Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

TILE 22

“Sonle Nyamenle”

“Sonle Nyamenle”

YEKILE 22:9

BODANE: Edwɛkɛ titili mɔɔ wɔ Yizikeɛle buluku ne anu la anu ndinu yɛɛ kɛzi yɛbava yɛali gyima ɛnɛ nee kenle bie la

1, 2. (a) Kpɔkɛ boni a ɔwɔ kɛ yɛ muala yɛsi a? (b) Mɔɔ bɛkpondɛ kɛ bɛsonle anwumabɔvolɛ nɔhavo bie la, duzu a ɔyɛle a?

ƆWƆ kɛ yɛ nuhua ko biala bua kpuya ɛhye mɔɔ anwo hyia la: Nwane a mebazonle ye a? Menli dɔɔnwo baha kɛ edwɛkɛ ɛhye anu yɛ se na ɛnnwu mɔɔ ɛbakpa a. Noko ɔnyɛ se kɛ ɛbanwu ye. Kɛ yɛbazonle Gyihova Nyamenle anzɛɛ Seetan Abɔnsam.

2 Seetan anye bolo ɛzonlenlɛ. Ɛhye lale ali titili wɔ mekɛ mɔɔ ɔzɔle Gyisɛse ɔnleanle la. Kɛ mɔɔ yɛzuzule nwo wɔ Tile 1 ne la, ɔvale ahyɛlɛdeɛ kpole bie ɔhilele Gyisɛse​—azɛlɛ ye azo arelemgbunlililɛ kɔsɔɔti azo tumi. Duzu a ɛnee ɔkpondɛ yeavi ye ɛkɛ a? Ɔzele Gyisɛse kɛ: ‘Sonle me kokye ala.’ (Mat. 4:9) Noko, anwumabɔvolɛ ne mɔɔ vale yekile ne maanle ɛzoanvolɛ Dwɔn la ammaa bɛanzonle ye. (Kenga Yekile 22:8, 9.) Mekɛ mɔɔ Dwɔn yɛle kɛ ɔsonle ye la, Nyamenle sunsum nu ralɛ ɛhye mɔɔ bɛlɛ ɔ nwo aze la hanle kɛ: “Mmayɛ zɔ!” Kɛ anrɛɛ ɔbaha kɛ, ‘Sonle me’ la, ɔhanle kɛ, “Sonle Nyamenle.”

3. (a) Duzu a le buluku ɛhye bodane a? (b) Duzu a akee yɛbazuzu nwo a?

3 Buluku ɛhye bodane a le kɛ ɔmaa yɛamia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛyɛ mɔɔ anwumabɔvolɛ ne hanle la anu​—sonle Gyihova Nyamenle angomekye. (Dit. 10:20; Mat. 4:10) Bɛmaa yɛdi mɔɔ yɛzukoa yɛvi Yizikeɛle ngapezo ne yɛɛ ye ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne mɔ anu wɔ nɔhalɛ ɛzonlenlɛ nwo la anu sikalɛ. Na ɔlua Ngɛlɛlera ne moalɛ zo, yɛbanwu mɔɔ bazi kenle bie, mekɛ mɔɔ awie biala mɔɔ de azɛlɛ ne azo bayia sɔnea mɔɔ li awieleɛ la. Sɔnea ɛhye bahile menli mɔɔ badɛnla aze anwu kɛzi bɛbava Gyihova nɔhalɛ ɛzonlenlɛ ne bɛazie ɛkɛ ne bieko bɔkɔɔ la.

Bɛzi Edwɛkɛ Nsa Azo Wɔ Yizikeɛle Buluku Ne Anu

4. Edwɛkɛ titili nsa boni mɔ a bɛzi zo wɔ Yizikeɛle buluku ne anu a?

4 Yizikeɛle buluku ne maa yɛnwu kɛ nɔhalɛ ɛzonlenlɛ ɛnle debie mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ ala. Ɔhyia kɛ (1) yɛsonle Gyihova angomekye, (2) yɛkɔ zo yɛyɛ ko wɔ ɛzonlenlɛ mɔɔ anwo te la anu, na (3) yɛda ɛlɔlɛ ali yɛkile awie mɔ. Nea kɛzi ngapezo yɛɛ ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne mɔ mɔɔ yɛzuzule nwo la si ninyɛne titili nsa ɛhye mɔ azo la.

Edwɛkɛ mɔɔ limoa: Sonle Gyihova angomekye

5-9. Duzu a yɛzukoa ye wɔ Gyihova angomekye mɔɔ yɛbazonle ye la anwo a?

5 Tile 3: * Gyihova mɔɔ nyangondonle ɛbɔ ye ɛyia na ɔde sunsum nu abɔdeɛ mɔɔ lɛ tumi anwo zo la anwo ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ kɛnlɛma ne si nɔhalɛ edwɛkɛ bie azo​—Tumivolɛ Bedevinli ne angomekye a ɔfɛta kɛ yɛsonle ye a.​—Yiz. 1:4, 15-28.

6 Tile 5: Ɔyɛ azibɛnwo kɛ yɛnwunle kɛ ɛnee bɛlɛgua Gyihova ɛzonlenlɛsua ne anwo evinli la! Ɔmaa ɔda ali kɛ debie biala ɛnvea Gyihova. Ɔnwu nyɛleɛ biala mɔɔ ɛngile nɔhalɛlilɛ, le kɛ awozonle ɛzonlenlɛ, wɔ mekɛ mɔɔ sonla ɛnnwu nyɛleɛ ɛhye mɔ bɔbɔ la. Nyɛleɛ ɛhye mɔ maa ɔdi nyane na ɔtea bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ bie la.​—Yiz. 8:1-18.

7 Tile 7: Ndɛnebualɛ mɔɔ tia maanle maanle mɔɔ ɛnee ɛbɔ Yizilayɛma ɛyia ɔluakɛ “bɛgolole bɛ nwo” la, kile kɛ Gyihova badea awie biala mɔɔ yɛ ye menli ne amumuyɛ la. (Yiz. 25:6) Noko yɛnyia ɛzukoalɛdeɛ bieko yɛfi nu​—ɔwɔ kɛ yɛfa nɔhalɛ mɔɔ yɛdi yɛamaa Gyihova la yɛdimoa debie biala anyunlu. Yɛngulo kɛ yɛto yɛ ngyinlazo ne mɔ anu amaa yɛ nee yɛ mbusuafoɔ mɔɔ bɛnzonle Gyihova la ayɛ ko ɛlɛ; anzɛɛ yɛbava yɛ rɛle yɛawula anwonyia nu anzɛɛ yɛbagyakyi afoa biala mɔɔ yɛngyinla la anu ɔlua ɛzonlenlɛ mɔɔ fɛta Gyihova angomekye mɔɔ yɛbava yɛamaa sonla arane la azo.

8 Tile 13 nee 14: Ɛzonlenlɛsua ne mɔɔ gyi boka tendenle kpole ne azo la maa yɛnwu kɛ ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ ɛbɛlabɔlɛ nee Gyihova ngyinlazo ne mɔ mɔɔ kpogya la yɛ ko, na yɛdie yɛto nu kɛ ɔbo nyamenle mɔɔ ɛha la anwo zo.​—Yiz. 40:1–48:35.

9 Tile 15: Ngapezo ne mɔɔ ka kɛ Yizilayɛ nee Dwuda le kɛ tuutuuma la kakye yɛ kɛzi Gyihova kyi sunsum nu agyalɛzɛkyelɛ bɔkɔɔ la.​—Yiz., tile 16, 23.

Edwɛkɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ: Bɛhɔ zo bɛyɛ ko wɔ ɛzonlenlɛ mɔɔ anwo te la anu

10-14. Kɛzi bɛzi zo kɛ yɛyɛ ko wɔ ɛzonlenlɛ mɔɔ anwo te la anu ɛ?

10 Tile 8: Ngapezo ɛwɔkɛ ne mɔɔ kile kɛ Gyihova bamaa “mboaneneavolɛ ko” anlea Ye menli ne la, si zo kɛ ɔhyia kɛ yɛyɛ gyima wɔ koyɛlɛ nee anzodwolɛ nu wɔ Gyisɛse adehilelɛ bo.​—Yiz. 34:23, 24; 37:24-28.

11 Tile 9: Ɛzukoalɛdeɛ wɔ menli mɔɔ bɛyele bɛ bɛvile akɛlɛzonlenlɛ nu wɔ Babelɔn na bɛziale bɛrale la anwo ngapezo ne anu maa menli mɔɔ kpondɛ kɛ sɔ Gyihova anye ɛnɛ la. Ɔwɔ kɛ Gyihova sonvolɛma mɔɔ anwo te la ye bɛ nwo fi adalɛ ɛzonlenlɛ nu na bɛtwe bɛ nwo bɛfi nuhua nyɛleɛ mɔɔ gua bɛ nwo evinli la anwo. Ɔnva nwo kɛ yɛvi ɛzonlenlɛ ngakyile nu, yɛ ezukoa gyinlabelɛ le ngakyile na yɛvi mbusua ngakyile nu la, ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ koyɛlɛ ne mɔɔ kile kɛ yɛle Nyamenle menli la tɛnla ɛkɛ ne dahuu.​—Yiz. 11:17, 18; 12:24; Dwɔn 17:20-23.

12 Tile 10: Bɛzile koyɛlɛ zo wɔ mbowule welera ne mɔ mɔɔ rale ngoane nu la anwo ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne anu. Nea nwolɛ adenle mɔɔ yɛnyia kɛ yɛboka sonvolɛma ekpunli mɔɔ bɛde yɛ nwo bieko na yɛyɛ gyima yɛbɔ nu kɛ ɛlɔne la anwo a!​—Yiz. 37:1-14.

13 Tile 12: Bɛzile koyɛlɛ zo titili wɔ mbaka nwiɔ ne mɔɔ bɛbava bɛabɔ nwo la anwo ngapezo ne anu. Saa yɛnwu kɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ la nee mboane gyɛne ne ɛmaa ngapezo ne ɛra nu a yɛ diedi nu yɛ se. Ɔnva nwo kɛ yɛde ewiade mɔɔ ɛzonlenlɛ nee maanyɛlɛ ɛmaa nuhua ɛhyehyɛ anu la, yɛmaa ɛlɔlɛ nee nɔhalɛlilɛ ka yɛ bɔ nu dahuu.​—Yiz. 37:15-23.

14 Tile 16: Nrenyia ne mɔɔ lɛ ɛnke toba ne nee mrenyia mɔɔ dedɛ akodeɛ mɔɔ bɛfa bɛsɛkye debie anwo ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne le kɔkɔbɔlɛ mɔɔ anu yɛ se​—bɛdabɛ mɔɔ bɛbawolo “anwongyelelɛ kpole” ne anu kɛ nɔhalɛ sonvolɛma la ala a bɛbayɛ bɛ nzonlɛ kɛ bɛbanyia ngoane a.​—Mat. 24:21; Yiz. 9:1-11.

Edwɛkɛ mɔɔ tɔ zo nsa: Da ɛlɔlɛ ali kile awie mɔ

15-18. Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛda ɛlɔlɛ ali a, na kɛzi yɛbayɛ ye ɛ?

15 Tile 4: Tease abɔdeɛ nna ne anwo ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne maanle yɛnwunle Gyihova subane ngakyile ne mɔ, ɛlɔlɛ a le titili a. Saa yɛ ɛdendɛlɛ nee yɛ nyɛleɛ da ɛlɔlɛ ali a, ɔkile kɛ Gyihova a le yɛ Nyamenle a.​—Yiz. 1:5-14; 1 Dwɔn 4:8.

16 Tile 6 nee 11: Nyamenle ɛlɔlɛ ne maanle ɔkpale sinzavolɛma, bie a le Yizikeɛle. Ɔluakɛ Nyamenle le ɛlɔlɛ la ati, ɔngulo kɛ ɔbazɛkye awie biala wɔ mekɛ mɔɔ ɔlɛfa Seetan azɛlɛ ye azo tumililɛ ne yeara awieleɛ la. (2 Pita 3:9) Yɛlɛ adenle yɛda Nyamenle ɛlɔlɛ ne ali ɔlua yɛ ɛzonlelilɛ mɔɔ yɛbali nwolɛ gyima yɛaboa ɛnɛ mekɛ ye sinzavolɛ ne la azo.​—Yiz. 33:1-9.

17 Tile 17 nee 18: Gyihova ze kɛ menli dɔɔnwo bakpo ye anwunvɔnezelɛ ne na bɛabɔ mɔdenle kɛ bɛsɛkye ye nɔhalɛ sonvolɛma amuala. Ɛlɔlɛ bamaa Gyihova abɔ ye menli ne anwo bane wɔ mekɛ mɔɔ “Gɔgo mɔɔ vi Meegɔgo” barateta bɛ la. Ɛlɔlɛ maa yɛbɔ menli dodo biala mɔɔ yɛkɛhola la kɔkɔ kɛ Gyihova bazɛkye bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ ye menli ne kpɔdekpɔde la.​—Yiz. 38:1–39:20; 2 Tɛs. 1:6, 7.

18 Tile 19, 20 yɛɛ 21: Ɛlɔlɛ mɔɔ Gyihova lɛ maa menli la da ali wienyi wɔ azudenle ne mɔɔ maa ngoane la yɛɛ azɛlɛ ne ɛhyɛlɛ nwo ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne anu. Bɛmaa yɛnwu mɔɔ Gyihova ɛlɔlɛ kpole ne maanle ɔyɛle la, ɔvale ɔ Ra ne ngoane ɔmaanle amaa bɛava yɛ ɛtane bɛahyɛ yɛ na yɛanyia ngoane mɔɔ di munli kɛ Nyamenle abusua ne anu amra. Adenle kpalɛ ko mɔɔ yɛdua zo yɛda yɛ ɛlɔlɛ ne ali la a le kɛ yɛbaha kenle bie kɛnlɛma ne mɔɔ Gyihova ɛziezie ɛmaa bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛ diedi wɔ ɔ Ra ne anu la anwo edwɛkɛ yɛahile bɛ.​—Yiz. 45:1-7; 47:1–48:35; Yek. 21:1-4; 22:17.

Ɛvolɛ Apenle Ko Tumililɛ Ne Anzi, Mɛlɛbɛnwoaze Nyɛleɛ Kɛnlɛma Bie

19. Duzu a Gyisɛse bayɛ wɔ Ɛvolɛ Apenle Ko Tumililɛ ne anu a? (Nea ɛlɛka “Yɛbayia Sɔnea Mɔɔ Li Awieleɛ.”)

19 Wɔ Ɛvolɛ Apenle Ko Tumililɛ ne anu, Gyisɛse badwazo menli mgbe mgbe ara ngoane nu bieko na yeaye nyane mɔɔ yɛ ‘kpɔvolɛ, ewule’ fa ba la yeavi ɛkɛ. (1 Kɔl. 15:26; Maake 5:38-42; Gyi. 24:15) Alesama tetedwɛkɛ ɛyɛ kɛ adawu bie mɔɔ yɛ nyane na alɔbɔlɛlilɛ nee ewule nwo edwɛkɛ ɛyi ye tɛkɛɛ la. Noko mekɛ mɔɔ bɛmaa awolɛndoazo ko biala ɛzia ɛra ngoane nu bieko la, Gyisɛse bakyikyi adawu ɛhye yeavi ɛkɛ na yeamaa bɛdabɛ mɔɔ bɛdwazo bɛ la ahɛlɛ adawu mɔɔ yɛ fɛ la. Ɔlua ye ɛkpɔnelɛ afɔlebɔlɛ ne azo, ɔbaye ngyegyelɛ kɔsɔɔti mɔɔ anwodolɛ, konle, ewule ngakyile yɛɛ ɛhɔne vale rale la yeavi ɛkɛ. Akee ɔbamaa yɛadu mɔɔ fa alɔbɔlɛlilɛ ba​—ɛtane ne mɔɔ yɛnyianle yɛvile Adam ɛkɛ​—la abo anzɛɛ yɛazɛkye ye. (Wlo. 5:18, 19) Gyisɛse ‘bazɛkye Abɔnsam gyima’ ne mɔ bɔkɔɔ. (1 Dwɔn 3:8) Boni a akee bazi a?

Bɛdabɛ mɔɔ bɛbadwazo bɛ la bɛahɛlɛ adawu mɔɔ yɛ fɛ la

20. Kɛzi Gyisɛse nee 144,000 ne bala mɛlɛbɛnwoaze titili bie ali ɛ? Kilehile nu. (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.)

20 Kenga 1 Kɔlentema 15:24-28. Mɔɔ alesama amuala ɛnyia ngoane mɔɔ di munli, mɔɔ akee bɛhakyi azɛlɛ ne Paladaese kɛ mɔɔ ɛnee Gyihova kulo kɛ ɔyɛ la, Gyisɛse nee ye 144,000 ne mɔɔ ɔ nee bɛ bɛali tumi la bɛala mɛlɛbɛnwoaze kɛnlɛma bie ali; bɛbava Belemgbunlililɛ ne bɛamaa Gyihova. Bɛbavi bɛ ɛhulolɛ nu bɛava tumi ne mɔɔ bɛlile ye wɔ ɛvolɛ apenle ko ne anu la bɛamaa wɔ anzodwolɛ nu. Debie biala mɔɔ Belemgbunlililɛ ne yɛle la badɛnla ɛkɛ dahuu.

Sɔnea Ne Mɔɔ Li Awieleɛ La

21, 22. (a) Kɛzi ewiade ne bayɛ wɔ ɛvolɛ apenle ko ne awieleɛ ɛ? (b) Kɛmɔti a Gyihova baye Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ yeavi efiade ɛ?

21 Akee Gyihova bayɛ debie mɔɔ yɛ azibɛnwo la, debie mɔɔ kile kɛ ɔlɛ ye menli mɔɔ wɔ azɛlɛ ye azo anu anwodozo kpole la. Ɔbamaa bɛaye Seetan nee ye sunsum ɛtane ne mɔ bɛavi kuma kuloonwu ne anu. (Kenga Yekile 20:1-3.) Azɛlɛ ne yɛɛ menli mɔɔ bɛbanwu bɛ la bayɛ ngakyile bɔkɔɔ avi mɔɔ ɛnee bɛze ye la anwo. Kolaa na Amagɛdɔn ne ara la, Seetan bɛlɛbɛlale alesama anu dɔɔnwo, na nyeyenu nee ɛkpɔlɛ maanle koyɛlɛ mɔɔ wɔ alesama avinli la zɛkyele. (Yek. 12:9) Noko wɔ ɛvolɛ apenle ko ne awieleɛ, alesama amuala bava ɛlɔlɛ nee koyɛlɛ azonle Gyihova kɛ abusua. Azɛlɛ ne amuala bayɛ Paladaese mɔɔ anzodwolɛ wɔ zo.

22 Duzu ati a Gyihova badwula Seetan nee ye sunsum ɛtane ne mɔ wɔ ɛleka kɛnlɛma zɛhae ɛ? Ɔluakɛ, mɔɔ ɛvolɛ apenle ko ne kara ye awieleɛ la, ɛnee bɛtɛsɔle menli dɔɔnwo mɔɔ de aze la nɔhalɛlilɛ bɛtɛneanle kɛ Gyihova nɔhalɛ sonvolɛma ɛlɛ. Bɛ nuhua dɔɔnwo wule mɔɔ ɛnee bɛnze Gyihova, mɔɔ bɛdwazo bɛ bɛra Paladaese a. Tɛ ngoane angomekye a Gyihova ɛva ɛmaa bɛ a, emomu yemaa bɛnyia mɔɔ bɛhyia nwo wɔ sunsum nu nee nwonane nu la noko. Bɛtɛyiale ngyegyelɛ biala, menli mgbalɛ ala a bɛ nee bɛ ɛdu a. Menli mɔɔ kulo Gyihova na bɛsonle ye la angome a ɛbɔ bɛ ɛyia a. Seetan bahola ado bɛdabɛ mɔɔ bɛdwazo bɛ la noko ɛzonle kɛ mɔɔ ɔdole Dwobu ɛzonle la​—bɛsonle Nyamenle ɔluakɛ ɔbɔ bɛ nwo bane na ɔyila bɛ. (Dwobu 1:9, 10) Ɔti, kolaa na Gyihova ahɛlɛ yɛ aluma wɔ ngoane buluku ne anu bɔkɔɔ la, ɔbamaa yɛanyia adenle yɛahile ye wienyi kɛ yɛdi nɔhalɛ yɛmaa ye kɛ yɛ Ze nee yɛ Tumivolɛ.​—Yek. 20:12, 15.

23. Edwɛkɛ titili boni a awie ko biala bazi ye kpɔkɛ wɔ nwo a?

23 Bɛbamaa Seetan adenle ekyi kɛ ɔmaa alesama ɛgyakyi Nyamenle ɛzonlenlɛ. Kɛzi sɔnea ne bayɛ ɛ? Awie ko biala bayia edwɛkɛ titili ne mɔɔ dole Adam nee Yive la bie​—ɛbali Gyihova ngyinlazo zo, wɔaboa ye tumililɛ ne na wɔazonle ye anzɛɛ ɛbade Nyamenle anwo atua na wɔali wɔaboa Seetan.

24. Duzu ati a bɛbavɛlɛ atuadelɛma ne Gɔgo nee Meegɔgo a?

24 Kenga Yekile 20:7-10. Bɛbavɛlɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛbade atua la Gɔgo nee Meegɔgo, na ɔfɛta. Bɛbala atuadelɛma ne mɔɔ bɛbateta Nyamenle menli ne wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu la subane ne bie ali. Bɛhyɛle ekpunli zɔhane mɔɔ limoa, “Gɔgo mɔɔ vi Meegɔgo” azɛlɛ zo la anu, bɛyɛle bɛ maanle maanle mɔɔ bɛdwazole bɛtiale Gyihova tumililɛ ne. (Yiz. 38:2) Bɛka bɛdabɛ mɔɔ bɛbade atua wɔ Kelaese Ɛvolɛ Apenle Ko ne anu la noko anwo edwɛkɛ kɛ bɛle “maanle maanle.” Ɔyɛ azibɛnwo. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ wɔ Ɛvolɛ Apenle Ko Tumililɛ ne anu, ɛnee bɛye maanle maanle mɔɔ bɛhyehyɛ nu la bɛvi ɛkɛ; menli kɔsɔɔti bavea arane ko abo wɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anu. Yɛbayɛ sunsum nu maanle ko. Ɔlua atuadelɛma ɛhye mɔ mɔɔ bɛvɛlɛle bɛ Gɔgo nee Meegɔgo na bɛhanle kɛ bɛle “maanle maanle” la ati, ngapezo ne kile kɛ Seetan bahola amaa mgbakyemgbakyenu ara Nyamenle menli ne bie mɔ avinli. Bɛnrɛtinlitinli awie biala anwo zo kɛ ɔhɔ Seetan afoa. Awie ko biala mɔɔ ɛli munli la bazi ɔ ti anwo kpɔkɛ.

Bɛfɛlɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛbade atua la Gɔgo nee Meegɔgo (Nea ɛdendɛkpunli 24)

25, 26. Menli nyɛ a Seetan banyia bɛ a, na duzu a bado bɛ a?

25 Menli dodo nyɛ a bahɔboka Seetan anwo a? Bɛ dodo “le kɛ ɛnweazo ɛnwea.” Ɛhye ɛngile kɛ alesama dɔɔnwo bade atua. Kɛzi yɛkola yɛnwu ye zɔ ɛ? Suzu ɛwɔkɛ mɔɔ bɛbɔle Ebileham la anwo nea. Gyihova hanle kɛ Ebileham abozoamra bayɛ dɔɔnwo kɛ “ɛnweazo ɛnwea.” (Gyn. 22:17, 18) Noko, ɔ bo zo amra ne dodo rayɛle menli 144,001. (Gal. 3:16, 29) Nɔma zɔhane zonle ɛdeɛ, noko ɔle alesama anu ekyi bie ala. Zɔhane ala a bie a menli mɔɔ bɛbahɔboka Seetan anwo la anwo bazo a, noko ɔnrɛhyele zolɛ biala. Atuadelɛma ne ɛnrɛha Nyamenle nɔhalɛ azonvolɛ ɛzulolɛ kpole biala.

26 Bɛbazɛkye bɛdabɛ mɔɔ bɛbahɔboka atuadelɛma ne anwo la ndɛndɛ. Bɛ nee Seetan yɛɛ ye sunsum ɛtane ne mɔ bɛavi ɛkɛ​—bɛnrɛnyia anyelazo biala kɛ bɛbazia bɛara ngoane nu bieko. Bɛ kpɔkɛzilɛ ɛtane ne nee mɔɔ bavi nu ara la ala a bɛbahakye ye dahuu a.​—Yek. 20:10.

27-29. Duzu a ɛlɛkendɛ menli mɔɔ bali konim wɔ sɔnea ne mɔɔ li awieleɛ la anu a?

27 Noko bɛbahɛlɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛbali konim wɔ sɔnea ne mɔɔ li awieleɛ anu la aluma wɔ “ngoane buluku ne” anu dahuu. (Yek. 20:15) Kɛ abusua mɔɔ koyɛlɛ wɔ bɛ avinli la, akee Gyihova amra mrenyia nee ɔ mra mraalɛ mɔɔ bɛdi nɔhalɛ bɛmaa ye la kɔsɔɔti bɛava ɛzonlenlɛ mɔɔ fɛta ye la amaa ye.

28 Nea kenle bie zɔhane. Asetɛnla mɔɔ ɛbanyia gyima nee agɔnwolɛvalɛ kpalɛ wɔ nu la wɔ ɛ nyunlu. Ɛdawɔ anzɛɛ wɔ alɔvolɛ ɛnrɛnwu amaneɛ bieko ɛlɛ. Ɛnrɛhyia awie mɔɔ bali wɔ ɛtane nwo mgbɔdalɛ na wɔahɔ Gyihova anyunlu la anwo bieko. Awie biala nee Nyamenle banyia agɔnwolɛvalɛ mɔɔ ɛweɛne ɛnle nu. Na mɔɔ hyia kpalɛ la, nɔhalɛ ɛzonlenlɛ mɔɔ di munli la bɛahɔ zo wɔ anwuma lɔ nee azɛlɛ ye azo. Ɔbayɛ nɔhalɛ ɛzonlenlɛ mɔɔ di munli bɔkɔɔ mɔɔ bɛva bɛzie ɛkɛ bieko a!

Saa ɛdi munli a, ɛnrɛhyia awie mɔɔ bali wɔ ɛtane nwo mgbɔdalɛ na wɔahɔ Gyihova anyunlu la anwo bieko (Nea ɛdendɛkpunli 28)

29 Asoo ɛbahɔ bie amaa wɔanwu kenle kpole zɔhane? Ɛbahola, saa ɛfa ɛzukoalɛdeɛ titili nsa ne mɔɔ wɔ Yizikeɛle buluku ne anu la ɛdi gyima a​—ɛsonle Gyihova angomekye, ɛkɔ zo ɛ nee menli mɔɔ wɔ ɛzonlenlɛ mɔɔ anwo te anu la yɛ ko na ɛda ɛlɔlɛ ali ɛkile awie mɔ a. Ɛzukoalɛdeɛ mɔɔ li awieleɛ la wɔ Yizikeɛle ngapezo ne anu. Yemɔ a le boni?

Nea kɛzi ɔbayɛ anyelielɛ kɛ abɔdeɛ mɔɔ wɔ anwuma nee azɛlɛ ye azo la ɛyɛ ko wɔ nɔhalɛ ɛzonlenlɛ nu a (Nea ɛdendɛkpunli 27-29)

“Bɛbanwu Kɛ Medame A Mele Gyihova A”

30, 31. Duzu a edwɛkɛ “bɛbanwu kɛ medame a mele Gyihova a” bahile amaa (a) Nyamenle agbɔvolɛ a? (b) Nyamenle menli a?

30 Edwɛkɛ “bɛbanwu kɛ medame a mele Gyihova a” finde Yizikeɛle buluku ne anu fane dɔɔnwo. (Yiz. 6:10; 39:28) Edwɛkɛ zɔhane bahile konle nee ewule yeamaa Nyamenle agbɔvolɛ. Bɛbayɛ ninyɛne dɔɔnwo bɛadɛla Gyihova mɔɔ bɛbanwu kɛ ɔwɔ ɛkɛ amgba la. Bɛbalua adenle mɔɔ yɛ nyane la azo bɛade ye duma kpole ne​—“Ɔmaa Ɔyɛ Ɛkɛ”​—abo. “Ɛlɔne Gyihova” bayɛ “kovolɛ kpole” na yeaho yeatia bɛ. (1 Sa. 17:45; Ɛzɛ. 15:3) Bɛbanwu ɔ nwo nɔhalɛ edwɛkɛ ɛhye mɔɔ anwo hyia la, noko ɛnee yeha amozi: Debie biala ɛngola ɛnzi ye adenle kɛ ɔmaa ye bodane ara nu.

31 Edwɛkɛ “bɛbanwu kɛ medame a mele Gyihova a” bahile anzodwolɛ nee ngoane yeamaa Nyamenle menli. Gyihova bamaa yɛayɛ kɛ mɔɔ mɔlebɛbo ne ɛnee ɔkulo kɛ yɛyɛ la​—mralɛ mrenyia nee mralɛ mraalɛ mɔɔ bɛda ye subane ne mɔ ali bɔkɔɔ la. (Gyn. 1:26) Gyihova ɛrayɛ yɛ Ze mɔɔ kulo yɛ nee Mboaneneavolɛ mɔɔ bɔ yɛ nwo bane dɛba. Ɔnrɛhyɛ, ɔbayɛ yɛ Belemgbunli mɔɔ ɛlɛdi konim. Kolaa na kenle zɔhane adwu la, bɛmaa yɛva Yizikeɛle edwɛkɛ ne yɛzie yɛ ahonle nu. Bɛmaa yɛla ye ali wɔ yɛ edwɛkɛ nee yɛ nyɛleɛ nu kɛ yɛze kɛzi Gyihova de nee mɔɔ ɔkola ɔyɛ la wɔ yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu dahuu. Amaa saa bɛgyakyi anwongyelelɛ kpole ne anwo anwoma ne mɔ mɔɔ bɛsɛkye ninyɛne la anu a, ɛzulolɛ anga yɛ. Emomu, yɛbamaa yɛ ti zo ɔluakɛ yɛbanwu kɛ yɛ ɛlielɛ ɛbikye. (Luku 21:28) Noko kɛkala, bɛmaa yɛboa menli mɔɔ wɔ ɛleka biala la yɛmaa bɛnwu Nyamenle kokye ne mɔɔ ɔfɛta kɛ bɛkulo ye, Ahenle mɔɔ ye duma le kpole tɛla aluma kɔsɔɔti la​—Gyihova.​—Yiz. 28:26.

^ ɛden. 5 Nɔma ne mɔ le buluku ɛhye tile ne mɔ nɔma.