Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

TILE 16

Bɛzi Abɔnsam Adenle

Bɛzi Abɔnsam Adenle

“Bɛzi Abɔnsam adenle, na ɔvi bɛ nwo ɔbanriandi.”​—GYEMISE 4:7.

1, 2. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛnwu ye wɔ Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ anwo a?

ƐBƐLABƆLƐ wɔ Gyihova ewiade fofolɛ ne anu bayɛ anyelielɛ. Akee yɛbadɛnla ngoane nu kɛ mɔɔ ɛnee Gyihova kulo kɛ yɛtɛnla la. Noko kɛkala yɛde ewiade mɔɔ Seetan nee ye sunsum ɛtane ne mɔ a nea zolɛ la anu. (2 Kɔlentema 4:4) Yɛngola yɛnnwu bɛ bɔbɔ ɛdeɛ, noko bɛwɔ ɛkɛ yɛɛ bɛlɛ tumi kpole.

2 Wɔ tile ɛhye anu, yɛbazuzu kɛzi yɛbahola yɛabikye Gyihova kpalɛ na yɛabɔ yɛ nwo bane yɛavi Seetan anwo la anwo. Gyihova ɛbɔ ɛwɔkɛ kɛ ɔbaboa yɛ. Noko ɔwɔ kɛ yɛnwu ndenle mɔɔ Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ dua zo bɛlɛbɛla yɛ na bɛba yɛ nwo zo la.

“KƐ AWENADE MƆƆ ƐLƐKPO”

3. Duzu a Abɔnsam kulo kɛ ɔfa ɔyɛ yɛ a?

3 Seetan ɛha kɛ angomedi ti a alesama sonle Gyihova a, na saa ninyɛne nu yɛ se kpalɛ maa yɛ a yɛbagyakyi Ye ɛzonlenlɛ. (Kenga Dwobu 2:4, 5.) Saa awie maa ɔda ali kɛ ɔkulo kɛ ɔsukoa Gyihova anwo debie a, Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ nwu ye, na bɛbɔ mɔdenle kɛ bɛmaa yeagyakyi. Saa awie yila ɔ nwo zo na bɛsɔne ye a, ɛnee bɛva ɛya. Baebolo ne fa Abɔnsam toto “awenade mɔɔ ɛlɛkpo akpondɛ awie ahye ye ali la” anwo. (1 Pita 5:8) Seetan kulo kɛ ɔsɛkye agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la.​—Edwɛne 7:1, 2; 2 Timote 3:12.

Saa yɛyila yɛ nwo zo yɛmaa Gyihova a, ɛnee Seetan ɛva ɛya

4, 5. (a) Duzu a Seetan ɛngola ɛnyɛ a? (b) Duzu a kile kɛ awie ‘ɛlɛsi Abɔnsam adenle’ a?

4 Noko ɔnle kɛ yɛsulo Seetan nee ye sunsum ɛtane ne mɔ. Tɛ mɔɔ bɛkulo kɛ bɛfa bɛyɛ yɛ la amuala a Gyihova maa bɛ nwolɛ adenle a. Gyihova ɛbɔ ɛwɔkɛ kɛ nɔhalɛ Kilisienema “ekpunli kpole bie” banyia ngoane wɔ “anwongyelelɛ kpole” ne anu. (Yekile 7:9, 14) Abɔnsam ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ ɛhye anwo ɛhwee ɔluakɛ Gyihova ɛlɛbɔ Ye menli nwo bane.

5 Saa yɛbikye Gyihova kpalɛ a, Seetan ɛnrɛhola ɛnrɛzɛkye agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Ye lɛ la. Nyamenle Edwɛkɛ ne maa yɛnyia anwodozo kɛ: “Saa bɛkɔ zo bɛ nee Gyihova dua a, ɔ nee bɛ balua.” (2 Edwɛkɛsisilɛ 15:2; kenga 1 Kɔlentema 10:13.) Mrenyia nee mraalɛ nɔhavoma mɔɔ dɛnlanle aze wɔ tete ne, mɔɔ bie a le Ebɛle, Yinɔko, Nowa, Sɛla yɛɛ Mosisi la bikyele Gyihova kpalɛ na ɔlua zo bɛzile Abɔnsam adenle. (Hibuluma 11:4-40) Yɛdayɛ noko yɛbahola yɛayɛ zɔ. Nyamenle Edwɛkɛ ne ka kɛ: “Bɛzi Abɔnsam adenle, na ɔvi bɛ nwo ɔbanriandi.”​—Gyemise 4:7.

‘YƐLƐKO’

6. Adenle boni a Seetan dua zo ba yɛ nwo zo a?

6 Seetan ze kɛ tɛ mɔɔ ɔkulo kɛ ɔfa ɔyɛ yɛ la amuala a Gyihova maa ye nwolɛ adenle bɔbɔ ɛdeɛ, noko ɔbabɔ mɔdenle biala kɛ ɔsɛkye agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Nyamenle lɛ la. Ɛnɛ, Abɔnsam dua ndenle ngakyile zo ba yɛ nwo zo na ninyɛne mɔɔ yeva yeli gyima ɛvolɛ apenle dɔɔnwo la a ɔfa ɔdi gyima a. Ɛhye mɔ bie a le boni?

7. Duzu ati a Abɔnsam ba Gyihova menli nwo zo a?

7 Ɛzoanvolɛ Dwɔn hɛlɛle kɛ: “Ewiade ye amuala wɔ amumuyɛnli ne tumi bo.” (1 Dwɔn 5:19) Seetan a kile ɛtane ewiade ɛhye adenle a, na ɔkulo kɛ ɔkile Gyihova menli noko mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛyɛ la. (Maeka 4:1; Dwɔn 15:19; Yekile 12:12, 17) Abɔnsam ze kɛ yeha ye mekɛ ekyi bie, ɔti ɔ nye ɛbolo kɛ ɔpiepia yɛ nuhua ko biala amaa yɛanli nɔhalɛ yɛammaa Nyamenle. Ɔdwu mekɛ ne bie a Abɔnsam ba yɛ nwo zo fɔɔnwo, noko ɔdwu mekɛ ne bie a ɔmmaa yɛnnwu ɔ nzi.

8. Duzu a ɔwɔ kɛ Kilisienenli ko biala nwu ye a?

8 Yɛkenga ye wɔ Ɛfɛsɛsema 6:12 kɛ: “Yɛ nee . . . sunsum ɛtane ɛlɔne mɔɔ bɛwɔ anwuma lɔ la a ɛlɛko a.” Kilisienenli ko biala nee Abɔnsam yɛɛ ye sunsum ɛtane ne mɔ ɛlɛko. Ɔwɔ kɛ yɛnwu kɛ menli kɔsɔɔti mɔɔ kɛyila bɛ nwo zo kɛmaa Gyihova la boka konle ɛhye anwo. Wɔ kɛlata mɔɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle hɔmaanle Ɛfɛsɛsema la anu, ɔdule Kilisienema folɛ fane nsa kɛ “bɛgyinla kpundii.”​—Ɛfɛsɛsema 6:11, 13, 14.

9. Duzu a Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ kulo kɛ bɛfa bɛyɛ yɛ a?

9 Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ bɔ mɔdenle kɛ bɛdua ndenle ngakyile zo bɛabɛlɛbɛla yɛ. Saa yɛko yɛtia Seetan wɔ adenle ko azo a ɔngile kɛ ɔnrɛhola ɔnrɛli yɛ nwo zo konim wɔ adenle gyɛne zo. Abɔnsam bɔ mɔdenle kɛ ɔbanwu yɛ sinlidɔlɛ ne mɔ amaa yeakpondɛ ngane mɔɔ ɔbava yeahye yɛ la. Noko ɔnle kɛ yɛmaa ɔkye yɛ ɔluakɛ Baebolo ne kilehile yɛ Abɔnsam ngane ne mɔ anwo debie. (2 Kɔlentema 2:11; nea Awieleɛdwɛkɛ 31.) Nuhua ko a le sunsum ɛtane nyɛleɛ.

TWE Ɛ NWO FI SUNSUM ƐTANE NE MƆ ANWO

10. (a) Duzu a le sunsum ɛtane nyɛleɛ? (b) Kɛzi Gyihova bu sunsum ɛtane nyɛleɛ ɛ?

10 Sunsum ɛtane nyɛleɛ kile sunsum ɛtane ne mɔ mɔɔ bɛ nee bɛ di ngitanwo la, bie a le kenle bie edwɛkɛ mɔɔ bɛka, ayɛne ɛbɛla, silihyelɛ anzɛɛ mowuamra mɔɔ bɛ nee bɛ tendɛ la. Baebolo ne ka kile yɛ kɛ sunsum ɛtane nyɛleɛ le “bɛkyi” debie, yemɔti yɛnrɛhola yɛnrɛva yɛ nwo yɛnrɛwula sunsum ɛtane nyɛleɛ nu na mekɛ ko ne ala yɛazonle Gyihova. (Ditilɔnomi 18:10-12; Yekile 21:8) Ɔwɔ kɛ Kilisienema twe bɛ nwo fi sunsum ɛtane nyɛleɛ biala anwo bɔkɔɔ.​—Wulomuma 12:9.

11. Saa yɛ nye die sunsum ɛtane nyɛleɛ nwo a, duzu a ɔbamaa yɛayɛ a?

11 Seetan ze kɛ saa yɛ nye die sunsum ɛtane nyɛleɛ nwo a, ɔnyɛ se kɛ ɔbahwehwe yɛ yeamaa yɛava yɛ nwo yɛawula nu. Sunsum ɛtane nyɛleɛ biala bazɛkye agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la.

SEETAN BƆ MƆDENLE KƐ ƆBƐLƐBƐLA YƐ

12. Kɛzi Seetan kola sɛkye yɛ adwenle ɛ?

12 Seetan bɔ mɔdenle kɛ ɔsɛkye menli adwenle. Ɔmaa menli adwenle nu yɛ bɛ kesee ngyikyi ngyikyi kɔkpula kɛ bɛbanyia adwenle kɛ “kpalɛ le ɛtane yɛɛ ɛtane le kpalɛ.” (Ayezaya 5:20) Abɔnsam maa yɛnyia adwenle kɛ nvasoɛ ɛnle Baebolo ne anu folɛdulɛ zo na saa yɛbu yɛ nye yɛgua Nyamenle ngyinlazo ne mɔ azo a, yɛ nye balie kpalɛ.

13. Kɛzi Seetan ɛbɔ mɔdenle kɛ ɔmaa menli adwenle nu ayɛ bɛ kesee ɛ?

13 Debie ko mɔɔ Seetan fa di gyima kpalɛ la a le adwenle nu keseeyɛlɛ. Yeva yeli gyima mekɛ tendenle kpalɛ. Wɔ Yidɛn tola ne anu, ɔbɔle mɔdenle kɛ ɔmaa Yive adwenle nu ayɛ ye kesee wɔ mekɛ mɔɔ ɔbizale ye kɛ, “Asoo amgba Nyamenle se bɛmmadi baka biala mɔɔ wɔ tola ye anu la ma ne bie ɔ?” la. (Gyɛnɛsese 3:1) Wɔ Dwobu mekɛ zo noko, Seetan bizale Gyihova wɔ anwumabɔvolɛma ne anyunlu kɛ: “Asoo mgbane ala a Dwobu sulo Nyamenle a?” (Dwobu 1:9) Mɔɔ bɛzɔnenle Gyisɛse la, Seetan dendɛle tiale ye kɛ: “Saa ɛle Nyamenle ara a, ka kile awolɛ ɛhye mɔ maa bɛhakyi paano.”​—Mateyu 4:3.

14. Kɛzi Seetan kola maa menli adwenle nu yɛ bɛ kesee wɔ esiane mɔɔ wɔ sunsum ɛtane nyɛleɛ nu la anwo ɛ?

14 Ɛnɛ, Abɔnsam ɛlɛkɔ zo amaa menli adwenle nu ayɛ bɛ kesee. Ɔbɔ mɔdenle kɛ ɔmaa sunsum ɛtane nyɛleɛ bie mɔ ayɛ kɛ asɛɛ edwɛkɛ biala ɛnle nwolɛ la amaa menli adwenle nu ayɛ bɛ kesee kɛ saa amgba ɔle ɛtane a. Kilisienema bie mɔ bɔbɔ ɛnnwu esiane mɔɔ wɔ nu la. (2 Kɔlentema 11:3) Ɔti duzu a yɛbahola yɛayɛ yɛava yɛabɔ yɛ nwo bane a? Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanwu kɛ yɛtɛmaanle Seetan ɛtɛbɛlɛbɛlale yɛ ɛ? Maa yɛzuzu ɛleka nwiɔ mɔɔ ɔbahola yealua yeabɛlɛbɛla yɛ la anwo: anyelielɛ ninyɛne nee ayileyɛlɛ nu.

SEETAN DUA YƐ ATIAKUNLUWƆZO ZO KO TIA YƐ

15. Kɛzi yɛbahola yɛalua ninyɛne mɔɔ yɛfa yɛdielie yɛ nye la azo yɛava sunsum ɛtane ne mɔ agɔnwolɛ ɛ?

15 Ɛnɛ, vidio, tɛlevihyɛne zo gyimalilɛ, kɔmpita zo nwɔhoalilɛ nee Yintanɛte zo ɛleka dɔɔnwo ka sunsum ɛtane nyɛleɛ, ngonyia yɛɛ sunsum ɛtane tumi nwo edwɛkɛ. Menli bu ninyɛne ɛhye mɔ kɛ nwɔhoa debie na bɛnnwu esiane mɔɔ nu kɛ bɛlɛfa sunsum ɛtane ne mɔ agɔnwolɛ la. Awie bahola alua ninyɛne mɔɔ le kɛ ɛzɛneyɛlɛ, ɛlɛka zo ɛbukelɛ, aleɛ mɔɔ bɛto bɛmaa mowuamra, kunlanehyilɛ nee epezilɛ nwo nyɛleɛ bie mɔ azo ava ɔ nwo awula sunsum ɛtane nyɛleɛ nu. Abɔnsam ɛmmaa bɛnnwu esiane mɔɔ wɔ nu la na ɔbɔ mɔdenle kɛ ɔmaa bɛabu bɛ kɛ ɔle debie mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛyɛ a. Awie bahola anyia adwenle bɔbɔ kɛ esiane ɛnle nu kɛ ɔbanlea debie mɔɔ sunsum ɛtane nyɛleɛ wɔ nu, wɔ mekɛ ala mɔɔ ɔtɛyɛle debie fɔɔnwo bie mɔɔ le sunsum ɛtane nyɛleɛ la. Duzu ati a adwenle zɛhae ɛnle kpalɛ a?​—1 Kɔlentema 10:12.

16. Duzu ati a ɔnle kɛ yɛfa ninyɛne mɔɔ ka sunsum ɛtane nwo edwɛkɛ la yɛdielie yɛ nye a?

16 Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ ɛngola ɛnnwu mɔɔ yɛdwenle nwo la. Noko bɛdua kpɔkɛ mɔɔ yɛsi yɛmaa yɛ nwo nee yɛ mbusua, mɔɔ bie a le ninyɛne mɔɔ yɛfa yɛdielie yɛ nye la azo bɛnwu mɔɔ yɛkulo nee adwenle mɔɔ yɛlɛ la. Saa yɛsi kpɔkɛ kɛ yɛfa vidio, edwɛne anzɛɛ mbuluku mɔɔ ka menli mɔɔ tendɛ sunsum ɛtane nloa zo, ngonyia, sunsum ɛtane mɔɔ to bɛ, nyɛne, sunsum mɔɔ no mogya anzɛɛ ninyɛne zɛhae mɔ bie anwo edwɛkɛ la yɛalielie yɛ nye a, Seetan nee sunsum ɛtane ne mɔ banwu kɛ yɛ nye die bɛ nwo. Akee bɛbahola bɛamaa yɛava yɛ nwo yɛawula sunsum ɛtane nyɛleɛ nu kpalɛ.​—Kenga Galeehyeama 6:7.

17. Kɛzi Seetan bahola alua ɛhulolɛ mɔɔ yɛlɛ kɛ yɛbade kpɔkɛ la azo ɔ sa aha yɛ ɛ?

17 Eza Seetan bahola alua ɛhulolɛ mɔɔ yɛlɛ kɛ yɛbade kpɔkɛ la azo ɔ sa aha yɛ. Ɛnɛ, menli dɔɔnwo kpɔkɛdelɛ ɛnle kpalɛ. Bie a awie ɛzɔ ayile ngakyile ɛnlea noko ɔtɛtele kpɔkɛ. (Maake 5:25, 26) Bie bɔbɔ a ɛnee ɔ nye zo ɛda ye na ɔkulo kɛ ɔyɛ ayile biala mɔɔ ɔkɛnyia la. Noko kɛmɔ yɛle Kilisienema la ati, ɔwɔ kɛ yɛnea boɛ kɛ yɛnrɛyɛ ayile mɔɔ “ngonyiayelɛ tumi” wɔ nu la.​—Ayezaya 1:13.

Saa ɛnde kpɔkɛ a fa ɛ nwo to Gyihova anwo zo

18. Ayileyɛlɛ boni a Kilisienenli twe ɔ nwo fi nwo a?

18 Wɔ tete Yizilayɛ, ɛnee bie mɔ fa “ngonyiayelɛ tumi” di gyima. Gyihova hanle hilele bɛ kɛ: “Saa bɛtɛlɛ bɛ sa nu a, meye me nye meto ɛbɔ nu. Bɛyɛ asɔne dɔɔnwo ɛdeɛ, noko mendie.” (Ayezaya 1:15) Wɔmɔ dwenle nwolɛ nea​—Gyihova ɛnrɛdie bɛ asɔneyɛlɛ bɔbɔ! Yɛngulo kɛ yɛyɛ debie biala mɔɔ bazɛkye agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ na ɔnrɛmaa ɔnrɛboa yɛ, titili wɔ mekɛ mɔɔ yɛnde kpɔkɛ la. (Edwɛne 41:3) Ɔti ɔwɔ kɛ yɛyɛ neɛnleanu wɔ ayileyɛlɛ bie mɔɔ yɛlɛsuzu nwolɛ la anwo kɛ saa sunsum ɛtane nyɛleɛ anzɛɛ tumi bie wɔ nu a. (Mateyu 6:13) Saa ɔba ye kɛ bie wɔ nu a, ɔwɔ kɛ yɛtwe yɛ nwo yɛfi nwolɛ!​—Nea Awieleɛdwɛkɛ 32.

SUNSUM ƐTANE NE MƆ ANWO EDWƐKƐ

19. Kɛzi Abɔnsam ɛmaa menli dɔɔnwo ahonle ɛdu ɛ?

19 Menli bie mɔ dwenle kɛ bɛbɔ bɛ ti anu a bɛka Abɔnsam nee sunsum ɛtane ne mɔ anwo edwɛkɛ a, noko bie mɔ ze kɛ bɛwɔ ɛkɛ ne amgba ɔlua mɔɔ bɛnwu ye la ati. Menli dɔɔnwo sulo sunsum ɛtane ne mɔ na bɛyɛ ngɛkɛlɛ bɛmaa amaamuo mɔɔ gyi diedi mgbane zo la. Bie mɔ noko ka ninyɛne ɛzulolɛ mɔɔ sunsum ɛtane ne mɔ yɛ kile menli la fa tu awie mɔ ahonle. Menli nye ta die edwɛkɛ zɛhae mɔ anwo na bɛfa anyelielɛ bɛka nwolɛ edwɛkɛ bɛkile awie mɔ. Edwɛkɛ zɛhae mɔ maa menli sulo Abɔnsam.

20. Kɛzi yɛbahola yɛamaa Seetan adalɛ ne asalo ɛ?

20 Dwenle ɛhye anwo nea​—Seetan kulo kɛ menli sulo ye. (2 Tɛsalonaekama 2:9, 10) Ɔle adalɛ yɛɛ ɔze kɛzi bɛdi menli mɔɔ anye die sunsum ɛtane nyɛleɛ nwo la adwenle na ɔmaa bɛdie ninyɛne mɔɔ ɛnwie nɔhalɛ yɛ la bɛdi la. Menli zɛhae mɔ bahola aha ninyɛne mɔɔ bɛsuzu kɛ bɛnwu ye anzɛɛ bɛde la anwo edwɛkɛ. Mekɛ mɔɔ menli ɛlɛkɔ zo aha edwɛkɛ zɛhae mɔ la, ɛnee bɛlɛwudu nuhua. Yɛngulo kɛ yɛka edwɛkɛ zɛhae mɔ bie na yɛboa Seetan yɛmaa ɔ nwo ɛzulolɛ salo.​—Dwɔn 8:44; 2 Timote 2:16.

21. Kɛ anrɛɛ yɛbaha sunsum ɛtane ne mɔ anwo edwɛkɛ la, duzu a yɛbahola yɛaha nwolɛ edwɛkɛ a?

21 Saa Gyihova menli ne bie lɛ sunsum ɛtane ne mɔ anwo anwubielɛ a, ɔnrɛha ɔnrɛva ɔnrɛlielie awie mɔ anye. Ɔnle kɛ Gyihova menli maa debie biala mɔɔ Abɔnsam nee ye sunsum ɛtane ne mɔ kola yɛ la tu bɛ ahonle. Emomu, ɔwɔ kɛ yɛfa yɛ adwenle yɛsie Gyisɛse nee tumi mɔɔ Gyihova ɛva ɛmaa ye la azo. (Hibuluma 12:2) Gyisɛse anva sunsum ɛtane ne mɔ anwo edwɛkɛ anlielie ye ɛdoavolɛma anye. Ɔvale ye adwenle ɔziele Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne nee “ninyɛne mgbole mɔɔ Nyamenle ɛyɛ la” azo.​—Gyima ne 2:11; Luku 8:1; Wulomuma 1:11, 12.

22. Duzu a wɔbɔ kpɔkɛ kɛ ɛbayɛ a?

22 Bɛmmamaa yɛ rɛle fi kɛ Seetan bodane a le kɛ ɔsɛkye agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la. Ɔbabɔ mɔdenle biala kɛ ɔyɛ zɔ. Noko yɛze Abɔnsam ndenle ne mɔ na yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛko yɛatia sunsum ɛtane nyɛleɛ biala. ‘Yɛnrɛmaa Abɔnsam adenle’ yɛnrɛmaa ɔnrɛzɛkye kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ la. (Kenga Ɛfɛsɛsema 4:27.) Ɛhɛe, saa yɛsi Abɔnsam adenle a, yɛbalie yɛ nwo yɛavi ye ngane ne mɔ anu na Gyihova babɔ yɛ nwo bane amaa yɛ nwo adɔ yɛ.​—Ɛfɛsɛsema 6:11.