kile Kɛ Yɛwɔ “Awieleɛ Mekɛ Ne Anu” La

Foa 9

Ninyɛne Mɔɔ Kile Kɛ Yɛwɔ “Awieleɛ Mekɛ Ne Anu” La

1, 2. Duzu a bamaa yɛanwu ye saa yɛwɔ awieleɛ mekɛ ne anu a?

KƐ ƆKƐYƐ na yɛanwu kɛ yɛwɔ mekɛ mɔɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne baho atia tumililɛ ngyehyɛleɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ ɛnɛ la ɛ? Duzu a bamaa yɛanwu kɛ yɛbikye mekɛ mɔɔ Nyamenle bava ɛtaneyɛlɛ nee amaneɛnwunlɛ kɔsɔɔti ara awieleɛ ɛ?

2 Gyisɛse Kelaese ɛdoavolɛ ne mɔ hulole kɛ bɛkɛnwu zɔhane ninyɛne ne mɔ. Bɛbizale ye “debie mɔɔ bazi ahile kɛ” yera ye Belemgbunlililɛ tumi nu yɛɛ mɔɔ bahile kɛ “ewiade ɛhye ɛlɛba awieleɛ la.” (Mateyu 24:3) Gyisɛse buale bɛ ɔlua edwɛkɛ ɛzulolɛ mɔɔ basisi nee ninyɛne ngakyile mɔɔ babɔ nu ahile kɛ alesama ɛdwu “mekɛ mɔɔ Nyamenle ɛhile” mɔɔ le ngyehyɛleɛ ɛhye “awieleɛ mekɛ ne anu” mɔɔ ɔhanle la azo. (Daneɛle 11:40; 2 Temɔte 3:1) Asoo yɛnwu zɔhane sɛkɛlɛneɛ ne mɔɔ wɔ nu ngakyile dɔɔnwo la wɔ yɛ mekɛ ye anu ɔ? Ɛhɛe, yɛnwu ye zɔ bɔkɔɔ!

Ewiade Konle Ngakyile

3, 4. Adenle boni azo a konle konle mɔɔ ɛlɛkɔ zo wɔ yɛ mekɛ ye anu la nee Gyisɛse ngapezo ne yia a?

3 Gyisɛse hanle dole ɛkɛ ne kɛ: “Maanle nee maanle baho atia bɛ nwo, arelemgbunli badwazo arelemgbunli nwo zo.” (Mateyu 24:7) Wɔ 1914 ne anu, ewiade arelemgbunli nee maanle maanle dɔɔnwo hanle bɛ nwo bɔle nu honle konle mɔɔ ɛnee bɛtɛkonle bie ɛlɛ a. Mɔɔ zile la maanle tetedwɛkɛ kɛlɛvoma mɔɔ ɛnee wɔ ɛkɛ ne la vɛlɛle ye Konle Kpole ne. Ɛnee ɔle konle zɛhae mɔ anu mɔɔ lumua wɔ tetedwɛkɛ nu, ewiade konle mɔɔ lumua. Sogyama nee menli mɔɔ ɛnle sogyama kɛyɛ 20,000,000 minlinle bɛ ngoane, bɛ dodo tɛla mɔɔ wule konle biala mɔɔ li yemɔ anyunlu anu la.

4 Ewiade Konle I la a bɔle awieleɛ mekɛ ne abo a. Gyisɛse hanle kɛ ɛhye yɛɛ ninyɛne gyɛne mɔɔ basisi la bayɛ “awolɛ nyane ɛdelɛ bo ɛbɔlɛ.” (Mateyu 24:8) Ɛhye yɛle nɔhalɛ, ɔluakɛ Ewiade Konle II la hunle menli dɔɔnwo, sogyama nee menli mɔɔ ɛnle sogyama la 50,000,000 minlinle bɛ ngoane. Wɔ ɛvoya 20 ne anu, bɛhunle menli mɔɔ bo 100,000,000 la wɔ konle nu, ɔbo menli mɔɔ bɛhunle bɛ konle nu wɔ ɛvolɛ 400 mɔɔ ɛze ɛhɔ anu la azo mɔnwo nna! Nea kɛzi menli mɔɔ di tumi la di fɔlɛ kpole a!

Daselɛ Gyɛne

5-7. Daselɛ boni bieko a kile kɛ yɛwɔ awieleɛ mekɛ nu a?

5 Gyisɛse hanle ninyɛne gyɛne mɔɔ basisi wɔ awieleɛ mekɛ ne anu la noko anwo edwɛkɛ. “Azɛlɛ bakpusu, ɛhɔne nee ewule ngakyile [ewulenzane] bara ɛleka dɔɔnwo.” (Luku 21:11) Ɛhye nee edwɛkɛ mɔɔ ɛsisi ɔvi 1914 la yia, ɔluakɛ munzule ɛhye mɔ ɛmaa menli dɔɔnwo ɛnwu amaneɛ kpole.

6 Azɛlɛkpusulɛ mgbole ta sisi na ɔku menli dɔɔnwo. Wɔ Ewiade Konle I la anzi, Spanish influenza ne angome hunle menli kɛyɛ 20,000,000—mgbondabulɛ bie mɔ kile kɛ bɛle 30,000,000 anzɛɛ bɛbo. AIDS ɛhu menli mɔɔ bo apenle ɛya ɛya na ɔbahola yeahu mgbe dɔɔnwo kenlebie. Ahonle ewule, anahɛlɛ nee ewule gyɛne ku menli mgbe mgbe ɛvolɛ biala. Ɛhɔne noko maa menli mɔɔ bo mgbe mgbe la wu. Kpolerazulɛ biala ɛnle nwolɛ kɛ ɔvi 1914 ne ‘menli mɔɔ de ɛkpɔnwɔ zo mɔɔ Yekile buluku’ ne ka bɛ nwo edwɛkɛ la ɛlua konle, ɛhɔne nee ewule ngakyile zo ɛhu alesama abusua ne anu amra dɔɔnwo.—Yekile 6:3-8.

7 Gyisɛse eza hanle amumuyɛ mɔɔ bahɔ ɔ nyunlu wɔ ewiade amuala la anwo edwɛkɛ dole ɛkɛ. Ɔhanle kɛ: “Munzule [“Amumuyɛ,” NW] mɔɔ bara ewiade la bayɛ kpole kpalɛ la ati, menli dɔɔnwo baminli bɛ ɛhulolɛ mɔɔ bɛlɛ ye wɔ Nyamenle anwo la.”—Mateyu 24:12.

8. Kɛzi ngapezo mɔɔ wɔ 2 Temɔte tile 3 la ɛra nu yɛ mekɛ ye anu ɛ?

8 Bieko, Baebolo ngapezo hanle ɛbɛlabɔlɛ mɔɔ ɛzɛkye wɔ ewiade amuala ɛnɛ la anwo edwɛkɛ dole ɛkɛ: “Mekpondɛ kɛ ɛnwu ye kɛ, awieleɛ mekɛ ne anu, anwongyelelɛ dɔɔnwo bara. Menli bayɛ angomedi nee ezukoa nwo anyebolo, bɛbamemaa bɛ nwo zo na bɛazua anyetele; bɛbabɔ aholoba, bɛnrɛdie bɛ awovolɛma, bɛbakpo amunli, bɛnrɛzonle Nyamenle; bɛ ti bayɛ se, bɛnrɛze anwunvɔne, bɛbabɔ nzekue, bɛbali mgbonde, bɛbava ɛya mgbane mgbane na bɛahyi kpalɛ, bɛbaye bɛ gɔnwo mɔ bamaa, bɛbayɛ mgbaha na bɛ ti anu ayɛ bɛ fɛ; bɛbahulo anyelielɛ bɛadɛla Nyamenle, bɛbazɔ nyamenlezonlenlɛ nu, na bɛnrɛlie ye tumi kpalɛ ne bɛnrɛdo nu. . . . Amumuyɛma nee adalɛma bahɔ zolɛ amaa bɛ ti ayɛ se kpalɛ.” (2 Temɔte 3:1-13) Ɛhye mɔ amuala ɛra nu wɔ yɛ nye zo.

Debie Fofolɛ

9. Duzu a zile anwuma mɔɔ nee awieleɛ mekɛ ne mɔɔ bɔle ɔ bo wɔ azɛlɛ ye azo la yiale nu a?

9 Debie fofolɛ wɔ ɛkɛ mɔɔ ɔti menli dɔɔnwo ɛlɛnwu amaneɛ wɔ yɛ mekɛ ye anu a. Edwɛkɛ bie zile mɔɔ ɔvale alesama ɔdole esiane kpole nu a, na ɔ nee awieleɛ mekɛ ne mɔɔ bɔle ɔ bo wɔ 1914 la yiale nu. Wɔ zɔhane mekɛ ne, kɛmɔ ngapezo mɔɔ wɔ Baebolo buluku mɔɔ li awieleɛ anu ka la: “Konle zile anwuma lɔ. Nyamenle soanvolɛ kpanyinli Maekeɛle [Kelaese mɔɔ ɛlɛdi tumi wɔ anwuma] nee ɔ sa zo Nyamenle soanvolɛma nee nane anwo ɛzulolɛ ne [Seetan] nee ɔdaye ye soanvolɛma [sunsum evinli] honle. Maekeɛle nee ɔ sa zo lile nane ne anwo zo konim. Yemɔti bɛdule nane ne nee ye soanvolɛma ne amuala bɛvile anwuma lɔ. Bɛvuandinle nane anwo ɛzulolɛ ne mɔɔ le kɛ ɛlɛnrɛne la bɛdole azɛlɛ ye azo. Yemɔ a le mɔmoane ɛwɔlɛ ne mɔɔ bɛfɛlɛ ye Abɔnsam anzɛɛ Seetan, mɔɔ ɛbɛlɛbɛla ewiade amra amuala la. Bɛvuandinle ye soanvolɛma ne mɔ noko bɛguale azɛlɛ ye azo.”—Yekile 12:7-9.

10, 11. Mekɛ mɔɔ bɛdule Seetan nee ye sunsum evinli ne mɔ bɛguale azɛlɛ ye azo la, kɛzi ɔhanle alesama ɛ?

10 Duzu a ɛhye vale rɛlɛle alesama abusua ne a? Ngapezo ne toa zo kɛ: “Na bɛmɛ azɛlɛ nee nyevile, bɛ gyakɔ! Ɔluakɛ Abɔnsam ɛdwu ɛra bɛ nwo lɔ, na ɛya kpole wɔ ye nuhua, ɔboalekɛ ɔze kɛ ye mekɛ ɛha ekyi bie ala.” Ɛhɛe, Seetan ze kɛ ye ngyehyɛleɛ ne awieleɛ ɛbikye, yemɔti ɔlɛbɔ mɔdenle biala mɔɔ ɔbahola la yeahwe menli yeavi Nyamenle anwo kolaa na bɛaye ye nee ye ewiade ne ɛkɛ. (Yekile 12:12; 20:1-3) Nea kɛzi sunsum nu abɔdeɛ ne mɔ mɔɔ anva adenle mɔɔ bɛlɛ bɛkpa mɔɔ bɛkulo anli gyima kpalɛ la ɛbɛla ɛzɛkye a! Nea kɛzi azɛlɛ ye azo gyinlabelɛ mɔɔ wɔ bɛ tumililɛ bo, ɔvi 1914 titile ɛzɛkye a!

11 Ɔnyɛ azibɛnwo kɛ Gyisɛse hanle yɛ mekɛ ye anwo edwɛkɛ kɛ: “Maanle maanle arɛle babɔ, na bɛ ti akunlu azɛkye nyevile ne ɛzɛkyelɛ nee ye ɛhululɛ nwo. . . . Menli nye zo abulu wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛkendɛ mɔɔ bazi aleɛabo amra anwo zo la.”—Luku 21:25, 26.

Menli nee Sunsum Evinli Tumililɛ Awieleɛ Ɛbikye

12. Ngapezo mɔɔ li amozi mɔɔ ɔwɔ kɛ ba nu kolaa na ngyehyɛleɛ ɛhye awieleɛ ara la anu ko a le boni?

12 Baebolo ngapezo mɔɔ ɔwɔ kɛ ba nu kolaa na Nyamenle azɛkye ewiade ɛhye la nyɛ yɛɛ ɛha a? Yeanzo fee! Mɔɔ ɛha la anu ko a le 1 Tɛsalonaeka 5:3 ne mɔɔ ka kɛ: “Saa ɔba ye kɛ bɛlɛka kɛ: ‘Anzondwolɛ nee anwobanebɔlɛ!’ a, arɛlevilɛ nu ala ɛzɛkyelɛ bara bɛ nwo zo.” (New World Translation) Ɛhye kile kɛ ewiade ɛhye awieleɛ ne babɔ ɔ bo wɔ ‘mekɛ mɔɔ menli ɛlɛka’ anzondwolɛ nee anwobanebɔlɛ nwo edwɛkɛ la. Ɛzɛkyelɛ ne bara wɔ mekɛ mɔɔ ewiade ne anye ɛnla, mekɛ mɔɔ alesama adwenle wɔ bɛ anzondwolɛ nee anwobanebɔlɛ nwo anyelazo zo la.

13, 14. Anwongyelelɛ mekɛ boni a Gyisɛse hanle nwolɛ edwɛkɛ dole ɛkɛ a, na kɛ ɔbazi yeawie ye ɛ?

13 Ewiade ɛhye mɔɔ wɔ Seetan tumililɛ bo la awieleɛ ɛlɛbikye. Ɔnrɛhyɛ ɔbara ye awieleɛ wɔ ngyegyelɛ mekɛ mɔɔ Gyisɛse hanle nwolɛ edwɛkɛ zɛhae la anu: “Anwongyelelɛ mɔɔ bara mekɛ zɔhane ne anu la, ye ɛzulolɛ, sumunli kɛ ewiade bɔle ɔ bo dedee mɔɔ yeradwu ɛnɛ la, bie ɛtɛsile ɛlɛ, yɛɛ bie noko ɛnrɛzi ɛlɛ na aloa abɔ.”—Mateyu 24:21.

14 Debie mɔɔ bava ‘anwongyelelɛ kpole’ ne ara ye awieleɛ la a le Amagɛdɔn. Yemɔ a le mekɛ mɔɔ ngapezonli Daneɛle hanle nwolɛ edwɛkɛ kɛ Nyamenle ‘bahomo maanle zɔhane mɔ anwo zo yeamaa bɛagolo la.’ Ɛhye bayɛ alesama tumililɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ ne ɛnɛ mɔɔ ɛnvi Nyamenle la kɔsɔɔti awieleɛ. Akee ye Belemgbunlililɛ ne mɔɔ wɔ anwuma la barali debie biala mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo la azo. Daneɛle hanle dole ɛkɛ ne kɛ, bɛnrɛva tumililɛ ne bɛnrɛmaa “awie mɔ gyɛne” bieko ɛlɛ.— Daneɛle 2:44; Yekile 16:14-16.

15. Duzu a bara ngyegyelɛ mɔɔ Seetan nee ye sunsum evinli ne mɔ fa ba la azo a?

15 Wɔ zɔhane mekɛ ne, ngyegyelɛ mɔɔ Seetan nee sunsum evinli ne mɔ fa ba la kɔsɔɔti abo bapɛ. Bɛbaye zɛhae sunsum abɔdeɛ ne mɔ mɔɔ ɛde atua la bavi ɛkɛ na ‘bɛambɛlɛbɛla ewiade amra’ bieko. (Yekile 12:9; 20:1-3) Bɛbua bɛ ewule fɔlɛ bɛwie, bɛlɛkendɛ bɛ ɛzɛkyelɛ. Nea kɛzi alesama anwo badɔ bɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛnrɛva bɛ nyɛleɛ ɛtane ne bɛnrɛgyegye bɛ bieko a!

Nwane Mɔ A Banyia Bɛ Ti A? Nwane Mɔ A Ɛnrɛnyia Bɛ Ti A?

16-18. Nwane mɔ a banyia bɛ ti wɔ ngyehyɛleɛ ɛhye awieleɛ ne anu a, na nwane mɔ a ɛnrɛnnyia bɛ ti a?

16 Saa Nyamenle bua ewiade ɛhye ndɛne a, nwane mɔ a banyia bɛ ti a? Nwane mɔ a ɛnrɛnyia bɛ ti a? Baebolo ne kile kɛ bɛbabɔ menli mɔɔ kulo Nyamenle tumililɛ ne la anwo bane na bɛanyia bɛ ti. Bɛnrɛbɔ menli mɔɔ ɛngulo Nyamenle tumililɛ ne la anwo bane, emomu bɛbazɛkye bɛ bɛaboka Seetan ewiade ne anwo.

17 Mrɛlɛbulɛ 2:21, 22 ka kɛ: “Menli mɔɔ di boɛ [bɛdabɛ mɔɔ bɛbɛlɛ bɛ nwo aze bɛmaa Nyamenle tumililɛ ne] la badɛnla azɛlɛ ne azo, yɛɛ menli mɔɔ ze nrɛlɛbɛ [menli mɔɔ tenrɛ] la baha zolɛ. Bɛbaye amumuyɛma [bɛdabɛ mɔɔ bɛmbɛlɛ bɛ nwo aze bɛmmaa Nyamenle tumililɛ ne la] bɛavi azɛlɛ ne azo, na bɛadu ngunzima bɛavi zolɛ.”

18 Edwɛndolɛ 37:10, 11 noko ka kɛ: “Ɔnrɛhyɛ biala ɛnee amumuyɛnli ne abo zo ɛminli, . . . Na bɛlɛvoma bava azɛlɛ ne ayɛ bɛ ɛdeɛ, na bɛ nye alie bɛ ɛkpazilɛ nwo.” Ngyɛnu 29 toa zo kɛ: “Tenlenema bava azɛlɛ ne ayɛ bɛ ɛdeɛ, na bɛadɛnla zolɛ dahuu.”

19. Folɛdulɛ boni a ɔwɔ kɛ yɛtie ye kpalɛ a?

19 Ɔwɔ kɛ yɛtie folɛdulɛ mɔɔ wɔ Edwɛndolɛ 37:34 la kpalɛ, ɔka kɛ: “Fa ɛ rɛle wula [Gyihova] anu na dua ye adenle ne anu, na ɔbakpogya wɔ zo yeamaa wɔanyia azɛlɛ ne; ɛbanwu amumuyɛma ɛzɛkyelɛ.” Ngyehyɛnu 37 nee 38 ka kɛ: “Nea sonla ne mɔɔ di boɛ, na nea tenlenenli ne, ɔluakɛ anzonudwolɛ sonla lɛ ɔ bo zo amra. Na bɛbazɛkye mɛladonlɛma, amumuyɛma ɛnrɛnyia bɛ bo zo amra.”

20. Duzu ati a yɛbahola yɛaha kɛ zɔhane mekɛ ne bayɛ anyelielɛ mekɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛtɛnla nu a?

20 Nea arɛlekyekyelɛ, ɛhɛe, ahomeka mɔɔ ɔyɛ kɛ yɛkɛnwu kɛ Nyamenle amgba dwenle yɛ nwo na ɔnrɛhyɛ ɔbava amumuyɛ nee amaneɛnwunlɛ kɔsɔɔti yeara awieleɛ a! Nea anyelielɛ mɔɔ ɔyɛ kɛ yɛbanwu kɛ ɔnrɛhyɛ ngapezo ngɛnlɛma ɛhye mɔ bara nu a!

[Debiezukoalɛ kpuyia ne mɔ]

[Nvoninli wɔ mukelɛ 20]

Baebolo ne hanle ninyɛne mɔɔ “bazi ahile” kɛ yɛwɔ awieleɛ mekɛ ne anu la dole ɛkɛ

[Nvoninli wɔ mukelɛ 22]

Ɔnrɛhyɛ, bɛbazɛkye bɛdabɛ mɔɔ bɛmbɛlɛ bɛ nwo aze bɛmmaa Nyamenle tumililɛ la wɔ Amagɛdɔn. Bɛdabɛ mɔɔ bɛbɛlɛ bɛ nwo aze la bɛanyia tenlene ewiade fofolɛ ne