Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

TILE 18

“Me Ɛya Kpole Ne Bazɔ”

“Me Ɛya Kpole Ne Bazɔ”

YIZIKEƐLE 38:18

BODANE: Gɔgo ɛtetalɛ ne bamaa Gyihova ava ɛya; ɔbabɔ ye menli ne anwo bane wɔ Amagɛdɔn konle ne anu

1-3. (a) Duzu a bamaa Gyihova ava “ɛya kpole” a? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.) (b) Duzu a yɛbazuzu nwo a?

MRENYIA, mraalɛ yɛɛ ngakula ɛbɔ nu ɛdwazo na bɛlɛto Belemgbunlililɛ edwɛne. Asafo nu kpanyinli ko ɛyɛ asɔne mɔɔ ka ahonle la ɛzɛlɛ Gyihova kɛ Ɔbɔ bɛ nwo bane. Bɛlɛ anwodozo kɛ Gyihova banlea bɛ nwo zo ɛdeɛ, noko eza bɛhyia arɛlekyekyelɛ nee anwosesebɛmaanlɛ. Bɛte kɛ bɛlɛko alienwo lɔ. Amagɛdɔn ɛbɔ ɔ bo!​—Yek. 16:14, 16.

2 Wɔ Amagɛdɔn konle ne anu, Gyihova bava “ɛya kpole” ɛdeɛ, noko tɛ menli ne amuala a ɔbahu bɛ a. (Kenga Yizikeɛle 38:18.) Tɛ ɛlɔne anzɛɛ maanle ko anu amra ala a ye ɛya kpole ne bara bɛ nwo zo a, emomu menli dɔɔnwo mɔɔ bɛwɔ ewiade ye ɛleka biala la. Wɔ kenle zɔhane, bɛdabɛ mɔɔ Gyihova bahu bɛ la “bɛagugua ɛkɛ wɔ azɛlɛ ne ɛleka biala.”​—Gyɛ. 25:29, 33.

3 Duzu a bamaa Gyihova, ɛlɔlɛ, “anwunvɔnezelɛ nee ahunluyelɛyelalɛ” Nyamenle ne mɔɔ “ɔkyɛ na yeava ɛya” la, ayɛ deɛ ɛhye, yeamaa ye “ɛya kpole” ne azɔ a? (Ɛzɛ. 34:6; 1 Dwɔn 4:16) Yɛnlea kɛzi kpuya zɔhane anwo mualɛ ne bakyekye yɛ rɛle kpalɛ, yeamaa yɛ akɛnrasesebɛ nee anwosesebɛ yɛayɛ yɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne ɛnɛ la.

Duzu A Bamaa Gyihova Ava “Ɛya Kpole” A?

4, 5. Kɛzi Nyamenle ɛya ne le ngakyile fi alesama ɛdeɛ ne anwo ɛ?

4 Mɔɔ limoa, ɔwɔ kɛ yɛnwu kɛ Gyihova ɛya ne ɛnle kɛ menli mɔɔ ɛnli munli la ɛdeɛ ne la. Saa sonla fa ɛya kpole na ɔyɛ debie a, mekɛ dɔɔnwo ne ala debie kpalɛ biala ɛnvi nu ɛmba. Keen, Adam ara mɔɔ limoa la vale “ɛya kpole” ɔluakɛ Gyihova kpole ye afɔlebɔlɛ ne na ɔliele Ebɛle ɛdeɛ ne ɔdole nu la ati. Duzu a vi nu rale a? Ɔhunle ɔ diema tenlenenli ne. (Gyn. 4:3-8; Hib. 11:4) Nea Devidi mɔɔ bɛhanle kɛ ɔla Gyihova ahonle nwo la noko. (Gyi. 13:22) Ɔhale kyɛkyɛ na sonlakpalɛ ɛhye bɔbɔ ayɛ ɛtane kpole wɔ mekɛ mɔɔ ɔdele kɛ azɛlɛmenle Neebale mɔɔ le sukoavolɛ la ɛbɔ ɔdaye nee ye menli ne aholoba la. Devidi nee ye sogyama ne vale ɛya kpole na “bɛvale bɛ konle dadeɛ” ne mɔ kɛ bɛkahu Neebale mɔɔ le boniayɛ la nee nrenyia biala mɔɔ wɔ ye awuke ne anu la. Bɛ ti yɛle boɛ, ɔluakɛ Neebale aye Abegɛle holale maanle Devidi nee ye menli ne hakyile bɛ adwenle ɔti bɛanli nzenralɛ. (1 Sa. 25:9-14, 32, 33) Ndelebɛbo kpalɛ bie ati a Gyihova maanle Gyemise hɛlɛle ɛhye a: “Sonla ɛyavalɛ ɛmmaa Nyamenle tenleneyɛlɛ ɛnla ali.”​—Gye. 1:20.

Gyihova komo ye ɛya zo yɛɛ ɔfa ɔyɛ debie kpalɛ dahuu

5 Fane dɔɔnwo ne ala, saa sonla fa ɛya a debie kpalɛ biala ɛnvi nu ɛmba, noko Gyihova ɛdeɛ ɔkola ɔkomo ye ɛya zo yɛɛ ɔfa ɔyɛ debie kpalɛ. Saa Gyihova fa ɛya kpole bɔbɔ a, ɔyɛ mɔɔ le tenlene la. Saa ɔ nee kpɔvolɛma ɛlɛko a, ɔmkpoa ‘tenlenema ɔmboka amumuyɛma anwo’ ɛlɛ. (Gyn. 18:22-25) Bieko, tenleneyɛlɛ ti a Gyihova fa ɛya a. Suzu ninyɛne nwiɔ nee ɛzukoalɛdeɛ mɔɔ wɔ nu la anwo.

6. Saa bɛgua Gyihova duma ne anwo evinli a, duzu a ɔyɛ a?

6 Deɛmɔti: Bɛgua Gyihova duma ne anwo evinli. Bɛdabɛ mɔɔ bɛka kɛ bɛgyi Gyihova agyakɛ anu noko bɛyɛ amumuyɛ la sɛkye ye duma na bɛmaa ɔfa ɛya. (Yiz. 36:23) Kɛ mɔɔ yɛzuzu nwo wɔ adile mɔɔ li ɛhye anyunlu anu la, Yizilayɛ maanle ne guale Gyihova duma ne anwo evinli kpole kpalɛ. Ndelebɛbo wɔ nu kɛ bɛ subane nee bɛ nyɛleɛ a maanle Gyihova vale ɛya a. Noko yeammaa ye ɛya ne anvo ɔ nwo zo ɛlɛ​—ɔhwenle bɛ nzo kɛ mɔɔ ɔfɛta la, yeammaa yeambo zo ɛlɛ. (Gyɛ. 30:11) Na saa Gyihova ɛya ne di ye bodane nwo gyima wie a, ɔnva ɛya ne ɔnzie ye nu bieko.​—Edw. 103:9.

7, 8. Duzu a yɛsukoa yɛfi kɛzi Gyihova nee Yizilayɛma lile la anu a?

7 Ɛzukoalɛdeɛ: Kɛzi Gyihova nee Yizilayɛma lile la le kɔkɔbɔlɛ mɔɔ anyebolo wɔ nu maa yɛ. Yɛle kɛ tete Yizilayɛma la, Nyamenle duma la yɛ nwo zo. Yɛle Gyihova Alasevolɛ. (Aye. 43:10) Yɛ ɛdendɛlɛ nee yɛ nyɛleɛ maa bɛnwu Nyamenle ne mɔɔ yɛgyi ɔ gyakɛ anu la kpalɛ. Yɛngulo kɛ yɛ nye fuu yɛyɛ ɛtane yɛmaa bɛtendɛ bɛtia Gyihova duma ne. Nabalaba nyɛleɛ zɛhae bamaa Gyihova ava ɛya, na ɔnrɛhyɛ ɔbayɛ nwolɛ debie yeava yeabɔ ye duma ne anwo bane.​—Hib. 3:13, 15; 2 Pita 2:1, 2.

8 Asoo ɔwɔ kɛ kɔkɔbɔlɛ mɔɔ kile kɛ Gyihova kola fa “ɛya kpole” la, si yɛ adenle kɛ yɛbahwe yɛabikye ye ɔ? Kyɛkyɛ. Yɛze kɛ Gyihova lɛ abotane yɛɛ ɔfa ɛtane ɔkyɛ. (Aye. 55:7; Wlo. 2:4) Noko eza yɛdie yɛto nu kɛ ɔfa anzohwenlɛ mɔɔ nwolɛ hyia la ɔmaa. Nɔhalɛ nu, yɛbu ye kpalɛ, na yɛze kɛ ye ɛya ne bazɔ wɔ bɛdabɛ mɔɔ bɛkɔ zo bɛyɛ ɛtane la anwo zo na ɔnrɛmaa bɛnrɛboka ye menli ne anwo ɛlɛ. (1 Kɔl. 5:11-13) Gyihova ɛha debie mɔɔ maa ɔfa ɛya la ɛhile yɛ. Ɔwɔ kɛ yɛkpo subane nee nyɛleɛ mɔɔ ka ye ɛya la.​—Dwɔn 3:36; Wlo. 1:26-32; Gye. 4:8.

9, 10. Saa bɛnwunlonwunla Gyihova menli mɔɔ di nɔhalɛ la a, duzu a ɔyɛ a? Maa neazo.

9 Deɛmɔti: Bɛnwunlonwunla Gyihova menli mɔɔ bɛdi nɔhalɛ la. Saa kpɔvolɛma teta bɛdabɛ mɔɔ bɛkpondɛ banebɔlɛ nɔhalɛ nu wɔ Gyihova feabelɛ ɛkɛ ne la a ɔfa ɛya. Kɛ neazo la, mɔɔ Yizilayɛma vile Yigyibiti la, Falo nee ye ɛlɔnema ne dule rale menli mɔɔ ɛbaha kɛ bɛnlɛ anwosesebɛ mɔɔ bɛboɔboa bɛ nloa wɔ Nyevile Kɔkɔlɛ ne anloa la anwo zo. Noko mɔɔ sogyama ɛhye mɔ mɔɔ bɛ nwo yɛ se doale Yizilayɛma wɔ nyevile ne anu la, Gyihova yeyele bɛ konle ehwili ne mɔ agyakɛ ne na ɔhanle Yigyibitima ɔguale nyevile ne anu. “Bɛ nuhua ko bɔbɔ anga.” (Ɛzɛ. 14:25-28) Gyihova ɛya ne zɔle guale Yigyibitima ne anwo zo ɔlua “ɛlɔlɛ kpundii” mɔɔ ɔlɛ ɔmaa ye menli ne la ati.​—Kenga Ɛzɛdɔso 15:9-13.

Hɛzikaya mekɛ zo, anwumabɔvolɛ bie bɔle Nyamenle menli ne anwo bane vile Aseleama anwo, yɛdayɛ noko bɛbabɔ yɛ nwo bane (Nea ɛdendɛkpunli 10, 23)

10 Gyihova menli ne anwo ɛlɔlɛ eza hanle ye ɔmaanle ɔyɛle debie wɔ Belemgbunli Hɛzikaya mekɛ zo. Ɛnee Aseleama, sogyama ɛlɔne mɔɔ anwo yɛ se na bɛ ti yɛ se kpole kpalɛ wɔ mekɛ zɔhane la ɛra na bɛziezie bɛ nwo kɛ bɛteta suakpole Gyɛlusalɛm. Bɛnwunlonwunlanle Gyihova nɔhalɛ azonvolɛ kɛ bɛbabɛnga bɛ bɛayia, amaa bɛavea ɛkɛ ne too bɛawu alɔbɔlɛ ewule. (2 Arl. 18:27) Ɔti, Gyihova zoanle anwumabɔvolɛ ko pɛ; na ɔhunle sogyama 185,000 wɔ nɔe ne! (2 Arl. 19:34, 35) Mɔɔ aleɛ hyenle la, nea kɛzi Aseleama azokoɛleɛ ɛkɛ ne bayɛ a. Ɛnee atwɛ, enyinlike nee konle dadeɛ gugua ɛkɛ, awie biala anva ɔ sa anga bɛ. Aweɛne tendenle biala angola andunwue menli ne. Adehilelɛ biala amba kɛ bɛboɔboa sogyama ne anloa. Azokoɛleɛ ɛkɛ ne yɛle dii kɛ azie zo la, na ɛnee avunli gua ɛleka biala.

11. Kɛzi Gyihova yɛ ye nyɛleɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛkɛnwunlonwunla ye menli la kyekye yɛ rɛle na ɔmaa yɛ akɛnrasesebɛ ɛ?

11 Ɛzukoalɛdeɛ: Mɔɔ Gyihova yɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛkɛnwunlonwunla ye menli ne la le kɔkɔbɔlɛ kpole maa yɛ agbɔvolɛ: “Ɔyɛ ɛzulolɛ kɛ awie kɛdɔ tease Nyamenle ne asa anu” wɔ mekɛ mɔɔ bɛha ye ɛya la. (Hib. 10:31) Neazo zɔhane mɔ maa yɛ rɛle kyekye na yɛnyia akɛnrasesebɛ. Yɛze kɛ yɛ kpɔvolɛ kpole, Seetan ɛnrɛli konim, ɔti ɔkyekye yɛ rɛle. Ɔnrɛhyɛ ye tumililɛ “mekɛ ekyi” ne bara awieleɛ! (Yek. 12:12) Kɔkpula mekɛ zɔhane, yɛbahola yɛava akɛnrasesebɛ yɛazonle Gyihova mɔɔ yɛlɛ anwodozo kɛ awie anzɛɛ ahyehyɛdeɛ anzɛɛ arane bie ɛnrɛhola ɛnrɛzi yɛ adenle wɔ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ ɛyɛlɛ nwo a. (Kenga Edwɛne 118:6-9.) Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo luale edwɛkɛ ɛhye azo lale yɛ anwodozo ne ali: “Saa Nyamenle wɔ yɛ afoa a, nwane a baho atia yɛ a?”​—Wlo. 8:31.

12. Duzu a bamaa Gyihova ɛya ne azɔ wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu a?

12 Wɔ anwongyelelɛ kpole ne anu, Gyihova babɔ yɛ nwo bane kɛ mɔɔ ɔbɔle Yizilayɛma mɔɔ dɔle Yigyibitima ɛhane nu yɛɛ Dwuuma mɔɔ ɛnee wɔ Gyɛlusalɛm mɔɔ Aseleama bɛngale bɛ yiale anwo bane la. Saa yɛ agbɔvolɛ bɔ mɔdenle kɛ bɛsɛkye yɛ a, yɛ nwo ɛlɔlɛ kpole mɔɔ Gyihova lɛ la bamaa ye ɛya kpole ne azɔ. Bɛdabɛ mɔɔ bɛle ahoasea somaa mɔɔ bɛbateta yɛ la, ɛnee bɛlɛfa bɛ sa bɛaha Gyihova anye ma ne. Ɔbayɛ nwolɛ debie ndɛndɛ. (Zɛk. 2:8, 9) Menli dɔɔnwo ne mɔɔ bɛbahu bɛ la, bie ɛtɛsile ɛlɛ. Noko saa Gyihova wola ye ɛya ne gua ye agbɔvolɛ nwo zo a, ɔnle kɛ ɔsi bɛ nwo. Duzu ati ɔ?

Kɔkɔ Boni A Gyihova Ɛbɔ A?

13. Kɔkɔ boni mɔ a Gyihova ɛbɔ a?

13 Gyihova kyɛ na “yeava ɛya” noko yebɔ kɔkɔ dɔɔnwo kɛ ɔbazɛkye bɛdabɛ mɔɔ bɛdwazo bɛtia ye na bɛnwunlonwunla ye menli ne la. (Ɛzɛ. 34:6, 7) Gyihova luale ngapezoma le kɛ Gyɛlɛmaya, Yizikeɛle, Daneɛle, Kelaese Gyisɛse yɛɛ ɛzoanvolɛma le kɛ Pita, Pɔɔlo nee Dwɔn anwo zo bɔle konle kpole ne anwo kɔkɔ.​—Nea ɛlɛka “Gyihova Ɛbɔ Kɔkɔ Kɛ Konle Kpole Bie Ɛlɛba.”

14, 15. Duzu gyima a Gyihova ɛyɛ a, na duzu ati ɔ?

14 Gyihova ɛmaa bɛhɛlɛ kɔkɔbɔlɛ ɛhye mɔ wɔ ye Edwɛkɛ ne anu. Eza yemaa bɛhile Baebolo ne abo bɛhɔ aneɛ dɔɔnwo anu na bɛhyɛ ye dɔɔnwo kpalɛ. Wɔ azɛlɛ ye ɛleka biala, ɔlɛ ɛlɔnema mɔɔ bɛdu bɛ nwo bɛmaa mɔɔ bɛboa awie mɔ bɛmaa bɛ nee Nyamenle nyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ na bɛbɔ “Gyihova kenle kpole ne” mɔɔ ɛlɛba la anwo kɔkɔ a. (Zɛf. 1:14; Edw. 2:10-12; 110:3) Yeboa ye menli ne yemaa bɛhile Baebolo nwo mbuluku bo bɛhɔ aneɛ dɔɔnwo anu, na ɛvolɛ biala bɛfa dɔnehwele mgbe ɛya ɛya bɛka ɛwɔkɛ nee kɔkɔbɔlɛ ngakyile mɔɔ wɔ ye Edwɛkɛ ne anu la anwo edwɛkɛ.

15 Gyihova ɛmaa bɛyɛ gyima ɛhye mɔ amuala “ɔluakɛ ɔngulo kɛ bɛsɛkye awie biala, emomu ɔkulo kɛ menli kɔsɔɔti nu bɛ nwo.” (2 Pita 3:9) Yɛnyia nwolɛ adenle kpole kɛ yɛbagyinla yɛ ɛlɔlɛ nee abotane Nyamenle ne agyakɛ anu, na yɛayɛ yɛ afoa nu ɛdeɛ ekyi wɔ edwɛkɛ ne mɔɔ yɛtɛlɛ nu la anu! Noko ɔnrɛhyɛ, ninyɛne baha amozi amaa bɛdabɛ mɔɔ bɛndie kɔkɔbɔlɛ ne mɔ la.

Mekɛ Boni A Gyihova Ɛya Ne “Bazɔ” A?

16, 17. Asoo Gyihova ɛye kenle ɛzie ɛkɛ ɛmaa konle ne mɔɔ li awieleɛ la? Kilehile nu.

16 Gyihova ɛye kenle ɛzie ɛkɛ ɛmaa konle ne mɔɔ li awieleɛ la. Ɔze mekɛ mɔɔ bɛbateta ye menli ne la. (Mat. 24:36) Kɛzi Gyihova ze mekɛ mɔɔ ye agbɔvolɛ bɛava ɛtetalɛ ne ara la ɛ?

17 Kɛ mɔɔ yɛnwunle ye wɔ tile ne mɔɔ li ɛhye anyunlu anu la, Gyihova zele Gɔgo kɛ: “[Mebava] koba measosɔ wɔ awudwelɛ.” Ɔbamaa maanle maanle ne mɔ ava bɛ nwo awula konle kpole bie anu. (Yiz. 38:4) Ɛhye ɛngile kɛ Gyihova a balimoa ateta bɛdabɛ mɔɔ bɛdwazo bɛtia ye la wɔ konle ɛhye anu a; anzɛɛ ɔnrɛmaa bɛnrɛzi bɛ ti anwo kpɔkɛ. Emomu, ɔkile kɛ Gyihova kola nwu mɔɔ wɔ ahonle nu la yɛɛ ɔze mɔɔ ye agbɔvolɛ nyia adenle a bɛbayɛ la.​—Edw. 94:11; Aye. 46:9, 10; Gyɛ. 17:10.

18. Duzu ati a menli nee Tumivolɛ Bedevinli ne baho a?

18 Saa tɛ Gyihova a babɔ konle ne abo anzɛɛ bapiepia ye agbɔvolɛ yeamaa bɛaho a, ɛnee duzu ati a alesama mɔɔ bɛnzɔho ɛhwee la bɛadwazo kɛ bɛ nee Tumivolɛ Bedevinli mumua ne kaho a? Mekɛ zɔhane kadwu la, bie a ɛnee bɛlie bɛli kɛ Nyamenle ɛnle ɛkɛ anzɛɛ ɔnva ɔ nwo ɔnwula alesama edwɛkɛ nu. Bɛbahola bɛadwenle zɔ, ɔluakɛ ɛnee bɛye adalɛ ɛzonlenlɛ ngyehyɛleɛ kɔsɔɔti bɛvi ɛkɛ. Ɔti bie a bɛbanyia adwenle kɛ saa Nyamenle wɔ ɛkɛ ne amgba a, anrɛɛ ɔbabɔ ahyehyɛdeɛ mɔɔ bɛka kɛ bɛgyi ɔ gyakɛ anu la anwo bane. Bɛnrɛnwu kɛ Nyamenle mumua ne a vale adwenle ne wulale bɛ ahonle nu kɛ bɛye ɛzonlenlɛ biala mɔɔ guale ye duma ne anwo evinli bɔkɔɔ la bɛvi ɛkɛ a.​—Yek. 17:16, 17.

19. Bɛsɛkye adalɛ ɛzonlenlɛ a, duzu a bahola azi a?

19 Wɔ adalɛ ɛzonlenlɛ ɛzɛkyelɛ ne anzi, bie a Gyihova bamaa ye menli ne aha edwɛkɛ mɔɔ anloa yɛ se, mɔɔ Yekile buluku ne fa toto ezuawolɛ mɔɔ ko biala anu ɛlomboɛ bayɛ kilo 20 anwo la. (Yek. 16:21, ɔbdw.) Bie a bɛbaha kɛ maanyɛlɛ nee gualilɛ ngyehyɛleɛ ne ɛlɛba ye awieleɛ, ɔbagyegye bɛ too yeamaa bɛaha munzule edwɛkɛ bɛatia Nyamenle. Edwɛkɛ ɛhye bahola amaa maanle maanle ne mɔ ava ɛya na bɛabɔ mɔdenle bɛateta Nyamenle menli ne, kɛ bɛmaa yɛaha yɛ nloa yɛado nu bɔkɔɔ. Bɛ adwenle bayɛ bɛ kɛ yɛnlɛ banebɔlɛ, ɔnrɛyɛ se kɛ bɛbazɛkye yɛ. Nea nvonleɛ kpole mɔɔ bɛbayɛ a!

Kɛzi Gyihova Bala Ye Ɛya Ne Ali Ɛ?

20, 21. Nwane a le Gɔgo, na duzu a bado ye a?

20 Kɛ mɔɔ yɛnwunle ye wɔ Tile 17 ne la, Yizikeɛle vale ngapezo duma ‘Gɔgo mɔɔ vi Meegɔgo azɛlɛ zo la,’ lile gyima amaa yɛanwu maanle maanle mɔɔ baha abɔ nu ateta yɛ la. (Yiz. 38:2) Noko bɛnrɛhola bɛnrɛha bɛnrɛbɔ nu bɔkɔɔ. Bɛbaha kɛ bɛha bɛbɔ nu ɛdeɛ, noko ɛzulɛ subane, anwomemaazo yɛɛ maanle nwo ɛhulolɛ bahɔ zo. Ɔnrɛyɛ se ɔnrɛmaa Gyihova fee kɛ ɔbamaa “awie biala [ahwe] ɔ diema anwo konle dadeɛ.” (Yiz. 38:21) Noko tɛ munzule mɔɔ vi sonla la a bazɛkye bɛ a.

21 Kolaa na bɛazɛkye bɛ la, yɛ agbɔvolɛ ne mɔ bɛanwu sonla Ra ne sɛkɛlɛneɛ ne, ɔbayɛ kɛ ɔle tumi kpole bie mɔɔ bo sonla anwosesebɛ zo mɔɔ Gyihova nee Gyisɛse bala ye ali. Bɛbanwu ninyɛne mɔɔ bɛamaa ɛzulolɛ kpole aha bɛ la. Kɛ mɔɔ Gyisɛse hanle la, “ɛzulolɛ nee ninyɛne mɔɔ ɛlɛsisi wɔ azɛlɛ ye azo la bamaa menli nye zo abulu bɛ.” (Luku 21:25-27) Munzule ne mɔɔ bado bɛ la bamaa bɛanwu kɛ bɛanyɛ ye boɛ kɛ bɛtetale Gyihova menli ne la. Bɛbamaa bɛanwu kɛ Bɔvolɛ ne le sogya kpanyinli, ɛlɔne Gyihova. (Edw. 46:6-11; Yiz. 38:23) Ɔda ali kɛ, Gyihova bazoa ye anwuma ɛlɔnema nee abɔdeɛ nu tumi wɔ adenle mɔɔ ɔbalua zo yeabɔ ye nɔhalɛ azonvolɛ anwo bane na yeaye ye agbɔvolɛ yeavi ɛkɛ ne la azo.​—Kenga 2 Pita 2:9.

Bɛnwunlonwunla ye menli ne a, ɔbamaa anwuma ɛlɔnema awola ye ɛya ne agua bɛ nwo zo (Nea ɛdendɛkpunli 21)

22, 23. Nwane mɔ a bɛabɔ Nyamenle menli ne anwo bane a, na kɛzi bɛbade nganeɛ wɔ bɛ gyima ne anwo ɛ?

Duzu a ɔwɔ kɛ Gyihova kenle ne anwo ndelebɛbo mɔɔ yɛlɛ la ka yɛ maa yɛyɛ a?

22 Gyisɛse anye balie nwo kɛ ɔbali bɛ nyunlu bɛateta Nyamenle agbɔvolɛ na bɛabɔ bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo ɔ Ze na bɛsonle ye la anwo bane. Suzu kɛzi bɛdabɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ la bade nganeɛ la anwo nea. Ɔka ekyii na Amagɛdɔn ne abɔ ɔ bo a, bɛbadwazo bɛ bɛahɔ anwuma amaa 144,000 ne amuala ahɔboka Gyisɛse anwo wɔ konle ne anu. (Yek. 17:12-14) Ɛnee bɛdabɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ la anu dɔɔnwo nee mboane gyɛne ne anu amra ɛnyia agɔnwolɛvalɛ mɔɔ anu yɛ se la wɔ mekɛ mɔɔ bɛbɔle nu bɛyɛle gyima wɔ awieleɛ mekɛ ne anu la. Kɛkala bɛdabɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ la bɛanyia nwolɛ adenle nee tumi na bɛaboa bɛdabɛ mɔɔ bɛboale bɛ nɔhalɛ nu wɔ bɛ sɔnea ne mɔ anu la.​—Mat. 25:31-40.

23 Anwumabɔvolɛ ne mɔ noko bɛaraboka Gyisɛse anwuma ɛlɔnema ne anwo. (2 Tɛs. 1:7; Yek. 19:14) Bɛboa ye bɛmaa yedu Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ yevi anwuma. (Yek. 12:7-9) Yɛɛ bɛlɛboa bɛamaa bɛaboɔboa bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo kɛ bɛsonle Gyihova mɔɔ bɛwɔ azɛlɛ ye azo la anloa. (Yek. 14:6, 7) Nea kɛzi ɔfɛta kɛ Gyihova bamaa anwumabɔvolɛma abɔ nɔhavoma ɛhye mɔ anwo bane a! Mɔɔ hyia kpalɛ la, Gyihova ɛlɔne ne mɔ amuala bade nganeɛ kɛ yeli bɛ eni yemaa bɛde ye duma ne anwo na bɛyɛ ye nwuanzanwuanza, na yeboa bɛ yemaa bɛzɛkye ye agbɔvolɛ la.​—Mat. 6:9, 10

24. Duzu a mboane gyɛne ne anu menli ekpunli kpole ne bayɛ a?

24 Kɛmɔ ɛlɔnema mɔɔ lɛ tumi kpole zɛhae la ɛlɛbɔ mboane gyɛne ne anu menli ekpunli kpole ne anwo bane la ati, ɔnle kɛ bɛsulo. ‘Bɛbadwazo bɛagyinla na bɛamaa bɛ ti zo ɔluakɛ bɛ ɛlielɛ ɛlɛbikye.’ (Luku 21:28) Nea kɛzi nwolɛ hyia kɛ kolaa na Gyihova kenle ne ara la, yɛbaboa menli dɔɔnwo mɔɔ yɛbahola la yɛamaa bɛanwu yɛ anwunvɔnezelɛ Selɛ ne mɔɔ bɔ yɛ nwo bane la na bɛahulo ye a!​—Kenga Zɛfanaya 2:2, 3.

Gyihova menli ne ɛnrɛho wɔ Amagɛdɔn. Menli ne pɛ bɛ nwo kɛ bɛko a anwumabɔvolɛma bɛabɔ bɛ nwo bane.​—Yiz. 38:21. (Nea ɛdendɛkpunli 22-24)

25. Duzu a akee yɛbazuzu nwo a?

25 Alesama ko wie a ninyɛne sɛkye yɛɛ menli di nyane. Noko mɔɔ bavi Amagɛdɔn konle ne anu ara la, bamaa ninyɛne ayɛ pɛpɛɛpɛ na anyelielɛ ara. Saa Gyihova ɛya ne ka aze, ye kovolɛma ne fa bɛ konle dadeɛ ne mɔ wula bɛ boa ne mɔ anu, na konle kpole ne anwo debie mɔɔ li awieleɛ la fi ɛkɛ a, kɛzi maanle nu bayɛ ɛ? Yɛbazuzu kenle bie kɛnlɛma zɔhane anwo wɔ tile mɔɔ doa zo la anu.